Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Finansów przesłał odpowiedź na oświadczenie senatora Jerzego Suchańskiego, złożone na 30. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 33)
:Warszawa, 1999-04-7
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek
Nawiązując do przesłanego przy piśmie z dnia 24 lutego 1999 r. Nr AC/043/65/99/IV oświadczenia złożonego przez senatora Jerzego Suchańskiego podczas 30 posiedzenia Senatu RP w dniu 17 lutego 1999 r. dotyczącego wyliczenia środków finansowych na funkcjonowanie powiatu kieleckiego, włoszczowskiego i buskiego na 1999 r., uprzejmie proszę Panią Marszałek o przyjęcie następujących wyjaś
nień.Podstawę ustalenia wysokości wydatków na 1999 r. na finansowanie zadań przejętych przez powiaty od 1 stycznia 1999 r., jako zadania własne jak i zadania z zakresu administracji rządowej, stanowiły kwoty wydatków zaplanowane przez wojewodów w poszczególnych działach klasyfikacji budżetowej - w ramach ustalonych na rok 1999 limitów wydatków - powiększone o planowane środki na podwyżki wynagrodzeń osobowych (wraz z pochodnymi) dla pracowników państwowej sfery budżetowej od 1 kwietnia 1999 r., a w odniesi
eniu do pracowników zaliczanych do działu kultura i sztuka dodatkowo powiększone o środki na sfinansowanie skutków wprowadzenia Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy Pracowników Kultury.Do kalkulacji wydatków na zadania finansowane w ramach działów zostały przyjęte następujące zasady:
W dziale 31 Budownictwo zadania z zakresu geodezji i kartografii wykonywane dotychczas przez wojewodów są od 1 stycznia 1999 r. wykonywane przez starostów oraz marszałków województw jako zadania z zakresu administracji rządowej. Źródłem ich finansowania są dotacje celowe przekazywane z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat.
Ponadto na realizację zadań związanych z aktualizacją i utrzymaniem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz na zakup urządzeń niezbędnych do prowadzenia tego zasobu przewidziane są środki Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym.
Dokonany przez wojewodów podział środków na zadania z zakresu geodezji i kartografii na poszczególne powiaty został uzgodniony z Głównym Geodetą Kraju.
W dziale 40 Rolnictwo na sfinansowanie wydatków powiatowych inspektorów weterynarii zostały przewidziane dotacje celowe z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat. Podziału kwot tych dotacji na poszczególne powiaty (w ramach ogólnej kwoty dotacji ujętej w budżecie Wojewody Świętokrzyskiego) dokonało Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w porozumieniu z wojewódzkim lekarzem weterynarii.
Z powiatów wymienionych w oświadczeniu Pana Senatora dotację celową z budżetu państwa przewidziano w budżecie powiatu buskiego.
Nie przewidziano dotacji na zadania w zakresie inspekcji weterynaryjnej w powiatach kieleckim i włoszczowskim, bowiem właściwymi do wykonywania tych zadań są dla:
- powiatu kieleckiego, Kielce - miasto na prawach powiatu (zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną - Dz.U. Nr 133, poz. 872),
W dziale 45 Leśnictwo dotacje z budżetu państwa przeznaczone są przede wszystkim na sprawowanie nadzoru nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa na terenie powiatu.
Zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o lasach, dotacje z budżetu państwa na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów zalesień gruntów, będących własnością osób prywatnych, mogą otrzymać właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów. Starosta na wniosek właściciela wydaje jedynie decyzje w sprawie przyznania środków na pokrycie tych kosztów.
W świetle powyższych zapisów dotacje na zalesianie gruntów będących własnością osób prywatnych zostały zaplanowane w budżecie Wojewodów Świętokrzyskiego.
Planowane w dziale 50 Transport wydatki na drogi są finansowane w ramach części ogólnej subwencji drogowej. Zasady podziału tej subwencji określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad ustalania i trybu przekazywania części drogowej subwencji ogólnej dla powiatów, miast na prawach powiatu i województw (Dz.U. Nr 157, poz. 1033).
Przy ustalaniu sposobu podziału subwencji wzięto pod uwagę w szczególności: wartość odtworzeniową, długość i gęstość sieci dróg, drogową infrastrukturę techniczną, natężenie ruchu, zrównoważenie infrastruktury drogowej, w tym przygranicznej.
W dziale 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne podstawą ustalenia wysokości wydatków na zadania z zakresu opracowań geodezyjno kartograficznych i regulacji stanów prawnych nieruchomości Skarbu Państwa były kwoty zaplanowane przez właściwych wojewodów. Wydatki te są finansowane z dotacji celowych otrzymanych z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez
powiaty.Kwoty tych wydatków były weryfikowane przez Głównego Geodetę Kraju oraz Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.
