Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

W dniach 15 i 16 listopada br. odbyło się posiedzenie wyjazdowe Komisji Ochrony Środowiska na Targi Ekologiczne POLEKO 2004 w Poznaniu.

Senatorowie wzięli też udział w Konferencji Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska Towarzystwa Gospodarczego "Polskie Elektrownie". Podczas konferencji odbyło się seminarium nt. "Realizacji zobowiązań redukcji SO₂ i CO₂ poprzez system handlu emisjami".

Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego zapoznali się z informacją Ministerstwa Gospodarki i Pracy na temat realizacji umów offsetowych.

Informację przedstawił wiceminister Krzysztof Krystowski. Jak stwierdził m.in., realizacja zobowiązań offsetowych zapisanych w umowach bazuje na komercyjnych zasadach biznesowych. Istotne jest, aby przedsięwzięcia uruchamiane w ramach programu offsetowego były rentowne, przynosiły korzyści obu stronom i nie kończyły się wraz z rozliczeniem umowy offsetowej, ale stawały się podstawą nawiązania trwałych związków biznesowych.

Następnie senatorowie zapoznali się z wystąpieniami prezesa Agencji Lotniczej Altair Tomasz Hypkiego, koordynatora Polskiego Lobby Przemysłowego Pawła Soroki i dyrektora Programów Offsetowych w Polsce Lockheed Martin Aeronautics Company Philipa Georgariou.

Odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Unii Europejskiej, podczas którego zapoznano się z informacją Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej na temat problemu tłumaczeń językowych w instytucjach UE. Informację na ten temat przedstawił podsekretarz stanu w UKIE Tomasz Nowakowski.

Jak stwierdził, problemy te dotyczą przede wszystkim dwóch kwestii. Pierwszy odnosi się do oficjalnego opublikowania w języku polskim dokumentów, które zostały przyjęte przed 1 maja br. Polska przygotowała tłumaczenia wszystkich aktów prawnych i przekazała je po weryfikacji do służb językowych rady i w tej chwili już rada jest odpowiedzialna za opublikowanie tak zwanego specjalnego wydania Dziennika Urzędowego, czyli acquis communautaire za okres do 30 kwietnia de facto 2004 r. Obecnie Rada UE publikuje sukcesywnie kolejne tomy, natomiast ich całość dostępna jest na stronie internetowej.

W związku z tym, że pojawiły się dość poważne problemy utrudniające nie tylko prace wewnątrz administracji, ale także realizację ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem, UKIE podjął szereg działań zmierzających do zmiany tej sytuacji i do szybszego przekazywania tłumaczeń aktów prawnych rozpatrywanych przez radę.

Do problemu tłumaczeń odniósł się także szef UKIE minister J. Pietras. Podkreślił on, że rząd będzie zmierzał do zapewnienia właściwej rangi języka polskiego na forum UE, w tym celu konieczne jest m.in. stworzenie korpusu tłumaczy. Zwrócił jednak uwagę, że sprawy językowe, bardzo drażliwe, np. ze względu na jakość tłumaczenia dokumentów, wymagają długofalowego, uporczywego działania przez kolejne lata i "po prostu to musi być takie zadanie, które starannie będziemy robić" - dodał.

Jak stwierdził m.in., po zaopiniowaniu stu kilkudziesięciu projektów aktów prawnych nie natrafiono na taki, który w ocenie poszczególnych resortów, a także UKIE naruszałby zasadę pomocniczości, realizowaną zgodnie z polską konstytucją i zgodnie z traktatem ustanawiającym Unię Europejską. Badanie zgodności z tą zasadą jest realizowane w ramach normalnej procedury w ramach komitetu europejskiego Rady Ministrów, któremu ministerstwa przedkładają projekty stanowisk, następnie przyjmowane kolegialnie.

Podczas posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej zapoznano się także z informacją UKIE na temat stanu realizacji przez Polskę Agendy Lizbońskiej, a także dotyczącą raportu High Level Group on the Lisbon Strategy, przygotowanego przez Grupę Wysokiego Szczebla ds. Strategii Lizbońskiej pod przewodnictwem Wima Koka, byłego premiera Holandii. W raporcie, opublikowanym 3 listopada br., wskazano 5 obszarów, na których w najbliższym czasie powinny skupić się Komisja Europejska oraz państwa członkowskie w celu osiągnięcia długofalowych zamierzeń strategii, a przede wszystkim przyspieszenia wzrostu gospodarczego i poprawy wskaźników dotyczących zatrudnienia. W tym punkcie senatorowie wysłuchali obszernego wystąpienia ministra J. Pietrasa.

Kolejnym punktem posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej była informacja ministra sprawiedliwości na temat rządowej oceny zgodności z zasadą pomocniczości propozycji Komisji Europejskiej zawartej w zielonej księdze na temat harmonizacji wzajemnego uznawania oraz wprowadzania w życie sankcji karnych w Unii Europejskiej.

Szeroki zakres przedmiotowy tematów poruszonych w księdze i propozycji przedstawionych do dyskusji nie pozwala na dokonanie na obecnym etapie jej całościowej oceny w kontekście zasady pomocniczości. Jej uwzględnienie, a także poszanowanie art. 31 ust. 1 TUE, regulującego wspólne działanie w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych z proponowanymi w zielonej księdze kierunkami działań, może być ocenione dopiero w fazie przedstawiania konkretnych inicjatyw legislacyjnych.

W opinii Polski, zasada wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach karnych jest fundamentem dalszego rozwoju wspólnego instrumentarium w tym zakresie, harmonizacja przepisów w odniesieniu do wzajemnego uznawania ma zaś jedynie służebny charakter. Nie powinna ona prowadzić do zerwania z doktrynalnymi podstawami systemów prawa karnego poszczególnych państw członkowskich, co mogłoby spowodować chaos orzeczniczy i w efekcie zmniejszyć skuteczność krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości, podważając tym samym założenia zasady pomocniczości.

Pełna ocena możliwa będzie jednak dopiero po zakończeniu etapu prac eksperckich, w odniesieniu do konkretnego projektu aktu prawnego.

Na swym posiedzeniu, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Komisja Spraw Unii Europejskiej zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych Unii Europejskiej:

- Wnioski nierozpatrywane - sygnatura Rady UE 13535/04, 13682/04, 13562/04.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument finansowy na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council establishing a financing instrument for development cooperation and economic cooperation) (COM(2004) 629) wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13689/04.

Jak poinformowano podczas posiedzenia, Komisja Europejska przedstawiła propozycję instrumentu finansowego na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (DCECI) w ramach Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007-2013 r. Proponowany przez KE instrument ma objąć wszystkie te kraje, które nie zostaną włączone do Instrumentu Przedakcesyjnego i Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, ale bez krajów i terytoriów zamorskich, stowarzyszonych ze Wspólnotą na podstawie art. 182 oraz 188 Traktatu o WE. W praktyce oznacza to objęcie nowym instrumentem finansowym przeważającej liczby państw świata - obu Ameryk, Azji (dotychczas wpieranych w ramach Asia and Latin America - ALA) oraz Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP z Europejskim Funduszem Rozwoju - EDF), a więc w zasadzie wszystkie kraje rozwijające się, objęte pomocą klasyfikowaną przez OECD jako Oficjalna Pomoc Rozwojowa (tzw. ODA).

Dodatkowo do DCECI zostaną włączone inicjatywy horyzontalne i tematyczne utworzone dla państw i regionów partnerskich, które mają uzupełniać programy geograficzne, a także stanowić zewnętrzny wymiar wewnętrznej polityki UE. Do najważniejszych celów programów tematycznych należą: promocja demokracji i praw człowieka, równości płci, zrównoważonego rozwoju, zarządzanie migracjami, wspieranie międzynarodowych inicjatyw (np. inicjatywy dla krajów zadłużonych - HIPC, Globalny Fundusz na rzecz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią). W tym wymiarze instrument obejmie geograficznie wszystkie państwa, łącznie z sąsiedzkimi i kandydackimi.

DCECI stanie się narzędziem nowej polityki współpracy rozwojowej i gospodarczej i z jego środków będzie finansowana: polityka rozwojowa UE wobec krajów rozwijających się, pomoc techniczna dla państw znajdujących się w okresie transformacji, ale także, i współpraca gospodarcza, handlowa, naukowa, kulturalna z krajami rozwiniętymi. Działania finansowane ze środków DCECI będą, zgodnie z projektem rozporządzenia, dotyczyły wszelkich form współpracy mogących pomóc w osiągnięciu celów wymienionych w art. 177-181a TWE oraz zobowiązań międzynarodowych podjętych przez Wspólnotę.

W swoim komunikacie nt. instrumentów pomocy zewnętrznej w ramach Przyszłej Perspektywy Finansowej 2007-2013 [Communication from the Commission to the Council and the European Parliament On the Instruments for External Assistance under the Future Financial Perspective 2007-2013 COM (2004) 626 final] KE stwierdza, iż nowy instrument obejmie także "sukcesora" 9 EDF. Oznacza to w praktyce podtrzymanie przez KE dążenia do włączenia EDF do budżetu regularnego UE (tzw. budżetyzację EDF) mimo braku zgody państw członkowskich w tej sprawie.

KE proponuje ujednolicone ramy programowania i alokacji funduszy pomocowych dla państw objętych nowym instrumentem. Dostarczanie pomocy zewnętrznej będzie się opierać na wieloletnich dokumentach strategicznych: geograficznych dla poszczególnych regionów i państw (Poverty Reduction Strategy Papers - PRSPs, Indicative Programmes - Ips) oraz tematycznych dla finansowania globalnych i horyzontalnych inicjatyw (Thematic Strategy Papers), w szczególności mających na celu promocję wewnętrznej polityki UE poza jej granicami. Procedury przygotowywania i przyjmowania tych dokumentów są zgodne z przyjętymi do tej pory regulacjami w toku reformy działań zewnętrznych UE oraz zasadami uzgodnionymi między państwami członkowskimi i funkcjonują już z powodzeniem w ramach Umowy z Cotonou z państwami AKP.

Państwa członkowskie będą zaangażowane bezpośrednio w proces programowania pomocy na dwóch poziomach: lokalnie, w kraju biorcy pomocy poprzez koordynację działań PC z przedstawicielami KE oraz w Brukseli - poprzez udział w procedurze komitologii. W przygotowanie strategii będą oczywiście, jak do tej pory, zaangażowane państwa i regiony biorcy pomocy. Przyjęcie dokumentów programowych nastąpi po otrzymaniu opinii komitetu zarządzającego, składającego się z przedstawicieli państw członkowskich pod przewodnictwem KE (propozycja komisji może być zablokowana większością kwalifikowaną). Decyzje finansowe komisji natomiast będą miały formę programów działania, jednego dla każdego kraju i regionu, i będą podejmowane bez zastosowania procedury komitologii. KE przekaże państwom członkowskim program działania do wiadomości w przeciągu miesiąca od podjęcia decyzji.

Na mocy projektu rozporządzenia państwa członkowskie zostały zobowiązane do ścisłej koordynacji działań i wymiany informacji. Jest to zgodne z zobowiązaniami traktatowymi państw członkowskich, począwszy od TUE z Maastricht, i praktyką tzw. 3Cs - coordination (koordynacji działań pomiędzy państwami członkowskimi i WE w celu uniknięcia ich powtarzania), complementarity (komplementarności działań Wspólnot wobec podejmowanych przez państwa członkowskie) and coherence (spójności polityki na rzecz rozwoju a innymi politykami UE).

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu w sprawie proponowanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument finansowy na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej stwierdzono, że Polska pozytywnie ocenia proponowaną przez KE reformę instrumentów tematycznych i geograficznych. W opinii rządu, znaczne zmniejszenie liczby i procedur instrumentów finansowych, nadanie im większej spójności powinno przyczynić się do lepszej koordynacji i większej skuteczności w działaniach zewnętrznych UE. W przedstawionym projekcie stanowiska zgłoszono jednak szereg uwag.

Polska opowiada się za utrzymaniem EDF poza budżetem ogólnym - UE EDF jest instrumentem specyficznym, wykorzystującym odrębne porozumienie UE z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP). Porozumienie to, mające na celu rozwój krajów ACP w zakresie rolnictwa, przemysłu oraz infrastruktury, odzwierciedla ich związki historyczne z niektórymi Państwami Członkowskimi UE.

W wypadku gdyby nie udało się utrzymać odrębności EDF, Polska będzie opowiadać się nie za wydzieleniem w ramach instrumentu środków pomocowych dla AKP, ale za wyznaczeniem ogólnej puli dla wszystkich państw rozwijających się. Może to pomóc w podniesieniu rozmiaru pomocy dla państw Azji Środkowej i najuboższych państw Azji Południowo-Wschodniej. Konieczne będzie takie określenie kryteriów pomocy, aby trafiła ona przede wszystkim do państw najuboższych i w procesie transformacji, a w mniejszym stopniu i selektywnie do państw o dochodzie zbliżonym do Polski.

Art. 8 projektu rozporządzenia w sprawie utworzenia DCECI dotyczy możliwości podjęcia przez KE specjalnych środków w wypadku wystąpienia nieprzewidzianych w strategiach okoliczności lub, gdy zdaniem KE, zaistnieje taka potrzeba (in the event of unforseen need or circumstatances). Podejmowanie tego typu decyzji ma pozwolić, zdaniem Komisji Europejskiej, na większą elastyczność działań zewnętrznych i szybką reakcję Wspólnoty w sytuacjach kryzysowych. Tego typu środki mogą być wdrożone po uzyskaniu opinii doradczej państw członkowskich (w wypadku zastosowania procedury doradczej KE jest zobowiązana do uwzględnienia w najwyższym stopniu opinii komitetu, nie ma jednak ona dla komisji mocy wiążącej). Zdaniem Polski, ten zapis wymaga doprecyzowania, gdyż daje KE dużą dowolność w decydowaniu o konieczności wprowadzenia zmian do wieloletnich programów. Konieczne jest co najmniej zdefiniowanie zasad i celów zastosowania takiej procedury, szczególnie wobec założenia, iż wszelkie działania o charakterze nieprzewidzianym będą finansowane z instrumentu stabilności.

Zgodnie z art. 22 projektu rozporządzenia komisja ma możliwość objęcia tym instrumentem krajów i regionów nie będących jego beneficjentami, tj. państw sąsiedzkich i kandydackich. Pewne obawy rodzi duża doza dowolności w podejmowaniu tego typu decyzji przez KE. Może to także ułatwić przesunięcie dodatkowych środków pomocowych do obszaru bliższego UE, np. Zakaukazia lub Mołdowy, co leżałoby w interesie Polski. Niemniej jednak oba artykuły przyznające KE duże prerogatywy w decydowaniu, kto i w jakich okolicznościach ma pomoc dostawać, zdaniem rządu, wymagają szczegółowego wyjaśnienia na forum grup roboczych Rady, które zajmą się analizą propozycji poszczególnych instrumentów.

