Warszawa, 1999.03.25

W odpowiedzi na pismo z 10 marca 1999 r. nr AG/043/96/99/IV w sprawie oświadczenia Senatora Pana Henryka Stokłosy, wygłoszonego podczas 31 posiedzenia Senatu w dniu 4 marca 1999 r., uprzejmie informuję Panią Marszałek, że Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej konsekwentnie realizuje kompleksowy program rządowy "Średniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich". Obejmuje on cele związane z poprawą sytuacji dochodowej rolników oraz warunków życia i pracy mieszkańców wsi, zwiększeniem konkurencyjności na rynkach krajowych i zagranicznych, jak również przygotowaniem do negocjacji oraz dostosowaniem polskiego rolnictwa i jego otoczenia do wymogów członkostwa w Unii Europejskiej, szczególnie pod względem prawnym i instytucjonalno-systemowym. Program ten ma charakter długofalowy, a tempo jego realizacji zależy przede wszystkim od dopływu środków na wsparcie procesu przebudowy wsi i rolnictwa. jednak główne cele i zadania określone w Średniookresowej strategii..." są realizowane, jakkolwiek powoli, konkurując o środki z bieżącymi potrzebami rolnictwa

Pragnę zwrócić uwagę Pani Marszałek, że znaczące pogorszenie się sytuacji dochodowej rolników, spowodowane jest nie tylko olbrzymimi potrzebami rolnictwa i obszarów wiejskich - wynikającymi z wieloletnich zaniedbań, o czym mówił Pan Senator, ale również kryzysem w Rosji oraz notowaną na świecie dekoniunkturą w rolnictwie. Nawet w krajach o wysokiej, systemowej interwencji na rynku rolnym i ze znacznie efektywniejszym rolnictwem, sytuacja w ostatnich latach jest w rolnictwie niekorzystna i wywołuje protesty rolników. Faktem jest, że notowany obecnie kryzys wystąpił w niespodziewanym nasileniu i zbiegł się w Polsce z ogólnie słabą kondycją gospodarstw rolnych oraz koniecznością wydatkowania znacznych środków na zasadnicze reformy ustrojowe państwa. W tej sytuacji trudno było wygospodarować środki na potrzeby rolnictwa. Niemniej zakres realizacji zadań doraźnych resortu rolnictwa w 1999 r. został zwiększony. Uwzględniono postulaty związków zawodowych zawarte w Protokole z rozmów z 8 lutego 1999 r., dotyczące: zwiększenia bieżącej interwencji na rynku rolnym, w tym zwłaszcza na rynku żywca wieprzowego, zmiany zasad w systemie preferencyjnego kredytowania na cele rolnicze (przedłużenia terminów spłat i zwiększenia kwoty kredytów preferencyjnych na 1 ha do powierzchni 100 ha) oraz ochrony rynku wewnętrznego przed importem. Przygotowywane są także zmiany w systemie interwencji na rynku zbóż po zbiorach 1999 r., polegające na stosowaniu bezpośrednich dopłat dla rolników.

Zespół ds. Wsi powołany przez Premiera Jerzego Buzka w celu wypracowania - wspólnie ze stroną związkową - propozycji rozwiązań kryzysowej sytuacji w rolnictwie, podjął także uzgodnienia w sprawach, które zapewnić mają obniżkę kosztów produkcji jak np.: podatku VAT, zastosowania spirytusu bezwodnego jako dodatku do produkcji paliw, obniżenia podatku od nieruchomości dla podmiotów gospodarczych świadczących usługi dla rolnictwa, stosowania jednolitego kryterium dochodowego w działalności rolniczej, od którego zależy możliwość uzyskania świadczeń socjalnych (zasiłek rodzinny, stypendium, świadczenie pomocy społecznej), a także w sprawach giełd towarowych i domów składowych oraz kontraktacji produkcji rolniczej.

Komisja Europejska określiła w "Partnerstwie dla Członkostwa" priorytety, które warunkują uzyskanie pomocy finansowej oraz integrację z UE. Polska w "Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej" zobowiązała się do realizacji tych priorytetów. W rolnictwie i na wsi za jedno z najważniejszych zadań uznano przygotowanie i wdrożenie "Spójnej polityki strukturalnej rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa", będącej aktualnie w końcowej fazie uzgodnień międzyresortowych. Program ten określa zamierzone działania Rządu w odniesieniu do aspektów strukturalnych rozwoju obszarów wiejskich oraz rolnictwa na okres najbliższych kilkunastu lat. Obejmuje on okres przygotowań Polski do członkostwa w Unii Europejskiej oraz kilku lat po akcesji. W czasie tym prowadzone będą także przygotowania w zakresie nowych procedur polityki strukturalnej w Polsce, dostosowanych do wymogów ustawodawstwa Unii Europejskiej. Opracowywane na szczeblu regionalnym programy będą realizowane przy wsparciu z Funduszy Przedakcesyjnych i Strukturalnych UE.

