Minister Edukacji Narodowej przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Henryka Stokłosy, złożone na 45. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 51):
Warszawa, 1999-12-29
Pani
Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek,
Odpowiadając na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Henryka Stokłosę podczas 45. posiedzenia Senatu RP w dniu 18 listopada br. dotyczące "projektu wprowadzenia w miejsce subwencji oświatowej tak zwanych bonów oświatowych", uprzejmie informuję Panią Marszałek.
Z dniem 1 stycznia br. sposób zapewnienia środków na zadania oświatowe określa ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 (Dz.U. Nr 150, poz. 983).
Zgodnie z przepisami wyżej cyt. ustawy przejęte przez samorządy zadania oświatowe (gmin, powiatów i województw samorządowych) finansowane są z części oświatowej subwencji ogólnej przekazywanej z budżetu państwa.
Wraz z przejęciem przez samorządy odpowiedzialności za realizowanie zadań oświatowych wprowadzono algorytmy mające na celu przezwyciężenie częstokroć uznaniowego, historycznie ukształtowanego rozdziału środków. Algorytmy te zobiektywizowały metody alokacji środków na oświatę dla JST, tym nie mniej nie mogły prowadzić do realizacji zasady "pieniądz idzie za uczniem" w tym sensie, że wysokość subwencji oświatowej zależy wyłącznie od liczby uczniów.
W odniesieniu do subwencji oświatowej dla gmin, dotychczasowe podstawowe rozwiązania nie odzwierciedlały zasady "pieniądz idzie za uczniem", gdyż gwarantowały gminom, że niezależnie od zmniejszającej się liczby uczniów, realna wartość subwencji oświatowej nie będzie zmniejszana. W efekcie w niektórych
gminach, przy dużym spadku liczby uczniów szkół podstawowych, subwencja jednostkowa na ucznia stawała się nieracjonalnie wysoka.Wiosną 1999 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło współpracę z zespołem ekspertów, mającą na celu usprawnienie algorytmu służącego alokacji środków na oświatę z budżetu w roku 2000.
Zawarte w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej (załącznik 1) propozycje algorytmów finansowania oświaty w roku budżetowym 2000 wprowadzają parę istotnych zmian naliczania części oświatowej subwencji ogólnej. Trzy podstawowe cele tych zmian to: wprowadzenie zasady "pieniądz idzie za uczniem", skorygowanie nierównowagi podziału środków na oświatę podstawową i ponadpodstawową oraz ułatwienie restrukturyzacji sieci szkolnej i szkolnictwa zawodowe
go.Po raz pierwszy, część szkolna subwencji oświatowej jest naliczana wyłącznie na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół prowadzonych bądź dotowanych przez daną JST. Zasada ta jest wprowadzona przez konsekwentne stosowanie pojęcia "ucznia przeliczeniowego". Oznacza to przyjęcie zróżnicowanych wag dla wybranych grup uczniów i wybranych typów szkół w celu określenia uzasadnionych zwiększonych potrzeb oświatowych. Kwota subwencji na ucznia przeliczeniowego stanowi finansowy standard A podziału sub
wencji i jest swoistym, kalkulacyjnym BONEM OŚWIATOWYM na ucznia.Przyjęty system wag zrównuje - z punktu widzenia naliczanej subwencji - uczniów w miejskich szkołach podstawowych i uczniów liceów ogólnokształcących. Jednocześnie rozporządzenie odchodzi od stosowania dolnych i górnych ograniczeń dla poziomu całej subwencji oświatowej, a więc od gwarancji stałej realnej wartości subwencji niezależnie od malejącej skali zadań oświatowych. Stanowi to pierwszy krok do skorygowania opisanej powyżej równowagi w f
inansowaniu oświaty podstawowej i ponadpodstawowej.Rozporządzenie uwzględnia oddzielną wagę dla uczniów dowożonych do szkoły w celu zrekompensowania gminom zwiększonych kosztów dowożenia wynikających z wprowadzania reformy szkolnej i racjonalizacji sieci s
zkolnej.Pragnę zaakcentować, że reforma oświaty jest procesem długofalowym, w którym każdy kolejny etap będzie następstwem poprzedniego i zarazem przygotowaniem następnego. przyjęty na rok 2000 - w wyniku kompromisu pomiędzy stroną rządową a samorządową - nowy sposób finansowania, w tym szeroki system wagowy, pozwoli na bardziej racjonalny rozdział środków na zadania oświatowe.
Przedstawiając powyższe, uprzejmie przepraszam Panią Marszałek za opóźnienie w udzieleniu odpowiedzi na oświadczenie Pana Senatora Henryka Stokłosy.
Z wyrazami szacunku
wz. MINISTRA
PODSEKRETARZ STANU
Andrzej Karwacki