Ponadto w przedstawionym projekcie stanowiska stwierdzono, że Polska dostrzega korzyści w inicjatywie KE, mającej na celu uproszczenie zasad komitologii i przypisania tylko jednego komitetu do każdego z proponowanych instrumentów, jakkolwiek zajęcie ostatecznego stanowiska w tej kwestii będzie wymagało dyskusji i analizy skutków proponowanych zmian.

W rozporządzeniu Komisja Europejska proponuje wyasygnowanie w ramach DCECI na okres obowiązywania Nowej Perspektywy Finansowej, czyli 2007-2013 r., łącznej kwoty w wysokości 44 229 mln euro. 23 572 mln euro mają być zarezerwowane dla państw regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku z wyłączeniem RPA i Timoru Wschodniego. Zdaniem Polski, jest to znaczący wzrost w stosunku do środków przeznaczonych na kraje AKP w ramach 9 edycji EDF, czyli 13,5 mld euro.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu przedstawionego projektu stanowiska rządu, nie przewiduje się bezpośrednich skutków prawnych. Pośrednio proponowane rozporządzenie spowoduje znaczne uproszczenie zasad programowania, implementacji i ewaluacji pomocy realizowanej przez Unię Europejską. Dla Polski będzie miało znaczenie ujednolicenie procedur przetargowych na wykonawców projektów i programów pomocowych realizowanych ze wsparciem funduszy europejskich w większości krajów świata.

W opinii rządu, trudno obecnie określić wymierność skutków gospodarczych w związku z proponowanym wprowadzeniem instrumentu finansowego na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (DCECI) w ramach Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007-2013. Można jednak założyć, iż proponowany przez KE instrument pozwoli w większym stopniu na realizację przez UE celów milenijnych, w tym m.in. rozwój gospodarczy państw objętych systemem ww. instrumentu, włączenie państw beneficjantów w gospodarkę światową i rozwój współpracy gospodarczej. Niewątpliwie, proponowane uproszczenie procedur przetargowych ułatwi dostęp polskich podmiotów do środków na projekty pomocowe. Wzrost stabilizacji i bezpieczeństwa w państwach poza UE oraz ich rozwój gospodarczy i poprawa warunków instytucjonalno-prawnych powinny przynieść w dłuższym terminie korzyści wynikające z rozwoju współpracy gospodarczej.

Zgodnie z projektem rozporządzenia Europejski Fundusz Rozwoju, będący głównym instrumentem pomocy rozwojowej WE dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajów i terytoriów zamorskich (OCT), ma zostać włączony do budżetu ogólnego UE. W wypadku podjęcia takiej decyzji, w opinii polskiego rządu, budżetyzacja EDF spowoduje zwiększenie wydatków budżetowych UE (o kwotę odpowiadającą EDF) oraz wzrost składek wszystkich państw członkowskich. Sprzeciw wobec propozycji włączenia kolejnego (dziesiątego) EDF do budżetu ogólnego UE wynika m.in. z faktu, iż taki zabieg oznaczałby finansowanie tego funduszu zgodnie z zasadami uczestnictwa w systemie środków własnych UE (Polska finansowałaby zatem ok. 2% wartości tego programu), podczas gdy w obecnym systemie finansowania pomocy rozwojowej dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) wysokość składek do kolejnych edycji EDF jest negocjowana przez państwa członkowskie pod przewodnictwem Komisji Europejskiej. Państwa związane historycznie bądź handlowo z krajami AKP, mogą przekazywać na ten cel większą pomoc niż pozostałe kraje członkowskie, w większym stopniu zainteresowane pomocą rozwojową dla innych państw. Z punktu widzenia Polski bardziej zasadne byłoby udzielanie z budżetu krajowego - w ramach współpracy bilateralnej - pomocy krajom, które są priorytetowe ze względu na polską politykę zagraniczną, m.in. kraje WNP, Irak czy Afganistan. W związku z powyższym w wypadku pozostawienia EDF poza budżetem ogólnym udział Polski w ponoszeniu ciężarów finansowych będzie zapewne mniejszy niż 2%.

Zakładając zatem, że - zgodnie z propozycjami Rady - w ramach DCECI (który ma zostać sukcesorem EDF) w okresie npf wysokość finansowania instrumentu wyniesie 44 229 mln euro, wzrost polskiej składki związanej z jego funkcjonowaniem wyniesie około 2% kwoty programu. Oznacza to, że w okresie 2007-2013 polska składka zwiększy się mniej więcej o 884,58 mln euro. Średnioroczny wzrost polskiej składki z tego tytułu wynosi zatem około 126,4 mln euro.

Po analizie wyłącznie środków zarezerwowanych dla państw regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku (tj. de facto obecnie objętych EDF) szacuje się, że budżet UE wzrośnie o 23 572 mln euro. Oznacza to zatem wzrost wysokości polskiej składki o 471,44 mln euro w okresie całej npf (odpowiednio ok. 67,3 mln euro średniorocznie).

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w odniesieniu do utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego mającego być przedmiotem decyzji Rady Stowarzyszenia utworzonego przez Układ Europejski pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i Rumunią (Proposal for a Council Decision on the Community position in relation to the establishment of a joint consultative committee to be decided on by the Association Council established by the Europe Agreement between the European Communities and Romania) (COM(2004) 677) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13737/04.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Komitet ma stanowić forum dialogu i współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi Wspólnoty Europejskiej i Rumunii w zakresie wszelkich kwestii związanych z integracją europejską, w szczególności polityki regionalnej UE oraz wprowadzania w życie zasady subsydiarności, a także spraw związanych z realizacją Układu Europejskiego oraz strategii przedakcesyjnej. Projekt decyzji zakłada, że komitet pełniłby funkcję konsultacyjną wobec Rady Stowarzyszenia, która mogłaby zwracać się do komitetu z prośbą o opinię w kwestiach mających implikacje regionalne.

W opinii rządu, w związku ze zbliżającym się członkostwem Rumunii w UE (planowanym na 1 stycznia 2007 r.) zasadne jest utworzenie forum współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi obecnych państw członkowskich i Rumunii. W uzasadnieniu przypomniano, że Polska, popierając dążenia Rumunii do przystąpienia do UE, podkreślała wolę współpracy i wymiany doświadczeń w zakresie integracji europejskiej. W ramach działalności komitetu przedstawiciele Polski, wraz z innymi delegacjami państw członkowskich, będą mogli dzielić się swoimi doświadczeniami z realizacji polityki regionalnej UE (opracowywania planów i strategii rozwoju regionalnego) oraz wykorzystywania funduszy strukturalnych. Przedstawiciele Polski będą również mieli możliwość śledzenia postępów we wdrażaniu przez władze lokalne i regionalne rumuńskie acquis communautaire, zwłaszcza w zakresie polityki regionalnej, a także pozyskiwania informacji na temat stopnia przygotowania władz rumuńskim do członkostwa w UE.

Ponadto utworzenie komitetu może przyczynić się do rozwoju bądź pogłębienia współpracy między Polską i Rumunią na szczeblu regionalnym.

Przyjęcie tej decyzji nie pociągnie za sobą żadnych skutków prawnych, gospodarczych ani nie będzie miało wpływu na budżet wspólnotowy, ponieważ wydatki związane z uczestnictwem w posiedzeniach komitetu będą pokrywane z budżetu Komitetu Regionów oraz przez władze lokalne i regionalne rumuńskie.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Wsparcia Przedakcesyjnego (IWP) (Proposal for a Council Regulation establishing an Instrument for Pre- Accession Assistance (IPA)) (COM(200) 627) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13687/04.

Referent: senator Bernard Drzęźla.

Intencją KE jest, aby IPA uwzględniał doświadczenia zebrane w okresie przygotowania do członkostwa w UE Polski i pozostałych krajów "dziesiątki" oraz pozwolił na elastyczne dostosowanie wsparcia finansowego do sytuacji i potrzeb poszczególnych krajów, a także do zmian wynikających z postępów w procesie ich integracji z UE, w tym zmian związanych z uzyskaniem oficjalnego statusu kraju kandydującego do członkostwa.

IPA zastąpi dotychczasowe instrumenty finansujące procesy dostosowawcze w krajach kandydujących (PHARE, SAPARD, ISPA, PHARE CBC, CARDS oraz instrument wspierający reformy w Turcji), przejmując również zakres tematyczny udzielanego wsparcia i wprowadzając harmonizację zasad dotyczących implementacji, tak by umożliwić uzyskanie efektu synergii z wykorzystania środków pochodzących dotąd z różnych funduszy i wykorzystywanych na różne cele. Jednocześnie przewiduje się, iż zróżnicowanie państw baneficjentów dokonane zostanie jedynie na podstawie kryterium posiadania (lub nie) oficjalnego statusu kraju kandydującego do członkostwa, nadanego decyzją Rady Europejskiej. Zgodnie z tym, w jednej grupie (umieszczonej w aneksie II do rozporządzenia) znajdą się początkowo Turcja i Chorwacja, w drugiej natomiast państwa określane (na mocy decyzji szczytu w Salonikach z czerwca 2003 r.) mianem potencjalnych kandydatów, tj. FYROM, Albania, Bośnia i Hercegowina oraz Serbia i Czarnogóra (przejście któregoś z nich do pierwszej grupy będzie uwarunkowane zmianą statusu, zgodnie z decyzją Rady Europejskiej).

Przewiduje się również, iż zakres wsparcia kierowanego do poszczególnych państw będzie zależny od ich przynależności do jednej z grup. I tak potencjalni kandydaci będą uprawnieni do korzystania ze wsparcia na potrzeby budowy instytucji i umacniania demokracji, rozwoju społeczno-gospodarczego, współpracy regionalnej i transgranicznej oraz częściowych dostosowań ustawodawstwa krajowego do wymogów acquis communautaire, podczas gdy kraje mające oficjalny status kandydata będą dodatkowo korzystać z pomocy umożliwiającej przygotowanie do absorpcji środków z funduszy strukturalnych UE oraz pozwalającej na wdrożenie całości dorobku prawnego Wspólnot. Dodatkowo, proponuje się, aby zasady korzystania ze wsparcia na rozwój regionów, rolnictwa, obszarów wiejskich i zasobów ludzkich odpowiadały (na tyle, na ile jest to możliwe) regułom właściwym dla funduszy strukturalnych UE, tak aby państwa kandydujące już w okresie przedakcesyjnym miały możliwość przygotowania instytucji i wdrożenia obowiązujących w UE mechanizmów, a następnie (tj. po uzyskaniu członkostwa) mogły efektywnie wykorzystywać przeznaczone dla nich środki.

Projekt Komisji Europejskiej przewiduje również wykorzystywanie instrumentów sprawdzonych w okresie naszego przygotowania do członkostwa i wspomagających implementację acquis (chodzi m.in. o projekty twinningowe i wsparcie TAIEX). Określa też grono podmiotów uprawnionych do uczestnictwa w przetargach i kontraktach finansowanych ze środków pomocowych, zaliczając do nich osoby fizyczne i prawne pochodzące z państw członkowskich UE i EOG, krajów korzystających ze wsparcia IPA oraz instrumentu sąsiedztwa, a także organizacje międzynarodowe (te same reguły odnoszą się do świadczących usługi). Zastrzega się przy tym możliwość zmian w tej liście, wprowadzanych na zasadzie case by case i tylko w ściśle umotywowanych wypadkach.

W projekcie zamieszczono też klauzulę umożliwiającą radzie (na wniosek komisji) do-konanie zmian w zakresie udzielanej pomocy w wypadku, gdy kraj beneficjant dopuści się naruszenia podstawowych norm demokracji, rządów prawa, praw człowieka lub praw mniejszości albo gdy postępy we wdrażaniu priorytetów partnerstwa europejskiego lub partnerstwa na rzecz członkostwa zostaną uznane za niewystarczające.

Ogółem, na wydatki w ramach IPA w latach 2007-2013 przewidziano 14,653 mld euro. Chociaż projekt nie zawiera jeszcze propozycji dotyczących rozdziału środków na poszczególne kraje, wspomina, iż wszystkie państwa uzyskujące oficjalny status kandydata będą otrzymywać wsparcie porównywalne (w przeliczeniu na głowę mieszkańca) z tym, które w obecnym budżecie przewidziane było dla 10 kandydatów z państw Europy Środkowowschodniej. Inaczej potraktowana będzie jedynie Turcja ze względu na jej wielkość i możliwości absorpcyjne (przewiduje się dla niej stały wzrost wsparcia w latach 2007-2013).

W opinii rządu, na poparcie zasługują zaproponowane przez Komisję Europejską rozwiązania o charakterze systemowym, mające na celu zmniejszenie liczby instrumentów finansowych i ujednolicenie procedur związanych z przygotowaniem projektów oraz zarządzaniem środkami finansowymi. Zabieg ten powinien pozwolić na usprawnienie administracyjnej obsługi cyklu projektowego i poprawę efektywności wykorzystania dostępnych funduszy poprzez uzyskanie efektu synergii z wykorzystania środków pochodzących dotąd z różnych źródeł.

Pozytywnie oceniono także objęcie jednym instrumentem wszystkich państw regionu Bałkanów Zachodnich. Rozwiązanie to powinno umożliwić im realizację zaleceń UE, nakładających na te kraje obowiązek rozwoju i umacniania współpracy regionalnej. Istnienie w całym regionie jednolitych zasad zarządzania środkami pomocowymi stworzyłoby korzystne warunki techniczne do realizacji projektów współpracy transgranicznej i innych z udziałem dwóch lub więcej państw. Rozwiązanie to wychodzi również naprzeciw postulatom zgłaszanym przez szereg państw członkowskich UE (w tym przez Polskę) podczas tegorocznej dyskusji przeglądowej, poświęconej ocenie funkcjonowania Europejskiej Agencji ds. Odbudowy (European Agency for Reconstruction - EAR) i programu CARDS.

