Minister Finansów przesłał wyjaśnienie w odpowiedzi na oświadczenie senatora Zbigniewa Kruszewskiego, złożone podczas 30. posiedzenia Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 33):
Warszawa, 1999.04.01
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek,
W związku z przesłanym przy piśmie z dnia 24 lutego 1999 r. Nr AC/043/72/99/IV oświadczeniem złożonym przez Pana Senatora Zbigniewa Kruszewskiego dotyczącym projektów budżetów powiatów: płockiego, kutnowskiego i sierpeckiego, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.
Podstawę ustalenia wysokości wydatków na 1999 r. na finansowanie zadań przejętych przez powiaty od 1 stycznia 1999 r., jako zadania własne jak i zadania z zakresu administracji rządowej, stanowiły kwoty wydatków zaplanowane przez Wojewodów w poszczególnych działach klasyfikacji budżetowej - w ramach ustalonych na 1999 r. limitów wydatków - powiększone o planow
ane środki na podwyżki wynagrodzeń osobowych (wraz z pochodnymi) dla pracowników państwowej sfery budżetowej od 1 kwietnia 1999 r., a w odniesieniu do pracowników zaliczanych do działu kultura i sztuka dodatkowo powiększone o środki na sfinansowanie skutków wprowadzenia Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy Pracowników Instytucji Kultury.Do kalkulacji wydatków na zadania finansowane w ramach działów, o których mowa w oświadczeniu Pana Senatora , zostały przyjęte następujące zasady.
W dziale 40 Rolnictwo wydatki powiatowych inspektoratów weterynarii są finansowane dotacjami z budżetu państwa na realizację zadań z zakresu administracji rządowej. Podziału kwot tych dotacji na poszczególne powiaty (w ramach kwoty określonej w budżetach wojewodów: Mazowieckiego i Łódzkiego) dokonało - Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w porozumieniu z wojewódzkimi lekarzami weterynarii.
W powiecie płockim nie przewidziano na powyższe zadania dotacji, bowiem zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872), rejonowe inspektoraty weterynarii w miastach będących siedzibą władz miasta na prawach powiatu i powiatu (mającego siedzibę w tym samym mieście) stają się miejskimi jednostkami organizacyjnymi wykonującymi zadania na obszarze miasta i powiatu. Właściwym do wykonania tego zadania jest więc Płock - miasto na prawach powiatu.
W dziale 45 Leśnictwo wydatki przeznaczone są przede wszystkim na sprawowanie nadzoru nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa na terenie danego powiatu.
Zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o lasach, dotacje z budżetu państwa na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów zalesień gruntów nieprzydatnych rolniczo, będących własnością osób prywatnych, mogą otrzymać właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów. Starosta na wniosek właściciela wydaje jedynie decyzję w sprawie przyznania środków na pokrycie tych kosztów.
W świetle powyższych zapisów dotacje na zalesienie gruntów nieprzydatnych rolniczo będących własnością osób prywatnych zostały zaplanowane w budżetach wojewodów.
Planowane w dziale 50 Transport wydatki na drogi są finansowane w ramach części ogólnej subwencji drogowej. Zasady podziału tej subwencji określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad ustalania i trybu przekazywania części drogowej subwencji ogólnej dla powiatów, miast na prawach powiatu i województw (Dz.U. Nr 157 poz. 1033).
Przy ustalaniu sposobu podziału subwencji wzięto pod uwagę w szczególności: wartość odtworzeniową, długość i gęstość sieci dróg, drogową infrastrukturę techniczną, natężenie ruchu, zrównoważenie infrastruktury drogowej, w tym przygranicznej.
W ustawie budżetowej na rok 1999 r. nie zostały zaplanowane rezerwy, które można byłoby przeznaczyć na zwiększenie wydatków bieżących dla poszczególnych zarządców dróg.
W dziale 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne podstawą ustalania wysokości wydatków na zadania z zakresu opracowań geodezyjno kartograficznych i regulacji stanów prawnych nieruchomości Skarbu Państwa były kwoty zaplanowane przez właściwych Wojewodów. Wydatki te są finansowane z dotacji celowych otrzymanych z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiaty. Kwoty tych wydatków były weryfikowane przez Głównego Geodetę Kraju oraz Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.
