Warszawa, 2000-01-10

Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W nawiązaniu do oświadczenia Pana Senatora złożonego na 47 posiedzeniu Senatu w dniu 16 grudnia 1999 r., dotyczącego reeksportu, systemu podatkowego i celnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uprzejmie informuje, że trudna sytuacja naszego rolnictwa i mieszkańców obszarów wiejskich, zwłaszcza na terenach zdominowanych przez rolnictwo, spowodowała, że mimo pilnej potrzeby dokonywania trwałych przemian w omawianych sektorach, konieczne okazało się podjęcie działań doraźnych na rzecz poprawy bieżącej sytuacji w rolnictwie. Faktem jest, że realizacja programów restrukturyzacji i unowocześniania rolnictwa może następować w warunkach koniunktury w rolnictwie.

W 1999 roku, w porozumieniu ze związkami zawodowymi, podjęto szereg doraźnych zadań na rzecz poprawy dochodów rolniczych:

I. wprowadzono nową formę interwencji na rynku zbóż konsumpcyjnych oraz zwiększono skalę interwencji na rynku żywca wieprzowego, mleka, skrobi,

III. zmniejszono oprocentowanie kredytów na skup zbóż konsumpcyjnych do 5% w sierpniu, 6% we wrześniu i 7% w październiku oraz 7% w skupie rzepaku (przy oprocentowaniu kredytów skupowych innych produktów rolnych - 10,85%),

VI. wprowadzono ulgę w podatku akcyzowym z tytułu dolewania spirytusu bezwodnego do benzyn ołowiowych i bezołowiowych w wysokości 120 zł/tonę paliwa,

a. z dniem 1.01.1999 r. na

- na pozostałe produkty spożywcze (m.in.: zabielacz do kawy i herbaty, produkowanych na bazie skrobi, mieszanki piekarnicze w skład, których wchodzi proszek jajeczny) do poziomu stawki konwencyjnej;

b. z dniem 31 marca 1999 r. na pszenicę (bez durum) z 20% do poziomu stawki celnej konwencyjnej;

c. z dniem 15 września 1999 r. na rzepak do poziomu stawki konwencyjnej;

d. z dniem 23 września 1999 r. na cukier do poziomu stawki konwencyjnej;

e. z dniem 1 października 1999 r. na masło (PCN 0405) do poziomu stawki konwencyjnej.

a-z dniem 1 stycznia 1999 r.;

- na produkty skrobiowe w imporcie z Litwy i Łotwy

b. z dniem 31 marca 1999 r.:

- na mięso i jadalne podroby z drobiu w imporcie z Węgier (co oznacza, że stawka celna w imporcie z tego kraju wynosi 60% min. 0,6 EUR/kg);

- na jogurt o zawartości tłuszczu mlecznego od 3 do 6% w imporcie z Unii Europejskiej (co oznacza, że stawka celna dla tego rodzaju jogurtu wynosi 35%), a z dniem 1 października 1999 r. na wszystkie jogurty aromatyzowane w imporcie z UE (podniesiono stawki celne z 8-22 do 29%);

3. Wprowadzone zostały dodatkowe opłaty celne (obowiązujące do końca 1999 r.):

Od 7 czerwca ub. R. wprowadzono obowiązek pobierania opłat celnych dodatkowych przy imporcie mięsa wieprzowego i drobiowego, kwiatów ciętych oraz cukru a od 6 listopada ub. R. przy imporcie szyszek chmielowych, skrobi kukurydzianej, mąki pszennej i żytnio-pszennej oraz syropów skrobiowych.

Skrócono z 60 dni do 7 dni okres "vacatio legis" pomiędzy wydaniem rozporządzenia RM w sprawie cen progu a wprowadzeniem w życie obowiązku pobierania opłat celnych dodatkowych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, co stworzyło możliwość szybszego wprowadzenia w życie tych opłat.

Podobne do wprowadzonych w 1999 r. zasady podziału kontyngentów dostępu do rynku WTO zostały również ustanowione dla przedmiotowych kontyngentów w 2000 r.

5. Inne regulacje ochronne:

- mięso wołowe, wieprzowe i drobiowe,

- produkty mleczarskie.

c) ustanowiono od 1.06. ub.r. automatyczną rejestrację w przywozie w 1999 roku:

- jogurtów,

którą rozszerzono od 7.09. ub.r. o:

- ziarno rzepaku,

- produkty skrobiowe.

