Szanowna Pani Marszałek,

Poruszony przez wnioskodawców problem jest również formułowany jako likwidacja tzw. portfeli świadczeń.

Jak z powyższego wynika, podniesiony problem ma wymiar powszechny i jego rozwiązanie sprowadza się w zasadzie do podwyższenia za okresy wsteczne niemal wszystkich emerytur i rent.

Abstrahując od pozytywnego wydźwięku społecznego takich działań warto zdać sobie sprawę, że wsteczny remanent waloryzacyjny kosztowo przekracza bieżące możliwości finansowe Państwa (z odsetkami ponad 30% mld zł.).

Przechodząc do bliższej charakterystyki problemu należy przypomnieć następujące fakty:

Efektem tych działań było złagodzenie napięć na rynku pracy (mniejszy wzrost bezrobocia) przy jednoczesnym gwałtownym wzroście niedoboru środków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W 1992 r. wpływy ze składek pokrywały niewiele ponad 80% wydatków na świadczenia z perspektywą dalszego zwiększenia tych niedoborów w latach następnych. W tej sytuacji, z konieczności, w ustawie budżetowej na 1993 r. przyjęto regulacje zmniejszające dynamikę wzrostu wypłat. Wyraziło się to obniżeniem wysokości kwoty bazowej z 100% do 91% średniego wynagrodzenia.

Jednocześnie począwszy od 1996 r. kwota bazowa służy wyłącznie do obliczania emerytur i rent nowoprzyznawanych, ponieważ stosowany do 1995 r. mechanizm waloryzacji płacowej świadczeń oparty na kwocie bazowej został zastąpiony waloryzacją wskaźnikiem zależnym od wzrostu kosztów utrzymania.

Procesowi zmian wysokości wskaźnika kwoty bazowej towarzyszył równolegle proces wydłużenia okresu, z którego ustala się podstawę wymiaru świadczeń.

lat zarobków, przyznawane w 1992 r. od podstawy z trzech lat, do dziewięciu lat w 1998 r., a poczynając od 1999 r. z dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych.

2. W wyniku przedstawionych wcześniej zmian ukształtował się następujący poziom świadczeń nowoprzyznawanych w poszczególnych latach i wcześniej przyznanych (dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych):

W powyższej tabeli w celu zapewnienia porównywalności z wysokością świadczeń nowoprzyznawanych (nie zawierających wyrównań za okresy wsteczne) - wyłączono również kwoty wyrównań z przeciętnej wysokości świadczeń ogółem.

Oczywiście mogą wystąpić przypadki, w których będą relacje odwrotne od powyższych, jednakże w dominującej liczbie przypadków świadczenia nowoprzyznawane w wymiarze przeciętnym są niższe od przyznanych danej.

Warto podkreślić, że obserwowane w latach 1994 - 1998 dysproporcje w wysokości świadczeń na niekorzyść świadczeń nowoprzyznawanych maleją w czasie.

Można przypuszczać, że po 2000 r. poziom świadczeń nowoprzyznawanych przekroczy poziom świadczeń przyznanych wcześniej. Będzie to relacja prawidłowa, wynikająca z różnicy między dynamiką wzrostu płac a dynamiką wzrostu świadczeń.

wstecznych wyrównań, szacuje się ich wielkość na kwotę 4,6 mld lub 14,6 mld w zależności od przyjętego sposobu realizacji. Są to koszty, które wystąpiłyby np. w 2000 r., a w latach następnych będą się zmieniać stosownie do podwyżek świadczeń w ramach ich waloryzacji, z uwzględnieniem ubytku naturalnego świadczeniobiorców.

W celu ograniczenia świadczeń szczególnie wysokich przyjęto zasadę, że podstawa wymiaru świadczenia nie może być wyższa niż 250% przeciętnego wynagrodzenia.

Obecny system ubezpieczeń społecznych oparty jest na szeroko stosowanej redystrybucji.

Wprowadzenie ograniczenia wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty odpowiadającej 250% przeciętnego wynagrodzenia w kraju stanowi - zdaniem Ministerstwa - wystarczającą barierę powstawania zbyt wysokich świadczeń indywidualnych w systemie ubezpieczenia społecznego.

4. Warto także podnieść problem zgodności z Konstytucją RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. obowiązujących rozwiązań w zakresie wysokości wypłacanych świadczeń.

Przyznał to także Trybunał Konstytucyjny stwierdzając, że to ustawodawca określa kierunki polityki społecznej, uwzględniając możliwości ekonomiczne Państwa (OTK ZU z 1997 r. Nr 1, poz. 7).

Procesowi radykalnych reform we wszystkich dziedzinach życia w Polsce, w tym także w ubezpieczeniach społecznych, towarzyszą w krótszych lub dłuższych okresach rozwiązania przejściowe. Stanowią one swego rodzaju łączniki prowadzące sukcesywnie od starego systemu do nowego. Przypisywanie tym rozwiązaniom innych celów eliminuje możliwości przeprowadzania zmian.

Na koniec pragnę poinformować Panią Marszałek, że obecnie w Sejmie trwają prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Ubezpieczeń Społecznych (druk nr 1459), zmierzającym do ujednolicenia kwoty bazowej lub świadczeń emerytalno-rentowych przyznanych w okresie od 1 stycznia 1993 r. do 31 grudnia 1998 r.

W celu rozpatrzenia tego projektu powołano Podkomisję nadzwyczajną, której przewodniczy Pan Poseł Maciej Manicki.

Od ustaleń Podkomisji i dalszych prac w Parlamencie nad tym projektem zależeć będą ostateczne rozstrzygnięcia tej kwestii.