Spis oświadczeń, oświadczenie


Minister Sprawiedliwości przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Zbigniewa Kruszewskiego, złożone na 70. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 76):

Warszawa, dnia 19.01.2001 r.

Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek,

Stosownie do postanowień art. 49 ust. 4 i ust. 5 Regulaminu Senatu, uprzejmie przesyłam na ręce Pani Marszałek, odpowiedź udzieloną Panu Zbigniewowi Kruszewskiemu, w związku ze złożonym przez Pana Senatora w dniu 7 grudnia 2000 r., na 70 posiedzeniu Senatu oświadczeniem, skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, przesłanym mi przez Panią Marszałek przy piśmie z dnia 13 grudnia 2000 r., znak AG/043/461/2000/IV.

W oświadczeniu, Pan Senator podnosi problem występujących przypadków nieterminowego regulowania, przez jednostki wymiaru sprawiedliwości, należności ławników i kuratorów, co jak zaznacza w kontekście obniżenia w ostatnim czasie tych należności jest szczególnie istotne. Oświadczenie kończy wnioskiem "o wyjaśnienie powodów, dla których mają miejsce zaległości w wypłacaniu należności ławnikom i kuratorom sądowym".

Zanim przystąpię do wyjaśnień chciałbym, jako istotną dla sprawy, przedstawić krótką informację dotyczącą wprowadzonych na przestrzeni 2000 r. regulacji prawnych, związanych ze świadczeniami na rzecz ławników i kuratorów sądowych, a także ich skutków finansowych. Przy czym na wstępie muszę zaznaczyć, że w ostatnim czasie, czyli na przestrzeni 2000 r., nie zostały wprowadzone żadne zmiany w zakresie wynagradzania kuratorów sądowych czy też ławników, które skutkowały obniżeniem wysokości tych świadczeń.

Zmiana dotycząca sposobu ustalania rekompensaty dla ławników, wprowadzona rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 maja 2000 r. w sprawie rekompensaty dla ławników nie pozostających w stosunku pracy za czas wykonywania czynności w sądzie (Dz.U. Nr 65, poz. 773), obowiązująca od 24 sierpnia 2000 r., ani nie miała na celu, ani też nie spowodowała obniżenia należności ławników.

Rozporządzenie wprowadziło jedynie zmianę podstawy do określenia wysokości rekompensaty. Jako podstawę przyjęliśmy kwotę bazową wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej, określoną corocznie w ustawie budżetowej państwa. Równocześnie w celu zachowania dotychczasowego poziomu rekompensat z IV kwartału 1999 r., podniesione zostały średnio o 15% wskaźniki procentowe naliczeń. W ten sposób systemu naliczania rekompensat dla ławników dostosowany został do zasad wynagradzania przyjętych w państwowej sferze budżetowej, w tym również w jednostkach wymiaru sprawiedliwości (sądy, prokuratury).

Zmiana była niezbędna dla potrzeb stabilności i jednolitości systemu wynagradzania oraz planowania i wykonywania budżetu. Nie było bowiem zasadne by rekompensata dla ławników obliczana była od innej podstawy - waloryzowanej kwartalnie, a wynagrodzenia wypłacane innym osobom uczestniczącym w wymiarze sprawiedliwości, od innej podstawy - waloryzowanej raz w roku.

Wprowadzenie nowych stawek, (podkreślam - stawek, a więc wielkości obliczonych przy użyciu nowej podstawy i nowych mnożników), nie oznacza obniżenia poziomu wysokości rekompensat w skali roku. Kwota bazowa waloryzowana jest corocznie w stopniu uwzględniającym wzrost wynagrodzeń ponad przewidywany wskaźnik inflacji i taki mechanizm waloryzacji wynagrodzeń jest powszechnie obowiązujący w sferze budżetowej. Tym samym nie było i nie ma pogorszenia sytuacji finansowej ławników.

To samo dotyczy wynagrodzeń kuratorów zawodowych, dla których limit wynagrodzeń (85.700.000 zł) ustalony w ustawie budżetowej na 2000 r. zapewniał średnioroczny wzrost wynagrodzeń o 6,7% i zapewniał przeciętne wynagrodzenie w tej grupie w kwocie 1964 zł.