Zdaniem rządu, utworzenie jednolitych ram finansowego wsparcia działań przybliżających Turcję do członkostwa ma duży walor porządkujący, a jego spodziewaną konsekwencją może być uzyskanie efektu synergii poprzez optymalizację zasad wykorzystania środków wspólnotowych. Należy zwrócić uwagę, że nowy instrument wsparcia przedakcesyjnego IPA ma zasadniczą przewagę nad dotychczasowymi regulacjami z racji maksymalnego zbliżenia konstrukcji poszczególnych komponentów i zasad obowiązujących w odniesieniu do programowania i zarządzania środkami do metod funkcjonowania programów dostępnych dla krajów członkowskich UE. Odnosi się to w szczególności do funduszy strukturalnych i programów rozwoju regionalnego. Ułatwi to nie tylko realizację Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa, ale także pozwoli na lepsze przygotowanie administracji do zarządzania programami europejskimi po ew. uzyskaniu członkostwa.

Pozytywnie oceniono także fakt, że wszystkie państwa uzyskujące oficjalny status kandydata - z wyjątkiem Turcji - będą otrzymywać wsparcie porównywalne (w przeliczeniu na głowę mieszkańca) z tym, które w obecnym budżecie przewidziane było dla 10 kandydatów z państw Europy Środkowowschodniej.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu, na obecnym etapie prac trudno dokonać precyzyjnej oceny skutków finansowych proponowanych rozwiązań dla Polski. Będzie to możliwe po przedłożeniu przez Komisję Europejską ostatecznych propozycji odnośnie do udziału IPA w ogólnej puli budżetu UE. Niemniej jednak już na obecnym etapie prac można stwierdzić, iż przyjęcie omawianej propozycji będzie skutkować koniecznością poniesienia określonego kosztu finansowego przez każde państwo członkowskie, oznacza bowiem obciążenie budżetu ogólnego UE w latach 2007-2013 kwotą 14 653 mln euro. Przyjmując zatem szacunki dotyczące wysokości procentowego wkładu Polski w finansowanie budżetu UE na poziomie 2% w trakcie trwania całej npf, można stwierdzić, że w związku z przyjęciem i wdrożeniem ww. instrumentu Polska poniesie wydatki równe 2% jego wartości, czyli około 293,06 mln euro. Średniorocznie w latach 2007-2013 oznacza to udział polskiej składki w wysokości 41,9 mln euro. Należy jednak wziąć pod uwagę, że obecnie Polska ma swój udział w instrumencie CARDS, Phare, SAPARD i ISPA oraz instrumencie wspierającym reformy w Turcji, które IPA ma zastąpić. Skutkiem pozytywnym będzie możliwość realizowania przez uprawnione polskie podmioty kontraktów i dostarczania usług finansowanych ze środków IPA (w ten sposób odzyskana zostanie część składki wpłacanej przez Polskę do budżetu UE). Należy jednak podkreślić, że ostateczna ocena ww. propozycji winna być spójna ze stanowiskiem Polski wobec całej nowej perspektywy finansowej.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w ramach Rady Stowarzyszenia ustanowionej przez Układ Europejski między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony a Rumunią z drugiej strony w sprawie uczestnictwa Rumunii w systemie RAPEX na mocy dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (COM(2004) 660) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13543/04.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wniosek dotyczył decyzji Rady mającej na celu umożliwienie Rumunii uczestnictwa w systemie RAPEX. Jest to System Szybkiej Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych, utworzony dla państw członkowskich UE, na podstawie dyrektywy 2001/95/WE w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktu. Dyrektywa umożliwia państwom kandydującym do UE ubieganie się o członkostwo w systemie.

W projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej stwierdzono, że Polska nie zgłasza zastrzeżeń do opiniowanego wniosku. Za przyjęciem Rumunii do systemu RAPEX przemawia również fakt, że państwo to - podobnie jak Polska - jest członkiem Systemu Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych dla krajów Europy Środkowowschodniej - TRAPEX. Posiada więc doświadczenie niezbędne do sprawnego uczestniczenia w systemie RAPEX.

Jak stwierdzono, przyjęcie Rumunii do systemu RAPEX nie pociągnie za sobą skutków dla polskiego systemu prawnego. Powiększenie liczby państw uczestniczących w tym systemie przyczyni się, zdaniem rządu, do zwiększenia liczby produktów niebezpiecznych w systemie. Organy tworzące polski system nadzoru rynku będą więc uzyskiwały informacje o produktach niebezpiecznych wykrytych na terenie Rumunii i będą mogły przeciwdziałać ich wprowadzaniu na polski rynek. Tym samym podniesiony zostanie poziom bezpieczeństwa polskich konsumentów.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w Radzie Stowarzyszenia ustanowionej przez Układ Europejski między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi z jednej strony a Republiką Bułgarii z drugiej strony, dotyczącego uczestnictwa Bułgarii w systemie RAPEX na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (COM(2004) 661) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13544/04.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wniosek dotyczył decyzji Rady mającej na celu umożliwienie Bułgarii uczestnictwa w systemie RAPEX.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego wzajemnej pomocy administracyjnej w celu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i wszelkimi innymi działaniami niezgodnymi z prawem (COM(2004) 509) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 12993/04.

Celem opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczącego wzajemnej pomocy administracyjnej w celu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i wszelkimi innymi działaniami niezgodnymi z prawem, jest zapewnienie skutecznego systemu wymiany informacji na temat nadużyć finansowych na szkodę Wspólnoty Europejskiej. Postanowienia projektu niniejszego rozporządzenia wprowadzają mechanizmy współpracy i zasady wymiany informacji pomiędzy właściwymi organami państw członkowskich oraz pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją Europejską. Określenie zasad współpracy administracyjnej ma na celu stworzenie skutecznego systemu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i innymi działaniami niezgodnymi z prawem oraz stworzenia efektywnego systemu walki z przestępczością gospodarczą na dużą skalę, w tym "praniem brudnych pieniędzy", o którym mowa w art. 280 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Projekt przedmiotowego rozporządzenia określa instrumenty ustanawiające zasady wzajemnej pomocy administracyjnej i jest uzupełnieniem obowiązujących aktów prawa wspólnotowego, obejmujących swoją regulacją kwestię pomocy administracyjnej w zakresie nadużyć finansowych na szkodę UE (w dziedzinie podatków pośrednich - VAT oraz polityki celnej i rolnictwa): rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 z dnia 7 października 2003 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 218/92 oraz rozporządzenie (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997r. w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją Europejską w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego.

Podkreślono, że rozporządzenie ma jedynie na celu wypracowanie pewnych zasad kooperacji między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a Komisją Europejską poprzez wprowadzenie określonych zasad postępowania i nie przyznaje Komisji Europejskiej czy działającemu przy niej Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) dodatkowych uprawnień. Rozporządzenie wprowadza następujące obowiązki: obowiązek udzielania informacji przez organ wezwany - tzw. pomoc na żądanie, o której mowa w art. 5 rozporządzenia; obowiązek przeprowadzania lub zorganizowania dochodzenia administracyjnego na żądanie organu wnoszącego - art. 7 rozporządzenia. Zgodnie z rozporządzeniem organ wezwany jest zobowiązany do przekazania informacji lub przeprowadzenia dochodzenia w terminach wskazanych (art. 10 ust. 1). Dalej rozporządzenie stanowi, iż wezwany organ może jedynie wstrzymać udzielenie odpowiedzi z podaniem informacji o przyczynach niemożności udzielenia odpowiedzi oraz określić termin, w którym będzie w stanie udzielić odpowiedzi (art. 10 ust. 3). Powyższe zapisy oznaczają, iż rozporządzenie nie przewiduje sytuacji odmowy udzielenia przekazania informacji w sytuacjach szczególnych -- gdy udzielenie informacji mogłoby naruszyć interes państwowy lub porządek publiczny. Inne akty wspólnotowe dotyczące pomocy administracyjnej i nadużyć finansowych przewidują możliwość odmowy udzielenia pomocy/informacji. Art. 40 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 stanowi expressis verbis o możliwości odmowy udzielenia informacji "jeżeli prowadziłoby to do ujawnienia tajemnicy handlowej, przemysłowej lub zawodowej albo procesu produkcyjnego, bądź jeżeli rozpowszechnianie tej informacji naruszyłoby porządek publiczny". Również rozporządzenie Rady (WE) nr 515/95 przewiduje możliwość odmowy dostępu do informacji osobowych w sytuacjach wskazanych w art. 36 ust. 2, m.in. w sytuacji gdy: "taka odmowa stanowi środek konieczny dla ochrony bezpieczeństwa narodowego, obrony, bezpieczeństwa publicznego oraz praw i wolności innych osób".

Jak stwierdzono w przedstawionym projekcie stanowiska, rząd uważa, iż należy wprowadzić do projektu rozporządzenia analogiczny zapis, który przyznawałby możliwości odmowy udzielenia informacji w szczególnych wypadkach - gdy udzielenie informacji mogłoby naruszyć interes państwowy lub porządek publiczny lub mieć wpływ na ochronę bezpieczeństwa narodowego. Ponadto zalecono sformułowanie zapisu w taki sposób, aby wykluczyć jego nadużycia w zakresie odmowy pomocy i ograniczyć tym samym możliwość odmowy tylko do sytuacji enumeratywnie wskazanych w rozporządzeniu. Zalecono przedstawicielowi Rzeczypospolitej Polskiej, aby na posiedzeniu Rady starał się o wprowadzenie do rozporządzenia właściwego zapisu. Stosowną propozycję zawarto w Instrukcji dla przedstawiciela RP na posiedzenie Rady.

Jak uzasadniono, postanowienia przedmiotowego rozporządzenia odnoszą się jedynie do pomocy administracyjnej i nie nadają Komisji Europejskiej oraz podległemu jej Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) żadnych dodatkowych uprawnień śledczych, które mogłyby pozostawać w sprzeczności z krajowym ustawodawstwem. Ponadto, przepisy rozporządzenia stanowią, iż stosowanie jego postanowień nie ma wpływu na stosowanie prawa krajowego (art. 2 ust. 4). Istotna jest również zasada wyrażona w rozporządzeniu, zgodnie z którą przepisów rozporządzenia nie stosuje się, gdy prawo wspólnotowe przyznaje "silniejszą" współpracę pomiędzy państwami członkowskimi oraz pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją Europejską, w szczególności rozporządzenie nie wpływa na stosowanie rozporządzeń: nr 515/97 oraz nr 1798/2003, wskazanych w pkt I niniejszego projektu stanowiska. Zatem przepisy tego rozporządzenia mają charakter uzupełniający do przepisów szczególnych i nie uchylają ich zapisów, gdy ww. rozporządzenia przyznają bardziej szczegółową ochronę interesów finansowych UE.

- Wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rewizji Perspektywy Finansowej 2000-2006 (Proposal for a Decision of the European Parliament and of the Council on the revision of the Financial Perspective 2000-2006) COM(2004) 666 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13517/04.

- Przeprowadzenia tzw. modulacji, tj. przesunięcia środków przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie z poddziału 1a "Wspólna polityka rolna" na finansowanie działań związanych z rozwojem obszarów wiejskich w ramach poddziału 1b. Proponowane przesunięcie pomiędzy poddziałami, ale w ramach jednego działu budżetowego, jest elementem reformy Wspólnej Polityki Rolnej, która została zatwierdzona przez Radę UE we wrześniu 2003 r. (Rozporządzenie KE Nr 1782/2003). Celem proponowanej modulacji jest uzyskanie równowagi pomiędzy finansowaniem działań wspierających trwały rozwój sektora rolnego oraz finansowaniem rozwoju obszarów wiejskich.

W wyniku proponowanej operacji nie zmieni się ogólny pułap zobowiązań w ramach działu 1. Rolnictwo, a transfer między poddziałami szacowany jest przez KE mniej więcej na 655 mln euro.

- W związku z wygaśnięciem programu PEACE (realizowanego w latach 2000-2004), który stanowi jeden z elementów wspierania procesu pokojowego w Irlandii Północnej Komisja Europejska proponuje wzrost środków w poddziale "fundusze strukturalne" w celu umożliwienia kontynuacji programu PEACE (o odpowiednio: 2005 - 60 mln euro, 2006 - 59 mln euro).

Jednocześnie z uwagi na osiągnięcie przez Irlandię pułapu rozwoju gospodarczego (PNB per capita powyżej 90% średniej UE), niekwalifikującego jej do kontynuacji uzyskiwania pomocy z tytułu Funduszu Spójności, Komisja Europejska proponuje redukcję środków w poddziale "Fundusz Spójności" (o odpowiednio: 2005 - 61 mln euro, 2006 - 60 mln euro).

W uzasadnieniu stwierdzono, że z uwagi na fakt, iż proponowana przez KE "modulacja" wydatków na rolnictwo nie dotyczy nowych państw członkowskich będących w trakcie okresu przejściowego stopniowo wprowadzającego dopłaty bezpośrednie dla rolników w pełnej wysokości, na obecnym etapie planowane zmiany w ramach WPR nie dotyczą Polski w sposób bezpośredni.

W zakresie faktycznego przesunięcia środków przewidzianych w ramach Funduszu Spójności dla Irlandii na finansowanie programu pokojowego w Irlandii Północnej zmiana ta nie powinna mieć wpływu na wysokość środków finansowych dla nowych państw członkowskich. Ewentualne obniżenie pułapów zobowiązań oraz płatności w ramach działu "Operacje strukturalne" w wypadku braku kontynuacji programu PEACE powodowałoby natomiast obniżenie ogólnego poziomu wydatków budżetu UE, a tym samym nieznaczne zmniejszenie składek państw członkowskich, w tym Polski.

W ocenie rządu, proponowany projekt nie powoduje żadnych skutków prawnych, społecznych, gospodarczych ani znaczących skutków finansowych. Ewentualne obniżenie pułapów zobowiązań oraz płatności w ramach działu "Operacje strukturalne" (w wypadku braku kontynuacji programu PEACE) mniej więcej o 60 mln euro rocznie mogłoby skutkować zmniejszeniem polskiej składki do budżetu ogólnego UE o mniej więcej 1,2 mln euro rocznie (przy założeniu, że Polska finansuje budżet UE w wysokości około 2%).

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (COM(2004) 652) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13553/04.

Referent: senator Krzysztof Jurgiel.

Jak uzasadniono, przyjęcie tego rozporządzenia jest korzystne dla Polski, ponieważ przyczyni się do wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju poprzez wyższe współfinansowanie przez UE działań rolnośrodowiskowych.

Ponadto projekt rozporządzenia wpływa na zasady finansowania instrumentów rolnośrodowiskowych z zakresu rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, które będą miały istotny wpływ z punktu widzenia ewentualnych skutków społecznych (poprawy warunków pracy i życia mieszkańców obszarów wiejskich). Wpłynie także na zasady finansowania działań rolnośrodowiskowych z zakresu rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, które mogą mieć pewien wpływ na gospodarkę (podniesienie konkurencyjności polskich produktów rolno-żywnościowych oraz usług).

