Warszawa, dn. 11 sierpnia 1999 r.

sprawie importu broni, złożone podczas 40 posiedzenia Senatu RP w dniu 23 lipca 1999 r. uprzejmie informuję, co następuje.

Stosowanie instrumentów regulujących obrót towarowy z zagranicą w ramach przyjętej strategii polityki celnej (kształtowanie poziomu stawek celnych) jest uwarunkowane przyjętymi przez Polskę zobowiązaniami traktatowymi. Są one wynikiem członkostwa Polski w WTO oraz zawartych umów o strefach wolnego handlu z krajami UE, EFTA, CEFTA, Litwą, Łotwą, Izraelem, Estonią i Wyspani Owczymi. Z tego też względu występuje traktatowe zróżnicowanie zasad dostępu do polskiego rynku. Umowy te stwarzają Polsce możliwości uzyskania dostępu do rynku tych krajów w zamian za przyznane, na zasadzie wzajemności, koncesje. W tej sytuacji autonomia strony polskiej w stosowaniu protekcjonizmu celnego została znacznie ograniczona.

Ustosunkowując się do propozycji Pana Senatora Jerzego Suchańskiego podniesienia do poziomu 30-40% stawek celnych na broń pochodzącą z importu pragnę wyjaśnić, iż zgodnie z Taryfą celną stanowiącą załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie ustanowienia Taryfy celnej (Dz.U. Nr 158, poz. 1036 z późn. zm.) broń wojskowa, rewolwery, pistolety, pozostała broń palna np. strzelby i karabinki sportowe oraz myśliwskie, pozostała broń np. pistolety i karabiny sprężynowe, pneumatyczne, gazowe oraz broń biała są obciążone następującymi stawkami celnymi:

- stawka celna automatyczna: 70%,

- stawka celna konwencyjna: 25%

Stosowaną stawką celną na broń (według której nalicza się dług celny) jest stawka konwencyjna wynikająca z polskiej listy koncesyjnej do WTO, która jest niższa od stawki celnej autonomicznej (chyba, że ma zastosowanie stawka obniżona). Polska przystępując do WTO związała na towary przemysłowe stawki celne konwencyjne, zatem z punktu widzenia WTO stawką nienaruszalną jest stawka celna konwencyjna. Poziom stawki konwencyjnej jest maksymalny, do którego może zostać podwyższone cło.

Jednakże wycofanie preferencyjnych stawek celnych dla krajów, z którymi Polska zawarła umowy o strefach wolnego handlu w imporcie broni nie jest możliwe w krótkim czasie.

Wymagałoby to uprzedniego przeprowadzenia renegocjacji wszystkich podpisanych umów o strefach wolnego handlu w celu zrekompensowania partnerom handlowym większego poziomu ochrony celnej krajowego rynku producentów broni. Należy też dodać, iż zgodnie z obecną tendencją liberalizacji handlu poziom stawek celnych na towary przemysłowe ulega systematycznej redukcji.

Bardzo ważnym, dla oceny rozpatrywanej sprawy, jest fakt, iż rokrocznie na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Obrony Narodowej i Ministra Sprawiedliwości ustanawiany jest kontyngent taryfowy z preferencyjną zerową stawką celną na potrzeby wojska, policji, obsługi granicznej i więziennictwa. W 1999 r. obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie ustanowienia kontyngentu taryfowego na niektóre towary przywożone z zagranicy do celów wojskowych, ochrony bezpieczeństwa państwa, policyjnych, więziennictwa i obsługi granicznej (Dz.U. Nr 55, poz. 585). Wprowadzenie ww. preferencji celnych ma na celu umożliwienie realizacji zwiększonych wydatków na specjalistyczny sprzęt importowany dla przemysłu zbrojeniowego, które wynikają z przystąpienia Polski do NATO oraz z potrzeby zapewnienia odpowiedniego poziomu obsługi granicznej, związanego z procesem akcesji do Unii Europejskiej. Rezygnacja z ww. kontyngentów spowodowałaby konieczność przeznaczenia z budżetu państwa dodatkowych środków dla tych resortów (MON, MSWiA, MS) na zakupy z importu broni i specjalistycznego wyposażenia obciążonych cłem.

Zasady obrotu specjalnego z zagranicą bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi oraz wyrobami i ich częściami technologiami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym regulują szczegółowo: ustawa z dnia 11 grudnia 1997 r. o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym (Dz.U. Nr 157, poz. 1026) oraz ustawa z dnia 2 grudnia 1993 r. o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi (Dz.U. Nr 129, poz. 598 z późn. zm.)

Jedynie obrót towarowy z zagranicą bronią gazową podlega ogólnym przepisom regulującym działalność gospodarczą. Dopuszczona do obrotu broń gazowa podlega obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa, zgodnie z zarządzeniem Dyrektora Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji z dnia 20 maja 1994 r. w sprawie ustalenia wykazu wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem (M.P. Nr 39, poz. 335 z późn. zm.).

Niezależnie od powyższych wyjaśnień uprzejmie informuję również, iż w celu ochrony polskiego rynku producentów broni mogą zostać zastosowane środki ochronne przewidziane w ustawie z dnia 11 grudnia 1997 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny (Dz.U. Nr 157, poz. 1027). Zgodnie z ww. ustawą zastosowanie środków ochronnych jest możliwe w przypadku, gdy przywóz towaru nastąpi w tak zwiększonych ilościach bezwzględnych lub w stosunku do wielkości krajowej produkcji towaru podobnego lub towaru bezpośrednio konkurencyjnego, oraz na takich warunkach, że wyrządza poważną szkodę lub zagraża wyrządzeniem takiej szkody przemysłowi krajowemu wytwarzającemu towar podobny lub towar bezpośrednio konkurencyjny. Po przeprowadzeniu postępowania ochronnego Minister Gospodarki może podjąć decyzję o zastosowaniu środków ochronnych, które przyjmują postać opłaty celnej dodatkowej lub kontyngentu (ilościowego i wartościowego).