Druk nr 182 S
20 listopada 2002 r.
SENAT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
V KADENCJA
SPRAWOZDANIE
KOMISJI USTAWODAWSTWA I PRAWORZĄDNOŚCI
oraz
KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I ZDROWIA
o projekcie ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn (druk nr 182)
Marszałek Senatu w dniu 22 lipca 2002 r. - zgodnie z art. 79 ust. 1 Regulaminu Senatu - skierował do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia projekt ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn w celu rozpatrzenia go w pierwszym czytaniu.
Komisje, na wspólnych posiedzeniach w dniach 22 i 29 października 2002 r. - zgodnie z art. 80 ust. 2 Regulaminu Senatu - po rozpatrzeniu w pierwszym czytaniu projektu ustawy
wprowadziły poprawki do przedstawionego przez wnioskodawców projektu ustawy i wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego, załączonego projektu ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn, wraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.W załączeniu przedstawiamy także informację o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.
|
Przewodnicząca Komisji |
Zastępca Przewodniczącego Komisji |
|
Ustawodawstwa i Praworządności |
Polityki Społecznej i Zdrowia |
|
(-) Teresa Liszcz |
(-) Jerzy Cieślak |
p r o j e k t
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o równym statusie
kobiet i mężczyzn
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o równ
ym statusie kobiet i mężczyzn.Jednocześnie upoważnia senator Zdzisławę Janowską do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.
P r o j e k t
USTAWA
z dnia
o równym statusie kobiet i mężczyzn
Pełna realizacja zasady równych praw kobiet i mężczyzn jest konieczna w demokratycznym państwie szanującym godność i prawa człowieka. Realizacja tej zasady przynosi korzyści całemu społeczeństwu i jest jednym z celów Rady Europy oraz Unii Europejskiej. W przekonaniu, że niniejsza ustawa przy
spieszy proces eliminacji dyskryminacji ze względu na płeć i osiągnięcie rzeczywistej równości praw kobiet i mężczyzn, stanowi się, co następuje:Art. 1.
1. Ustawa określa równe prawa kobiet i mężczyzn oraz obowiązki państwa w zakresie przestrzegania równego statusu kobiet i mężczyzn.
2. Wszelka dyskryminacja z powodu płci, zarówno bezpośrednia jak i pośrednia, jest zakazana.
3. Zasada równych praw kobiet i mężczyzn podlega ochronie prawnej.
Art. 2.
1. Dyskryminacją ze względu na płeć jest zróżnicowane traktowanie kobiety i mężczyzny z powodu ich przynależności do określonej płci, prowadzące do tego, że osoba danej płci znajduje się w bezpodstawnie gorszej sytuacji faktycznej lub prawnej niż osoba płci przeciwnej.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o zakazie dys
kryminacji oznacza to zakaz:1) gorszego traktowania osoby lub grupy osób z powodu ich przynależności do określonej płci (dyskryminacja bezpośrednia),
2) wprowadzania pozornie neutralnych regulacji prawnych, kryteriów lub praktyk, które mogą doprowadzić do szczególnej niekorzystnej sytuacji dla osób określonej płci w stosunku do osób płci przeciwnej, chyba że taka regulacja prawna, kryterium lub praktyka jest obiektywnie uzasadniona usankcjonowanym prawnie celem, a środki mające służyć osiągnięciu tego cel
u są właściwe i konieczne (dyskryminacja pośrednia).3. Dyskryminacją jest również molestowanie seksualne czyli nieakceptowane zachowanie o podłożu seksualnym naruszające godność osoby molestowanej lub wywołujące atmosferę zastraszenia, upokorzenia lub wrogości, gdy akceptacja takiego zachowania lub jej brak będzie stanowić podstawę podjęcia decyzji dotyczącej osoby molestowanej.
4. Dyskryminacją jest również niezaspokajanie specyficznych potrzeb każdej płci w dziedzinie ochrony zdrowia.
5. Nie stanowią dysk
ryminacji:1) działania podejmowane przez określony czas zmierzające do wyrównywania szans oraz osiągnięcia faktycznej równości praw kobiet i mężczyzn, poprzez zmniejszanie, na korzyść jednej płci, rozmiaru faktycznych nierówności w tym zakresie,
2) szczeg
ólne uprawnienia przyznane kobietom na podstawie odrębnych przepisów, a w szczególności związane z ciążą, porodem i macierzyństwem.Art. 3.
W przypadku zarzutu dyskryminacji ze względu na płeć ciężar dowodu, że nie miało miejsca bezpodstawne zastosowanie kryterium płci, spoczywa na osobie, wobec której wysunięto zarzut.
Art. 4.
1. Organy władzy publicznej są obowiązane do popierania równego statusu kobiet i mężczyzn oraz stwarzania warunków niezbędnych do realizacji tej zasady, w szczególności poprzez przeznaczanie na ten cel niezbędnych środków publicznych.
2. Ministrowie oraz kierownicy urzędów administracji publicznej są obowiązani, każdy w zakresie swojego działania, do przeglądu obowiązujących aktów prawnych, oceny ich funkcjonowania w zakresie przestrzegania zasady równego statusu kobiet i mężczyzn oraz do podjęcia działań mających na celu osiągnięcie tego statusu.
Art. 5.
1. Kobieta i mężczyzna mają równe prawo do kształcenia w szkołach wszystkich typów i profili zawodowych oraz w szkołach wyższych.