- Wniosek dotyczący decyzji Rady zmieniającej decyzję 439/2000/WE z 29 czerwca 2000 w sprawie wkładu Wspólnoty w wydatki poniesione przez niektóre Państwa Członkowskie w zakresie zbierania danych, oraz w finansowanie opracowań i projektów pilotażowych dotyczących prowadzenia wspólnej polityki rybackiej (Proposal for a Council Decision amending Decision 439/2000/EC of 29 June 2000 on a financial contribution from the Community towards the expenditure incurred by certain Member States in collecting data, and for financing studies and pilot projects for carrying out the common fisheries policy) (COM(2004) 618) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 12958/04.

Referent: senator Ewa Serocka.

Celem decyzji Rady opiniowanej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej była zmiana decyzji Rady 439/200/EC z 29 czerwca 2000 r. dotyczącej finansowania przez Wspólnotę wydatków związanych ze zbieraniem danych oraz prowadzeniem projektów pilotażowych dotyczących prowadzenia wspólnej polityki rybackiej. Proponowana zmiana polegała na zmianie finansowego okresu referencyjnego z 2001-2005 na 2001-2006 oraz zwiększeniu szacunkowej kwoty wydatków związanych z realizacją zadań w ramach programu zbierania danych. Wynikała ona z opóźnień, jakie do tej pory miały miejsce, w składaniu programów przez kraje członkowskie, a w konsekwencji zatwierdzaniu wydatków z nimi związanych przez Komisję Europejską. Tym samym decyzja komisji dotycząca wydatków na rok 2006 będzie podjęta w roku 2006 zamiast 2005. Proponowane zwiększenie budżetu na badania ze 132 mln euro do 164,5 mln euro wynika między innymi z rozszerzenia UE o nowe kraje.

Jak poinformowano w uzasadnieniu, wejście w życie projektowanej decyzji nie spowoduje konieczności dokonania zmian w prawie krajowym ani nie wywoła skutków społecznych i gospodarczych.

Rozszerzenie ram czasowych finansowania przez Wspólnotę wydatków związanych ze zbieraniem danych oraz prowadzeniem projektów pilotażowych dotyczących wspólnej polityki rybackiej na rok 2006 będzie skutkować koniecznością poniesienia określonych kosztów finansowych przez każde państwo członkowskie, oznacza bowiem wzrost budżetu ogólnego UE w roku 2006 o kwotę 32,5 mln euro. Suma ta będzie musiała zostać sfinansowana przez wszystkie państwa członkowskie. Przyjmując zatem szacunki dotyczące wysokości procentowego wkładu Polski w finansowanie budżetu UE na poziomie 2%, koszt finansowy poparcia propozycji unijnych wynosi 2% dodatkowej kwoty przewidzianej na 2006 r., czyli około 650 tys. euro.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru skazanych COM(2004) 664 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13742/04.

Referent: senator Henryk Dzido.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projekt decyzji miał na celu usprawnienie i przyspieszenie procedury wymiany informacji dotyczących skazań, przewidzianej w art. 13 i 22 Europejskiej Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20 kwietnia 1959 r. Jej przepisy przewidują mechanizmy wymiany informacji o skazaniach, terminy udzielania tych informacji są jednak zbyt długie. Proponowane w decyzji rozwiązania uzupełniałyby zapisy powołanej konwencji, nie wprowadzając jednak nowych, odrębnych mechanizmów.

Decyzja uzupełnia także uregulowania przewidziane w art. 6 ust. 1 Konwencji z 29 maja 2000 r. o wzajemnej pomocy prawnej, która daje możliwość zwracania się o informacje o skazaniach bezpośrednio do organu centralnego państwa wezwanego przez organy prowadzące postępowanie. Ponadto decyzja ma zapewnić większą skuteczność Konwencji z 19 czerwca 1990 r., wprowadzającej Porozumienie z Schengen.

W opinii rządu, wdrożenie projektowanych w decyzji mechanizmów usprawni i skróci proces wymiany danych zawartych w krajowych rejestrach karnych. W tym kontekście Polska opowiada się za możliwie szerokim zakresem danych objętych działaniem decyzji (odpowiadającym francuskiemu rozumieniu casier, szerszemu niż angielski record). Takie ujęcie przyczyni się do zwiększenia skuteczności walki z przestępczością transgraniczną, w tym z terroryzmem.

W ocenie rządu, przedstawiony projekt ma formę decyzji (a nie decyzji ramowej), co oznacza, że wdrożenie tego instrumentu nie wymaga harmonizacji przepisów prawa krajowego, a jedynie zapewnienia skutecznego wykonania jego zapisów. Nie będzie to rodziło systemowych trudności, gdyż Polska jest stroną Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20 kwietnia 1959 r. Ponadto Polska już obecnie spełnia zawarty w decyzji wymóg nieskładania zastrzeżeń do art. 13 konwencji (uzależnienie przekazania danych na wniosek innego państwa od istnienia wzajemności z jego strony).

W opinii rządu, poprzez wdrożenie przewidzianych w decyzji mechanizmów wymiany danych zmierzających do usprawnienia walki z transgraniczną przestępczością, może ona przyczynić się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa obywateli. Poprawie powinna ulec jakość pracy organów wymiaru sprawiedliwości, a także szybkość i skuteczność prowadzonych przez nie postępowań.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 95/2/WE o substancjach dodatkowych innych niż barwniki i substancje słodzące i dyrektywę 94/35/WE o substancjach słodzących do stosowania w środkach spożywczych (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 95/2/EC on food additives other than colours and sweeteners and Directive 94/35/EC on sweeteners for use in foodstuff) (COM(2004) 650) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13489/04.

Referent: Andrzej Anulewicz.

Celem opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projektu dyrektywy było wniesienie poprawek do dyrektyw 95/2/EC o substancjach dodatkowych innych niż barwniki i substancje słodzące oraz 94/35/EC o substancjach słodzących przeznaczonych do stosowania w środkach spożywczych, niezbędnych w świetle postępu technicznego i naukowego w zakresie substancji dodatkowych.

Decyzje odnośnie do poprawek do dyrektyw 95/2/EC oraz 94/35/EC polegające na zmianie zakresu stosowania niektórych substancji dodatkowych, wycofaniu z użycia niektórych substancji dodatkowych oraz dopuszczeniu nowych substancji dodatkowych zostały podjęte po uzyskaniu opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA).

Po wejściu w życie przedmiotowej dyrektywy konieczna będzie nowelizacja krajowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 kwietnia br. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i substancji pomagających w przetwarzaniu w zakresie implementacji zapisów przedmiotowej dyrektywy.

Zdaniem rządu, dostosowanie się do niektórych wymagań zawartych w przedmiotowej dyrektywie będzie wymagało od producentów środków spożywczych zmian w technologii, szczególnie w zakresie stosowania azotanów i azotynów w przetworach mięsnych oraz azotanów w serach dojrzewających. Może to pociągnąć za sobą skutki w postaci poniesienia przez producentów środków spożywczych dodatkowych kosztów związanych ze zmianą technologii. Dopuszczenie nowych substancji dodatkowych powinno wpłynąć na zwiększenie oferty handlowej, a być może również na zwiększenie konkurencyjności.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3030/93 i (WE) nr 3285/94 dotyczącego wspólnych zasad importu niektórych produktów tekstylnych z krajów trzecich (Proposal for a Council Regulation amending Council Regulations (EEC)No 3030/93 and (EC) No 3285/94 as regards the common rules for imports of certain textile products from third countries) COM(2004) 713 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13958/04.

Celem przedmiotowego rozporządzenia opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej było dostosowanie obowiązujących przepisów do zmian wynikających z wygaśnięcia 31 grudnia br. Porozumienia WTO w sprawie tekstyliów i odzieży. Jednocześnie przedmiotowe rozporządzenie ustanawia nadzór licencyjny (uprzedni) na produkty pochodzące z Chińskiej Republiki Ludowej, ustanawia nadzór celny (następczy) w celu monitorowania strumieni handlu ze wszystkich kierunków oraz reguluje kwestię wysyłki towarów tekstylno-odzieżowych, które były objęte ograniczeniami ilościowymi, a dotarły na obszar celny UE po 31 grudnia br.

W ocenie rządu, ustanowienie nadzoru uprzedniego na import wrażliwych towarów pochodzących z Chin oraz nadzoru następczego wobec importu towarów najbardziej wrażliwych ze wszystkich kierunków zapewni możliwość reakcji na zmieniającą się sytuację na rynku unijnym i światowym oraz da możliwość podjęcia przez UE ewentualnych kroków ochronnych.

Jak stwierdzono, wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację budżetową państwa. Rozporządzenie nie zmienia wysokości obowiązujących stawek celnych. Administracja rządowa jest przygotowana do wydawania licencji w systemie tzw. single-checking, a także do przeprowadzania nadzoru statystycznego. Wejście w życie rozporządzenia nie wiąże się więc z dodatkowymi kosztami.

Na swym posiedzeniu Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw.

Rozpatrywana ustawa była projektem poselskim i zmierzała do likwidacji instytucji środków specjalnych, jednej z form pozabudżetowej gospodarki jednostek sektora finansów publicznych, polegającej na gromadzeniu - na podstawie ustawy bądź uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego - środków finansowych na odrębnym rachunku bankowym i ich przeznaczaniu na cele wskazane w ustawie lub uchwale, na podstawie której utworzono te środki, bez obowiązku odprowadzania do budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

W miejsce większości likwidowanych środków specjalnych ustawa, poprzez nowelizację kilkudziesięciu aktów wprowadza możliwość gromadzenia przez jednostki budżetowe dochodów, określonych w art. 18a ustawy o finansach publicznych, na wydzielonym rachunku dochodów własnych. Tworzy tzw. fundusze motywacyjne, polegające na gromadzeniu przez państwowe jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych środków finansowych uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu (fundusze te będą przeznaczone na nagrody dla pracowników, żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzyskania dochodów budżetu państwa z tego tytułu). Ustawa tworzy także kilkanaście nowych państwowych funduszy celowych.

W głosowaniu Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych opowiedziała się za wprowadzeniem 17 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw, w większości o charakterze porządkującym. Ustalono, że ich przyjęcie zarekomenduje Izbie senator Genowefa Ferenc.

Minister Marek Balicki przedstawił informację na podstawie przygotowanego przez resort zestawienia najważniejszych zadań, planowanych do realizacji do końca kadencji rządu, w zakresie ochrony zdrowia.

Nowe zasady podziału środków finansowych na poszczególne województwa będą wprowadzone dopiero w 2006 r. Projekt rozporządzenia w tej sprawie zostanie przygotowany do końca marca 2005 r. i poddany szerokiej konsultacji do końca czerwca 2005 r.

Minister M. Balicki zapowiedział utworzenie Agencji Oceny Technologii Medycznych, której zadaniem będzie dokonywanie oceny procedur medycznych pod względem efektywności klinicznej i ekonomicznej. Agencja ma rozpocząć działalność w marcu 2005 r.

W opinii ministra zdrowia, uchwalenie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej ma umożliwić restrukturyzację zobowiązań publicznoprawnych i cywilnoprawnych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz uruchomić proces przekształceń tych zakładów. Rząd przewiduje uruchomienie pożyczek na procesy restrukturyzacyjne samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej przede wszystkim na zaspokojenie należności głównych z tytułu roszczeń pracowniczych, wynikających z tzw. ustawy 203 za lata 2001 i 2002.

W toku dyskusji niektórzy senatorowie wyrażali obawy o zdolność zakładów opieki zdrowotnej do spłaty tych pożyczek, co może podważyć sens planowanych działań sanacyjnych.

Zdaniem ministra zdrowia, konieczne są zmiany w gospodarce lekami zmierzające do zmniejszenia udziału pacjentów w kosztach zakupów leków. Należy także zmienić zasady refundacji leków, usprawnić proces rejestracji produktów leczniczych oraz doprowadzić do rozdzielenia tego procesu od ustalania refundacji leków. Te ostatnie oraz wykaz leków refundowanych pozostaną w wyłącznej kompetencji ministra zdrowia. Niezbędne jest wprowadzenie planu naprawczego Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych.

W ramach zadań z zakresu polityki zdrowotnej państwa rząd zamierza m.in. przyjąć Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, który będzie realizowany wspólnie przez publiczne władze rządowe i samorządowe na podstawie ustawy. Kolejnym zadaniem jest przyjęcie i realizacja na podstawie ustawy Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.

Odpowiedzią na zagrożenia związane ze zjawiskiem emigracji personelu medycznego (pielęgniarek i lekarzy) będzie "Raport o problemie migracji personelu medycznego", który stanie się podstawą polityki rządu ograniczającej negatywne skutki migracji zewnętrznej. Wśród podstawowych zagrożeń dla systemu ochrony zdrowia minister M. Balicki wymienił zjawisko korupcji, dlatego ustawowe działania antykorupcyjne są niezbędne.

Projektowane zamierzenia resortu i rządu, podkreślał minister zdrowia, mają być poddane konsultacjom społecznym w dialogu z ugrupowaniami opozycyjnymi.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia senatorowie zapoznali się z informacją ministra polityki społecznej o planie działania resortu w roku 2005. Informacje przedstawił minister Krzysztof Pater. Resort w obecnym kształcie działa od 2 maja br. i, jak podkreślił minister, zatrudnia niewiele ponad dwieście pięćdziesiąt osób.

Zadaniem resortu, związanym z koordynacją polityki integracji społecznej, jest realizacja Krajowego Planu Działań na rzecz Integracji Społecznej. Plan będzie realizowany we współpracy z organizacjami pozarządowymi, przedstawicielami nauki i z organami samorządu terytorialnego. Zadaniem resortu będzie koordynacja podejmowanych działań. Planowane jest wprowadzenie ustawy, która ma uregulować zasady tworzenia oraz monitorowania i ewaluacji polityki integracji społecznej w Polsce.

Innym ważnym zadaniem jest wspieranie samorządów w tworzeniu lokalnych strategii i rozwiązywania problemów społecznych w ramach zadań publicznych przez nie realizowanych. To także przygotowanie raportu w ramach uczestnictwa w unijnej otwartej metodzie koordynacji udziału Polski w procesie decyzyjnym, odnoszącym się do kwestii społecznych, czy też koordynowanie działań instytucji ubezpieczenia społecznego (ZUS i KRUS) oraz tych instytucji o charakterze samorządowym, które odpowiadają za inne elementy polityki społecznej (świadczenia rodzinne, świadczenia związane z bezrobociem).

