Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Pracy i Polityki Społecznej przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Janusza Lorenza, złożonym na 47. posiedzeniu Senatu (
"Diariusz Senatu RP" nr 53):Warszawa, 1999.12.30
Pani
Alicja Grześkowiak
W związku z oświadczeniem senatora Janusza Lorenza, z dnia 16 grudnia br., przekazanym przy Pani piśmie, z dnia 22 grudnia 1999 r., znak: AG/043/490/99/IV, w sprawie dokonania zmiany przepisów prawnych ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (dotyczących, w szczególności, jak wynika z treści załączonych dokumentów, tj. stanowiska Rady Miejskiej w Dobrym Mieście oraz Rady Powiatu Iławskiego, sposobu obliczania wskaźnika stopy bezrobocia wpływającego na długość okresu pobierania zasiłku przez bezrobotnych) uprzejmie informuję, że nie przewiduje się zmian w sposobie naliczania wskaźnika stopy bezrobocia, od której uzależniony jest okres pobierania zasiłku przez bezrobotnych, zamieszkałych na terenie gminy, objętej działaniem powiatowego urzędu pracy, dla którego wskaźnik ten został obliczony.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (tekst jedn. Dz.U. 25, poz. 128, z 1997 r., z późn.zm.), powiatowy urząd pracy, jakkolwiek może być wspólny dla powiatów: ziemskiego i grodzkiego, traktuje się jako całość, a objęty zasięgiem jego działania obszar, jako lokalny rynek pracy, który charakteryzuje określona stopa bezrobocia. Jej wysokość, obliczona wg stanu na dzień 30 czerwca roku poprzedniego dzień nabycia prawa do zasiłku przez bezrobotnych, zamieszkałych na obszarze powiatowego urzędu pracy, decyduje o okresie pobierania zasiłku przez tych bezrobotnych. Istotną przesłankę, przemawiającą za taką właśnie metodologią naliczania wskaźnika, uważaną niesłusznie za dyskusyjną przez władze samorządowe, stanowi rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 30 grudnia 1999 r., w sprawie dostosowania organizacji i obszaru działania wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy do organizacji administracji publicznej (Dz.U. 166, poz. 1247, z 1998 r.), zgodnie z którym, powiatowe urzędy obejmują zakresem swego działania obszar powiatu (łącznie z miastami na prawach powiatu) z zachowaniem podstawowej zasady, że powinny obejmować obszar stanowiący lokalny rynek pracy.
Jak zatem wynika z powyższych regulacji prawnych, lokalnym rynkiem pracy nie jest pojedyncze miasto czy też gmina, lecz obszar znacznie większy. Znajduje to odzwierciedlenie, z jednej strony, a w ogłaszanej, na podstawie art. 30 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, przeciętnej stopie bezrobocia w kraju oraz dla obszaru działania powiatowych urzędów pracy, a nie dla poszczególnych gmin, z drugiej zaś strony w definicji "odpowiedniego zatrudnienia" wynikającej z art. 2 ust. 1 pkt 11 tej samej ustawy, w której istotnym elementem, przesądzającym o odpowiednim zatrudnieniu jest łączny czas dojazdu do miejsca zatrudnienia i z powrotem środkami komunikacji publicznej, nie przekraczający 3 godzin.
Jest bowiem regułą, że zakłady pracy (miejsca pracy) znajdują się, przede wszystkim, w miastach, do których większość osób, zamieszkałych w ich pobliżu musi dojechać.
Biorąc pod uwagę przytoczone argumenty, należy stwierdzić, iż sposób obliczania wskaźnika - stopy bezrobocia, od której uzależniony jest okres pobierania zasiłku przez bezrobotnych w powiatowych urzędach - traktowanych jako lokalne rynki pracy, jest właściwy ze względów merytorycznych i w założeniu posiada charakter motywujący do poszukiwania i podejmowania zatrudnienia, a nie charakter restrykcyjny.
Pragnę jednocześnie podkreślić, że przedstawiony problem ma nieco szerszy charakter, wynikający nie z rozwiązań zawartych w art. 25 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu lecz z dokonanego podziału administracyjnego kraju (zaliczenie gmin do określonego powiatu.
Rozumiejąc jednak trudną sytuację niektórych powiatów i gmin, pragnę poinformować, że zgodnie z art. 37h ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (tekst jedn. Dz.U. 25, poz. 128, z 1997 r., z późn.zm.), Rada Ministrów może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, wydłużony okres pobierania zasiłków, określając równocześnie okres i dodatkowe warunki wymagane do wydłużonej wypłaty zasiłków, we wszystkich lub niektórych powiatach (gminach), zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, w których, na podstawie odrębnych przepisów, mogą być stosowane szczególne instrumenty ekonomiczno-finansowe i inne preferencje, w celu ograniczenia bezrobocia i jego skutków.
Przykładem dobrze ilustrującym realizację tego artykułu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu jest powiat iławski, który na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia br., w sprawie określenia wykazu powiatów/gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, uznany został za zagrożony takim właśnie zjawiskiem.
Uwzględniając powyższe przesłanki, muszę stwierdzić, iż nie widzę możliwości oraz uzasadnionej potrzeby zmiany obowiązujących przepisów dotyczących sposobu obliczania stopy bezrobocia, od której uzależniony jest okres pobierania zasiłku przez bezrobotnych, w formie odrębnego wyliczania tego wskaźnika dla powiatu ziemskiego i grodzkiego, lub oddzielnie dla poszczególnych gmin.
MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Z upoważnienia
PODSEKRETARZ STANU
Piotr Kołodziejczyk