Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu RP

Minister właściwy ds. rozwoju regionalnego jest odpowiedzialny za przygotowanie, a następnie wdrożenie programu Phare - spójność społeczna i gospodarcza, którego pierwsza edycja rozpoczęła się w ramach alokacji środków Phare na rok 2000. Program ten dotyczy wsparcia dla projektów infrastrukturalnych, w zakresie sektora produkcyjnego oraz rozwoju zasobów ludzkich i jest realizowany w wybranych regionach Polski. Podstawowym dokumentem określającym priorytety i zasady funkcjonowania programu jest Wstępny Narodowy Plan Rozwoju, który został przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej w dniu 22 grudnia 1999 r.

- Skala problemów społeczno-gospodarczych wynikająca z przeprowadzanych programów restrukturyzacji sektorowej,

- Ocena faktycznej zdolności poszczególnych województw do programowania, monitorowania i realizowania programów rozwoju regionalnego.

Wstępny Narodowy Plan Rozwoju określił także haromonogram realizacji programu w poszczególnych województwach w oparciu o powyższe kryteria. Z uwagi na ograniczone środki i zasady finansowania programu Phare - spójność społeczna i gospodarcza nie było możliwe objęcie programem wszystkich województw. Dlatego dokonano podziału województw na trzy grupy (5-6-5), biorąc pod uwagę kryteria przedstawione powyżej. I tak, beneficjentami Phare 2000 zostały województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie, podkarpackie oraz śląskie; Phare 2001 miały zostać objęte województwa: świętokrzyskie, kujawsko-pomorskie, opolskie, lubuskie, małopolskie oraz łódzkie; kolejna edycja Phare w roku 2002 miała zgodnie z WNPR być realizowana w województwach: dolnośląskim, zachodniopomorskim, pomorskim, wielkopolskim i mazowieckim.

W rozmowach z przedstawicielami Komisji Europejskiej strona polska wielokrotnie podkreślała, że beneficjentami programu Phare - spójność społeczna i gospodarcza powinny być wszystkie województwa. Po pierwsze, spełniają one kryteria dotyczące objęcia Celem 1 polityki strukturalnej Unii Europejskiej (poziom PKB na głowę mieszkańca niższy od poziomu 75% średniej unijnej), po drugie, uczestnictwo w realizacji programu pozwoliłoby wszystkim polskim regionom zapoznać się z zasadami zarządzania programami pomocowymi w oparciu o reguły rządzące programami Celu i Funduszy Strukturalnych.

W trakcie spotkań dotyczących Phare na rok 2001 Komisja Europejska zakwestionowała planowane wcześniej objęcie pomocą grupy kolejnych sześciu województw. Komisja Europejska stanęła na stanowisku, iż konieczne jest utrzymanie wsparcia jedynie dla województw korzystających z programu Phare 2000. Argumenty podniesione przez stronę unijną dotyczyły głównie koncentracji ograniczonej puli środków finansowych, co miałoby mieć bardziej efektywne i zintegrowane oddziaływanie na rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów objętych wsparciem.

W wyniku prowadzonych przez stronę polską negocjacji Komisja Europejska zgodziła się jednak na rozszerzenie grona beneficjentów programu, nie więcej jednak niż o trzy nowe województwa. Powstał więc problem wyselekcjonowania ich spośród sześciu województw przewidzianych do Phare 2001 we Wstępnym Narodowym Planie Rozwoju. Zgodnie z kryteriami wyboru województw uczestniczących w programie Phare do grupy pięciu województw z Phare 2000 dołączono także województwa: świętokrzyskie, kujawsko-pomorskie oraz łódzkie.

Przy wyborze tych właśnie województw wzięto również pod uwagę dodatkowy czynnik: dostępność innych regionalnych programów pomocowych o zintegrowanym charakterze. Województwo lubuskie od kilkunastu lat objęte jest programem Phare CBC. W nowych warunkach programowania (od roku 1999) program realizowany jest we wszystkich, za wyjątkiem jednego, powiatach województwa. Zmiany w funkcjonowaniu programów współpracy przygranicznej umożliwiają także finansowanie znacznie szerszego spektrum działań niż dotychczas, nadając programowi charakter zintegrowany. Również alokacje finansowe otrzymywane rokrocznie przez województwo są wyższe niż środki jakie województwo otrzymywałoby z programu Phare - spójność społeczna i gospodarcza - w ramach alokacji CBC na rok 2000 województwo lubuskie otrzyma około 17 mln euro.

Na zakończenie pragnę raz jeszcze podkreślić, iż wraz z corocznym zwiększaniem alokacji na program Phare - spójność społeczna i gospodarcza, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa będzie dążyć do objęcia programem jak największej liczby województw, tak by jeszcze w okresie przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej polskie regiony nabyły praktyczne umiejętności związane z programowaniem i wykorzystaniem środków przeznaczonych na rozwój regionalny z zasobów Funduszy Strukturalnych.

Z wyrazami szacunku

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa

wz Podsekretarz Stanu