Warszawa, dnia 15 listopada 1999 r.

Z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów przedstawiam na ręce Pani Marszałek wyjaśnienia do oświadczenia złożonego przez Pana Senatora Grzegorza Lipowskiego na 42 posiedzeniu Senatu w dniu 23.09.1999 r.:

Zagadnienia związane z budową gazociągów tranzytowych Jamał - Europa Zachodnia były wielokrotnie przedmiotem obrad Rządu RR i Sejmu RP. W roku 1998 w wyniku dyskusji na posiedzeniu Sejmowej Komisji Gospodarczej w Ministerstwie Gospodarki przeprowadzono rozpoznanie odnośnie uwarunkowań ekonomicznych i prawnych, które legły u podstaw podpisania "Porozumienia z dnia 25 sierpnia 1993 r. między Rządem RP a Rządem FR o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium RP i dostawach gazu rosyjskiego do RP" oraz "Protokółu z dnia 18 lutego 1995 r. między rządem RP a Rządem FR w sprawie przedsięwzięć organizacyjnych zmierzających do zapewnienia realizacji Porozumienia..." dokumentów, które doprowadziły w efekcie do zawarcia wieloletniego kontraktu na dostawy gazu do Polski.

Jednocześnie pragnę poinformować, że we wrześniu bieżącego roku zakończono, z opóźnieniem prawie trzyletnim w stosunku do pierwotnie zakładanego harmonogramu prac, budowę części liniowej pierwszej nitki gazociągu jamalskiego na terytorium Polski. (Opóźnienie spowodowane było m.in. incydentami z właścicielami ziemi, przez których tereny przebiega trasa gazociągu).

Obszerne wyjaśnienia na temat problemów związanych z trudnościami na trasie budowy gazociągu zostały przedstawione przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, w porozumieniu z zainteresowanymi członkami Rady Ministrów, w udzielonej w dniu 24.02.1999 r. odpowiedzi na interpelację Pana Posła Jana Łopuszańskiego w sprawie nieprawidłowości występujących przy realizacji gazociągu tranzytowego oraz podczas 49 posiedzenia Sejmu RP w dniu 7 maja 1999 r.

EUROPOL GAZ S.A. będzie świadczył dla PGNiG S.A. usługi na podstawie zawartych kontraktów na transport i tranzyt, a tym samym będzie ograniczony warunkami tych kontraktów.

Pod pojęciem tranzyt rozumie się transport gazu ziemnego przez terytorium Polski od wschodniej do zachodniej granicy kraju. W kontraktach na tranzyt gazu przez terytorium Polski używa się określenia transport z uwagi na to, że PGNiG S.A. nie może pobierać opłaty za wykonywaną przez siebie usługę transportu w tranzycie. Uzgodniono, że do czasu zakończenia budowy i przygotowania do eksploatacji całego gazociągu tranzytowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wybudowane od strony granicy zachodniej odcinki będą sukcesywnie wprowadzane do eksploatacji dla tranzytu niewielkich ilości gazu z Rosji do Niemiec z wykorzystaniem istniejących gazociągów sieci krajowej.

Wielkość i ranga przedmiotowej inwestycji, realizowanej zgodnie z systemem zapewnienia jakości opracowanym i wdrożonym specjalnie dla potrzeb budowy gazociągu tranzytowego, wymaga bardzo precyzyjnego wyboru firm odpowiedzialnych za poszczególne zadania. Ostra selekcja odbywała się na podstawie konkursu ofert. Generalnym projektantem inwestycji jest Biuro Studiów i Projektów Gazownictwa "Gazoprojekt", firma posiadająca wieloletnie doświadczenie przy projektowaniu gazociągów w Polsce i zagranicą. "Gazoprojekt" pełni również nadzór autorski nad realizacją robót.

W realizacji poszczególnych zadań inwestycyjnych, głównie przy robotach budowlano-montażowych, brały udział polskie firmy takie jak: GAZ-2000 S.A. - w województwie wielkopolskim, Mega Gaz S.A. - w woj. wielkopolskim i kujawsko-pomorskim, Budownictwo Urządzeń Gazowniczych GAZOBUDOWA Sp. z o.o. - w woj. kujawsko-pomorskim, mazowieckim, Nafto-Gazowe Przedsiębiorstwo Budowlano-Montażowe "Karpaty" S.A. - w woj. mazowieckim i podlaskim. Wykonawcami przekroczeń gazociągiem rzek zostały następujące firmy: Freytag Budopol Sp. z o.o., Habau Polska Sp. z o.o., BUG Gazobudowa Sp. z o.o. oraz NGPBM "Karpaty" S.A. .

Przed przystąpieniem do składania zamówień na materiały zainteresowano polskich producentów. Żadna z polskich hut nie posiada w swoim profilu produkcyjnym rur w wymaganych parametrach, a wdrożenie ich produkcji byłoby trudne technicznie i nieuzasadnione ekonomicznie. Nadzorowanie produkcji rur i wydawanie certyfikatów potwierdzających żądaną jakość należało do obowiązków Towarzystwa Klasyfikacyjnego Bureau Veritas. Polska Huta Ferrum dostarczyła komory nadania i odbioru tłoka oraz rury osłonowe stosowane jako rury ochronne przy realizacji przekroczeń przeszkód terenowych oraz polska firma ARMATECH była dostawcą wsporników do rur osłonowych.

Odnośnie problemu interesu strategicznego i bezpieczeństwa energetycznego państwa w zakresie zaopatrzenia w gaz ziemny uprzejmie informuję, że zagadnienia te są analizowane przez specjalny Zespół powołany na mocy Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 2.06.1999 r. ds. dywersyfikacji kierunków dostaw gazu. Ponadto informuję, że w zakresie dostaw gazu w 1/3 z danego kierunku nie istnieją takie wymagania w Unii Europejskiej. Głównym celem jest bezpieczeństwo energetyczne kraju poprzez zapewnienie ciągłych dostaw gazu. W krajach UE osiągane jest to różnymi sposobami m.in. poprzez budowę podziemnych magazynów gazu, wymianę przygraniczną. W Polsce stosowane są również te same rozwiązania dla osiągnięcia celu bezpieczeństwa energetycznego.

Jednocześnie odnośnie podpisania umowy z firmą GASUNI (Holandia) na import gazu, pragnę poinformować, że w marcu 1999 r. podjąłem decyzję o wstrzymaniu podpisania kontraktu, którego realizacja w formie "swap" oznaczałaby przyjęcie przez Polskę gazu rosyjskiego, w ramach kontraktu GASUNI - GAZPROM. Do czasu przyjęcia przez Radę Ministrów, aktualnie opracowywanych "Założeń polityki energetycznej do roku 2020", poza kierunkiem norweskim, żadna transakcja na import gazu nie będzie zawarta.

Z wyrazami szacunku

Minister

Janusz Steinhoff