Ministerstwo Polityki Społecznej, w następstwie decyzji Rady Ministrów, będzie realizować zadania związane z koordynowaniem działań związanych z integracją cudzoziemców w Polsce, wynikających także ze wspólnej polityki Unii Europejskiej.

Minister K. Pater podkreślił konieczność wprowadzenia rozwiązań legislacyjnych w zakresie ubezpieczeń społecznych (ustalenie zasad wypłaty emerytur za środki zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych oraz skorelowanie mechanizmu ustalania wysokości renty dla osób objętych nowym systemem emerytalnym, koncepcją ustalania dla nich emerytury). Po uchwaleniu przez Sejm ustawy modyfikującej system ubezpieczeń rolniczych podjęte zostaną prace wdrożeniowe. Liczba zadań resortu zwiększy się po uchwaleniu przez parlament zmian w ustawie o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Dotychczasowe prerogatywy PFRON dotyczące decyzji programowych, zostaną przekazane rządowi, PFRON stanie się zaś przede wszystkim instytucją finansową, odpowiedzialną za wypłatę, konkursy, monitorowanie i realizację programów.

Nastąpi przesunięcie środków finansowych z bezpośredniego wspierania zatrudnienia na rzecz wspieranie integracji, edukacji i aktywizacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.

Intencją resortu jest również przygotowanie ustawy o domach socjalnych i wspieranie rozwoju służb społecznych, m.in. poprzez przygotowanie ustawy o pracownikach socjalnych.

Na przyszły rok zaplanowano przygotowanie raportu o wdrażaniu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, który Rada Ministra musi przedstawić Sejmowi do końca czerwca.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Zagranicznych zapoznała się z informacją na temat projektu ustawy budżetowej na rok 2005 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji.

Podczas posiedzenia Komisji Emigracji i Polaków za Granicą zapoznano się z informacją o trzecim posiedzeniu Polonijnej Rady Konsultacyjnej, które odbyło się 10 listopada br.

Informację przedstawił przewodniczący komisji senator Tadeusz Rzemykowski. Ponadto senatorowie wysłuchali sekretarza rady, dyrektora Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Artura Kozłowskiego.

W trzecim posiedzeniu rady wzięli udział: marszałek Longin Pastusiak, wicemarszałek Jolanta Danielak, przewodniczący Komisji Emigracji i Polaków za Granicą senator Tadeusz Rzemykowski oraz członkowie rady: prezes Rady Polonii Afryka Południe Jadwiga Dubla-Kalinowska, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Helena Miziniak, dyrektor Krajowy w Kongresie Polonii Amerykańskiej Józef Bułat, prezes Związku Polaków na Białorusi Tadeusz Kruczkowski, prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Grzegorz Sobocki, prezes Związku Polaków w Kazachstanie Jan Zinkiewicz, p.o. prezesa Rady Naczelnej Polonii Australijskiej i Nowozelandzkiej Andrzej Alwast, reprezentujący prezesa Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich Ameryki Łacińskiej Zbigniew Różański.

Gośćmi posiedzenia byli: minister kultury Waldemar Dąbrowski, minister edukacji narodowej i sportu Mirosław Sawicki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jakub Wolski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
i Administracji Leszek Ciećwierz, podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy Mirosław Zieliński, dyrektor Telewizji Polonia Antoni Bartkiewicz oraz dyrektor Radia Polonia Michał Maliszewski. Ministrom towarzyszyli dyrektorzy departamentów zajmujący się sprawami będącymi przedmiotem obrad rady.

Zgodnie z postulatami zgłoszonymi na poprzednim posiedzeniu rady, w ubiegłym roku, uczestnicy zapoznali się z informacją wiceministra spraw zagranicznych Jakuba Wolskiego o realizacji w br. rządowego programu współpracy z Polonią. Wysłuchali także informacji wiceministra spraw wewnętrznych Leszka Ciećwierza o pracach nad nowelizacją ustawy o paszportach oraz informacji Mirosława Sawickiego, ministra edukacji, na temat wspomagania oświaty polskiej za granicą.

Polonijna Rada Konsultacyjna została utworzona przy marszałku Senatu RP 21 czerwca 2002 r. na podstawie uchwały Senatu RP. Zadaniem tej rady jest wyrażanie opinii w sprawach ważnych dla Polonii i Polaków za granicą, na temat projektów aktów prawnych dotyczących Polonii, o kierunkach działań Senatu i jego organów w sprawach Polonii i Polaków za granicą.

W priorytetach przedstawionych przez dyrektora generalnego Kancelarii Senatu Piotra Miszczuka zaproponowano:

1. pomoc oświacie polonijnej i polskiej poza granicami poprzez wspieranie i promocję nauczania języka polskiego, rozwijanie form pobytów edukacyjnych w Polsce dla wyróżniających się uczniów szkół polonijnych i polskich na Wschodzie, a także kontynuację programu pomocy stypendialnej dla młodzieży polskiego pochodzenia studiującej w krajach zamieszkania;

4. wspieranie działań na rzecz wzrostu prestiżu polskiej grupy etnicznej w krajach zamieszkania poprzez współpracę i wspieranie działalności organizacji polskich i polonijnych za granicą, w tym głównie działalności programowej organizacji młodzieżowych i harcerstwa; współpracę z mediami polskimi na Wschodzie i polonijnymi w świecie;

W opinii przygotowanej dla Prezydium Senatu Komisja Emigracji i Polaków za Granicą pozytywnie zaopiniowała przedstawione propozycje i jednocześnie zaproponowała ich uzupełnienie w sposób następujący:

I. Komisja pozytywnie ustosunkowała się do próśb dotyczących zmian w umowach, zawartych w pismach:

- nr PS-31/118/04 z 10 listopada br. prezesa Stowarzyszenia "Wspólnota Polska";

- nr PS-31/120/04 z 15 listopada br. prezesa Stowarzyszenia "Wspólnota Polska";

- nr 792/2004 z 15 listopada br. prezesa Fundacji "Semper Polonia".

II. Wnioski o zlecenie zadań państwowych o charakterze programowym i przyznanie dotacji na ich wykonanie

Komisja zaopiniowała wniosek pozytywnie, przyznając postulowaną kwotę.

4. (nr wniosku 304) Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: dofinansowanie obchodów Dni Lwowa w Warszawie (w ramach programu wspierania polskiej kultury
poza granicami kraju) - 3448 zł.

5. (nr wniosku 305) Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: program pomocy charytatywnej - pomoc dla polskich środowisk na Wschodzie - 161 500 zł.

Komisja zaopiniowała wniosek pozytywnie, przyznając 74 500 zł.

6. (nr wniosku 306) Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: program pomocy oświatowej poza granicami kraju dla wszystkich poziomów nauczania języka polskiego - 114 940 zł.

Komisja zaopiniowała wniosek pozytywnie, przyznając 57 470 zł.

Komisja zaopiniowała wniosek pozytywnie, przyznając 35 000 zł.

8. (nr wniosku 311) Fundacja "Polonia" w Warszawie: szkolenia komputerowe dla Polonii ze Wschodu - 82 996 zł.

10. (nr wniosku 310) Fundacja "Polonia" w Warszawie: program leczenia polskich dzieci
ze Wschodu "Ratujmy Życie" - 52 000 zł.

11. (nr wniosku 302) Fundacja "Semper Polonia" w Warszawie: program Ex Libris Polonia, spedycja i transport darów - 33 895 zł.

1. (nr wniosku 97) Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: zakup i wyposażenie lokalu przeznaczonego na dom polski i szkołę sobotnio-niedzielną w Sankt Petersburgu, w Rosji - 1 860 000 zł.

2. (nr wniosku 98) Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: remont lokalu przeznaczonego na dom polski w Pryłukach na Ukrainie - 36 000 zł.

Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrywali wstępnie projekt ustawy budżetowej na rok 2005 w częściach dotyczących rolnictwa.

Projekt budżetu Agencji Rynku Rolnego omówił p.o. prezesa agencji Roman Wenerski.

Wydatki na rolnictwo z budżetu krajowego wyniosą w roku 2005 około 8 mld zł i będą stanowić 3,38% wszystkich wydatków budżetowych. Będą o 40% wyższe niż w br. Oprócz wydatków z budżetu państwa w roku 2005 do rolnictwa zostaną skierowane środki z budżetu Unii Europejskiej z programów Phare, Sapard, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO), na Wspólną Politykę Rybacką oraz w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na dopłaty bezpośrednie i interwencje rynkowe.

Jednocześnie zwraca uwagę na potrzebę przyjęcia pilnych rozwiązań prawno-finansowych dotyczących promowania produkcji miodów pitnych - tradycyjnych polskich trunków regionalnych, których produkcja w Polsce ulega marginalizacji.

Biorąc pod uwagę okres finalizacji zmian restrukturyzacyjnych tej branży oraz konieczność utrzymania podatkowych wpływów do budżetu państwa, komisja negatywnie opiniuje propozycje Ministra Finansów dotyczącą podwyższenia stawek akcyzowych od produkcji wyrobów spirytusowych w nowym roku finansowym. Obecny poziom akcyzy gwarantuje bowiem utrzymanie delikatnej równowagi między wielkością wpływów do budżetu państwa, a przyszłością funkcjonowania przemysłu spirytusowego w Polsce, w tym poziomu zatrudnienia w branży na wciąż trudnym rynku pracy.

Tematem posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska była absorpcja środków unijnych w zakresie ochrony środowiska.

Ponadto senatorowie wysłuchali informacji Ministerstwa Gospodarki i Pracy na temat absorpcji środków unijnych w zakresie ochrony środowiska ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodno-ściekowej, a także na temat realizacji projektów z zakresu ochrony środowiska i zasobów naturalnych w ramach programu Phare Spójność Społeczna i Gospodarcza. Zapoznali się też z aktualnym stanem realizacji działań związanych z ochroną środowiska w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. W imieniu resortu glos zabierały dyrektor Departamentu Koordynacji Funduszu Spójności Monika Pałasz i p.o. wicedyrektora Departamentu Zarządzania Programem WKP Małgorzata Świderska. Informacje na te tematy przedstawił także Robert Markiewicz z Departamentu Przedsięwzięć i Spójności w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ponadto wiadomość na temat absorpcji środków unijnych w zakresie ochrony środowiska uzupełniał oraz odpowiadał na pytania senatorów wiceminister środowiska Krzysztof Szamałek. Dotyczyły one m.in. zagrożeń w wykorzystaniu środków unijnych na ochronę środowiska, problemów w realizacji projektów, współpracy wykonawców projektów i instytucji finansujących, roli samorządów w powstawaniu i koordynowaniu projektów.

Na swym posiedzeniu Komisja Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywała ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Założenia przyjętej przez Sejm regulacji omówiła wicedyrektor Departamentu Wyznań i Mniejszości Narodowych w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Danuta Głowacka-Mazur. Senatorowie zapoznali się także z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Ponadto głos zabrali: przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Piotr Kadlicik, dyrektor Romskiego Instytutu Historycznego Tadeusz Czekaj, wiceprzewodniczący Oddziału Mazowieckiego Związku Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej Grzegorz Bohdanowicz, doradca sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Lech M. Nijakowski oraz ekspert prof. Andrzej Rzepliński.

W dyskusji skoncentrowano się na kwestionowanych przez zainteresowane środowiska przepisach wprowadzających definicję mniejszości narodowej (w szczególności warunku utożsamiania się z narodem zorganizowanym we własnym państwie - art. 2 ust. 1 pkt 6) oraz umiejscowieniu całej problematyki mniejszości narodowych i etnicznych w resorcie spraw wewnętrznych i administracji (zamiast np. w resorcie kultury), a także postulowano odstąpienie od rozróżnienia na dwie grupy mniejszości: narodową i etniczną.

Dla usprawnienia i ukierunkowania dalszej dyskusji przewodnicząca komisji senator Teresa Liszcz poddała pod głosowanie sondażowe wniosek o rezygnację z podziału na mniejszości narodowe i mniejszości etniczne. Wniosek nie został przyjęty. Wobec wyników głosowania bezprzedmiotowa stała się dyskusja nad poprawkami postulowanymi przez środowisko mniejszości narodowej żydowskiej.

W kolejnych głosowaniach Komisja Ustawodawstwa i Praworządności zdecydowała o zaproponowaniu Senatowi wprowadzenia 33 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej. Ustawę wraz z uchwalonymi poprawkami przyjęto jednogłośnie. Ustalono, że sprawozdanie w tej sprawie przedstawi Izbie senator A. Jaeschke.

Odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, podczas którego rozpatrzono ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Gośćmi komisji byli: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Henryk Gołębiewski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tadeusz Matusiak, wicedyrektor Departamentu Wyznań i Mniejszości Narodowych w tym resorcie Danuta Głowacka-Mazur, naczelnik Wydziału Mniejszości Narodowych w tym departamencie Dobiesław Rzemieniewski, stały doradca Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu Lech M. Nijakowski, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Piotr Kadlcik, prezes Klubu Inteligencji Katolickiej Piotr Cywiński, wiceprzewodniczący Związku Tatarów RP Grzegorz Bohdanowicz oraz prezes Związku Ukraińców w Polsce Miron Kertyczak.

W dyskusji P. Kadlcik, przytaczając wypowiedź Jacka Kuronia dotyczącą definicji mniejszości narodowych i etnicznych, poruszył kwestie działalności kulturalnej mniejszości i resortu zajmującego się mniejszościami. Do tej wypowiedzi ustosunkował się wiceminister spraw wewnętrznych, odnosząc się do kwestii nadzoru nad działalnością kulturalną mniejszości.

Senator Grzegorz Matuszak wskazał na kontrowersje wokół art. 2 ustawy, odnosząc się do mniejszości romskiej, która jest, jego zdaniem, odpowiednio zakwalifikowana do mniejszości etnicznych.

L. Nijakowski poruszył problematykę różnicy między definicjami etnicznymi a definicjami prawnymi dotyczącymi kwestii mniejszości narodowych i etnicznych oraz wyjaśnił podstawy nadzoru Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jako działu administracji rządowej nad sprawami związanymi z mniejszościami.

Senator Aleksandra Koszada, podzielając wątpliwości senator A. Klepacz, przedstawiła poprawki, jakie do omawianego artykułu zaproponowała Komisja Ustawodawstwa i Praworządności. Senator zwróciła uwagę, że omawiana ustawa, mimo iż jest kontrowersyjna, stanowi pierwszy krok do uregulowania istotnych kwestii, a jednym z najważniejszych rozwiązań przyjętych w ustawie jest powołanie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Do wypowiedzi senator A. Klepacz odniosła się wicedyrektor D. Głowacka-Mazur, która przedstawiła zróżnicowanie w mniejszości romskiej.