Wydatki w dziale 79 Oświata i wychowanie są finansowane z części oświatowej subwencji ogólnej oraz dotacji celowej z budżetu państwa na realizację zadań własnych powiatu i zadań z zakresu administracji rządowej.
Część oświatowa subwencji ogólnej, po odliczeniu 1% rezerwy, została podzielona na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, w oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 1998 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej.
Kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 1999 r. m.in. dla powiatów uwzględniają całość środków na finansowanie bieżących zadań oświatowych, realizowanych w szkołach ponadpodstawowych, internatach i świetlicach funkcjonujących przy tych szkołach oraz bursach i ZEAS-ach działających na rzecz tych szkół - przejętych od 1 stycznia 1999 r. do prowadzenia jako zadanie własne przez powiaty.
Kwoty dotacji celowych na 1999 r. w zakresie wydatków bieżących przeznaczone są na finansowanie zadań oświatowych realizowanych w placówkach oświatowych, przejętych z dniem 1 stycznia 1999 r. do prowadzenia przez powiaty jako zadanie własne bądź z zakresu administracji rządowej.
Ponadto zgodnie z postanowieniami art. 34 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 (Dz.U. Nr 150, poz. 983), w części oświatowej subwencji ogólnej została utworzona 1% rezerwa tej subwencji.
W przypadku wystąpienia niedoboru środków na realizację zadań oświatowych w szkołach oraz internatach i bursach, powiaty mogą ubiegać się o zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej. Wniosek powiatu o zwiększenie subwencji oświatowej powinien być kierowany bezpośrednio do Ministerstwa Edukacji Narodowej.
W ramach działu 83 Kultura i sztuka zadania z zakresu kultury i sztuki realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego finansowane są z dochodów własnych.
Jednostki samorządu terytorialnego stały się organizatorami przejmowanych instytucji kultury. Określanie wysokości środków budżetowych dla tych instytucji należy do kompetencji organizatora.
W świetle obowiązujących przepisów jednostki samorządu terytorialnego mogą zawierać między sobą porozumienia w sprawie wspólnego prowadzenia i współfinansowania instytucji kultury.
Natomiast w dziale turystyka i wypoczynek z dotacji ujętych w budżecie Wojewody Świętokrzyskiego powiaty otrzymują dotacje na finansowanie bieżących zadań własnych w zakresie utrzymania szkolnych schronisk młodzieżowych. Dotacje na ten cel otrzymuje powiat kielecki.
W dziale 85 Ochrona zdrowia zaplanowano dla powiatów dotacje na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, z przeznaczeniem na finansowanie powiatowych inspekcji sanitarnych.
Wydatki na wojewódzkie i powiatowe inspekcje sanitarne zostały zaplanowane na 1999 r. w kwotach zaproponowanych przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.
Dotacje na realizację wymienionych zadań zostały zaplanowane w projektach budżetów powiatów: włoszczowskiego i buskiego.
W projekcie budżetu powiatu kieleckiego nie przewidziano na realizację tych zadań dotacji, gdyż zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną właściwym do wykonywania zadań powiatowych inspekcji sanitarnych dla powiatu kieleckiego są Kielce-miasto na prawach powiatu.
W dziale 86 Opieka społeczna wydatki przeznaczone na realizację przez powiaty zadań z zakresu administracji rządowej tj. funkcjonowanie powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz organizowanie opieki w rodzinach zastępczych i własnych, zostały podzielone na poszczególne powiaty przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z byłymi Wojewódzkimi Zespołami Pomocy Społecznej.