Wydatki w dziale 79 Oświata i wychowanie są finansowane z części oświatowej subwencji ogólnej oraz dotacji celowej z budżetu państwa na realizację zadań własnych powiatu i zadań z zakresu administracji rządowej.
Część oświatowa subwencji ogólnej, po odliczeniu 1% rezerwy, została podzielona na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, w oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 1998 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej.
Kwota części oświatowej subwencji ogólnej na 1999 r. m.in. dla powiatów uwzględnia całość środków na finansowanie bieżących zadań oświatowych, realizowanych w szkołach ponadpodstawowych, internatach i świetlicach funkcjonujących przy tych szkołach oraz bursach i ZEAS-ach działających na rzecz szkół - przejętych od 1 stycznia 1999 r. do prowadzenia jako zadanie własne przez powiaty.
Kwoty dotacji celowych na 1999 r. w zakresie wydatków bieżących przeznaczone są na finansowanie zadań oświatowych realizowanych w placówkach oświatowych, przejętych z dniem 1 stycznia 1999 r. do prowadzenia przez powiaty jako zadanie własne bądź z zakresu administracji rządowej.
W dotacjach celowych dla powiatów zostały przewidziane również środki na realizację zadań inwestycyjnych w zakresie budowy bądź rozbudowy obiektów szkół ponadpodstawowych i placówek oświatowych.
Ponadto zgodnie z postanowieniami art. 34 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 (Dz.U. Nr 150, poz. 983), w części oświatowej subwencji ogólnej została utworzona 1% rezerwa tej subwencji. W przypadku wystąpienia niedoboru środków na realizację zadań oświatowych w szkołach oraz internatach i bursach, powiaty mogą ubiegać się o zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej. Wniosek powiatu o zwiększenie subwencji oświatowej powinien być kierowany bezpośrednio do Ministerstwa Edukacji Narodowej.
W ramach działu 83 - Kultura i sztuka oraz działu 87 - Kultura fizyczna i sport zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego finansowane są z dochodów własnych samorządów.
W świetle obowiązujących przepisów jednostki samorządu terytorialnego mogą zawierać między sobą porozumienia w sprawie wspólnego prowadzenia i współfinansowania instytucji kultury.
Powiat kutnowski przejął do prowadzenia Muzeum w Oporowie i Muzeum im. J. Dunin-Borkowskiego w Krośniewicach. W powiecie tym wysokość dochodów własnych nie pozwoli na sfinansowanie pełnych wydatków szacowanych dla instytucji kultury. W związku z tym planuje się uzupełnienie dochodów dotacją z rezerwy celowej budżetu państwa, o której mowa w art. 51 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 199
9.W dziale 86 Opieka społeczna wydatki przeznaczone na realizację przez powiaty zadań z zakresu administracji rządowej tj. funkcjonowanie powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz organizowanie opieki w rodzinach zastępczych i własnych, zostały podzielone na poszczególne powiaty przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z byłymi Wojewódzkimi Zespołami Pomocy Społecznej.
Podziału dotacji celowych na dofinansowanie utrzymania mieszkańców domów pomocy społecznej (zadanie własne powiatów) na poszczególne powiaty dokonało także Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie ponadgm
innych domów pomocy społecznej (Dz.U. Nr 166, poz. 1246) wysokość dotacji dla poszczególnych powiatów została ustalona w stosunku do liczby osób danego powiatu przebywających w domach pomocy społecznej, a nie w stosunku do liczby miejsc w domach pomocy społecznej w poszczególnych powiatach.Środki Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych przeznaczone na realizację przez powiaty zadań Funduszu zostały podzielone przez Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych według algorytm
u.Środki te zgodnie z postanowieniami art. 26 pkt 9 ustawy z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej (Dz.U. Nr 162 poz. 1126) będą przekazywane samorządom powiatowym na wyodrębniony rachunek bankowy co oznacza, że nie będą stanowiły dochodów budżetowych powiatów.
