Spis oświadczeń, oświadczenie, odpowiedź 1
Informację w związku z oświadczeniem senatora Henryka Stokłosy, złożonym na 42. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 47), przekazał Minister Pracy i Polityki Socjalnej:
Warszawa, dn. 21.10.1999 r.
Pani
Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek,
W związku z oświadczeniem złożonym przez senatora Henryka Stokłosę na 42 posiedzeniu Senatu w dniu 23 września 1999 r. uprzejmie informuję:
Zasady przeprowadzania przez lekarzy orzeczników ZUS kontroli stanu zdrowia osób, które uzyskały zwolnienie lekarskie od pracy, zostały uregulowane ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz rozporządzeniem wykonawczym do tej ustawy, z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyni
ku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.Przepisy te, jak Pan Senator słusznie zauważa, mają na celu przyczynienie się do ograniczenia wypłat zasiłków chorobowych.
Wyrażając zainteresowanie wszelkimi propozycjami działań zmierzających do przeciwdziałania nieprawidłowościom występującym przy orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawianiu zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy i związanymi z tym przypadkami nieuzasadnionych wypłat zasiłków chorobowych
nie mogę jednak podzielić stanowiska Pana Senatora w sprawie upoważnienia lekarzy zakładowych do kontroli zaświadczeń lekarskich wystawianych przez innych lekarzy.Przede wszystkim wymagałoby wyjaśnienia, których konkretnie lekarzy Pan Senator proponuje, obok lekarzy orzeczników ZUS, upoważnić do przeprowadzania kontrolnych badań osób przebywających na zwolnieniach.
Jak wynika bowiem z rozeznania ZUS oraz Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi - w obowiązujących przepisach pojęcie "lekarz zakładowy" nie występuje
.Propozycja upoważnienia nowej grupy lekarzy do kontroli prawidłowości zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy wystawionych przez innych lekarzy wiąże się z koniecznością postawienia pytania o poziom kwalifikacji niezbędnych do wykonywania tego typu działalności.
Należy bowiem zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisem § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 sierpnia 1997 r. w sprawie orzekania o czasowej niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz.U. Nr 99, poz. 612) lekarzem orzecznikiem ZUS może być wyłącznie lekarz, który:
- jest specjalistą drugiego stopnia, w szczególności w zakresie następujących dziedzin medycyny: chorób wewnętrznych, chirurgii, neurologii, psychiatrii, medycyny pracy, medycyny społecznej,
oraz- odbył przeszkolenie w zakresie ustalanym przez naczelnego lekarza ZUS.
Lekarzem orzecznikiem ZUS może być lekarz legitymujący się najwyższymi w tym zawodzie kwalifikacjami.
Lekarze orzecznicy ZUS są etatowymi pracownikami oddziałów ZUS, zatrudnionymi najczęściej w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonującymi swoje czynności pod bezpośrednim nadzorem głównego lekarza orzecznika oddziału ZUS, w ścisłej współpracy z pracownikami administracyjnymi wydziałów orzecznictwa lekarskiego oddziałów ZUS.
Kontrola prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich stanowi podstawowe zadanie lekarzy orzeczników ZUS.
Sposób organizacji pracy lekarzy orzeczników ZUS pozwala na przeprowadzenie badań lekarskich ubezpieczonych albo w siedzibie terenowej jednostki organizacyjnej ZUS (jeżeli ubezpieczony zgodnie ze wskazaniem lekarskim może chodzić) albo w miejscu pobytu (w domu) ubezpieczonego (jeżeli ubezpieczony, zgodnie ze wskazaniem lekarskim powinien leżeć).
W tym drugim przypadku wiąże się to z koniecznością odbycia podróży do miejsca pobytu ubezpieczonego, często bardzo odległego; w takich przypadkach lekarz orzecznik ZUS poświęca cały dzień na zbadanie jednego lub dwóch ubezpieczonych.
Nie jest jasne, czy w świetle propozycji pana Senatora nowa grupa lekarzy uprawnionych do przeprowadzania omawianych kontroli, nazywanych lekarzami zakładowymi, miałaby czynności kontrolne wykonywać obok swoich dotychczasowych zajęć, czy też Pan Senator proponuje powołanie kolejnej grupy lekarzy "zawodowo" zajmujących się kontrolą zaświadczeń lekarskich.
Powierzenie lekarzom orzecznikom ZUS kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy ma swoje logiczne uzasadnienie w przepisach ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którą:
- wydatki na świadczenia z ubezpieczenia chorobowego są finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- dysponentem Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest ZUS,
- do zakresu działania ZUS należy, między innymi, kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy,
- lekarze orzecznicy ZUS są pracownikami ZUS.
Należy także zwrócić uwagę na fakt, że praca lekarzy orzeczników ZUS wspierana jest przez należycie przygotowany aparat administracyjny, który prowadzi konieczną ewidencję, wzywa ubezpieczonych na badania, uzyskuje niezbędną dokumentacje z zakładów opieki zdrowotnej, kieruje ubezpieczonych na badania do lekarzy konsultantów lub na badania pomocnicze itp.
Wątpić należy, czy czynności kontrolne lekarzy zakładowych, pozbawionych podobnego zaplecza administracyjnego, mogłyby przynieść spodziewane efekty.
Pragnę zauważyć, że podana przez pana Senatora liczba 400 kontroli przeprowadzonych przez lekarzy orzeczników dotyczyła jedynie pierwszych dni obowiązywania nowych przepisów.
Natomiast już we wrześniu br. lekarze orzecznicy przeprowadzili 5 tysięcy badań osób legitymujących się orzeczeniem o czasowej niezdolności do pracy. W wyniku kontroli wydano 1,4 tysiąca decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłku chorob
owego.Biorąc powyższe pod uwagę sądzę, że w przyszłości stosownie do potrzeb, słuszniej będzie zwiększać liczbę lekarzy orzeczników ZUS zajmujących się kontrolą orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy niż tworzyć nowe służby kontrolne (np. lekarzy zakładowych) działające w tym zakresie.
Pragnę jednocześnie zauważyć, że jeżeli lekarze zakładowi notują, jak to Pan Senator zauważył w swoim oświadczeniu, ..." znaczną liczbę zwolnień wystawianych za łapówki" to o każdym takim przypadku powinni zawiadamiać organy ścigania - zarówno dawanie jak i branie łapówek jest bowiem przestępstwem ściganym przez prawo.
MINISTER
z upoważnienia
SEKRETARZ STANU
Ewa Lewicka