Warszawa, dnia 2 sierpnia 1999 r.

Przesłane przy piśmie Pani Marszałek oświadczenie senatora Jerzego Suchańskiego złożone na posiedzeniu Senatu RP w dniu 18 czerwca br., dotyczyło potrzeby wyjaśnienia, czy "adwokaci, występujący w sądzie w roli tzw. obrońcy z urzędu, nie otrzymują wynagrodzenia za swoją pracę a jeżeli tak, to kiedy otrzymają zaległe pieniądze".

Z poczynionych ustaleń wynika, że w poszczególnych sądach apelacyjnych, jak również w należących do ich obszarów właściwości sądach okręgowych i rejonowych, sytuacja w zakresie problematyki, której dotyczy oświadczenie senatorskie, nie jest jednakowa.

I tak w niektórych sądach apelacyjnych, okręgowych i rejonowych albo nie występują przypadki nie wypłacania lub opóźnień w wypłacaniu adwokatom - obrońcom z urzędu należności ze Skarbu Państwa, bądź są to zaległości niewielkie i sporadyczne.

W niektórych jednakże sądach wysokość zalegających zobowiązań wobec obrońców z urzędu jest znaczna. Z informacji prezesów tych sądów wynika, że opóźnienia w wypłacaniu adwokatom należności za obronę z urzędu występują z kilku powodów. Bywa tak, iż wypłatę opóźnia niedopełnienie przez adwokata koniecznych formalności. Przed wypłatą wynagrodzenia są bowiem wysyłane do adwokatów formularze w celu wypełnienia m. innymi poprzez podanie danych osobowych, adresu, numeru NIP, właściwego Urzędu Skarbowego oraz wskazanie, kto odprowadza podatek dochodowy adwokata. Brak wypełnionego formularza uniemożliwia prawidłowe wykonanie postanowienia sądu o przyznaniu wynagrodzenia adwokatowi - obrońcy z urzędu. Adwokaci również nie zawsze informują sądy o zmianach konta bankowego - co powoduje opóźnienia w wypłatach. Nie bez znaczenia jest zwiększająca się ilość spraw, w których ustanawia się obrońcę z urzędu. W porównaniu do lat ubiegłych nastąpił w tym zakresie znaczny wzrost wydatków, co wynika również ze zwiększenia minimalnych stawek wynagrodzenia adwokatów za obronę z urzędu.

Ograniczenie zdolności płatniczej występuje w jednostkach resortu sprawiedliwości od kwietnia br. z powodu niepełnego pokrycia przez Ministerstwo Finansów zgłaszanych potrzeb w zakresie środków budżetowych. Otrzymywane bowiem obecnie środki finansowe nie zaspokajają potrzeb. Występują zatem trudności w finansowaniu bieżącej działalności sądów. W takiej sytuacji sądy przede wszystkim realizują zobowiązania od których naliczane są odsetki za nieterminową zapłatę, jak również koszty związane z bieżącą działalnością sądów (opłaty za przesyłki pocztowe, energię elektryczną, telefony itp.) i bywa tak, że należności adwokatów realizowane są w drugiej kolejności.

Odnośnie zatem możliwości zlikwidowania zaległości w wypłatach należności obrońców z urzędu - należy podkreślić, iż budżet resortu obejmuje również wydatki na ten cel. Przewiduje się więc, że do końca bieżącego roku będzie możliwe sukcesywne likwidowanie istniejących zaległości w tym zakresie w miarę przekazywania przez Ministra Finansów środków budżetowych, zaplanowanych wcześniej na potrzeby resortu sprawiedliwości.