Minister Gospodarki nadesłał odpowiedź na oświadczenie senatora Jerzego Markowskiego, złożone na 32. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 35):
Warszawa, dnia 23 kwietnia1999 r.
Szanowna Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek
W odpowiedzi na Pani pismo z dnia 23 marca 1999 r. znak: AG/043/105/99/IV dotyczące oświadczenia złożonego przez senatora Pana Jerzego Markowskiego podczas 32 posiedzenia Senatu RP w dniu 18 marca 1999 r. wyjaśniam, że w dniu 19 lutego 1999 r. Uchwałą Nr 1 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. odwołany został Zarząd RSW S.A.
Decyzja była podjęta po kontroli przeprowadzonej przez specjalistów z Państwowej Agencji Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A. w Katowicach, dokonanej po sygnale otrzymanym od rady Nadzorczej Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. W wyniku kontroli stwierdzono poważne uchybienia w
zarządzaniu Spółką, w zakresie pozyskiwania środków na finansowanie bieżącej działalności firmy, dotyczące zwłaszcza zabezpieczeń pobranych przez Spółkę kredytów, a mianowicie:Zawarta z Bankiem Współpracy Regionalnej BWR S.A. umowa kredytowa była niekorzystna dla RSW S.A. i w sposób rażący odbiegała od podobnych umów występujących w obrocie. Wskazują na to w szczególności następujące postanowienia:
a) Umowa kredytowa przewidywała ustanowienie zastawu na zapasach węgla energetycznego klasy 22 o określonych parametrach jakościowych, w ilości 365.000 ton pochodzącego z KWK Rydułtowy, KWK Anna, KWK Marcel, KWK 1 Maja, KWK Chwałowice, KWK Rymer, KWK Jankowice (§ 2 ust. 1 umowy). Wartość węgla stanowiącego przedmiot zastawu strony określiły na 20.000.000,00 zł.
W umowie określono precyzyjnie miejsce położenia zastawu.Rynkowa cena węgla o parametrach wskazanych w umowie i ustanowieniu zastawu wynosiła 132,57 zł za tonę (łączna wartość 365.000 ton węgla - 48.400.000,00). Wartość zastawu była więc prawie 2,5 razy niższa od wartości węgla.
b) W umowie o ustanowienie zastawu strony zawarły postanowienie (§ 10), że spłacenie kredytu, odsetek i kosztów nie stanowi podstawy do wygaśnięcia zastawu rejestrowego. Zaspokojenie wierzytelności zgodnie z umową o ustanowienie zastawu może nastąpić według wyboru banku:
- poprzez przejęcie przedmiotu zastawu /§ 11),
- poprzez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego (§ 14),
- z dochodu jaki przynosi przedsiębiorstwo Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. (z przyjęciem tego przedsiębiorstwa w zarząd przez pracownika BWR S.A.) (§ 16).
Powyższe zabezpieczenia są bardzo daleko idące i zwielokrotnienie ich rzadko występuje w obrocie.
c) Przewidziano również możliwość wydzierżawienia przedsiębiorstwa w celu zaspokojenia wierzytelności banku z czynszu dzierżawnego (§ 16 umowy).
Podpisując umowę zawierającą postanowienie o wydzierżawienie przedsiębiorstwa Spółki Zarząd działał niezgodnie z prawem. Zarząd bowiem nie mógł podpisać zobowiązania do wydzierżawienia przedsiębiorstwa bez zgody Właściciela (art. 388 pkt 3 Kodeksu handlowego). Należy również stwierdzić, że zgodnie z postanowieniami Statutu RSW S.A. Zarząd zaciągając kredyt powinien zdecydować o tym podejmując stosowną uchwałę. W omawianym przypadku brak jest t
akiej uchwały.W dniu 14.12.1998 r. przedmiot zastawu w ilości opisanej w umowie nie istniał. Stan zwałów RSW S.A. na dzień 14.12.1998 r. wynosił łącznie 238.970 ton węgla, z czego węgla energetycznego, który mógł być przedmiotem zastawu było jedynie 112.02
0 ton.Zarząd Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. złożył nieprawdziwe oświadczenia co do ilości węgla znajdującego się na zwałach. Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o zastawie rejestrowym przedmiotem zastawu, mogą być rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku. Przepis ten nie tylko określa warunki formalne umowy zastawu rejestrowego rzeczy określonych tylko co do gatunku, ale stwarza również wymóg
faktycznego istnienia rzeczy (węgla) w określonej ilości oraz fizycznego ich wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku.Zarząd RSW S.A. do dnia jego odwołania nie uczynił nic, aby uniemożliwić dokonanie zmiany w rejestrze zastawów i nie dopuścić do wpisania do tego rejestru CZW "Węglozbyt" S.A. Dopiero w dniu 1.03.1999 r. nowy Zarząd wystąpił do Sądu z pismem procesowym, w którym informował o nieistnieniu zastawu w ilości opisanej w umowie i domagał się odmowy wpisania CZW "Węglozbyt" S.A. w miejsc
e BWR S.A. Brak działań poprzedniego Zarządu w tym zakresie jest o tyle zrozumiały, że Zarząd ten musiałby przyznać, iż w umowie o ustanowienie zastawu poświadczył nieprawdę.Nie można wykluczyć, że w przyszłości mogą ujawnić się roszczenia odszkodowawcze przeciwko RSW S.A. Roszczenia te mogą dotyczyć na przykład odszkodowania za złożenie nieprawdziwych oświadczeń w kwestii przedmiotu objętego zastawem.
Należy podkreślić, że podobne kontrole odnośnie pozyskiwania środków finansowych były przeprowadzone także w innych spółkach węglowych, ale nieprawidłowości wystąpiły jedynie w Rybnickiej Spółce Węglowej S.A.
Ponadto nadmieniam, że decyzja Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy - najwyższego i nadrzędnego organu w spółce - wobec Zarządu RSW S.A. podjęta była zgodnie z posiadanymi kompetencjami wynikającymi z § 11 i § 25 pkt 17 Statutu Spółki "członków zarządu powołuje i odwołuje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy" oraz art. 46 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjono
wania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz.U. Nr 162, poz. 1112).Pragnę podkreślić, że decyzja ta jest właściwą z uwagi na wykryte nieprawidłowości w zarządzaniu firmą, a także wynika ona z dobrze pojętej troski o interes Spółki i o zapewnienie właściwej realizacji reformy górnictwa węgla kamiennego.
Z poważaniem
MINISTER GOSPODARKI
z up. Jacek Szlązak
PODSEKRETARZ STANU