8 grudnia 1997 r. weszło w życie rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 17 listopada 1997 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wysokości wpisów sądowych. W § 1 pkt 1 tego rozporządzenia wprowadzono zmianę, która skutkuje pobieranie wpisów sądowych do wniosków o stwierdzenie wykonalności orzeczenia wydanego przez krajowy sąd polubowny w wysokości 1/4 wpisu stosunkowego.

Wpis stosunkowy wynosi obecnie około 8% wartości podmiotu sporu. Oznacza to, że od wniosku o stwierdzenie wykonalności wyroku, wydanego przez krajowy sąd polubowny, należy zapłacić obecnie około 2% wartości sporu. Dotychczas opłata od stwierdzenia wykonalności orzeczenia wydanego przez krajowy sąd polubowny była stała i wynosiła 30 złotych, zaś wpisu stosunkowego pobierano wyłącznie od stwierdzenia wykonalności zagranicznego sądu polubownego. Skalę tej podwyżki obrazuje przykład: przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej 100 000 złotych dotychczas wpis sądowy od stwierdzenia wykonalności orzeczenia arbitrażowego, wydanego przez krajowy sąd polubowny, wynosił 30 złotych, obecnie wynosi 1650 złotych. Podwyższenia wpisów nie uzasadnia nakład pracy sądów państwowych związany z wydaniem postanowienia o stwierdzeniu wykonalności orzeczenia sądu polubownego, bowiem postanowienie takie zapada na posiedzeniu niejawnych w składzie jednoosobowym, bez przeprowadzania postępowania rozpoznawczego.

Sądownictwo polubowne w Polsce jest słabo rozwinięte. W zakresie stosunków gospodarczych rozstrzygnięcie sporów poddawane jest arbitrażowi zazwyczaj w kontraktach handlu zagranicznego. Arbitraż gospodarczy natomiast, między krajowymi podmiotami gospodarczymi w zakresie krajowych stosunków handlowych, to zwyczaj, który się dopiero kształtuje. Promowanie sądownictwa polubownego między podmiotami gospodarczymi jest jednym z głównych zadań samorządu gospodarczego i jest realizowane przez izby przemysłowo-handlowe zrzeszone w Krajowej Izbie Gospodarczej.

Liczba spraw rozstrzyganych przez stałe polubowne sądy gospodarcze, działające przy izbach przemysłowo-handlowych, jest stosunkowo mała. W czwartym roku działalności sądu polubownego przy Wielkopolskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej do tego sądu wpłynęło sto dwadzieścia spraw. W ubiegłych latach liczba ta nie przekraczała piętnastu spraw rocznie. Pośród orzeczeń wydawanych przez stałe polubowne sądy gospodarcze niewielki procent orzeczeń kierowany jest do sądów państwowych z wnioskiem o stwierdzenie wykonalności, bowiem w większości wypadków podmioty gospodarcze wykonują orzeczenia sądów polubownych dobrowolnie. Powyższe uwagi uzasadniają tezę, że wpłaty budżetowe z tytułu podniesienia wysokości wpisów do wniosków o stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądów polubownych będą znikome, a w budżecie wymiaru sprawiedliwości po prostu niezauważalne. Podniesienie natomiast tych opłat będzie miało bardzo negatywne następstwa dla promocji sądownictwa polubownego jako alternatywy dla rozstrzygania sporów między podmiotami gospodarczymi przez sądy państwowe. Argumentem w promocji arbitrażu gospodarczego wśród przedsiębiorców była zawsze szybkość postępowania oraz niższe koszty postępowania. Decyzja ministra sprawiedliwości powoduje, że argument o niższych kosztach postępowania polubownego traci rację bytu.

Popieranie rozwoju arbitrażu gospodarczego powinno być rozumiane jako element reformy wymiaru sprawiedliwości. Działania izb przemysłowo-handlowych, zmierzające do podniesienia świadomości prawnej przedsiębiorców i zalecanie przez izby oddawania sporów między pomiotami gospodarczymi pod rozstrzygnięcie sądów polubownych, zmierzają bezpośrednio do odciążenia wydziałów gospodarczych sądów państwowych od nadmiaru spraw. Popieranie arbitrażu, to element reformy wymiaru sprawiedliwości, który nic nie kosztuje, nie obciąża budżetu państwa. Dlatego właśnie decyzję ministra sprawiedliwości uznać trzeba za chybioną.

De lege ferenda postulować należy wprowadzenie do Kodeksu postępowania cywilnego przepisu, który pozwalałby na uznanie wykonalności wyroków stałych sądów polubownych, działających przy izbach gospodarczych, za wykonalne z mocy samego prawa. Sądy polubowne, działające przy izbach gospodarczych, w zakresie swej organizacji i prowadzonej listy arbitrów działają pod nadzorem tych izb, które dbają, aby na listach arbitrów umieszczane były osoby o najwyższych kwalifikacjach zawodowych i moralnych. Każde orzeczenie sądu polubownego, mimo jego natychmiastowej prawomocności, podlega swoistej kontroli przez sąd państwowy, bowiem stronom służy skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego. Co więcej, każde nadające się do egzekucji orzeczenie sądu polubownego wymaga dla przeprowadzenia egzekucji komorniczej uzyskania klauzuli wykonalności nadawanej przez sąd państwowy. Dlatego utrzymywanie instytucji stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego przez sąd państwowy - zwłaszcza wyroku nadającego się do egzekucji - jest nie tylko nieuzasadnione, ale po prostu zbędne. Zmiana przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w tym zakresie mogłaby być dokonana w formie odrębnej ustawy nowelizacyjnej bądź przy uchwalaniu pakietu ustaw o samorządzie gospodarczym.