Podziału dotacji celowych na dofinansowanie utrzymania mieszkańców domów pomocy społecznej (zadanie własne powiatów) na poszczególne powiaty dokonało także Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 g
rudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie ponadgminnych domów pomocy społecznej (Dz.U. Nr 166, oz. 1246) wysokość dotacji dla poszczególnych powiatów została ustalona w stosunku do liczby osób danego powiatu przebywających w domach pomocy społecznej, a nie w stosunku do liczby miejsc w domach pomocy społecznej w poszczególnych powiatach.Środki Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych przeznaczone na realizację przez powiaty zadań Funduszu zostały podzielone przez Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych według algorytmu. Środki te zgodnie z postanowieniami art. 26 pkt 9 ustawy z dna 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reform
y ustrojowej (Dz.U. Nr 162, poz. 1126) będą przekazywane samorządom powiatowym na wyodrębniony rachunek bankowy co oznacza, że nie będą stanowiły dochodów budżetowych powiatów.W dziale 91 Administracja państwowa i samorządowa w trakcie prac nad projektem ustawy budżetowej na rok 1999, oceniając prawidłowość przedstawionych przez wojewodów materiałów w kontekście proporcji dokonanego podziału wydatków na urzędy marszałkowskie i starostwa powiatowe stwierdzono znaczne dysproporcje w poszczególnych nowych jed
nostkach. Uznano za celowe ich złagodzenie poprzez wprowadzenie jednolitego dla wszystkich urzędów marszałkowskich i starostw powiatowych kryterium podziału, za które przyjęto liczbę mieszkańców. Pozwoliło to na ustalenie w każdej jednostce wydatków w relacji do liczby mieszkańców. W ten sposób zostały podzielone wydatki na zadania własne powiatów (rozdz. 9143 Starostwa powiatowe) oraz dotacje na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat (rozdz. 9142 Urzędy wojewódzkie i 9192 Komisje poborowe). Dotacje w rozdziałach 9120 Inspektoraty nadzoru budowlanego, 9136 Urzędnicy jednostek terenowych Państwowej Straży Pożarnej i 9139 Urzędnicy jednostek terenowych Policji zostały podzielone na powiaty przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, Komendę Główną Straży Pożarnej i Komendę Główną Policji.Podział wydatków wg kryterium ludnościowego jest dla powiatów wymienionych w oświadczeniu Pana Senatora bardziej korzystny niż podział dokonany przez wojewodów.
W dziale 93 Bezpieczeństwo publiczne w rozdziale 9313 Komendy powiatowe Policji podstawą ustalenia dotacji celowych na realizację zadań z zakresu administracji rządowej był faktyczny stan zatrudnienia, przeciętne wynagrodzenie oraz powierzchnia użytkowanych pomieszczeń. Wzięto przy tym pod
uwagę dotychczasowe zróżnicowanie wydatków w poszczególnych regionach. Natomiast podstawą kalkulacji wielkości dotacji celowych na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej dla powiatowych komend państwowej straży pożarnej był faktyczny stan zatrudnienia i przeciętne wynagrodzenie.Dotacje celowe na finansowanie tych zadań ujęte zostały zgodnie z wnioskami Komendy Głównej Policji oraz Komendy głównej Państwowej Straży Pożarnej.
W projekcie budżetu na rok 1999 dla powiatu kieleckiego nie zostały zaplanowane dotacje celowe na realizację zadań przewidzianych dla komendy państwowej straży pożarnej oraz policji, gdyż zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną dotacje na
finansowanie tych zadań ujęte zostały w budżecie Kielc miasta na prawach powiatu.Pragnę zauważyć, że wielkości wydatków określonych w projektach budżetów powiatów przekazanych przez Ministerstwo Finansów mają charakter fakultatywny i organ stanowiący powiatu może, uchwałą budżetową, dokonać stosownych przesunięć w planie wydatków na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.
Ewentualne dofinansowanie budżetów jednostek samorządowych jest możliwe z rezerw celowych ujętych w ustawie budżetowej na rok 1999 (w tym z utworzonych zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000), tj.:
- rezerwy w wysokości 1% kwoty części oświatowej subwencji ogólnej,
- rezerwy w wysokości 1,5% kwoty części wyrównawczej subwencji og
ólnej dla powiatów i województw.- rezerwy w wysokości 10% kwoty części drogowej subwencji ogólnej z przeznaczeniem na inwestycje,
a także z rezerwy na koszty wdrożenia reformy terytorialnej, dotacje na zadania wykonywane przez powiaty i samorządy województw oraz inne wydatki, wynikające ze zmian kompetencji. Stosownie do postanowień art. 51 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1999 zakres zadań objętych dofinansowaniem, szczegółowe zasady i tryb udzielania dotacji na zadania wykonywane przez powiaty i samorząd
y województw określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.Ponadto uprzejmie informuję, że postanowienia art. 47 ustawy budżetowej na rok 1999 z dnia 17 lutego 1999 r. upoważniają ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dokonywania przeniesień wydatków przeznaczonych na finansowanie zadań administracji rządowej i samorządowej, w zakresie związanym ze zmianami kompetencji, wynikającymi z reformy ustrojowej państwa w obrębie jednego działu. Minister Finansów zwrócił się do Wojewodów o rozważeni
e możliwości zwiększenia środków przeznaczonych na dotacje dla powiatów i samorządów wojewódzkich w drodze przeniesienia środków z wydatków zaplanowanych na zadania własne wojewodów.Leszek Balcerowicz