Warszawa, 2000-12-16

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego jest aktem wykonawczym do ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 (Dz.U. Nr 150 poz. 983 i Nr 162, poz. 1119). Zgodnie z art. 35 tej ustawy minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zobowiązany jest do przygotowania rozporządzenia w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Ostateczną decyzję podejmuje Minister Finansów.

- utrzymuje się zasadę, że "pieniądz idzie za uczniem" co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do placówek prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe. W celu doprecyzowania mierzenia skali zadań oświatowych i dostosowania do nich wysokości subwencji projekt rozporządzenia uzależnia tę wysokość od liczby uczniów otrzymanej przez zróżnicowane wagi dla wybranych grup uczniów i wybranych grup szkół. Otrzymana w ten sposób liczba uczniów przeliczeniowych przemnożona zostanie przez finansowy standard podziału subwencji.

- w rozporządzeniu przyjęto, że wynikowa kwota subwencji na zadania szkolne na ucznia - dla danej jednostki samorządu terytorialnego - nie może być mniejsza niż 106% ani większa niż 115,0% kwoty subwencji na ucznia na zadania szkolne w roku bazowym. Kwota subwencji na zadania pozaszkolne dla powiatu i województwa samorządowego nie może być mniejsza niż 101% ani większa niż 115% analogicznej kwoty roku bazowego;

- wprowadzono nowy sposób naliczania dodatku na dofinansowanie wydatków związanych z racjonalizacją sieci szkół. Dodatek jest umownie kalkulowany według liczby uczniów w szkołach o średniej liczbie uczniów w oddziale 18 i więcej na wsi oraz 24 i więcej w miastach poniżej 5000 mieszkańców. Efektem niżu demograficznego jest drastyczny spadek liczby uczniów powodujący konieczność zamykania szkół lub, tam gdzie nie jest to możliwe ze względów społecznych, konieczność utrzymania małych szkół. Te małe szkoły, głównie na wsi, są bardzo kosztowne. Problem racjonalizacji sieci szkolnej staje się szczególnie trudny przy tworzeniu gimnazjów w sytuacji gdy od szkół podstawowych odchodzą roczniki;

- w rozporządzeniu wprowadza się nowe wagi dotyczące restrukturyzacji sieci szkolnej. Waga ta dostosowana jest do liczby dzieci uprawnionych do dowożenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dowożenie jest zadaniem własnym gminy. Środki na ten cel ujęte są w subwencji ogólnej. Zgodnie z art. 17 ust. 1 - 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r., Nr 67, poz. 329 - z późn. zm.) obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dzieci lub zwrot kosztu przejazdu środkami komunikacji publicznej dla dzieci, których droga z domu do szkoły przekracza 3 km w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych oraz 4 km w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjum. Tak więc proponowane 3 wagi obejmują wyłącznie środki na dofinansowanie zwiększonych wydatków w zakresie dowozu uczniów do szkół wynikających z racjonalizacji sieci szkolnej wymuszonej wdrażaną reformą systemu oświaty;

Wszystkie samorządy terytorialne (w tym Gmina Ujście) otrzymały od Ministra Finansów informację o wysokości wstępnej subwencji oświatowej. Ostateczna wysokość części oświatowej subwencji ogólnej zostanie naliczona po zatwierdzeniu przez Parlament ustawy budżetowej na rok 2001, po otrzymaniu z GUS danych dotyczących roku szkolnego 2000/2001 oraz po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2001.

Uprzejmie informuję Panią Marszałek, że bardzo wnikliwie analizowane są wszystkie wpływające do Ministerstwa Edukacji Narodowej uwagi dotyczące projektu algorytmu podziału części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2001. Do chwili obecnej przeanalizowano kilkanaście stanowisk organizacji samorządowych, zarządów jednostek samorządu terytorialnego i związków zawodowych. Wiele zgłaszanych uwag znalazło swoje odbicie w kolejnych wersjach projektu.