Ponadto - decyzją parlamentu - limit wynagrodzeń na 2000 r. został zwiększony o 2.462.000 zł (łącznie 88.162.000 zł) co zapewniło wzrost przeciętnego wynagrodzenia w tej grupie o 56 zł.

Od 1 października 2000 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 listopada 2000 r., zmieniającego rozporządzeniem w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagrodzenia urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz szczegółowych zasad odbywania stażu urzędniczego (Dz.U. Nr 100, poz. 1081), nastąpił wzrost dodatków funkcyjnych dla kuratorów zawodowych przeciętnie o 120 zł na 1 etat. W rezultacie przejęte wynagrodzenie kuratorów w 2000 r. było zdecydowanie wyższe niż w roku poprzednim i wyższe niż przeciętne w sferze budżetowej.

Natomiast w przypadku kuratorów sądowych społecznych, zasady ustalania ryczałtów z tytułu kosztów ponoszonych w związku ze sprawowanymi przez nich dozorami lub nadzorami, nie zmieniły się od 1986 r. Ryczałt ustala i przyznaje Prezes sądu i wynosi on za sprawowanie jednego dozoru lub nadzoru do 3% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w kwartale poprzedzającym wypłatę tej należności, ogłoszonej przez Prezesa GUS stosownie do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym - rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 24 listopada 1986 r. w sprawie kuratorów sądowych (DZ.U. Nr 43, poz. 212 z późniejszymi zmianami).

Przedstawiając powyższe chciałem zaznaczyć, że mimo trudnej sytuacji finansowej wymiaru sprawiedliwości przez cały czas chronione były interesy wszystkich uczestników procesu wykonywania wymiaru sprawiedliwości.

Przystępując teraz do wyjaśnienia, o które występuje w konkluzji oświadczenia Pan Senator, chciałbym uprzejmie podkreślić, że występujące w ciągu 2000 roku przypadki opóźnień w realizacji zobowiązań przez jednostki wymiaru sprawiedliwości, to skutek czasowych ograniczeń ich zdolności płatniczej, co wiązało się bezpośrednio z trudną sytuacją finansową budżetu państwa, szczególnie pod koniec roku budżetowego.

W okresie od września do listopada 2000 r. resort sprawiedliwości otrzymywał środki finansowe w wysokości odpowiadającej 90% zgłaszanych potrzeb. Ponadto środki przekazywane były nieregularnie, przy czym około 60% środków w każdym miesiącu, przekazywane było w trzeciej dekadzie, co powodowało często opóźnienia w regulacji zaciąganych przez sądy zobowiązań.

W grudniu 2000 r. środki niezbędne na bieżącą działalność resortu sprawiedliwości zostały decyzją Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2000 r., znak BP 2/433/11/6/2000, ograniczone o 3,5% rocznego budżetu )po zmianach), czyli o kwotę 169,9 mln zł.

W wyniku tej decyzji środki na wydatki bieżące jednostek w miesiącu grudniu zostały pomniejszone o 41% co praktycznie gwarantowało tylko wypłaty wynagrodzeń i spowodowało, że w 2001 rok sądy i prokuratury weszły z dużymi zobowiązaniami, w tym również zaległymi wypłatami należności dla ławników i kuratorów sądowych.

Likwidacja tych zaległości uzależniona jest jedynie od wielkości środków jakie Ministerstwo Finansów będzie w 2001 r. przekazywało resortowi sprawiedliwości na bieżącą realizację zadań.

Kończąc pozostaję w przekonaniu, że moje wyjaśnienie pozwoli Panu Senatorowi na obiektywną ocenę funkcjonowania jednostek wymiaru sprawiedliwości w warunkach jakie towarzyszyły realizacji budżetu państwa w 2000 r. i jakie są prognozowane na rok 2001.

Licząc na zrozumienie, pragnę jednocześnie podziękować za zainteresowanie problemami wymiaru sprawiedliwości szczególnie w czasie poprzedzającym debatę budżetową.

Z poważaniem

z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości

Janusz Niemcewicz

Podsekretarz Stanu


Spis oświadczeń, oświadczenie