Oświadczenie skierowane do premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej Jerzego Buzka.

Szanowny Panie Premierze!

Rozporządzeniem z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (DzU nr 64 poz. 654) minister sprawiedliwości dokonał istotnych zmian organizacji sądownictwa na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego. W efekcie na terenie tego województwa powstały sądy okręgowe w Elblągu (przynależący do apelacji gdańskiej) i w Olsztynie (przynależący do apelacji białostockiej).

Wprowadzone w życie zmiany spotkały się z negatywną oceną środowisk prawniczych oraz społeczeństwa. Krytyka proponowanych rozwiązań zgłaszana była już na etapie opiniowania projektów. Stosowne uchwały i opinie przedkładane były przez organy samorządowe, organy samorządu adwokackiego i sędziowskiego. Nie zostały jednak uwzględnione przez ówczesnego ministra sprawiedliwości Lecha Kaczyńskiego. Przyjęte rozwiązania krytycznie ocenił także obecny minister sprawiedliwości Stanisław Iwanicki, który podjął nawet prace w kierunku zmiany cytowanego wyżej rozporządzenia.

Do właściwości Sądu Okręgowego w Olsztynie włączono bowiem obszary właściwości sądów rejonowych w: Giżycku, Piszu i Ełku, a więc tereny odległe. W szczególności nieracjonalne wydaje się włączenie do tego okręgu obszaru podległego Sądowi Rejonowemu w Ełku (a więc miedzy innymi gmin: Gołdap, Olecko, Dubieninki, Wieliczki, Kalinowo). Dojazd i powrót do siedziby Sądu Okręgowego w Olsztynie, a także do siedziby sądu gospodarczego w Olsztynie (Sąd Rejonowy w Olsztynie jest właściwy dla całego obszaru) w ciągu jednego dnia jest praktycznie niemożliwy z uwagi na stan połączeń komunikacyjnych i dróg oraz odległości (z Dubieninek około 200 km, z Ełku około 160 km). Podobnie ma się sprawa dojazdu z Działdowa do Elbląga.

Istotne sprzeciwy budzi także zmiana przynależności okręgu olsztyńskiego z apelacji warszawskiej do apelacji białostockiej. Ta zmiana również pogorszyła dostępność do wymiaru sprawiedliwości i powiększyła koszty. Dojazd do Białegostoku jest nie tylko dalszy, ale i znacznie dłuższy. W wypowiedzi dla tygodnika "Polityka" na nieracjonalność tego rozwiązania zwrócił uwagę obecny minister sprawiedliwości Stanisław Iwanicki.

Zasadne byłoby utworzenie sądu apelacyjnego w Olsztynie. Mógłby on objąć swą właściwością obszary podległe sądom okręgowym w Elblągu, Olsztynie, ewentualnie Sądowi Okręgowemu w Ełku, a także Sądowi Okręgowemu w Ostrołęce. Powstałby więc sąd apelacyjny o odpowiednio dużym potencjalne. Odciążyłby przy tym sądy apelacyjne w: Gdańsku, Warszawie i Białymstoku. Taki sąd apelacyjny miałby zapewnioną odpowiednią kadrę, gdyż w działających obecnie sądach olsztyńskich zatrudniona jest duża grupa wysoko kwalifikowanych i doświadczonych sędziów i urzędników. Zaplecze naukowo-kadrowe mógłby też stanowić Wydział Prawa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Za utworzeniem sądu apelacyjnego w Olsztynie przemawia też argument natury historycznej. Do końca 1950 r. istniała bowiem apelacja olsztyńska, obejmująca swoją właściwością ówczesne sądy okręgowe w: Ełku (podlegały mu Augustów, Suwałki, Gołdap, Olecko); w Giżycku (Bartoszyce, Kętrzyn, Mrągowo, Pisz, Węgorzewo); w Mławie (Ciechanów, Działdowo, Maków Mazowiecki, Nidzica, Przasnysz); w Olsztynie (Biskupiec, Dobre Miasto, Górowo Iławeckie, Lidzbark Warmiński, Ostróda, Szczytno); w Pasłęku (Braniewo, Morąg, Orneta, Susz).