W wyniku sygnalizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego niedoborów środków na wynagrodzenia powołany został przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego Zespół ds. Oceny Skutków Wdrożenia Karty Nauczyciela. Komisja przyjęła kwotę 1 196 000 tys. zł jako niedobór zawartych w części oświatowej subwencji ogólnej środków niezbędnych na pokrycie pełnych kosztów wdrożenia zmian w Karcie Nauczyciela w roku 2000 oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 maja br. W trakcie prowadzonych prac wstępnie uzgodniono metodologię naliczania skutków finansowych oraz zaproponowano harmonogram działań wspierających samorządy znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji. Na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 28 sierpnia br. strona rządowa zobowiązała się do pilnego zrealizowania działań wspierających jednostki samorządu terytorialnego, w tym do wypłacenia:

Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało jednostkom samorządu terytorialnego informację o wysokości niedoboru części oświatowej subwencji ogólnej na realizację Karty Nauczyciela, a Rząd Rzeczypospolitej Polskiej rozpoczął już przekazywanie stosownych decyzji i środków finansowych jednostkom samorządu terytorialnego. Ponadto, jak wynika z zapewnień Ministra Finansów, Rząd dołoży wszelkich starań, aby w budżecie w roku 2000 znaleźć dodatkowe środki, które pozwolą na pełne zrekompensowanie skutków zmian w Karcie Nauczyciela możliwie wielu jednostkom samorządu terytorialnego (w tym zwłaszcza otrzymującym subwencję wyrównawczą) jeszcze w tym roku (około 727 127 tys. zł). Natomiast tym jednostkom, które nie uzyskają pełnej rekompensaty w br., zostanie zapewnione ich pokrycie w roku 2001, z uwzględnieniem kosztów, poniesionych przez te jednostki w związku z późniejszym otrzymaniem środków, w tym ewentualnych kredytów.

Ministerstwo Finansów do końca września br. przekazało do samorządów poprzez budżety wojewodów 292,8 mln zł (600 zł na etat nauczycielski). Do połowy października w budżetach samorządów znalazły się dodatkowe środki w wysokości 595,2 mln zł, z tego ponad 40 mln zł z 1% rezerwy subwencji oświatowej. Oznacza to, iż 1692 jednostek samorządu terytorialnego uzyskało całkowite pokrycie tegorocznych skutków wdrożenia Karty Nauczyciela. Następna rata należności - do wysokości 728 mln - uruchomiona będzie po ponownym przeanalizowaniu sytuacji finansowej samorządów, tak aby w bieżącym roku w całości zasilić przede wszystkim te jednostki, które znajdują się w sytuacji najtrudniejszej i nie mają możliwości zaciągnięcia kredytu.

W przypadku Gminy Ujście skutki wprowadzenia ustawy - Karta Nauczyciela według danych dostarczonych przez samorząd gminy kuratorowi oświaty wyniosły 275 914 zł. Wysokość środków przeznaczonych na realizację Karty Nauczyciela i przekazanych w subwencji do Gminy Ujście wynosi 110 263 zł. Dodatkowe środki, które zostaną przekazane gminie, pozwalające na pełne zrekompensowanie skutków zmian w Karcie Nauczyciela kształtują się na poziomie 165 651 zł, z czego Ministerstwo Finansów przekazało już do samorządu 55 128 zł, z czego Ministerstwo Finansów przekazało już do samorządu 55 128 zł.

Uprzejmie informuję Panią Marszałek, że zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi inwestycje oświatowe są zadaniem własnym samorządu. Oznacza to, że winny być one finansowane z dochodów własnych właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Z budżetu państwa można przekazać dotację na dofinansowanie inwestycji oświatowych wyłącznie w ramach limitu wydatków majątkowych ujętych na ten cel w ustawie budżetowej w dwóch miejscach. Są to: budżet właściwego wojewody oraz rezerwy celowe, o ile Parlament zdecyduje o utworzeniu takich rezerw. Minister Edukacji Narodowej nie dysponuje w swoim budżecie środkami finansowymi, które mógłby skierować na dofinansowanie inwestycji oświatowych.

- inwestycje w gospodarstwach rolnych,

- poprawa przetwórstwa i marketingu produktów rolnych,

- poprawa wiejskiej infrastruktury technicznej.

Z wyrazami szacunku