Minister Edukacji Narodowej przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Mariana Żenkiewicza, złożonym na 60. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 64):
Warszawa, 2000.06.30
Pani
Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek,
W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Mariana Żenkiewicza w dniu 9 czerwca br. (AG/043/180/2000/IV) uprzejmie informuję, co następuje:
W myśl przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 marca 1997 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli (Dz.U. Nr 29, poz. 160 z późn. zm.) osoby, które uzyskały zaliczenie wszystkich przedmiotów i praktyk otrzymywały wynagrodzenie zasadnicze na poziomie przewidzianym dla nauczycieli posiadających wykształcenie wyższe zawodowe. Należy jednak podkreślić, iż powyższe uregulowanie odnosiło się wyłącznie dla celów płacowych i nie oznaczało uznania, iż osoby te posiadają wykształcenie w
yższe zawodowe w rozumieniu ustawy o szkolnictwie wyższym, ani też nie oznaczało, że nauczyciele ci posiadają wymagane kwalifikacje.Przyjęta w dotychczasowym rozporządzeniu płacowy regulacja w stosunku do nauczycieli z absolutorium była możliwa w związku z przepisem art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 6 kwietnia 2000 roku, który dopuszczał możliwość zatrudniania na stanowiskach nauczycieli osób
nie posiadających wymaganych kwalifikacji.6 kwietnia br. weszła w życie ustawa z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 19, poz. 239), która wprowadziła system uzyskiwania przez nauczycieli stopni awansu zawodowego powiązany z nowymi zasadami wynagradzania nauczycieli. Zasadniczym celem wprowadzonych zmian jest podniesienie kwalifikacji nauczycieli oraz związany z tym ich awans materialny. Jedną ze zmian wprowadzoną powyższą ustawą jest
daleko idąca modyfikacja przepisów art. 10 uniemożliwiająca dyrektorom zatrudnianie nauczycieli bez wymaganych kwalifikacji.Kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela określa art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (Dz.U. Nr 98, poz. 433 z późn. zm.)
Zgodnie z w/w przepisami kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela posiada osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia m.in. studiów magisterskich, studiów wyższych zawodowych, kolegium nauczycielskiego kolegium języków obcych oraz studium nauczycielskiego na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i przygotowaniem pedagogicznym.
Decydujący jest przepis art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.), który stanowi, iż absolwenci wszystkich kierunków i rodzajów studiów wyższych otrzymują dyplom ukończenia studiów wyższych oraz tytuł zawodowy. Ukończenie studiów jest zatem równoważne z otrzymaniem dyplomu i tytułu zawodowego. Osoba, która zdała wszystkie egzaminy, lecz nie uzyskała dyplomu nie może być uznana za osobę, która ukończyła określoną szkołę.
Stosownie do art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela w brzmieniu nadanym nowelą z dnia 18 lutego 2000 r. wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych. W myśl tego przepisu rozporządzenie płacowe musi uwzględniać podstawę prawną oraz zakres i zróżnicowanie kwalifikacji nauczycieli. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nie jest natomiast uzależniona, jak dotychczas, od stażu pracy pedagogicznej.
Wynagrodzenie zasadnicze w świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, sposobu obliczania wysokości stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową, wykazu stanowisk oraz dodatkowych zadań i zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego, ogólnych warunków przyznawania dodatku motywacyjnego, wykazu trudnych i uciążliwych warunków pracy stanowiących podstawę przyznania dodatku za warunki pracy oraz szczególnych przypadków zaliczania okresów zatrudnienia i innych okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat (Dz.U. Nr 39, poz. 455), w zależności od posiadanych kwalifikacji oraz stopnia awansu zawodowego, ustala dyrektor szkoły zatrudniający nauczyciela.
Nauczyciele, którzy nie legitymują się dyplomem ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli, tytułem zawodowym magistra, licencjata, inżyniera lub tytułem naukowym doktora zostają zaszeregowani w tabeli płacowej na poziomie - pozostałe kwalifikacje.
Równocześnie jednak, w trosce o zachowanie przez nauczycieli pozostających w zatrudnieniu praw nabytych, ustawa z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 19, poz. 239) mocą przepisu art. 12 ust. 3 gwarantuje nauczycielom zachowanie dotychczasowego miesięcznego wynagrodzenia, w przypadku gdyby nowe ustalone wynagrodzenie okazało się niższe od wynagrodzenia dotychczasowego.
W myśl przepisów art. 7 przywołanej ustawy nauczyciele nie posiadający wymaganych kwalifikacji i zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy na podstawie umowy o pracę w wymiarze co najmniej 1/2 etatu obowiązkowego wymiaru zajęć, z tym dniem otrzymali stopień nauczyciela stażysty.
Powyższe uregulowanie nie dotyczy nauczycieli bez wymaganych kwalifikacji zatrudnionych na podstawie mianowania, którzy stali się nauczycielami mianowanymi. Stosunek pracy z tymi nauczycielami wygaśnie jednak z dniem 31 sierpnia 2006 r., o ile nie uzupełnią oni wcześniej kwalifikacji.
Karta Nauczyciela nie uzależnia uprawnień nauczyciela do dodatku za wysługę lat oraz uprawnień emerytalnych od posiadanych kwalifikacji i o ile nauczyciel spełnia warunki określone w art. 88 ustawy może przejść na wcześniejszą emeryturę.
Z wyrazami szacunku
wz MINISTRA
PODSEKRETARZ STANU
Andrzej Karwacki