Należy podkreślić, że powyższe regulacje celne wpłynęły znacząco na ograniczenie importu niżej wymienionych artykułów rolno-spożywczych. Wg. Danych GIS za okres od 1.01. do 12. Grudnia 1999 r. w stosunku do roku ubiegłego import niżej wymienionych towarów (objętych podwyżką ceł i opłatami celnymi dodatkowymi w roku br.) zmniejszył się:

- pszenicy o 68,2%

- kukurydzy o 59,9%

Po wycofaniu preferencji w imporcie koncentratu pomidorowego z Litwy nie odnotowano jego importu.

Pragnę nadmienić Panu Senatorowi, że szereg z w/w regulacji mających na celu zwiększenie poziomu ochrony rynków rolnych przed importem zostanie również utrzymanych w roku 2000 (np. opłaty tranzytowe). Utrzymane zostały również wycofane w ubiegłych latach preferencje w imporcie z niektórych krajów z którymi Polska zawarła umowy SWH oraz podniesione zostały stawki celne na niektóre wrażliwe towary rolno-spożywcze (mąka pszenna, żytnia, otręby, słód). Planowana jest także do wprowadzenia w 2000 r. automatyczna rejestracja niektórych towarów rolnych.

Bieżąca trudna sytuacja, niekorzystne relacje cen nie tylko dla rolnictwa polskiego, ale i światowego powodują, że w krótkim czasie nie jest możliwe rozwiązanie problemów narosłych w rolnictwie i na wsi przez lata zaniedbań. Jednocześnie z działaniami bieżącymi, a właściwie szybciej, powinny być realizowane zadania powodujące trwałe przemiany w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

- Średniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich - przyjęta przez Radę Ministrów 21 kwietnia 1998 r. W dokumencie tym po raz pierwszy zostały zróżnicowane instrumenty polityki rolnej na: socjalne, organizacyjne i ekonomiczne, kierowane w zależności od potrzeb i oczekiwań do różnych społeczności wiejskich i rolniczych. Do instrumentów socjalnych, skierowanych przede wszystkim do gospodarstw słabszych, nie mających szans rozwoju w warunkach narastającej konkurencji, zaliczono: przeciwdziałanie bezrobociu, działania na rzecz rozwoju infrastruktury społeczno-technicznej na obszarach wiejskich, reformę ubezpieczeń społecznych rolników oraz regulacje w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych i pomocy społecznej. Instrumenty organizacyjne to między innymi: stanowienie prawa, reforma administracyjna kraju, przygotowanie do integracji z UE oraz cały pakiet spraw związanych ze współpracą gospodarczą z zagranicą i ochroną granic. Instrumenty ekonomiczne, to regulacje podatkowe oraz wspieranie finansowe restrukturyzacji gospodarstw rolnych i przemysłu spożywczego, a także otoczenia rolnictwa mające na celu stworzenie w pełni konkurencyjnego sektora rolno-spożywczego.

- Pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich - przyjęty został przez Radę Ministrów 22 lipca 1999 r. jako dokument stanowiący propozycję ugody społecznej dla wspólnego - ponad podziałami politycznymi - rozwiązywania problemów rolnictwa i wsi, zarówno bieżących jak i strukturalnych, wieloletnich. Prace rządowo-związkowego Zespołu ds. Wsi nad uzgodnieniem Paktu rozpoczęły się 1 grudnia ub.r.

Wzrost wydatków budżetowych przewiduje się przede wszystkim w dziedzinach związanych ze zmianami strukturalnymi w rolnictwie i na wsi. Więcej środków przeznacza się na zadania realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Oznacza to przede wszystkim wzrost nakładów na wsparcie rozwoju infrastruktury na wsi, inwestycji w rolnictwie i na wsi, w tym zwłaszcza na nowe miejsca pracy poza rolnictwem. Zakłada się także wzrost środków na ważny dla rolnictwa postęp biologiczny, ekologię i ochronę roślin oraz doradztwo rolnicze. Środki w budżecie dla rolnictwa nie stanowią wszystkich, które skierowane będą na realizacją zadań na obszarach wiejskich. Uzupełnieniem będą środki z funduszu pracy, z budżetu resortu oświaty, zdrowia, ochrony środowiska i innych.

