Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Henryka Stokłosy, złożonym na 59. posiedzeniu Senatu ("Diariu
sz Senatu RP" nr 63):Warszawa, 2000.06.30
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek,
W związku ze złożonym oświadczeniem przez senatora Henryka Stokłosę podczas 59 posiedzenia Senatu RP w dniu 25 maja 2000 roku przekazuję Pani Marszałek informację o podjętych działaniach zapobieżenia i łagodzenia skutkom suszy.
30 czerwca br. Rada Ministrów zaakceptowała "Informację o podjętych i planowanych działaniach rządu w zakresie ogłoszenia stanu klęski żywiołowej wywołanej długotrwałą suszą i przymrozkami na większości obszaru kraju", przygotowaną przez pełnomocnika rządu ds. usuwania skutków suszy.
Działania podjęte przez rząd dla łagodzenia skutków suszy, przymrozków i gradobicia, podporządkowane zostały realizacji następujących celów:
- pomocy gospodarstwom rolnym;
- pomocy socjalnej rodzinom rolniczym, które znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej i materialnej;
- zapewnieniu stabilizacji na rynku rolnym.
W związku z powyższym podjęte zostały następujące działania:
1. Na wnioski wojewodów na bieżąco uruchamiane są przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi procedury dotyczące preferencyjnych kredytów klęskowych z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dla poszkodowanych w wyniku klęsk zwłaszcza suszy, wymarznięcia i gradobicia gospodarstw rolnych i działów specjalnych produkcji rolnej.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraził zgodę na uruchomienie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kredytów preferencyjnych na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych poszkodowanych w wyniku klęsk żywiołowych dla 24,7 tysięcy rolników, którzy ponieśli straty w produkcji rolnej o łącznej wysokości około 51,2 mln zł z terenu województw: podlaskiego, wielkopolskiego,
podkarpackiego, małopolskiego, kujawsko-pomorskiego i dolnośląskiego (wg ostatnich szacunków komisji powołanych przez wojewodów).2. Kredyty preferencyjne mogą być udzielane na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działaniach specjalnych produkcji rolnej w wysokościach odpowiadających wielkości szkód w uprawach rolnych, inwentarzu i rzeczowych środkach obrotowych do produkcji rolnej oraz wartości odtworzeniowej środków trwałych, oszacowanej przez komisję powołaną przez wojewodów i mogą być przezn
aczone na sfinansowanie zakupu rzeczowych środków do produkcji rolnej (m.in nawozów, środków ochrony roślin, kwalifikowanego materiału siewnego i szkółkarskiego, paliwa na cele rolnicze, pasz, materiałów opałowych do ogrzewania szklarni i tuneli itp.).2.1. Oprocentowanie kredytów dla rolników jest wysoce preferencyjne i wynosi obecnie w skali roku 5%. Kredyty na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej mogą być udzielane na okres 24 miesięcy. W przypadku klęskowych kredytów obrotowych bank na wniosek kredytobiorcy może zastosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek w okresie kredytowania, w tym zastosować jednorazową spłatę kapitału i odsetek.
2.2. Uproszczone zostały warunki ubiegania się o te kredyty m.in.: nie jest wymagany udział własny kredytobiorcy, ponadto kredyt może być zaciągnięty na fundację kosztów poniesionych na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej po dniu wystąpienia szkody, a przed uzyskaniem kredytu.
2.3. Wprowadzono dodatkowe preferencje mające na celu łagodzenie sygnalizowanych przez wojewodów, jednostki samorządowe i środowiska producenckie trudności wynikające z suszy. I tak:
3. W dniu 13 czerwca 2000 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy zmieniającej ustawę o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, w którym proponuje się podwyższenie maksymalnej wysokości kredytu rolniczego z równowartości 10 q żyta do równowartości 15 q żyta na 1 ha użytków rolnych w 2000 r. dla krajowych podmiotów gospodarczych prowadzących produkcję rolniczą na obszar dotknięty klęską suszy na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej, w tym również pasz.
