Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Pracy i Polityki Społecznej przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Zbigniewa Kurszewskiego, złożone na 68. posiedzeniu Senatu ("
Diariusz Senatu RP" nr 74):Warszawa, dnia 24 listopada 2000 r.
Pani Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Szanowna Pani Marszałek
W odpowiedzi na oświadczenie senatora Zbigniewa Kruszewskiego, przekazane przy Pani piśmie z dnia 20 listopada br., znak: AG/043/386/2000/IV wyrażające zaniepokojenie problemem pracy "na czarno" oraz zainteresowanie podejmowanymi przez rząd działaniami w celu przeciwdziałania temu zjawisku uprzejmie informuję, że zakres oraz specyfikę tych
działań reguluje art. 60 i 61 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (tekst jedn. Dz.U. 25 poz. 128 z 1997 r., z późn. zm.), a także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1995 r. w sprawie organizacji i trybu przeprowadzania przez urzędy pracy kontroli oraz zasad współdziałania z innymi organami (Dz.U. 81, poz. 408 z 1995 r., z późn. zm.).W myśl przywołanych aktów prawnych powiatowe urzędy pracy badają przestrzeganie:
- legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,
- obowiązku informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnianiu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub powierzeniu jej wykonywania innej pracy zarobkowej,
- obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy,
- warunków zawartych w upoważnieniach do prowadzenia pośrednictwa pracy lub kierowania obywateli polskich do pracy za granicą,
obejmując działaniami kontrolnymi pracodawców, jednoosobowych przedsiębiorców i inne instytucje oraz osoby fizyczne a zatem również firmy budowlane i należące do nich place budowy. W zakresie kontroli, jeżeli wymaga tego jej specyfika, powiatowe urzędy pracy współdziałają w szczególności ze związkami zawodowymi, Państwową Inspekcją Pracy, Policją, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych oraz urzędami kontroli skarbowej.
Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy określają art. 63 do 67 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Pracodawcy, którzy zatrudniają lub powierzają inną pracę zarobkową bezrobotnemu, nie powiadamiając o tym właściwego powiatowego urzędu pracy podlegają karze grzywny.
Tej samej karze podlegają:
- bezrobotni podejmujący zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność przynoszącą dochód bez powiadomienia o tym właściwego urzędu pracy,
- osoby zatrudniające lub powierzające inną pracę cudzoziemcowi, nie posiadającemu karty stałego pobytu lub statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia lub zgody starosty, a także w sposób niezgodny z tym zezwoleniem,
- w/w cudzoziemcy, podejmujący zatrudnienie lub inną pracę zarobkową bez zgody starosty, a ponadto:
- osoby prowadzące pośrednictwo pracy lub kierujące obywateli polskich do pracy za granicą bez stosownego upoważnienia i osiągające zysk z tego tytułu.
Również karze grzywny podlegają osoby, które:
- nie dopełniają obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy lub nie opłacają ich w terminie,
- nie zgłaszają wymaganych przepisami danych lub zgłaszają nieprawdziwe dane mające wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy, udzielają w tym zakresie nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawiają ich udzielenia.
W oparciu o przywołane przepisy powiatowe urzędy przeprowadziły łącznie w I półroczu br. 18.925 kontroli, z czego najwięcej, bo 14.984 w firmach małych, zatrudniających do 9 pracowników. W toku kontroli stwierdzono 1968 przypadków nielegalnego zatrudnienia, w tym: 411 cudzoziemców i 986 bezrobotnych (z których 241 pobierało zasiłek).
Na zakończenie pragnąłbym Panią poinformować, że podejmowane działania kontrolne mają charakter ciągły, stanowiąc instrument przeciwdziałania temu problemowi, jednakże na ich podstawie można mówić jedynie o wycinkowym obrazie fenomenu pracy "na czarno". Specyfika tego typu zatrudnienia uniemożliwia bowiem dokonywanie pomiaru statystycznego, a zatem również prezentację skali tego zjawiska w kraju.
Z szacunkiem
Longin Komołowski