Do zmiany zaproponowanej w art. 2 negatywne stanowisko rządu przedstawili wiceminister spraw wewnętrznych i administracji T. Matusiak, a także L. Nijakowski.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia przewodniczący komisji senator Z. Piwoński przedstawił propozycję odbycia 9 grudnia br. konferencji "Wzajemne relacje administracji rządowej i samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy w regionie".

Senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu rozpatrywali ustawę o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.

Podczas posiedzenia zapoznano się z opiniami o ustawie sejmowej, które przedstawili główny specjalista ds. legislacji w Ministerstwie Kultury Izabela Obarska, dyrektor generalny w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych Andrzej Biernat oraz koordynator Działu Obsługi Prawnej w tej instytucji Stefan Cimaszewski. Ponadto komisja zapoznała się z uwagami szczegółowymi Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Celem uchwalonej na podstawie projektu poselskiego nowelizacji było w szczególności ustanowienie podstaw prawnych wykonywania przez niektóre spółdzielnie pracy działalności gospodarczej w zakresie przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracowników o czasowym okresie przechowywania. W związku z tym dokonano zmian w normującym to rozdziale 4a ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.

W głosowaniu Komisja Kultury i Środków Przekazu opowiedziała się za wprowadzeniem do rozpatrywanej ustawy sejmowej 2 poprawek o charakterze redakcyjnym. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w sprawie nowelizacji ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach wybrano senatora Grzegorza Matuszaka.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywano wstępnie projekt ustawy budżetowej na rok 2005 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji:

zał. nr 5 - plan finansowy Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej

zał. nr 5 - plan finansowy Funduszu Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy

referował minister sprawiedliwości, koreferent senator Andrzej Jaeschke;

referował prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, koreferent senator Mirosław Lubiński;

- część 10 - Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

referował generalny inspektor ochrony danych osobowych, koreferent senator Aleksandra Koszada;

referował prezes Trybunału Konstytucyjnego, koreferent senator Robert Smoktunowicz;

referował rzecznik praw obywatelskich, koreferent senator Zbigniew Romaszewski;

referował pierwszy prezes Sądu Najwyższego, koreferent senator Anna Kurska;

referował rzecznik interesu publicznego, koreferent senator A. Kurska;

referował prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, koreferent senator A. Jaeschke;

- część 54 - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych

referował kierownik Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, koreferent senator Krystyna Sienkiewicz.

W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele zainteresowanych urzędów i instytucji, a także wicedyrektor Departamentu Budżetu i Finansów Najwyższej Izby Kontroli, Barbara Wichracka z Departamentu Administracji Publicznej w NIK, dyrektor Departamentu Finansowania Bezpieczeństwa Państwa w Ministerstwie Finansów Grażyna Żywiecka.

Mimo znacznego zwiększenia środków przeznaczonych na więziennictwo (dodatkowe 500 etatów i zwiększenie uposażeń funkcjonariuszy poprzez podniesienie wskaźnika) senatorowie uznali za konieczne znalezienie środków na podniesienie stawki żywieniowej dla osadzonych (wynosi ona obecnie 4,20 zł i nie była zmieniana od 5 lat), a także na wprowadzanie systemu probacji (ubezpieczenie skazanych wykonujących kary wolnościowe).

Projekt budżetu Naczelnego Sądu Administracyjnego referował dyrektor Biura Orzecznictwa NSA Roman Hauser. Przedstawiony projekt nie wzbudził dyskusji i nie zgłoszono uwag.

Projekt budżetu Rzecznika Praw Obywatelskich referował zastępca RPO Jerzy Światkiewicz. Zwrócono uwagę na znaczne zwiększenie napływu skarg - o mniej więcej 20% oraz wzrost innych obciążeń (m.in. powołanie pierwszego zespołu terenowego - we Wrocławiu, obecnie planowane jest powołanie drugiego w Gdańsku, a w komisjach sejmowych zmniejszono budżet o 905 tys. zł).

Dużo emocji wzbudził budżet Sądu Najwyższego, który senatorowie uznali "za wyspę szczęśliwości w morzu nędzy". Szczególnie kwestionowano kwoty przeznaczone na zakup mieszkań służbowych dla sędziów SN, opłacanie należności na abonament radiowo-telewizyjny, planowany zakup samochodów, książek, a także kwoty przeznaczone na utrzymanie zieleni (porównywalne z kwotami przeznaczanymi na ten cel w gminach). Senatorowie poprosili o dokładne informacje o niektórych planowanych wydatkach i ich uzasadnienia. Zapowiedzieli też okrojenie nadmiernych aspiracji finansowych SN.

Projekt budżetu Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych omówił kierownik urzędu Jan Turski. W projektowanym budżecie zapewniono jedynie 2 mln zł na pomoc socjalną (z Państwowego Funduszu Kombatantów), brak jest zaś środków co najmniej na zatrudnienie osób (min. 2-5 osób) do wykonania ustawy o krzyżu Zesłańców Sybiru, obchody 65. rocznicy Katynia, 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, a także minimum 2 mln zł na zwiększenie pomocy socjalnej. Senatorowie postanowili poszukać środków na zwiększenie budżetu urzędu ds. kombatantów.

Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrywano ustawę o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych.

Rozpatrywana ustawa była projektem rządowym. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rolnictwa i rozwoju wsi, w imieniu którego podczas posiedzenia wystąpiła wiceminister Daria Oleszczuk. Ponadto senatorowie zapoznali się z uwagami zawartymi w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Ustawa sejmowa zawierała kompleksowe uregulowanie zadań i właściwości organów w zakresie oceny wniosków o rejestrację nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i nazw o szczególnym charakterze produktów rolnych i artykułów spożywczych. Projekt zakładał, że nadzór nad tym systemem będzie sprawował minister rolnictwa i rozwoju wsi, a organem opiniodawczo-doradczym będzie nowo powołana Rada do spraw Tradycyjnych i Regionalnych Nazw Produktów Rolnych i Artykułów Spożywczych.

Wobec negatywnej opinii resortu rolnictwa o nowelizacji, która była projektem poselskim, i wobec nieobecności na posiedzeniu przedstawiciela Ministerstwa Skarbu Państwa komisja postanowiła odłożyć decyzję w sprawie nowelizacji sejmowej do następnego posiedzenia, 1 grudnia br.

Rozpatrywany projekt wprowadzał uprawnienie dla Agencji Nieruchomości Rolnych do nieodpłatnego przekazania osobom bezrobotnym, które nie mają prawa do zasiłku i były co najmniej przez 5 lat pracownikami państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, nieruchomości rolnej o powierzchni do 2 ha, wchodzącej w skład Zasobu Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Nieruchomości te mają być przekazane tym osobom na cele zalesiania.

Należy zauważyć, że do tej pory nie została uchwalona nowelizacja ustawy z dnia
22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, a przygotowywany projekt jej nowelizacji nie będzie w stanie zapewnić prawnie zarówno rozdzielenia upraw, jak i ich ewidencji. Zakładane w projekcie strefy ochronne, oddzielające uprawy roślin zmodyfikowanych od naturalnych, są zdecydowanie zbyt małe, by nie następowało zapylanie, a co za tym idzie krzyżowanie upraw. Kolejny problem dotyczy metod weryfikacji oraz kontroli upraw. W wypadku wykrycia nielegalnie uprawianych roślin transgenicznych przewidywane kary pieniężne nie zapobiegną takim praktykom.

Senatorowie z Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej na swym posiedzeniu przystąpili do wstępnego rozpatrzenia projektu ustawy budżetowej na rok 2005 w częściach właściwych podmiotowemu zakresowi działania komisji:

- Kancelaria Prezesa Rady Ministrów cz. 16

Środki specjalne, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze (zał. nr 5) - Urząd Służby Cywilnej (cz. 51)

- Administracja publiczna (cz. 17)

- Wyznania religijne (cz. 43)

- Regionalne Izby Obrachunkowe (cz. 80)

700 - Gospodarka mieszkaniowa

750 - Administracja publiczna

700 - Gospodarka mieszkaniowa

750 - Administracja publiczna

Senator Apolonia Klepacz

W posiedzeniu wzięli m.in. udział: zastępca szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marek Żwirski, dyrektor Biura Finansowego w tej kancelarii Danuta Wietrzyk, dyrektor generalny Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Elwira Kucharska, dyrektor Sekretariatu Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn Katarzyna Tyman-Koc, prezes Rządowego Centrum Legislacji Aleksander Proksa, wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych Włodzimierz Dzierżanowski, dyrektor generalny w tym urzędzie Elżbieta Gnatowska, prezes Urzędu Służby Cywilnej Jan Pastwa, dyrektor generalny w Urzędzie Służby Cywilnej Robert Czarnecki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tadeusz Matusiak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy Irena Herbst, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Hanna Kuzińska, główny geodeta kraju Jerzy Albin, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Elżbieta Suchocka-Roguska.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przystąpiono do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Senatorowie biorący udział w dyskusji kwestionowali m.in. nadmierną częstotliwość nowelizacji kodeksów, obecnie rozpatrywana jest już czternastą w tym roku. Wątpliwości dotyczyły także wprowadzenia w procedurze cywilnej nowej instytucji skargi cywilnej, a pozostawienia w procedurze karnej instytucji kasacji. Kwestionowano zawężenie dostępności skargi kasacyjnej (w porównaniu z dostępnością kasacji), m.in. poprzez istotne podniesienie progów wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o prawa majątkowe z 10 tys. na 50 tys. zł, w sprawach gospodarczych z 25 tys. na 75 tys. zł, a także przez zmianę redakcji przepisu art. 393, który w art. 398⁹§1 pkt 4 wprowadza wymóg, aby skarga kasacyjna była oczywiście uzasadniona.

1. w art.1 w pkt 25, w art.424⁵ w §1 w pkt 2 wyrazy "przytoczenie podstaw" zastępuje się wyrazami "przytoczenie jej podstaw" - poprawka miała charakter doprecyzowujący;

2. w art. 1 w pkt 26 po wyrazach "art.626¹¹§2 i §3" dodaje się wyrazy "art.767⁴§2" - uzupełnienie wykazu przepisów, w których zamienia się pojęcie "kasacji" na "skargę kasacyjną".

Senator Robert Smoktunowicz zwrócił się do przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego o zaprezentowanie analizy dotychczasowej reformy kodeksu postępowania cywilnego i wskazanie co się nie sprawdziło, co było ewidentną pomyłką. W opinii senatora, taka informacja pomoże senatorom podczas rozpatrywania kolejnej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego.

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Senatorowie wysłuchali opinii o ustawie, zaprezentowanej przez wiceministra infrastruktury Andrzeja Bratkowskiego oraz przedstawicieli Polskiej Unii Lokatorów, Polskiego Zrzeszenia Lokatorów, Polskiej Unii Właścicieli Nieruchomości oraz Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości. Szczegółowe uwagi do rozpatrywanej nowelizacji zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Celem uchwalonej przez Sejm ustawy, będącej projektem rządowym, stało się w szczególności zrekompensowanie osobom, które za okres od 1 czerwca 2002 r. do 31 stycznia 2005 r. lub za część tego okresu mają prawo do dodatku kombatanckiego i świadczeń pochodnych, skutków finansowych braku waloryzacji tego dodatku w 2002 r. W wyroku z 9 marca br. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 14 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich jest niezgodny z art. 19 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W myśl tego przepisu Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych. Zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny przepis stanowił, że w 2002 r. dodatek kombatancki nie podlega waloryzacji. Rozpatrywana przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia ustawa określa sposób ustalania wysokości i wypłaty rekompensaty w związku z odstąpieniem w roku 2002 od waloryzacji tego dodatku. Niezależnie od tego przewiduje ona uchylenie ustawy z 20 lipca 2001 r. o świadczeniu dla cywilnych ofiar wojny, a także wprowadza merytoryczne zmiany w ustawie z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin oraz w ustawie z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

W tym punkcie wysłuchano informacji wiceministra polityki społecznej C. Miżejewskiego oraz przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej. Zapoznano się z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Rozpatrywany projekt ustawy stanowił przedłożenie sejmowej Komisji Obrony Narodowej i dokonywał zmian w trzech ustawach. Dotyczyły one renty rodzinnej w razie śmierci albo zaginięcia żołnierza (funkcjonariusza) w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Ich celem było zagwarantowanie szczególnych uprawnień - w stosunku do kryteriów określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - małżonkom osób nieżyjących. Dotyczyło to w szczególności kryterium wieku i stanu zdrowia, a także zawieszania lub zmniejszania świadczenia w razie uzyskiwania przychodów.

W głosowaniu Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 2 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej. Ustalono, że proponowane zmiany zarekomenduje Izbie senator Zbigniew Gołąbek.

Ponadto komisja rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw.

- wprowadzono jako zasadę wysokość zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru (odchodząc od dotychczasowej wysokości 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy powstała na skutek wypadku przy pracy albo po 90 dniach nieprzerwanej niezdolności do pracy), nie dotyczy to jednak kobiet w ciąży oraz dawców komórek, tkanek i narządów,

- przyjęto za podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla pracowników wynagrodzenie za 12 miesięcy - dotyczyło to wszystkich ubezpieczonych (rezygnuje się z dotychczasowego zróżnicowania dla tej kategorii, przyjmowania okresu 6- lub 12-miesięcznego).

Akceptację komisji uzyskało 10 poprawek. Ustalono, że stanowisko komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw wraz z zaproponowanymi zmianami zarekomenduje Izbie senator Janusz Bielawski.

Na swym posiedzeniu, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Komisja Spraw Unii Europejskiej zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych Unii Europejskiej:

- Wnioski nierozpatrywane - sygnatura Rady UE 13807/04, 13916/04, 13917/04, 13956/04, 13968/04, 14050/04, 13844/04, 10215/04.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady o dostępie do rynku usług portowych (Proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on market access to port services) COM(2004) 654 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13681/04.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Podstawowe zasady zawarte w traktacie UE, dotyczące swobody zakładania działalności gospodarczej, swobody przepływu pracowników, towarów i usług, a także zasady konkurencji, odnoszą się również do sektora usług portowych. W 50 lat po zawiązaniu UE nie istnieją wciąż wspólnotowe ramy prawne dla rynku usług portowych, który pozostaje jedynym sektorem usług transportowych, w którym stwarza problem egzekwowania tych zasad. Do usług portowych objętych opiniowaną dyrektywą zaliczono usługi techniczno-nautyczne (pilotaż, holowanie, cumownictwo), usługi polegające na obsłudze ładunku oraz usługi świadczone na rzecz pasażerów (włączając wejście i zejście pasażerów ze statku).

