"Rola organizacji pozarządowych w społeczeństwie obywatelskim"

W dniach 5 i 6 kwietnia 2002 r., pod patronatem marszałka Longina Pastusiaka, odbyła się w Senacie konferencja "Rola organizacji pozarządowych w społeczeństwie obywatelskim". Konferencję zorganizowała Parlamentarna Grupa Kobiet wspólnie z Fundacją im. Friedricha Eberta.

Konferencję otworzyła wicemarszałek Jolanta Danielak, która odczytała list marszałka Senatu skierowany do uczestników konferencji:

W imieniu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i swoim własnym serdecznie dziękuję za zaproszenie na organizowaną, pod moim patronatem, przez Parlamentarną Grupę Kobiet, konferencję nt.: "Roli organizacji pozarządowych w społeczeństwie obywatelskim".

Z powodu wcześniej zaplanowanego parlamentarnego wyjazdu zagranicznego z ogromnym żalem nie mogę wziąć osobistego udziału w spotkaniu.

Chcę jednak, chociaż drogą pośrednią zaznaczyć, iż sercem jestem dzisiaj tutaj z Wami.

Wyrażam swe głębokie przekonanie, że kobiety polskie stanowiące ponad połowę naszego społeczeństwa pełnią niezwykle trudne, potrzebne i niezastępowalne role w społeczeństwie i kraju. Trudne, gdyż muszą godzić m.in. obowiązki matek i żon w codziennym kieracie życia, a równocześnie dbać o swoją szansę rozwoju zawodowego i intelektualnego. Szczególną rolę pełnią w wychowywaniu młodego pokolenia. Organizacje pozarządowe mogą im w dużej mierze ułatwić pełnienie tak wielorakich obowiązków.

Organizacje umożliwiają udział kobiet w życiu społecznym zarówno na poziomie rodziny, społeczności lokalnej i terytorialnej, a także na szerszym forum, np. działalności rządowej.

Zdaję sobie sprawę, że w wielu wypadkach głos kobiet w tego rodzaju organizacjach nie w pełni odpowiada ich głębokiemu zaangażowaniu i działalności. Mam jednak nadzieję, że w miarę rozwoju naszej demokracji będziemy pełniej doceniać nie tylko udział kobiet, ale również ich znaczenie w tworzeniu koncepcji działań oraz kształtować odpowiednie proporcje w kierownictwie organizacji pozarządowych.

Potrzebujemy bowiem nie tylko pragmatycznego działania, z czego znane są kobiety, ale również ich szczególnej serdeczności, która ułatwia nawiązywanie bezpośrednich kontaktów międzyludzkich i często łagodzi konflikty.

Pragnę zatem złożyć uczestnikom konferencji serdeczne życzenia owocnych obrad i życzę, aby debata i jej wnioski pomogły w stwarzaniu coraz lepszych warunków dla funkcjonowania organizacji pozarządowych.

Podczas konferencji wystąpienia wstępne wygłosili przewodnicząca Parlamentarnej Grupy Kobiet senator Dorota Kempka oraz dyrektor Fundacji im. Friedricha Eberta w Polsce Herman Bunz.

Pierwszy dzień konferencji poświęcono prawnym i politycznym aspektom funkcjonowania organizacji pozarządowych w kontekście porównań międzykulturowych. Moderatorem dyskusji była prof. Renata Siemińska, kierownik Interdyscyplinarnego Zespołu do Badań nad Społecznymi Problemami Płci w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Uczestnicy konferencji zapoznali się z referatem sędziego Trybunału Konstytucyjnego prof. Marka Mazurkiewicza na temat organizacji pozarządowych w polskim systemie prawnym. O organizacjach pozarządowych w krajach Unii Europejskiej mówiła sekretarz Komitetu Urzędu Integracji Europejskiej Elżbieta Hubner. Zagadnienia dotyczące współpracy organów administracji państwowej z organizacjami pozarządowymi przedstawił szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów minister Marek Wagner.

6 kwietnia br. uczestnicy konferencji dyskutowali o roli organizacji pozarządowych w obronie praw kobiet, rodzin i dzieci. Tę część konferencji prowadziła prof. Małgorzata Fuszara, dyrektor Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych.

W swoim referacie wiceprezes Zarządu Fundacji Centrum Promocji Kobiet Daria Sowińska-Milewska poruszyła zagadnienia dotyczące roli i miejsca kobiet w polityce oraz problemów zawodowych kobiet.

O problemach kobiet wiejskich mówiła I wiceprzewodnicząca Rady Krajowej Kół Gospodyń Wiejskich poseł Zofia Grzebisz-Nowicka.

W swoim wystąpieniu dyrektor Centrum Prawa Kobiet Urszula Nowakowska poruszyła problemy dotyczące przemocy wobec kobiet.

Poseł Mirosława Kątna, przewodnicząca Komitetu Ochrony Praw dziecka wygłosiła referat "W obronie praw dziecka"

Dr Agnieszka Graff z Ośrodka Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego mówiła o powielaniu stereotypów na temat ról społecznych i zastanawiała się, czy można się przed nimi obronić.

Najważniejsze problemy poruszane podczas konferencji dotyczyły rynku pracy dla kobiet, roli organizacji pozarządowych w budowie społeczeństwa obywatelskiego oraz w propagowaniu polskiego członkostwa w Unii Europejskiej.

Omawiając tendencje występujące obecnie na rynku pracy, szczególną uwagę zwracano na coraz częstszy brak możliwości realizacji ambicji zawodowych przez kobiety powyżej czterdziestego roku życia. Dlatego istnieje pilna potrzeba stworzenia im szans na przekwalifikowanie zawodowe i znalezienie nowych miejsc pracy. Jak wskazywano, jednocześnie na rynku pracy pojawia się pokolenie młodych, bardzo ambitnych i dobrze wykształconych kobiet, które niezwykle dynamicznie podchodzą do wypełniania swoich ról zawodowych.

W dyskusji dużo miejsca poświęcono roli organizacji pozarządowych w budowie społeczeństwa obywatelskiego. Zdaniem uczestników konferencji, warunkiem rozwoju demokracji jest właściwe usytuowanie i stworzenie możliwości funkcjonowania różnorodnych organizacji pozarządowych. Jako podstawowe trudności, na jakie napotykają działacze, wskazywano trudności finansowe i niedocenianie ich znaczenia przez władze centralne i lokalne. Postulowano, by przygotowywana obecnie ustawa o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie respektowała należyte traktowanie statutowych obowiązków tych instytucji oraz zagwarantowała docenienie ich roli w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

Innym z wątków poruszanych w dyskusji była rola organizacji pozarządowych, zwłaszcza działających w środowisku wiejskim (m.in. Koła Gospodyń Wiejskich), w kształtowaniu pozytywnego nastawienia społecznego do członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Uczestnicy konferencji ustosunkowali się także do zagadnień polityki równościowej. Podkreślano, że realizację konstytucyjnej zasady równych praw kobiet i mężczyzn w życiu politycznym, gospodarczym i publicznym utrudnia wciąż obecne w społeczeństwie, i niestety powielane w podręcznikach szkolnych i mediach, postrzeganie kobiety przede wszystkim w roli matki i żony z pominięciem innych funkcji społecznych. Postulowano, aby wystąpić do ministra edukacji o wprowadzenie odpowiednich zmian do programów nauczania. Uświadomieniu tej problematyki służyć miała m.in. projekcja filmu Agnieszki Trzos "Wiedźmy".