2.
Kobieta i mężczyzna mają równy dostęp do pomocy udzielanej przez państwo uczniom, studentom lub słuchaczom szkół publicznych i niepublicznych.3. Podręczniki szkolne i inne środki dydaktyczne stosowane w szkołach wszystkich typów, innych placówkach oświatowych oraz szkołach wyższych powinny uwzględniać zasadę równych praw kobiet i mężczyzn.
4. Kierownicy szkół i innych placówek oświatowych ponoszą odpowiedzialność służbową za zaniechanie realizacji przepisów określonych w ust. 1 i 2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględni problematykę równych praw kobiet i mężczyzn w podstawach programowych kształcenia dzieci i młodzieży.
Art. 6.
Kobieta i mężczyzna mają równe prawa w zatrudnieniu, o których mowa w przepisach Kodeksu pracy.
Art. 7.
1. Kobieta i mężczyzna mają równe prawo do zabezpieczenia społecznego, w szczególności w związku z bezrobociem, niepełnosprawnością, niezdolnością do pracy oraz chorobą.
2. Wiek emerytalny kobiety i mężczyzny określają odrębne przepisy. W przypadku zróżnicowania wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę, niedozwolone jest rozwiązanie stosunku pracy bez zgody osoby zatrudnionej przed osiągnięciem przez nią wyższej granicy wieku emerytalnego.
Art. 8.
1. Udział kobiet w organie kolegialnym powoływanym albo mianowanym przez organ władzy publicznej powinien wynosić:
1) od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2003 r. - co najmniej 30% składu tego organu,
2) od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. - co najmniej 40% składu tego organu,
3) od d
nia 1 stycznia 2012 r. - co najmniej 50% składu tego organu.2. W przypadku, gdy organ liczy mniej niż 4 osoby, w jego składzie powinni być reprezentowani przedstawiciele obydwu płci.
3. Na listach osób kandydujących do organów przedstawicielskich kobietom zapewnia się:
1) od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2003 r. - co najmniej 30% miejsc na liście,
2) od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. - co najmniej 40% miejsc na liście,
3) od dnia 1 stycznia 2012 r. - co najmniej 50% mie
jsc na liście.4. W przypadku wyborów bezpośrednich nazwiska osób różnej płci zamieszcza się na listach osób kandydujących przemiennie, jeżeli nie obowiązuje umieszczanie nazwisk w porządku alfabetycznym.
5. Powołanie albo mianowanie organu kolegialnego, niezgodne z zasadami, o których mowa w ust. 1 i 2, jest z mocy prawa nieważne.
Art. 9.
Kobieta i mężczyzna mają równe prawa i obowiązki w życiu rodzinnym, których wykonywanie nie może być powodem dyskryminacji.
Art. 10.
1. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach równego statusu kobiet i mężczyzn jest Prezes Urzędu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, zwany dalej "Prezesem Urzędu".
2. Prezes Urzędu wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, zwanego dalej "Urzędem", oraz jednostek terenowych.
3. Organizację Urzędu określa statut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.
4. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz właściwość miejscową i rzeczową jednostek terenowych w sprawach z zakresu działania Prezesa Urzędu, uwzględniając charakter i liczbę spraw występujących na danym terenie.
Art. 11.
1. Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje Prezesa Urzędu oraz sprawuje nadzór nad jego działalnością.
2. Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje wiceprezesa Urzędu na wniosek Prezesa Urzędu.
Art. 12.
Do zakresu działania Prezesa Urzędu należy:
1) opiniowanie i przygotowywanie projektów programów działań i aktów prawnych, oddziałujących na sytuację w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn,
2) występowanie do właściwych organów z wnioskami o wydanie lub zmianę aktów prawnych w sprawach dotyczących równego statusu kobiet i mężczyzn,
3) występowanie do właściwych organów o zajęcie stanowiska w sprawach należących do zakresu ich działania o
udzielenie informacji i pomocy oraz podjęcie działań służących urzeczywistnianiu zasady równego statusu kobiet i mężczyzn,4) monitorowanie sytuacji w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn oraz inicjowanie i koordynowanie działań zmierzających do zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia,
5) współpraca z właściwymi organami administracji publicznej, organizacjami pozarządowymi i instytucjami w sprawach związanych z równym statusem kobiet i mężczyzn,
6) działanie na rzecz rozwiązywania problemów powstałych w związku z naruszaniem równego statusu kobiet i mężczyzn,
7) udzielanie pomocy merytorycznej, a w szczególności prawnej, w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn,
8) przedk
ładanie Radzie Ministrów okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów dotyczących równego statusu kobiet i mężczyzn,9) inspirowanie oraz wspieranie działalności grup, organizacji i środowisk, działających na rzecz równego statusu kobiet i mężczy
zn,10) współpraca z zagranicznymi i międzynarodowymi organizacjami i organami w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn,
11) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o równym statusie kobiet i mężczyzn,
1
2) gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu równego statusu kobiet i mężczyzn,13) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
Art. 13.
W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405, Nr 154, poz. 1805) w art. 183a dodaje się §11 w brzmieniu:
"§11. Pracodawca nie może zadawać osobie kandydującej do pracy pytań dotyczących jej stanu cywilnego oraz planów w tym zakresie.".
Art. 14.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 10-12, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