Jednym z celów polityki transportowej UE jest alokacja części strumienia towarów oraz pasażerów do transportu morskiego. Pozwoli to na zmniejszenie kongestii na drogach lądowych oraz na zwiększenie spójności regionów peryferyjnych. Realizacja tych założeń może spowodować przyciągnięcie wielu przedsiębiorców do portów. Dlatego projekt opiniowanej dyrektywy miał na celu uregulowanie funkcjonowania rynku usług portowych oraz poprawę jakości świadczonych na nim usług.

Najistotniejsze dwie kwestie poruszone w projekcie dyrektywy dotyczą uregulowania, zgodnie z prawem wspólnotowym, konkurencji między dostawcami tych samych usług portowych wewnątrz portu oraz konkurencji między portami. Tak więc celem projektu dyrektywy jest stworzenie jednakowych warunków konkurencji między portami. W szczególności w związku z poszerzeniem UE do 25 krajów członkowskich, spośród których 20 ma porty morskie.

Głównym celem projektu opiniowanej dyrektywy jest ustanowienie wspólnotowych ram prawnych dla dostępu do rynku usług portowych, tzn. zapewnienie swobody świadczenia usług portowych w portach morskich.

Jak stwierdzono w projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej, przedłożony przez Komisję Europejską projekt dyrektywy opiera się całkowicie na uzgodnionym w 2003 r. tekście Komitetu Koncyliacyjnego Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie pierwszego projektu dyrektywy o dostępie do usług portowych. Uzgodnione stanowisko nie uzyskało jednak poparcia Parlamentu Europejskiego w drugim czytaniu i w efekcie głosowania 20 listopada 2003 r. propozycja dyrektywy została wycofana z procesu legislacyjnego.

W związku z tym w przedstawionym projekcie zauważono, że projekt dyrektywy nie wnosi w zasadzie nic do swojego odpowiednika z roku 2003. Zdaniem rządu polskiego, przedłożenie kolejnego projektu aktu prawnego regulującego te same kwestie wymagałoby wnikliwej analizy i szeroko zakrojonych konsultacji społeczno-ekonomicznych ze strony Komisji Europejskiej. Działanie takie jest o tyle zasadne, iż pierwszy projekt dyrektywy powstał jeszcze w 2001 r. i nie był poprzedzony konsultacjami, co wzbudziło wątpliwości środowisk portowych. Na przestrzeni ostatnich kilku lat porty morskie przeszły również szereg zmian własnościowych oraz modelu zarządzania. W polskich portach wciąż trwa proces oddzielania sfery eksploatacji od zarządzania. Dlatego wprowadzanie dodatkowych uregulowań prawnych w sektorze usług portowych mogłoby zakłócić ten proces. W wypadku braku jednej koncepcji zarządzania portami w UE projekt ewentualnej dyrektywy powinien być przygotowany bardzo wnikliwie, tak aby uwzględniał rzeczywiste potrzeby wszystkich portów UE, plasujących się obecnie w rankingach jako jedne z najbardziej efektywnych w świecie. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest wdrażanie w portach wspólnotowych od 1 lipca br. kodeksu ochrony portów i obiektów portowych przed atakami terrorystycznymi lub innymi naruszeniami siłowymi. Kodeks ISPS nie był brany pod uwagę przez autorów pierwszego projektu dyrektywy.

Jak uzasadniono, dyrektywa w proponowanej postaci stworzyć może konieczność nowelizacji aktów prawnych regulujących bezpośrednio i pośrednio funkcjonowanie portów morskich oraz podmiotów świadczących usługi portowe w Polsce (między innymi ustawy o portach i przystaniach morskich, ustawy - Kodeks morski, przepisów miejscowych wydawanych przez terenowe organy administracji morskiej - dyrektorów urzędów morskich, ustawy - Prawo o swobodzie działalności gospodarczej).

W opinii rządu, projekt dyrektywy może wpłynąć negatywnie na kształt rynku pracy. Wprowadzenie zasady samoprzeładunku w portach przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne lub przez same załogi statków może przyczynić się do redukcji zatrudnienia w funkcjonujących na terenie polskich portów morskich spółkach eksploatacyjnych. Grupą zawodową szczególnie narażoną na utratę stanowisk pracy są dokerzy. Projekt pierwszej dyrektywy o liberalizacji usług portowych wywoływał już ostre protesty społeczne, wyrażane między innymi w stanowiskach branżowych związków zawodowych krajów 15 UE.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu, projekt dyrektywy powinien umożliwić lepszy dostęp do rynku usług portowych zarówno samym usługodawcom, jak i usługobiorcom, tworząc warunki do dynamicznego rozwoju tego sektora gospodarki morskiej. W opinii rządu, szczególnej analizy wymagają zapisy dyrektywy dotyczące stosowania specjalnych zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług portowych. Regulacje te mogą powodować skutki ekonomiczne dla usługodawców portowych, gdyż nie został określony mechanizm udzielania rekompensat podmiotom, którym nie przedłuży się autoryzacji na świadczenie usług portowych. Dostęp do rynku byłby możliwy zgodnie systemem specjalnych zezwoleń, reglamentowanych przez państwo.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych COM(2004) 718 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13852/04.

Referent: senator Henryk Dzido.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady ustanawiającej Europejską Akademię Policyjną (CEPOL) jako organ Unii Europejskiej (Proposal for a Council Decision establishing the European Police College (CEPOL) as a body of the European Union) COM(2004) 623 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13506/04.

Referent: senator Henryk Dzido.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej, po raz dwudziesty dziewiąty, dyrektywę Rady 76/769/EWG w sprawie przybliżania legislacji, rozporządzeń i aktów administracyjnych krajów członkowskich, odnoszących się do ograniczeń w marketingu i użycia pewnych niebezpiecznych substancji i preparatów (substancji zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość - ang. c/m/r) (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending, for the twenty-ninth time, Council Directive 76/769/EEC on the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States relating to restrictions on the marketing and use of certain dangerous substances and preparations (substances classified as carcinogen, mutagen or toxic to reproduction - c/m/r) COM(2004) 638 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura rady UE 13774/04.

Referent: senator Jerzy Smorawiński.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG dotyczącej sporządzania rocznych sprawozdań finansowych określonych rodzajów spółek i sprawozdań skonsolidowanych (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directives 78/660/EEC and 83/349/EEC concerning the annual accounts of certain types of companies and consolidated accounts) COM(2004) 725 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 14119/04.

Referent: senator Andrzej Chronowski.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Stabilności (Proposal for a Regulation of the Council establishing an Instrument for Stability) COM(2004) 630 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13690/04.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zawarcia Porozumienia w formie wymiany listów pomiędzy Wspólnotą Europejską a Organizacją Wyzwolenia Palestyny (PLO) na rzecz Autonomii Palestyńskiej na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy dotyczącego wzajemnych środków liberalizacji oraz zastąpienia Protokołów 1 i 2 do Przejściowego Układu Stowarzyszeniowego pomiędzy WE a Autonomią Palestyńską COM(2004) 680 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13820/04.

Referent: senator Henryk Dzido.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenia (EWG) nr 2759/75, (EWG) nr 2771/75, (EWG) nr 2777/75, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1255/1999 i (WE) nr 2529/2001 w sprawie specjalnych środków wspierania rynku (Proposal for a Council Regulation amending Regulations (EEC) No 2759/75, (EEC) No 2771/75, (EEC) No 2777/75, (EC) No 1254/1999, (EC) No 1255/1999 and (EC) No 2529/2001 as regards exceptional market support measures) COM(2004) 712 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 14034/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W wypadku poważnych zaburzeń na rynku spowodowanych nakazami nałożonymi przez władze weterynaryjne na skutek pojawienia się epidemii takich jak pryszczyca (FMD) lub klasyczny pomór świń (PPC) mogą być wprowadzone przez komisję specjalne środki wsparcia, mające na celu rekompensatę dla rolników dotkniętych tymi restrykcjami. Zapisy prawne odnoszące się do specjalnych środków wsparcia znajdują się w kilku rozporządzeniach rady, których zapisy przewidują środki wsparcia, mogące być wprowadzone w razie wystąpienia choroby u zwierząt, nie precyzują jednak, w jaki sposób specjalne środki powinny być finansowane. Z powodu braku precyzyjnych przepisów dotyczących finansowania tych środków, w latach 80. i na początku 90. 100% wydatków było finansowane przez FEOGA, w szczególności w odniesieniu do środków stosowanych w sektorze mięsa wieprzowego, w którym kilkakrotnie wystąpiła epidemia klasycznego pomoru świń.

Po raz pierwszy w 1994 r. zapis dotyczący współfinansowania wydatków na specjalne środki wsparcia rynku został umieszczony w rozporządzeniu KE, wprowadzającym takie środki w sektorze wieprzowiny w Niemczech. W tamtym okresie współfinansowanie wydatków na specjalne środki wsparcia zostało ustalone na poziomie: 70% z budżetu Wspólnoty i 30% z budżetu krajowego. W późniejszym okresie te same proporcje były stosowane w sektorze wołowiny w czasie epidemii BSE i pryszczycy.

Niektóre państwa członkowskie wystąpiły ze skargą do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sprawa C-239/01), wyjaśniając, że przepisy regulujące organizację rynku nie precyzują zasad współfinansowania specjalnych środków wsparcia z budżetów krajowych. Po zapoznaniu się z przedłożonym materiałem ETS przyznał, że rozporządzenie 1254/99 nie przewiduje możliwości współfinansowania specjalnych środków wsparcia z budżetów krajowych państw członkowskich UE, co oznacza, że powinny one być w 100% finansowane przez Wspólnotę.

W związku z tym wydaje się, że przedłożony przez komisję projekt rozporządzenia Rady ma stworzyć podstawy prawne do takiego współfinansowania. Według argumentacji komisji wprowadzenie współfinansowania z budżetu krajowych specjalnych środków wsparcia na poziomie 50% zachęci państwa członkowskie do minimalizacji kosztów poprzez szybkie i skuteczne zwalczanie epidemii.

W świetle przedłożonego projektu, w wypadku choroby zwierząt na terenie danego państwa członkowskiego, z budżetu UE pokrywane będzie jedynie 50% wydatków poniesionych przez to państwo w związku z wprowadzeniem specjalnych unijnych środków wsparcia. Pozostałą część wydatków na specjalne środki wsparcia państwo byłoby zobligowane sfinansować z budżetu krajowego.

Zgodnie z dotychczasową praktyką państwa członkowskie pokrywały jedynie 30% tych kosztów. Zgodnie z orzeczeniem ETS natomiast Unia Europejska powinna pokrywać 100% tych kosztów. Oznacza to, że projekt zakłada wprowadzenie przepisów nakładających na państwa obowiązek częściowego finansowania rekompensat. W wypadku wystąpienia epidemii chorób zwierząt, biorąc pod uwagę wielkość tego sektora produkcji rolnej w Polsce, oznaczałoby dla budżetu krajowego, w zależności od intensywności zjawiska epidemiologicznego, dodatkowe, niemożliwe do zaplanowania wydatki rzędu wielu milionów złotych. W opinii rządu, taka sytuacja wpłynie zdecydowanie niekorzystnie na bieżącą politykę finansową państwa. Może spowodować poważne zaburzenia w realizacji budżetu państwa, a nawet zachwiać stabilnością finansów publicznych.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady wprowadzającego zasady funkcjonowania generalnych preferencji taryfowych na okres od 1 stycznia 2006 do 31 grudnia 2008 (Proposal for a Council Regulation applying a scheme of generalised tariff preferences for the period 1 January 2006 to 31 December 2008) COM(2004) 699 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13931/04.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ustalające generalne założenia dla funduszów strukturalnych odnoszące się do przedłużenia długości trwania programu POKÓJ i przyznania nowego rozdziału zobowiązań (Proposal for a Council Regulation amending Regulation (EC) No 1260/1999 laying down general provisions on the Structural Funds concerning the extension of theduration of the PEACE programme and the granting of new commitment appropriations) COM(2004) 631 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13571/04.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady dotyczącego finansowych udziałów Wspólnoty w Międzynarodowym Funduszu dla Irlandii (2005-2006) (Proposal for a Council Regulation concerning Community financial contributions to the International Fund for Ireland (2005-2006) COM(2004) 632 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13572/04.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady zmieniającej decyzję Rady 2001/855/WE z dnia 15 listopada 2001 r. upoważniającą do automatycznego odnowienia lub utrzymania w mocy przepisów dotyczących spraw objętych wspólną polityką handlową, zawartych w traktatach o przyjaźni, handlu i nawigacji oraz w umowach handlowych zawartych między państwami członkowskimi a państwami trzecimi COM(2004) 697 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13959/04.

Referent: senator Andrzej Chronowski.

Odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, podczas którego rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Uchwały Nr 90 - zmiana Umowy o utworzeniu Banku w celu przyjęcia Mongolii jako kraju operacji, podjętej przez Radę Gubernatorów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w dniu 30 stycznia 2004 r.

Następnie komisja przystąpiła do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Uchwalona przez Sejm nowelizacja powstała na podstawie projektu poselskiego i zawierała przepisy mające na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

W projekcie przewidziano rozszerzenie definicji mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców oraz średnich przedsiębiorców poprzez dodanie postanowienia, stosownie do którego przedsiębiorstwa te nie tracą swego uprzywilejowanego charakteru, jeżeli ich udziałowcem jest gmina o rocznym budżecie mniejszym niż równowartość w złotych polskich 10 milionów euro i zamieszkana przez mniej niż 4 tysiące mieszkańców.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o doradztwie podatkowym oraz ustawy o rachunkowości.

W zakresie nowelizacji ustawy o doradztwie podatkowym ustawa sejmowa uwzględniała niektóre zmiany zawarte w projekcie rządowym. Umożliwiała pod określonymi warunkami wpis na listę doradców podatkowych osób fizycznych, których kwalifikacje do wykonywania zawodu doradcy podatkowego zostały uznane w Polsce na zasadach określonych w ustawie o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych. Dotyczyło to osób, które nabyły określone kwalifikacje w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (tj. w Islandii, Liechtensteinie lub Norwegii). Ponadto ustawa upoważniała Krajową Radę Doradców Podatkowych i ministra właściwego do spraw finansów publicznych do przeprowadzania kontroli spełnienia przez doradców podatkowych obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności doradztwa podatkowego.

