Minister Sprawiedliwości przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Jerzego Suchańskiego, złożonym na 59. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 63):
Warszawa, 8 sierpnia 2000 r.
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek,
W związku z oświadczeniem Senatora Jerzego Suchańskiego w sprawie skutków orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2000 r. dotyczącego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności - uprzejmie wyjaśniam co następuje.
Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności (jedn. tekst Dz.U. z 1999 r. Nr 65, poz. 746) - przewiduje administracyjny tryb dla powyższego przekształcenia.
Przekształcenie to nie jest dokonywane z mocy samego prawa (ex lege), lecz na podstawie indywidualnych decyzji administracyjnych, wydawanych na wniosek osób zainteresowanych, jeżeli spełniają wymagania określone w ustawie. Wydane w tych sprawach decyzje ostateczne mają charakter prawnokształtujący i opatrzone wzmianką o ich ostatecznym charakterze stanowią podstawę wpisu o księgach wieczystych.
Zgodnie z treścią art. 29 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) - wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od dnia złożenia wniosku o dokonanie wpisu. Oznacza to, że powstanie skutków prawnych wpisu jest wcześniejsze aniżel
i data dokonania wpisu.Jednakże, jak już wyżej wskazano, wpis do księgi wieczystej może być dokonany jedynie na podstawie prawomocnej decyzji. Dopiero zatem po uprawomocnieniu się decyzji o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności - osoba zainteresowana może złożyć do sądu wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.
Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do wyroku z dnia 12 kwietnia wskazał, iż mimo niekonstytucyjnego charakteru całego mechanizmu przekształcenia prawa przewidzianego w ustawie z dnia 4 września 1997 r. - uznał za konieczne utrzymanie tytułów własności nadanych użytkownikom wieczystym w wyniku realizacji ustawy. Niemniej, wobec zakwestionowania przez Trybunał Konstytucyjny warunków finansowych na jakich nastąpiło uwł
aszczenie użytkowników wieczystych - poszczególne gminy wznawiają postępowanie administracyjne zakończone prawomocnymi decyzjami wskazując, iż przekształcenie będzie mogło obecnie nastąpić na warunkach odpłatności odpowiadającej rynkowej wartości nabywanego prawa.Nie ulega wątpliwości, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego wywołał zaburzenie na rynku przekształceń własnościowych i zachodzi potrzeba ustawowego uregulowania skutków prawnych wynikłych w związku z bezpośrednimi skutkami tego wyroku, usuwającymi z porządku prawnego część przepisów nadal obowiązującej ustawy. Dla dalszego funkcjonowania ustawy powstałą lukę prawną należy wypełnić nową regulacją pozostającą w zgodzie z przyjętym przez Trybunał wzorcem konstytucyjnym.
Bez wątpienia problem odpłatności za przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności musi zostać rozstrzygnięty w drodze legislacyjnej. Pozostaje do rozstrzygnięcia doniosły problem, kto ma ponieść finansowy ciężar przekształcenia.
Problemu tego nie rozstrzygnięto przy sposobności ustawowego regulowania realizacji powszechnego uwłaszczenia, co można było uczynić, bez obciążania uprawnionych znaczniejszymi kosztami.
Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast rozpoczął pracę nad przygotowaniem odpowiedniej ustawy.
Jednocześnie podejmowane są również, choć jeszcze nie zostały przekazane do oceny Radzie Ministrów, inicjatywy Posłów, a także Komisji Senatu.
Z poważaniem
z upoważnienia
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
Janusz Niemcewicz
Podsekretarz Stanu