Szanowny Panie Senatorze,

W związku z Pana oświadczeniami złożonymi podczas 9 i 10 posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 19 i 27 marca br. odnoszącymi się do prac nad reformą administracyjną kraju w części dotyczącej zasad elekcji organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz wnioskowanych zmian w ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz skrócenia kadencji Parlamentu, z upoważnienia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Pana Janusza Tomaszewskiego, pozwalam sobie przedstawić łączne stanowisko do powyższych spraw.

Konsekwencją uznania za słuszną przedstawionej przez Pana Senatora idei bezpośredniej elekcji przewodniczących organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego jest zreformowanie aktualnego wewnętrznego ustroju gmin oraz zdecydowana rekonstrukcja projektowanych regulacji odnoszących się do przedstawicielstwa ustawowego samorządu województwa i powiatu, w tym nowego rozdziału kompetencji między radę i zarząd. Pragnę przy tym zauważyć, że propozycja Pana Senatora pozostaje niejako w opozycji do przyjętych przez Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych, Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Finansów Publicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projektów: ustawy o samorządzie województwa i ustawy o samorządzie powiatowym. Projekty tych ustaw mają być przedmiotem obrad najbliższego posiedzenia Sejmu.

Jednocześnie uprzejmie informuję Pana Senatora, że kwestia bezpośredniego wyboru przewodniczącego organu wykonawczego gminy była już przedmiotem prac parlamentarnych podjętych z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pod koniec poprzedniej kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwagi na zasadnicze zmiany modelu funkcjonowania samorządu terytorialnego, jakie musiałyby wiązać się z rekonstrukcją sposobu kreowania organu wykonawczego, projekt prezydencki stał się tematem szerokiej dyskusji i konsultacji społecznych. Wyniki tych konsultacji nie były, wbrew sugestiom zawartym w wystąpieniu Pana Senatora, jednoznaczne i przekonujące o konieczności wzmocnienia pozycji i zarządu poprzez zmianę zasad jego wyboru, a już na pewno nie upoważniały do generalnego stwierdzenia, iż jest to opinia reprezentatywna dla ogółu lokalnych środowisk i organizacji samorządowych. Podzielone były także opinie ekspertów - teoretyków prawa, dotyczące zgodności takiej regulacji z postanowieniami Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Najmniej, ostateczna decyzja co do kształtu regulacji określających zasady kreowania ustawowego przedstawicielstwa wspólnot lokalnych należy do posłów, zważywszy, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu mają być omawiane projekty ustaw ustrojowych, a przedmiotem prac parlamentarnych pozostają wniesione na skutek inicjatyw poselskich, projekty ustaw dotyczących wyborów.

Pragnę zwrócić uwagę Pana Senatora, iż w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej posłowie i senatorowie z chwilą objęcia mandatu są przedstawicielami Narodu, nie zaś grupy wyborców z danego okręgu wyborczego. Przesądza o tym art. 104 ust. 1 w związku z art. 108 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz rota ślubowania zawarta w art. 104 ust. 2 Konstytucji. Zmiana podziału administracyjnego kraju w trakcie kadencji Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, która może spowodować w konsekwencji zmianę podziału na okręgi wyborcze, nie ma zatem wpływu na umocowanie obecnych posłów czy senatorów do wykonywania praw i obowiązków wynikających z mandatu. Trudno także zgodzić się z poglądem Pana Senatora dotyczącym utraty moralnego prawa do sprawowania tychże funkcji publicznych w Państwie, gdyż - jak sądzę - wypływa ono z faktu wyrażenia zaufania określonej osobie dokonanego w akcie głosowania przez daną grupę wyborców i to bez względu na to, że grupa ta znajdzie się w granicach innej jednostki administracyjnej kraju.

Podzielam natomiast pogląd Pana Senatora o konieczności przygotowania nowelizacji ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej celem dostosowania jej postanowień do zmian w podziale terytorialnym i spieszę poinformować, że obecnie w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji trwają prace nad odpowiednimi zmianami w tym zakresie. Wstępne założenia przewidują oparcie wyborów o dotychczas stosowany system większościowy, przy zachowaniu konstytucyjnie określonej liczby mandatów senatorskich. przygotowane założenia będą następnie konsultowane z ekspertami i senatorami - przed przygotowaniem ostatecznego tekstu projektu nowelizacji.