4. Mając na celu pomoc rolnikom dotkniętym skutkami tegorocznych anomalii pogodowych, którzy doznali poważnej szkody w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na pisemny wniosek poszkodowanych rolników, umożliwi spłatę zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, należnych za III i IV kwartał 2000 r. w terminach odroczonych lub w korzystnych układach ratalnych. W wyjątkowych przypadkach składki te mogą być nawet umorzone.
5. Zgodnie z zasadami AWRSP rozpatrywania indywidualnych wniosków dzierżawców o zastosowanie czynszów dzierżawnych, na wniosek poszkodowanego rolnika, komisja powołana przez dyrektora właściwego oddziału terenowego AWRSP dokonuje oceny strat w uprawach rolnych i jeśli straty obejmują więcej niż 5% areału upraw oraz jednocześnie powodują obniżenie przychodów o ponad 15% (liczone ilościowo w stosunku do średniej z ostatnich 3 lat), podejmie decyzję o zmniejszeniu czynszu dzierżawnego, odrębnie dla każdego ubiegającego się o taką ulgę. Zasady te wynikają z przepisów kodeksu cywilnego. Ponadto AWRSP umożliwia poszkodowanym rolnikom korzystanie z łąk i pastwisk należących do jej zasobów.
6. ARR podejmuje działania w kierunku stabilizacji na rynku zbóż, polegające m.in. na wystawieniu na sprzedaż 80 tys. ton zbóż tygodniowo.
7. W dniu 13 czerwca rząd zaakceptował "Program działań zmierzających do usuwania skutków suszy" przewidujący m.in. zwiększenie środków finansowych na doraźną pomoc socjalną rolnikom poszkodowanym w wyniku suszy, wymarznięcia i gradobicia.
8. Rada Ministrów w dniu 30.06.2000 r. podjęła decyzję o dodatkowym imporcie kukurydzy z Węgier w celu stabilizacji cen zbóż, oraz zdecydowała o pilnym skierowaniu do wojewodów 10 mln zł z rezerwy ogólnej Rady Ministrów na zasiłki społeczne dla rodzin rolniczych, będących w trudnej sytuacji wywołanej suszą. Zasady rozdziału tych środków na poszczególne województwa określone zostaną uchwałą RM (projekt uchwały oraz zasady rozdziału tych środków przygotuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z uwzględnieniem przepisów ustawy o finansach publicznych).
Ponadto, proponuje się zmianę rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych kierunków działań ARiMR rozszerzającą zakres zadań Agencji o realizację dopłat do kredytów, w związku z potrzebą przeznaczenia dodatkowych środków ARiMR na uruchomienie preferencyjnych kredytów na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej w II półroczu 2000 roku, umożliwiającym rolnikom sfinansowanie jesiennych prac polowych.
Na podstawie dotychczas zebranych informacji można stwierdzić, że susza nie objęła obszaru całej Polski. Susza bardzo mocno wystąpiła na obszarze województwa podlaskiego; w dużym zakresie w województwach: mazowieckim i kujawsko-pomorskim, części łódzkiego, wielkopolskiego, świętokrzyskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego; w lżejszym stopniu wystąpiła na terenie województwa warmińsko-mazurskiego i lubelskiego. Natomiast nie objęła województw: dolnośląskiego, śląskiego, opolskiego, podkarpackiego i małopolskiego. W województwie dolnośląskim wystąpiło gradobicie.
Z uwagi na wciąż trwające prace komisji powołanych przez wojewodów w celu oszacowania strat, nie ma możliwości sprecyzowania ostatecznej wielkości szkód, jakie mogły spowodować zjawiska przemarznięcia, suszy i gradobicia.
Na obecnym etapie środki konstytucyjne, którymi dysponuje rząd, są wystarczające dla likwidowania skutków suszy, przymrozków i gradobicia. Nie wydaje się zatem konieczne ogłoszenie stanu klęski żywiołowej.
Z wyrazami szacunku
Zbigniew Chrzanowski