Społeczeństwu polskiemu już wielokrotnie przedstawiano tragiczną sytuację górnictwa węgla kamiennego. Wyraża się ona ponoszeniem przed podmioty gospodarcze górnictwa coraz większych strat finansowych. Ujemny wynik finansowy górnictwa wzrastał w ciągu ostatnich lat systematycznie z - 191,8 mln zł w roku 1994 do ponad - 2,6 mld zł w roku 1997. Należy zaznaczyć, że strata uzyskana w 1997 roku jest już pomniejszona o rezultat umorzenia zobowiązań w kwocie 766 mln zł z tytułu art. 7 ustawy z dnia 27.08.1997 r. o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego. Bez uwzględnienia skutków ww. umorzeń zobowiązań ujemny wynik finansowy wyniósłby - 3,4 mld zł.

Realizacja tego programu pozostała jednak w przeważającej mierze w sferze deklaracji. Środki budżetowe przeznaczone na likwidację kopalń zostały rozproszone na częściową likwidację 27 zakładów górniczych. Nie podjęto nowych decyzji o całkowitej likwidacji kopalń.

W rezultacie w latach 1995-1997 wydobycie węgla utrzymywało się na poziomie 135-137 mln ton. W roku 1996 było ono wyższe od 6,2 mln ton, a w roku 1997 o 9,1 mln ton od założeń programu.

Przeprowadzona w ramach prac nad programem reformy diagnoza stanu górnictwa potwierdziła, że jedną z podstawowych przyczyn, która powoduje, że górnictwo węgla kamiennego ponosi straty i nie może wydźwignąć się ze stanu zapaści jest utrzymywanie nadmiernych zdolności produkcyjnych w porównaniu do wielkości możliwej sprzedaży węgla kamiennego w kraju i na eksport. Stąd w przyjętym przez Radę Ministrów RP w dniu 30 czerwca br. programie reformy górnictwa założono, że w latach 1998-2002 nastąpi zmniejszenie zdolności produkcyjnych górnictwa węgla kamiennego o 25,5 mln ton rocznego wydobycia.

Sytuacja jaka powstała w górnictwie węgla kamiennego w okresie 9 miesięcy 1998 roku w pełni potwierdza słuszność założeń w zakresie konieczności zmniejszania zdolności produkcyjnych. W okresie tym sprzedaż węgla kamiennego zmniejszyła się w porównaniu do analogicznego okresu 1997 roku o 20,3 mln ton, tj. o 20,7%. Sprzedaż węgla w kraju zmniejszyła się o 17,0 mln ton, tj. 22,9%, a w eksporcie 3,3 mln ton, tj. 13,7%, przy równoczesnym wzroście zapasów węgla w kopalniach na koniec września do poziomu 7,2 mln ton. Nadpodaż węgla powoduje utrzymywanie się cen zbytu węgla na niskim poziomie, czego wyrazem jest fakt, iż przy wskaźniku inflacji 12,7% po 9 miesiącach średnia cena zbytu węgla ogółem wzrosła jedynie o 6,1% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Średnia cena węgla koksowego w kraju w kraju była przy tym niższa o 1,5%.

Kopalnie "Grodziec" Sp. z o.o., "Niwka-Modrzejów" Sp. z o.o. i KWK "Morcinek" spełniają w pełni powyższe kryteria całkowitej likwidacji.

Kopalnia "Grodziec" Sp. z o.o. od wielu lat jest nierentowna i ponosi znaczne straty finansowe. W bieżącym roku za okres 9 miesięcy ujemna akumulacja na sprzedaży węgla wyniosła - 91,76 zł/t, a łączna strata finansowa netto - 37,9 mln zł. Stan zobowiązań wyniósł 63,9 mln zł i przekroczył wartość aktywów o 11,3 mln zł. Skomplikowana tektonika złoża oraz kończące się zasoby nie gwarantują uzyskania poprawy ekonomiczno-finansowej.

Likwidacja KWK "Niwka-Modrzejów" Sp. z o.o. wynika z braku perspektyw uzdrowienia złej sytuacji ekonomiczno-finansowej tej kopalni pomimo podejmowanych w ostatnim okresie wielokierunkowych działań zmierzających do jej poprawy. Opracowany przez kopalnię w lutym br. program poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej zakładał osiągnięcie poprzez głęboką restrukturyzację zmniejszenie straty netto w 1998 roku do - 16,3 mln zł. Aktualnie po 9 miesiącach 1998 roku ujemna akumulacja na sprzedaży węgla wynosi - 20,90 mln zł, a strata netto - 63,1 mln zł. Stan zobowiązań na 30.09.1998 r. wynosił 194,5 mln zł.

W KWK "Morcinek" złoże charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, znacznie odbiegającą od założeń przyjętych przy opracowywaniu założeń techniczno-ekonomicznych budowy tej kopalni, co ma zasadniczy wpływ na kształtowanie się wysokich kosztów udostępnienia i wydobycia węgla. KWK "Morcinek" w ciągu swej dwunastoletniej działalności nigdy nie osiągnęła dodatniej akumulacji na sprzedaży węgla. Za 9 miesięcy 1998 roku ujemna akumulacja na sprzedaży węgla w KWK "Morcinek" wyniosła - 60,55 zł/t. Stan zobowiązań na 30.09.1998 r. wynosił 90,4 mln zł.

Z wyrazami szacunku