Natomiast odnośnie opisanego przypadku, dotyczącego uboju usługowego, uprzejmie wyjaśniam, że jest to forma procedury uszlachetniania biernego, która jest regulowana przepisami Kodeksu Cywilnego (art. 151-165) - Ustawa z dnia 9 stycznia 1997 r. - Dziennik Ustaw R.P. nr 23 z 12.03.1997 r. i rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie gospodarczych procedur celnych i procedur uproszczonych - Dz. Ustaw nr 147 z 11.12.1997 r. Kontrola prawidłowego wyliczenia konkretnego przypadku procedury uszlachetniania biernego, w oparciu o obowiązujące przepisy celne, leży w gestii właściwych komórek Głównego Urzędu Ceł i Generalnego Inspektoratu Celnego.

Ponadto uprzejmie informuję, że aktualnie rozważana jest kwestia wprowadzenia instytucji "warunków ekonomicznych" do polskich uregulowań celnych. Instytucja "warunków ekonomicznych" stosowana jest w Unii Europejskiej i służy zabezpieczeniu interesów producentów krajowych. Wprowadzenie tej instytucji do polskich przepisów kodeksu celnego mogłoby skutecznie zapobiegać nadużywaniu procedur uszlachetniania czynnego lub biernego dla uchylania się od opłat należności celnych, a ponadto zwiększać ochronę rynku krajowego.

Odnośnie podatku VAT uprzejmie informuję, że Rada Ministrów w dniu 22 czerwca 1999 r. przekazała do Sejmu RP projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. W projekcie zawarta była propozycja wprowadzenia podatku VAT w rolnictwie, w tym również ryczałtowego zwrotu podatku VAT dla rolników. Sejmowa Komisja Finansów, po dyskusji, postanowiła powołać Podkomisję nadzwyczajną do opracowania rozwiązań dotyczących wprowadzenia podatku od towarów i usług w rolnictwie. Przewodniczącą w w/w podkomisji zastała Pani Poseł Helena Góralska. Posiedzenie Podkomisji odbyło się w pierwszych dniach stycznia 2000 r.

- Prezes GUC podjął w wyniku zalecenia Ministra Finansów działania na rzecz wzmocnienia obsad i rozszerzenia powtórnych kontroli celnych w podmiotach gospodarczych, zajmujących się importem towarów. Jest to jedna z najbardziej efektownych metod wykrywania nieprawidłowości i przestępstw związanych z obrotem z zagranicą.

- realizuje przedsięwzięcia organizacyjno-dyscyplinujące m. in. poprzez zmianę organizacji pracy w placówkach celnych w drodze rozdzielenia poszczególnych czynności kontroli celnej, celem eliminacji zjawisk korupcyjnych.

Następuje także pełna akwizycja Inspekcji Celnej, wyspecjalizowanej służby administracji rządowej powołanej do przeciwdziałania i zwalczania naruszeń prawa obowiązującego w dziedzinie obrotu towarowego i obrotu towarami pochodzącymi z zagranicy, w tym m. in. do kontroli legalności pochodzenia towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym. O ile administracja celna jest zobowiązana m. in. do wykonywania szeregu czynności z zakresu przepisów prawa celnego, to Inspekcja Celna skupia się przede wszystkim na organizowaniu i realizowaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz kontroli legalności pochodzenia w odniesieniu do towarów wwiezionych już na obszar celny. Inspekcja Celna nie wykonuje więc ustawowych zadań bezpośrednio na przejściach granicznych, lecz wewnątrz kraju i jest swoistą "policją celną", dysponującą szerokim katalogiem uprawnień. Ponadto administracja celna, dla podniesienia skuteczności działania i zbliżenia do standardów unijnych, korzysta z doświadczeń krajów członkowskich UE. Tematyka konsultacji i szkoleń dotyczyła głównie kwestii praktyki operacyjnej (np. techniki metody wykrywania przemytu), kontroli celnej (w tym kontroli post-importowej), stosowania zharmonizowanych z unijnymi przepisów celnych (np. procedur gospodarczych), czy metod i technik analiz ryzyka w stosowanych skutecznej, selektywnej kontroli celnej.

Dodatkowo pragnę poinformować Pana Senatora, iż w październiku 1999 r. Rada Ministrów przyjęła opracowaną przez GUC "Strategię działania polskiej administracji celnej do 2002 roku". Dokument ten jest planem przedsięwzięć nakierowanych na osiągnięcie przez polskie służby celne pełnej gotowości i sprawności do m. in. realizacji skutecznej kontroli celnej, poboru należności oraz zwalczania przemytu i innych form przestępczości celnej.

Z wyrazami szacunku

Z up. MINISTRA ROLNICTWA

I ROZWOJU WSI

Jerzy Plewa

PODSEKRETARZ STANU