Warszawa, dnia 11.02.2000 r.

Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

- W całym 1999 roku, w ciągu jedenastu miesięcy gromadzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne faktyczne wpływy ze składek na ubezpieczenie zdrowotne były niższe od planowanych o 1.162,80 mln zł. Jest to niedobór w wysokości 5,8% kwoty, jaka winna była wpłynąć w tym czasie. Trzeba przy tym dodać, że na takim ukształtowaniu wskaźnika realizacji planu zaważyły szczególnie niekorzystne w tym zakresie wyniki I kwartału 1999 r. spowodowane m. in. wynikającymi z zapisów prawnych zmniejszeniami - w tym okresie - kwoty składek napływających do Kas Chorych. W drugim półroczu wpływy ze składek "unormowały się" i w miesiącach lipiec-listopad wyniosły 95,3-102,96% planowanych wpływów miesięcznych.

- Ponieważ w końcu roku wiadomo było, że wpływy ze składek w 1999 roku będą niższe od planów, w obawie o jego skutki dla równowagi finansowej kas chorych, Rada Ministrów rozważała wprowadzenie autopoprawki do ustawy budżetowej na rok 2000 oraz pilnego projektu rządowego ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Podjęto decyzję o uzupełnieniu niedoboru finansowego kas chorych z pożyczki z budżetu państwa w roku 2000 w wysokości nie przekraczającej wielkości niedoboru wpływów ze składek w stosunku do planu na 1999 rok.

- Pragnę jednocześnie podkreślić, że wpływy do każdej z kas chorych nie są jednakowe. Płacący składki w ramach jednej kasy są bardziej zamożni niż w innej, a także proporcja liczby płacących w stosunku do liczby ubezpieczonych jest bardziej lub mniej korzystna w poszczególnych kasach. Mechanizm wyrównania finansowego między kasami chorych w znacznym stopniu niweluje różnice w tym zakresie.

- Wydatki poszczególnych kas również są dość zróżnicowane, co wynika m. in. z historycznie ukształtowanej bazy placówek służby zdrowia i udzielanych w nich świadczeń zdrowotnych, a także z poziomu kształtowania się cen i wynagrodzeń na terenie różnych województw. Należy przy tym dodać, że kasy mają swobodę w ustalaniu stawek alokacji środków finansowych między poszczególne typy świadczeń medycznych. Wszystko to powoduje, że sytuacja poszczególnych kas jest różna, jedne są w lepszej, drugie w gorszej sytuacji finansowej.

- Zmiana systemu finansowania ochrony zdrowia nie oznacza przekazywania zwiększonych środków finansowych wszystkim dotychczas funkcjonującym świadczeniodawcom oraz finansowania przez kasy chorych nowych świadczeniodawców. Uzasadnione potrzeby osób ubezpieczonych w systemie ubezpieczenia zdrowotnego powinny wyznaczać strukturę i finansowanie świadczeniodawców. Mam nadzieję, że jednostki ochrony zdrowia będą bardziej zdecydowanie reorganizować się uwzględniając powyższe potrzeby.

- Plan przychodów ze składek każdej z kas chorych na 2000 rok został przygotowany w oparciu o dane rzeczywiste o osobach ubezpieczonych i przypisach składek na ubezpieczenie zdrowotne przekazanych przez ZUS i KRUS w sierpniu 1999 r. Baza informacyjna była zatem zupełnie inna niż brana pod uwagę w przygotowaniu planu kas chorych na 1999 rok. W planie na rok poprzedni założono ściągalność składek na poziomie 98,9%. Plan na 2000 rok zakłada bardziej ostrożny poziom ściągalności 96,9% (w wersji wcześniejszej zakładano nawet tylko 95%). Jak powiedziano na wstępie, plan 1999 roku nie został zrealizowany w 100%. Ze wszystkich tych powodów plan składek na 2000 rok dla większości kas chorych nie wykazuje znaczącego wzrostu w stosunku do roku minionego.

- Elementem kształtującym poziom przychodów ze składek danej kasy jest wyrównanie finansowe. Kwoty wyrównania, przydzielone konkretnej kasie, wynikają z wielkości planowanych przychodów ze składek przed wyrównaniem, ilości osób ubezpieczonych oraz z ilości ubezpieczonych w wieku powyżej 60 lat dla tej kasy. Ponieważ wszystkie brane pod uwagę wielkości zmieniły się istotnie w rachunku kwot wyrównania na 2000 r. w stosunku do roku poprzedniego, również kwoty wyrównania uległy znaczącym zmianom dla wielu kas. Pamiętać należy, że obok zmiany wielkości planowanych przychodów ze składek w 2000 r. (w stosunku do 1999 r.), również dane o osobach ubezpieczonych zmieniły się. W rachunku kwot wyrównania na 2000 rok uwzględnia się nie wielkości symulowane (jak w rachunku na 1999 r.), lecz wielkości wynikające z baz danych o ubezpieczonych w ZUS oraz KRUS.

- Plan przychodów ze składek każdej z kas chorych opiera się na bazach danych, którymi dysponują instytucje zajmujące się poborem i gromadzeniem składek tj. ZUS oraz KRUS. Oczywiście bazy te budzą pewne zastrzeżenia, ale w obecnej chwili nie istnieją żadne bardziej wiarygodne źródła danych o osobach ubezpieczonych i płaconych przez nie składkach. Planowane przychody ze składek w całym systemie 17 kas chorych należy ocenić jako szacunek sensowny, zweryfikowany doświadczeniem pierwszego roku funkcjonowania kas chorych oraz rachunkiem sprawdzającym opartym na symulacji podobnej jak dla roku poprzedniego oraz opartym na badaniu wydatków budżetów domowych. W obecnej chwili nie ma natomiast możliwości dobrej weryfikacji planów przychodów ze składek poszczególnych kas chorych. Dopiero po półroczu 2000 roku będzie można dokonać pierwszych analiz sprawdzających realizację planu przychodów ze składek w układzie kas chorych.

- W 2000 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia, na podstawie którego ZUS przekazuje kasom środki w postaci zaliczek w proporcji do planu przychodów, natomiast rozliczenie zaliczek - zgodne z rzeczywistym kierunkiem przekazywanych przez płatników składek - nastąpi za I kwartał w maju br. Do czasu pierwszego rozliczenia kasy otrzymują jednak od ZUS informacje bieżące o faktycznych kierunkach przekazywania składek. Formułowanie zatem w obecnej chwili jakichkolwiek ocen wysokości poboru składek danej kasy chorych oraz jej sytuacji finansowej w trakcie 2000 r. byłoby pochopne.

SEKRETARZ STANU

w Ministerstwie Zdrowia

Maciej Piróg