Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Pracy i Polityki Społecznej przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Zbigniewa Kruszewskiego, złożone na 65. posiedzeniu Senatu ("D
iariusz Senatu RP" nr 71):Warszawa, 6.10.2000 r.
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek,
W odpowiedzi na oświadczenie pana senatora Zbigniewa Kruszewskiego złożone podczas 65. Posiedzenia Senatu RP 22 września 2000 r. przesłane pismem AG/043/295/2000/IV w sprawie reformy ubezpieczeń społecznych chciałbym przedstawić swoje stanowisko dotyczące wymienionych w nim kwestii.
Przede wszystkim przypominam, iż w obszarze regulującym prawo do przechodzenia na wcześniejsze emerytury różnych grup zawodowych wciąż istnieją równolegle przepisy obejmujące różne grupy pracowników w zależności od ich wieku lub stażu ubezpieczeniowego oraz stażu w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.
Wszystkie osoby urodzone przed 1949 rokiem pozostały w starym systemie emerytalnym, w szczególności zachowują prawo do uznania pracy wymienionej w rozporządzeniu RM z 7 lutego 1983 r. za pracę uprawniającą do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej (po spełnieniu wymienionych w starych przepisach warunków). Prawo to zachowują również osoby, które warunki powyższe spełnią do 2006 r., oraz posiadające wystarczająco długi staż pracy (zob. art. 46-50 i 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS). Wcześniejsze emerytury tych osób będą finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zmiana przepisów dotyczy pracowników, którzy mają przed sobą jeszcze długą karierę zawodową, zaś oferowane im rozwiązania to:
- emerytury pomostowe (dla osób wykonujących prace z nowego wykazu prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze),
- rekompensaty (dla osób spoza tego wykazu legitymujących się określonym stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze),
- przeszkolenia.
Zgodnie z raportem Komisji Ekspertów Medycyny Pracy, praca nauczycieli nie jest zajęciem spełniającym kryteria pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co oznacza, że tej grupie zawodowej zaproponowane zostały rekompensaty w formie dodatku do kapitału początkowego. Mają one być finansowane z budżetu państwa.
Górnictwo jest branżą, w której dodatkowa składka finansująca emerytury pomostowe dla dużej grupy pracowników i relatywnie długi okres pobierania tego świadczenia oznaczać może wzrost kosztów. Jednak zgodnie z propozycją rządową jedynie składka za okresy przepracowane pod ziemią po wejściu w życie ustawy miałaby być finansowana przez pracodawców. Zwracam uwagę także na propozycję pracodawców branży górnictwa węgla kamiennego, która pojawiła się w trakcie dotychczasowych rozmów a której rezultatem miałoby być zmniejszenie kosztów emerytur pomostowych dla górników.
Z powodu powtarzających się podczas trójstronnych rozmów pytań o koszty proponowanych rozwiązań, na spotkaniu ze związkami zawodowymi 13 kwietnia 2000 r. ustalono, że przeprowadzone zostaną badania na wylosowanej statystycznie reprezentatywnej próbie zakładów. Przygotowanie wiarygodnych badań wymaga wyłonienia odpowiednio reprezentatywnej próby, wylosowanej z bazy zakładów pracy zatrudniających osoby pracujące w warunkach szczególnych i w szczególnym charakterze. Ministerstwo Pracy zwróciło się do ZUS o udostępnienie odpowiedniej bazy danych. Okazało się, że ZUS odnotowuje płatników, ale nie klasyfikuje ich według Europejskiej Klasyfikacji działalności, więc konieczne jest uzupełnienie i oczyszczenie bazy od próby.
GUS także nie dysponował odpowiednią bazą danych, resort pracy zwrócił się więc o pomoc do Ministerstwa Finansów, które dokonało żmudnego porównywania bazy z ZUS płatników ze swoimi danymi, dzięki czemu w sierpniu powstała oczyszczona baza danych. Na początku września, znając zawartość i inne charakterystyki bazy, można było przygotować dane do programu losującego odpowiednią, wiarygodną statystycznie próbę. Wkrótce próba ta zostanie wyłoniona i będzie można wysłać ankiety do wylosowanych pracodawców, a na ich podstawie obliczyć koszty proponowanych rozwiązań.
Z wyrazami szacunku
Longin Komołowski