W dziale 91 Administracja państwowa i samorządowa z uwagi na stwierdzone znaczne dysproporcje w zaplanowanych przez Wojewodów wydatkach dla nowych jednostek samorządu powiatowego - przy planowaniu dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej i wydatków na zadania własne powiatów - za podstawę ustalenia nowych kwot przyjęte zostało kryterium liczby mieszkańców danego powiatu. Pozwoliło to na ustalenie w każdej jednostce wydatków w relacji
do liczby mieszkańców. W ten sposób zostały podzielone wydatki na zadania własne powiatów (rozdz. 9143 Starostwa powiatowe) oraz dotacje na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat (rozdz. 9142 Urzędy wojewódzkie i 9192 Komisje poborowe). Dotacje w rozdziałach 9120 Inspektoraty nadzoru budowlanego i 9139 Urzędnicy jednostek terenowych Policji zostały podzielone na powiaty przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego i Komendę Główną Policji.Ludnościowe kryterium podziału mogło spowodować przejściowe braki środków na wynagrodzenia w tych jednostkach, w których liczba osób skierowanych do pracy od 1 stycznia 1999 r. jest wyższa, niż wynika to z przyznanych środków finansowych. Z osobami tymi obecni pracodawcy rozwiązali umowy o pracę
w terminie wcześniejszym, niż przewidują to postanowienia art. 58 ust. 1. Rząd rozważa możliwość refundowania, z rezerwy celowej na koszty wdrożenia reformy terytorialnej, jednostkom samorządu terytorialnego świadczeń należnych pracownikom, o których mowa w art. 58 ust. 5.W dziale 93 Bezpieczeństwo publiczne w rozdziale 9313 Komendy powiatowe Policji podstawą ustalenia dotacji celowych na realizację zadań z zakresu administracji rządowej był faktyczny stan zatrudnienia funkcjonariuszy, przeciętne wynagrodzenie oraz powierzchnia użytkowanych pomieszczeń. Wzięto przy tym pod uwagę dotychczasowe zróżnicowanie wydatków w poszczególnych regionach. Natomiast podstawą kalkulacji wielkości dotacji celowych na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej dla p
owiatowych komend Państwowej Straży Pożarnej był faktyczny stan zatrudnienia funkcjonariuszy straży pożarnych i przeciętne wynagrodzenie.W projekcie budżetu na rok 1999 dla powiatu płockiego nie zostały zaplanowane dotacje celowe na realizację zadań przewidzianych dla komendy państwowej straży pożarnej oraz policji. Dotacje na finansowanie tych zadań ujęte zostały zgodnie z wnioskami Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej oraz Komendy Głównej Policji w budżecie Płocka miasta na prawach powiatu.
Pragnę zauważyć, że wielkości wydatków określone w projektach budżetów powiatów przekazanych przez Ministerstwo Finansów mają charakter fakultatywny i organ stanowiący powiatu może, uchwałą budżetową, dokonać stosownych przesunięć w planie wydatków na zasadach ok
reślonych w ustawie o finansach publicznych.Ewentualne dofinansowanie budżetów jednostek samorządowych jest możliwe z rezerw celowych ujętych w ustawie budżetowej na rok 1999 (w tym z utworzonych zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialn
ego w latach 1999 i 2000), tj.:- rezerwy w wysokości 1% części oświatowej subwencji ogólnej,
- rezerwy w wysokości 1,5% sumy kwot części wyrównawczych subwencji ogólnej dla powiatów i województw,
- rezerwy w wysokości 10% kwoty części drogowej subwencji ogólnej z przeznaczeniem na inwestycje,
a także z rezerwy na koszty wdrożenia reformy terytorialnej, dotacje na zadania wykonywane przez powiaty i samorządy województw oraz inne wydatki, wynikające ze zmian kompetencji. Stosownie do postanowień art. 51 ust
Ponadto uprzejmie informuję, że postanowienia art. 47 ustawy budżetowej na rok 1999 z dnia 17 lutego 1999 r. upoważniają ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dokonywania przeniesień wydatków przeznaczonych na finansowanie zadań administracji rządowej i samorządowej, w za
kresie związanym ze zmianami kompetencji, wynikającymi z reformy ustrojowej państwa w obrębie jednego działu. Minister Finansów zwrócił się do Wojewodów o rozważenie możliwości zwiększenia środków przeznaczonych na dotacje dla powiatów i samorządów wojewódzkich w drodze przeniesienia środków z wydatków zaplanowanych na zadania własne wojewodów.Z poważaniem
Z upoważnienia Ministra Finansów
SEKRETARZ STANU
Jerzy Miller