Przebudowa obszarów wiejskich będzie realizowana z inicjatywy i w ścisłej współpracy bezpośrednio zainteresowanych środowisk: mieszkańców wsi zarówno rolników, jak i osób nie związanych i pośrednio związanych z rolnictwem, podmiotów gospodarczych oraz administracji rządowej i samorządowej, a także organizacji samorządowych, zawodowych i związkowych.

W Polsce polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa ma na celu poprawę następujących struktur:

• agrarnej, w tym struktury obszarowej gospodarstw oraz struktury i jakości produkcji,

• organizacyjno-ekonomicznych powiązań producentów rolnych z przetwórstwem oraz rynkiem produktów rolno-spożywczych,

• administracyjnej i instytucjonalnej, służących rozwojowi obszarów wiejskich i rolnictwa.

"Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa" traktuje rolnictwo jako jedną z możliwych działalności gospodarczych na obszarach wiejskich i źródło utrzymania dla części ludności wiejskiej. Do tych, którzy swoją obecną pracę lub przyszłość wiążą w stopniu znaczącym z działalnością rolniczą (gospodarstwa rozwojowe) kierowane będą instrumenty pomocy państwa mające na celu zwiększenie dochodowości produkcji. Szczególną rolę w poprawie dochodowości gospodarstw rolnych będą odgrywały instrumenty służące racjonalizacji struktury agrarnej: obszarowej, produkcyjnej, jakości produkcji, kierowane do rolników tworzących gospodarstwa towarowe o parytetowych dochodach w porównaniu do ludności pozarolniczej. Do rolników traktujących działalność rolniczą jako dodatkowe źródło utrzymania, kierowane są i będą instrumenty pomagające w rozwinięciu lub uruchomieniu działalności pozarolniczej w ich miejscu zamieszkania, a także znalezieniu zatrudnienia w nowych miejscach pracy tworzonych na terenach wiejskich oraz w małych miastach i miasteczkach. Pomoc państwa jest ukierunkowana na przekwalifikowanie zawodowe osób szukających zatrudnienia poza rolnictwem. Stosowane będą zachęty m.in. do przechodzenia na wcześniejsze emerytury strukturalne i do zaprzestania działalności rolniczej.

Informacja i doradztwo obejmować będzie nie tylko tradycyjne zagadnienia związane z produkcją rolniczą, ale także zagadnienia marketingu, zarządzania, jakości, dostosowywania się do wymogów konkurencji i integracji z Unią Europejską, w tym możliwości korzystania z wprowadzanych w okresie przedakcesyjnym instrumentów polityki strukturalnej.

W ramach działań dostosowawczych w procesie integracji tworzone są podstawy prawno-instytucjonalne dla funkcjonowania rynku rolno-żywnościowego jako źródła poprawy sytuacji produkcyjno-dochodowej w rolnictwie przez:

• koncentrację podaży i popytu w ramach giełd i rynków hurtowych (dotychczas zorganizowano kilkanaście rynków hurtowych, z których 6 ma znaczenie strategiczne),
• zapewnienie udziału grup producentów i marketingowych w zorganizowanym rynku hurtowym,
• ustalenie zasad finansowania i form oraz sposobów realizacji marketingu i promocji artykułów rolno-żywnościowych na rynku wewnętrznym i rynkach zagranicznych.

-zapewnienie praktycznego stosowania specjalnych klauzul ochronnych (SSG) przed nadmiernym lub konkurencyjnym, bo dotowanym w kraju eksportera, importem,

- likwidację barier i ograniczeń w dostępie polskich towarów rolno-spożywczych do rynków zagranicznych, w tym poprzez rozwój promocji.

- dostosowań prawnych, których celem jest doprowadzenie do pełnej zgodności z przepisami wspólnotowymi, umożliwiającej polskiemu rolnictwu i gospodarce żywnościowej funkcjonowanie w ramach jednolitego rynku w momencie akcesji. Uzyskano istotny postęp w zakresie harmonizacji prawa dotyczącego weterynarii, hodowli i rozrodu zwierząt gospodarskich oraz ochrony zwierząt oraz wyrobów winiarskich (zakres prac legislacyjnych aktualnie prowadzonych w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pozwalam sobie przesłać w załączeniu),

- tworzenia zunifikowanego systemu rachunkowości gospodarstw rolnych zgodnego z metodyką i zakresem FADN (Farm Accountancy Data Network),

- rozwoju krajowego systemu informacji o sytuacji na rynkach rolnych,

- przygotowania do wdrożenia w Polsce w życie mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).