Warszawa, dnia 24.04.1999 r.

Państwowy egzamin kończący staż podyplomowy stanowi mechanizm weryfikacji wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych ugruntowanych a także nabytych przez absolwenta studiów lekarskich i stomatologicznych w trakcie realizacji programu tego stażu. Specyfika obu tych zawodów, wynikająca ze szczególnej i indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie i życie pacjentów wymaga nieprzerwanego doskonalenia zawodowego, określonego mianem "kształcenia ustawicznego", którego pierwszym etapem jest staż podyplomowy realizowany według jednolitych programów (odrębny program stażu dla lekarzy i odrębny - dla lekarzy stomatologów) szczegółowo określonych w projekcie rozporządzenia w sprawie stażu podyplomowego lekarza, lekarza stomatologa.

Staż podyplomowy zakończony egzaminem jest formą zabezpieczenia właściwego poziomu przygotowania do samodzielnego wykonywania zawodu lekarza, lekarza stomatologa - niezależnie od uczelni, którą lekarz ukończył. Stanowi on zatem, obiektywne i ujednolicone kryterium oceny przygotowania do zawodu, porównywalne z procedurami uzyskiwania licencji do wykonywania zawodu w krajach Unii Europejskiej.

W wykonywaniu delegacji art. 15 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza, staż podyplomowy po raz pierwszy będzie odbywał się w oparciu o akt prawny w randze rozporządzenia, które szczegółowo stanowi o merytorycznych, organizacyjnych i finansowych rozwiązaniach tej formy szkolenia podyplomowego; przedmiotowy egzamin jest nierozłączną częścią nowej formy realizacji stażu podyplomowego.

Postulat Pana Senatora Macieja Świątkowskiego w sprawie pozbawienia egzaminu kończącego staż podyplomowy - przez pierwsze lata jego funkcjonowania - mocy decydującej o uzyskaniu przez lekarza uprawnień do wykonywania zawodu, jest niemożliwy do zrealizowania z punktu widzenia prawa. Cytowana wyżej ustawa o zawodzie lekarza w art. 15 ust. 2 stanowi, iż staż podyplomowy jest zakończony egzaminem państwowym, natomiast zgodnie z zapisem art. 5 "złożenie egzaminu państwowego" jest warunkiem do uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza, lekarza stomatologa. Przepis o zakończeniu stażu podyplomowego egzaminem państwowym wchodzi w życie 1 października 1999 r. (art. 69 ustawy o zawodzie lekarza).

Zarówno studenci jak i uczelnie medyczne od wielu lat informowane były o przygotowaniach Resortu Zdrowia do wprowadzenia takiego egzaminu po stażu podyplomowym. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza wprowadzająca obowiązek składania egzaminu po stażu podyplomowym, została opublikowana 26 marca 1997 r., natomiast ww. rozporządzenie stanowi, iż pierwszy taki egzamin zostanie przeprowadzony pod koniec 2000 roku - dla lekarzy stomatologów, oraz w 2001 roku - dla lekarzy. Zatem, o obowiązku składania takiego egzaminu wiedzieli już lekarze u progu swoich studiów.

Jeszcze raz pragnę zaznaczyć, iż zakres przedmiotowego egzaminu stanowi wyłącznie wiedza objęta programem stażu podyplomowego, szczegółowo zapisanym w ww. rozporządzeniu. Program ten zakłada pogłębienie wiedzy nabytej w trakcie studiów przeddyplomowych, głównie w aspekcie jej praktycznego zastosowania, a więc oparty jest na podręcznikach zalecanych studentom.

Egzamin ten będzie miał formę testu przeprowadzanego jednocześnie w całym kraju. Sposób jego przygotowania i przeprowadzania został określony w projekcie rozporządzenia w sprawie stażu podyplomowego lekarza, lekarza stomatologa. Projekt ten jest obecnie w ostatniej fazie prac legislacyjnych. Zarezerwowane zostały również środki finansowe na przygotowanie egzaminu.

Resort Zdrowia posiada ponaddwudziestoletnie doświadczenie w przeprowadzaniu jednolitych w skali kraju egzaminów testowych: egzamin wstępny na uczelnie medyczne (odpowiadający standardom światowym), egzaminy przedmiotowe w trakcie studiów, w latach 70-tych został dwukrotnie przeprowadzony testowy egzamin dla absolwentów kierunku lekarskiego wszystkich akademii medycznych w Polsce. Istniejąca przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej - Rada Egzaminów Medycznych (odpowiedzialna za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów wstępnych na uczelnie medyczne) od roku prowadzi prace przygotowawcze do egzaminu testowego kończącego staż podyplomowy. W najbliższym czasie, nadzór nad całością prac związanych z przygotowaniem i przeprowadzaniem egzaminu kończącego staż podyplomowy, jak również egzaminów specjalnych - przejmie, powołana przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w dniu 23 marca 1999 r. - Krajowa Rada Egzaminów Lekarskich.

W kwestii postulatu dotyczącego opublikowania przed egzaminem banku pytań wraz z odpowiedziami, pragnę poinformować, iż zgodnie ze standardami światowymi - opublikowanie banku pytań jest możliwe dopiero wtedy, gdy liczba pytań w banku dziesięciokrotnie przekracza liczbę pytań danego testu. Z przyczyn technicznych spełnienie tego postulatu jest niemożliwe. Natomiast, z merytorycznego punktu widzenia - nie ma podstaw do niepokoju, iż forma tego egzaminu stanowi zagrożenie dla otrzymania prawa wykonywania zawodu przez znaczącą liczbę lekarzy. Studenci wydziałów lekarskich uzyskali status studenta medycyny dzięki złożeniu bardzo trudnego egzaminu testowego, integrującego wiedzę z zakresu trzech kierunkowych przedmiotów: egzaminy testowe są również uznaną i stosowaną formą w trakcie studiów we wszystkich polskich uczelniach medycznych.

Franciszka Cegielska