Warszawa, dn. 10.01.2000 r.

Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z przepisami art. 36a ust. 1, 3 i 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.), stanowisko dyrektora szkoły lub placówki (...) powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę. Kandydat na to stanowisko wyłaniany jest w drodze konkursu. Organ prowadzący szkołę lub placówkę - w tym wypadku jednostka samorządu terytorialnego (zgodnie z art. 3 pkt 5 wzmiankowanej ustawy) - określa regulamin konkursu oraz powołuje komisję konkursową. W jej skład wchodzi: po dwóch przedstawicieli organu prowadzącego szkołę lub placówkę, organu sprawującego nadzór pedagogiczny (o ile nie jest nim organ prowadzący szkołę), rady pedagogicznej, rodziców, a w przypadku placówek opieki całkowitej - rady placówki; oraz po jednym przedstawicielu zakładowych organizacji związkowych. Jednocześnie art. 36a ust. 6 ww. ustawy stanowi, że w przypadku szkół i placówek nowo zakładanych, skład komisji konkursowej określa organ prowadzący tę szkołę lub placówkę, w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1976 r. Nr 13, poz. 74 z późn. zm.), organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy. W myśl art. 18 ust. 1 powołanej ustawy, zawarta została zasada domniemania kompetencji rady gminy, zgodnie z którą, do jej właściwości należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gmin, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Analiza przepisów ustaw o samorządzie gminnym i systemie oświaty, pozwala na stwierdzenie, iż kompetencje w zakresie powoływania komisji konkursowej wyłaniającej dyrektorów szkół lub placówek i określania regulaminu jej pracy, posiada rada gminy. W świetle powyższego, niezasadne wydaje się realizowanie przez zarząd gminy czynności przewidzianych dla organu stanowiącego, czyli rady gminy.

Pragnę zaznaczyć, iż zgodnie z regulacją art. 86 ustawy o samorządzie gminnym, organami nadzoru nad działalnością gminną są: Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw budżetowych - regionalna izba obrachunkowa. W ramach sprawowanego nadzoru wojewoda bada zgodność z prawem uchwał organów gminy, przedkładanych w trybie art. 90 ustawy o samorządzie gminnym. O nieważności uchwały w całości lub w części wojewoda orzeka w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty doręczenia uchwały. W przypadku nieistniejącego naruszenia prawa, organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z naruszeniem prawa (art. 91 ww. ustawy).

Najdalej idące środki nadzoru przewiduje przepis art. 96 ustawy o samorządzie gminnym, określający, iż w razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy zapisów Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. Rozwiązanie rady jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów gminy. Jeśli zarząd gminy dopuszcza się powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw, wówczas wojewoda wzywa radę gminy do zastosowania niezbędnych w takim przypadku środków. Jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku, wojewoda występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu. W przypadku rozwiązania zarządu, jego funkcję - do czasu powołania nowego zarządu - pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

Marek Biernacki