W zakresie nowelizacji ustawy o rachunkowości ustawa sejmowa dokładnie odzwierciedlała treść projektu senackiego. Uzasadnieniem tego projektu była potrzeba dostosowania prawa bilansowego do przepisów o podatku od towarów i usług w zakresie zasad dokumentacji. Rozporządzenie ministra finansów dotyczące zasad wystawiania faktur VAT spośród wymagań dotyczących faktury stwierdzającej dokonanie sprzedaży wyłączyło obowiązek jej podpisywania - zgodnie z postanowieniami Szóstej Dyrektywy Rady Unii Europejskiej w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych. Zmiana zaproponowana przez Senat zmierzała do zapewnienia korelacji przepisów ustawy o rachunkowości z przepisami dotyczącymi podatku VAT, dopuszczając uznanie faktury VAT bez zamieszczanego na niej podpisu wystawcy oraz odbiorcy za dowód księgowy do ujęcia w księgach rachunkowych.

Odbyło się posiedzenie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, podczas którego rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia senatorowie przystąpili do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o portach i przystaniach morskich oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Na temat zapisów ustawy, która była projektem rządowym, wypowiadał się wiceminister infrastruktury Witold Górski. Zapoznano się także ze szczegółowymi uwagami senackiego biura legislacyjnego.

Ustawa znosi m.in. pojęcie nieruchomości gruntowej, zastępuje je określeniem "nieruchomość", rozszerza regulację dotyczącą postępowania o wyrażenie zgody na obrót nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego albo podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską położonymi w granicach portów i przystani morskich, nakłada na podmioty zarządzające portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej posiadające udziały lub akcje w spółkach działających w sferze eksploatacji obowiązek ich zbycia w trybie publicznym w terminie do dnia 31 grudnia 2005 r.

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw.

Senatorowie zapoznali się z opinią o ustawie, którą zaprezentował podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Andrzej Bratkowski oraz przedstawiciele tego resortu: dyrektor Departamentu Mieszkalnictwa Zdzisław Żydak i naczelnik Wydziału ds. Utrzymania Zasobów Mieszkaniowych w tym departamencie Józef Bajor. Ponadto wysłuchano szczegółowych uwag Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

W kolejnych głosowaniach Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 9 zmian do rozpatrywanej ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw. Ustalono, że proponowane poprawki zarekomenduje Izbie senator G. Matuszak.

Tematem posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia były problemy bezdomności w Polsce oraz przygotowanie do zimy 2004/2005.

Krystyna Bartoszewska z miejskiego ośrodka pomocy społecznej w Wałbrzychu podkreślała, że zdecydowanie ważniejsze od doraźnej pomocy, organizowanej głównie w okresie świąt Bożego Narodzenia, np. w postaci wieczerzy wigilijnych dla ubogich i bezdomnych, jest działanie długofalowe. Takie działanie polega nie tylko na zapewnieniu bezdomnym miejsc noclegowych, posiłków i odzieży, ale przede wszystkim na pomocy w wychodzeniu z bezdomności. Temu, jej zdaniem, służy m.in. budowanie mieszkań socjalnych. "Ich koszt jest mniej więcej dziesięciokrotnie mniejszy od budowy zwykłego mieszkania" - tłumaczyła.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych i stowarzyszeń zajmujących się pomocą bezdomnym podkreślali, że bezdomność powoduje przede wszystkim utratę poczucia własnej wartości. Dlatego bezdomnym potrzeba nie tylko posiłków, ciepłych ubrań, ale przede wszystkim wprowadzania rozwiązań, które nie doprowadzają do wykluczenia ich ze społeczeństwa. W opinii uczestników posiedzenia, obecny system jest zły. Osoba bezdomna, która np. chce pójść do szkoły, by się dokształcić, musi przedstawić meldunek stały, którego nie ma. Nie może więc dostać się do szkoły. To prowadzi do degradacji.

Zdaniem Krystyny Wyrwickiej z Ministerstwa Polityki Społecznej, przedstawiciele tego resortu co roku mają dylemat, czy wybierać programy, które aktywizują bezdomnych i pomagają im w powrocie do społeczeństwa, czy finansować programy doraźne, np. polegające na finansowaniu zimą posiłków. "Nie możemy abstrahować od bieżących potrzeb" - podkreśliła.

Marek Zawiślak z resortu infrastruktury poinformował, że do końca 2005 roku na wybudowanie mieszkań socjalnych i ośrodków noclegowych w całym kraju może być przeznaczone 50 mln zł. Za tę kwotę może powstać prawie 3 tys. miejsc w lokalach socjalnych i ponad 200 w noclegowniach.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia rozpatrywała ustawę o ratyfikacji Konwencji nr 170 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej bezpieczeństwa przy używaniu substancji i preparatów chemicznych w pracy, przyjętej w Genewie dnia 25 czerwca 1990 r.

Będąca przedmiotem ratyfikacji konwencja ma zastosowanie do wszystkich gałęzi działalności gospodarczej, w których używa się substancji i preparatów chemicznych, przy czym przewiduje możliwość wyłączeń na określonych w niej zasadach. Konwencja reguluje materię dotyczącą bezpieczeństwa używania substancji i preparatów chemicznych, w tym system ich klasyfikacji, oznakowanie, treść karty charakterystyki, obowiązki dostawców substancji i preparatów chemicznych. Reguluje także obowiązki pracodawców oraz pracowników związane z używaniem substancji i preparatów chemicznych (oznakowanie, przestrzeganie zasad przenoszenia substancji i preparatów, ochrona pracowników, kontrola oddziaływania i usuwanie substancji i preparatów chemicznych, informowanie i szkolenie pracowników dotyczące postępowania z niebezpiecznymi substancjami i preparatami chemicznymi).

Na swym Komisja Nauki, Edukacji i Sportu rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie innych ustaw .

Senatorowie wysłuchali informacji na temat ustawy sejmowej przedstawionych przez wiceminister edukacji narodowej i sportu Annę Radziwiłł oraz dyrektor Departamentu Prawnego w tym resorcie Joannę Rozwadowską. Szczegółowe uwagi do rozpatrywanej nowelizacji zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia przystąpiono do rozpatrywania ustawy budżetowej na rok 2005 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji:

1. Oświata i wychowanie - cz. 30 - zał. nr 1, 2, 4, 10 i 12 - cz. 82 , w zakresie działów: 801 - Oświata i wychowanie (zał. nr 1, 2 i 12); 854 - Edukacyjna opieka wychowawcza (zał. Nr 2);
Cz. 82 - Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie części oświatowej (zał. nr 2)
Cz. 83 - Rezerwy celowe (poz. 13, 14, 16, 17, 18,50, 51, 55, 61, 68).
Kultura fizyczna i sport - cz.25 - zał. 2, 4, 5, 10, 12; cz. 83 - Rezerwy celowe - poz. 69.

Na swym posiedzeniu Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw.

Senatorowie zapoznali się z opiniami o ustawie przedstawicieli zainteresowanych resortów i instytucji. Gośćmi komisji byli m.in. dyrektorzy departamentów w MON: Spraw Socjalnych i Rekonwersji oraz Prawnego Stanisław Zawada i Marek Cieciera, główny specjalista w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Polityki Społecznej Mariusz Kubzdyl, a także przedstawiciele Agencji Wywiadu i Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Ponadto zapoznano się z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

W kolejnych głosowaniach Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 2 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej. Zgłoszone zmiany miały charakter porządkujący i były zbieżne z propozycjami zawartymi w stanowisku Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Ustalono, że w imieniu komisji ich przyjęcie zarekomenduje Izbie senator Maria Berny.

Senatorowie wysłuchali informacji zaprezentowanych przez wicedyrektora Departamentu Prawnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Marcina Wereszczyńskiego, a także przedstawiciela Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego w Komendzie Głównej Policji. Zapoznano się też z uwagami senackiego biura legislacyjnego.

Nowelizacja uprawnia policjantów do pobierania od ludzi wymazu ze śluzówki policzków oraz do pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości. Ponadto stanowi, że Komendant Główny Policji będzie prowadził bazę danych zawierającą informacje o wynikach analizy DNA i zostanie administratorem tej bazy. Będzie ona gromadziła te informacje i dane dotyczące oskarżonych, podejrzanych oraz osób należących do kręgu osób podejrzanych, o których mowa w art. 192a kodeksu postępowania karnego. Informacje i próbki biologiczne będą przechowywane w bazie danych DNA przez 20 lat, a w wypadkach dotyczących zbrodni i występków wskazanych w art. 21d ust. 2 - przez 35 lat.

W opinii biura legislacyjnego, ustawa w sposób właściwy realizuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Wydaje się jednak, że w sposób niedostateczny reguluje zagadnienie niszczenia materiałów zebranych przez funkcjonariuszy ABW w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych. Nie zaproponowano także regulacji odnoszących się do sposobu przetwarzania, przechowywania i przekazywania materiałów, które nie podlegają procedurze zniszczenia (tj. istotnych dla bezpieczeństwa państwa oraz stanowiących potwierdzenie popełnienia przestępstwa), tak jak to ma miejsce w wypadku materiałów uzyskanych w drodze kontroli operacyjnej (art. 27 ust. 18 ustawy).

W głosowaniu Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego postanowiła zaproponować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Ustalono, że stanowisko komisji w tej sprawie zarekomenduje Izbie senator Wiesław Pietrzak.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywano ustawę o prawie pomocy w postępowaniu w sprawach cywilnych, prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Rozpatrywana ustawa, która była projektem rządowym, zawierała przepisy mające na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Zmierzała do uregulowania trybu i przesłanek przyznawania osobom fizycznym prawa do pomocy, polegającej między innymi na możliwości skorzystania z pełnomocnika oraz zwolnieniu z kosztów sądowych w postępowaniu w sprawach cywilnych, które ma być wszczęte lub jest prowadzone w innym państwie członkowskim.

Komisja zaakceptowała m.in. w art. 398² w §1 obniżenie progów umożliwiających wniesienie skargi kasacyjnej - w sprawach z zakresu prawa pracy z 30 tys. na 10 tys. zł, a w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych z 15 tys. na 10 tys. zł. Ponadto przywrócono obecnie obowiązującą regulację art. 393, podającą warunki, które umożliwiają Sądowi Najwyższemu nieprzyjęcie kasacji (zamiast nowego przepisu art. 398⁹ w §2, który podaje przesłanki obligujące Sąd Najwyższy do przyjęcia). Doprecyzowano także przepis art. 505⁹

Do stanowiska komisji zgłoszono 2 wnioski mniejszości. Postanowiono, że przedstawi je senator T. Liszcz. Dotyczyły one skreślenia §2 w art. 398¹ (przepis ten uniemożliwia wniesienie skargi kasacyjnej prokuratorowi generalnemu oraz rzecznikowi praw obywatelskich w pewnych wypadkach). W drugim wniosku mniejszości zaproponowano w art. 398² w §2 zaproponowano usunięcie rozwodu i separacji z wykazu spraw, w których skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.

Podczas posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest.

Zapisy ustawy, która była przedłożeniem rządowym, rekomendował senatorom sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy Jacek Piechota. Na temat nowelizacji wypowiadali się także posłowie Elżbieta Bolek i Grzegorz Dorniak, zastępca głównego inspektora ochrony środowiska Jerzy Dobosz oraz przedstawiciele resoru gospodarki Wiesława Bogutyn i koordynator programu usuwania azbestu Tomasz Bryzek. Komisja wysłuchała także uwag eksperta - dr Zbigniewa Bukowskiego z Centrum Prawa Ekologicznego we Wrocławiu, a także opinii urzędu Komitetu Integracji Europejskiej przedstawionej przez Mirosławę Kapko. Swoje uwagi zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Opiniowany akt prawny zakazuje wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyrobów zawierających azbest oraz samego azbestu. Zakazana będzie także produkcja azbestu oraz obrót nim i wyrobami zawierającymi jego włókna. Wprowadzenie tych rozwiązań wdraża do polskiego systemu prawnego dyrektywę Komisji 1999/77/WE z 26 lipca 1999 r. Zgodnie z tą dyrektywą ustawa wprowadza wyjątek dotyczący diafragm do istniejących już instalacji elektrolitycznych. Wyjątek ten polega na tym, że zakaz nie będzie dotyczył istniejących instalacji elektrolitycznych zawierających azbest chryzotolowy do czasu ich zużycia lub do czasu, gdy będą dostępne substytuty bezazbestowe.

Ponadto opiniowana ustawa wprowadza definicję azbestu, używając terminologii mineralogicznej włókien azbestu oraz odnosząc się do ich numeru w rejestrze CAS (Chemical Abstracts Service), przewiduje sankcje karne za naruszenie jej przepisów, a także wskazuje dyrektywy, które implementuje do polskiego ustawodawstwa.

Negatywnie do proponowanej zmiany ustosunkowali się przedstawiciele resortu gospodarki i UKIE.

W głosowaniu Komisja Ochrony Środowiska poparła wniosek zgłoszony przez senatora W. Łęckiego i zaproponowała wprowadzenie drugiego wyjątku od przyjętego w rozpatrywanej ustawie zakazu stosowania azbestu, polegającego na możliwości wprowadzenia do obrotu wałów z azbestu chryzotylowego stosowanych do ciągnięcia szkła. Ponadto zaproponowano jeszcze jedną zmianę o charakterze legislacyjnym. Ustalono, że przyjęte przez komisję poprawki zarekomenduje Izbie senator W. Łęcki.

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Na temat uregulowań przyjętych w rozpatrywanej ustawie wypowiadali się podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Anna Radziwiłł, dyrektor Departamentu Prawnego w tym resorcie Joanna Rozwadowska oraz poseł sprawozdawca Franciszek Potulski. Senatorowie zapoznali się także z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana ustawa zmierzała do zróżnicowania odpraw osób odwołanych z kierowniczych stanowisk państwowych i osób, które zaprzestały wykonywania funkcji na tych stanowiskach wskutek upływu kadencji, w zależności od okresu pełnienia tej funkcji. Zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym bez względu na staż na danym stanowisku osoby te zachowują prawo do dotychczasowego wynagrodzenia przez 3 miesiące. Nowelizacja zachowuje to uprawnienie w odniesieniu do osób, które pełniły funkcje kierownicze przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, w wypadku jej pełnienia przez krótszy czas przysługiwać będzie prawo do dotychczasowego wynagrodzenia przez jeden lub dwa miesiące.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment