Informację w związku z oświadczeniem senatora Kazimierza Drożdża, złożonym na 67. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 73), przekazał Prezes Krajowego Urzędu Pracy:
Warszawa, 2000r.11.08
Pan
Kazimierz Drożdż
Senator
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Pani Senatorze!
Odpowiadając na Pana pismo z dnia 17 października 2000 r., skierowane do Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Pracy i Polityki Społecznej Pana Longina Komołowskiego i przekazane do Krajowego Urzędu Pracy do załatwienia zgodnie z kompetencjami, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych uwag i informacji.
Poniżej przedstawiam stan spraw związanych: z kontraktami, podpisanymi w pierwszym terminie składania wniosków o dofinansowanie programów aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych oraz z sytuacją Funduszu Pracy.
(1) Rok 2000, jest rokiem wdrożenia reformy administracji publicznej w systemie urzędów pracy. Do końca 1999 roku powiatowe i wojewódzkie urzędy praca a także Krajowy Urząd Pracy stanowiły jednolity, hierarchicznie podporządkowany system. Z dniem 1 stycznia br. kompetencje powiatowych urzędów pracy zostały przekazane do samorządów powiatowych, a kompetencje wojewódzkich urzędów pracy do samorządów wojewód
zkich (z nielicznymi wyjątkami). Kompetencje Krajowego Urzędu Pracy, który utrzymał status administracji rządowej, zostały odpowiednio dostosowane do wymienionych zmian.Zmianom kompetencyjnym odpowiadają zmiany w zakresie zasad podziału środków finansowych na realizację zadań z zakresu przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków:
Na mocy art. 57a ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu Prezes Krajowego Urzędu Pracy, jest zobowiązany do przekazywania środków Funduszu Pracy samorządom powiatowym i wojewódzkim według skonstruowanego specjalnie w tym celu wzoru matematycznego, zwanego popularnie "algorytmem".
Tryb przekazywania środków określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 grudnia 1999 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Funduszu Pracy samorządom wojewódzkim i powiatowym (Dz.U. Nr 109, poz. 1237).
Obwiązujące prawo przewiduje trzy tryby przekazywania środków Funduszu Pracy:
- w przypadku świadczeń obligatoryjnych, Prezes Krajowego Urzędu Pracy ma obowiązek przekazać środki Funduszu Pracy do wysokości zapotrzebowań składanych przez powiatowe organy zatrudnienia,
- w przypadku fakultatywnych form przeciwdziałania skutkom bezrobocia, prezes Krajowego Urzędu Pracy przekazuje Starostom środki:
a) w 50% wyliczone według algoryt
mu,b) w 50% w ramach kontraktów, będących następstwem wniosków Starostów złożonych i rozpatrzonych w warunkach konkursu a zawierających konkretne programy przeciwdziałania lokalnemu bezrobociu; rozwiązanie to dotyczy terenów, na których nastąpił szczególny wzrost stopy bezrobocia w stosunku do poziomu przyjętego do konstrukcji algorytmu (§ 2 ust. 4 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów).
Reasumując:
- Prezes Krajowego Urzędu Pracy, może przekazywać środki Funduszu Pracy tylko w trybie i na zasadach przedstawionych powyżej,
- środki Funduszu Pracy mogą być adresowane jedynie do określonego kręgu podmiotowego a ustalonego przez ustawę o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,
- organami ustawowo uprawnionymi do realizacji programów mogą być jedynie organy samorządowe, nie podlegające organizacyjnie Prezesowi Krajowego Urzędu Pracy,
- programy dotyczące bezrobotnych zamieszkujących określone rejony, mogą być finansowane jedynie na skutek złożonych przez powiatowe samorządowe organy zatrudnienia, wniosków w warunkach opisanych wyżej lub ze środków przekazanych do tych organów na podstawie algorytmu.
(2) Rezerwa Funduszu, którą miałam do dyspozycji wynosiła 484.502 tys. zł, łącznie nie więcej niż 45% ogólnej kwoty przeznaczonej na aktywne formy przeciwdziałania skutkom bezrobocia i około 8% całego Funduszu Pracy. W I turze składania wniosków Starostowie złożyli ponad 650 programów, w wyniku czego zawarto blisko 300 kontraktów na łączną kwotę ponad 360,0 tys. zł. Z tej kwoty przewidujemy sfinansowanie przedsięwzięć aktywizujących 144 tys. osób, a blisko 79 tys. z nich powinno uzyskać zatrudnienie. W dyspozycji Prezesa Krajowego Urzędu Pracy pozostało 123.754,8 tys. zł.
Z przyczyn całkowicie niezależnych od Krajowego Urzędu Pracy, wystąpiły w tym roku duże trudności z utrzymaniem płynności wypłat zasiłków oraz zasiłków i świadczeń przedemerytalnych jak z zapewnieniem środków na wydatki związane z aktywnymi formami przeciwdziałania skutkom bezrobocia. Sytuację tę powodują - znacznie wyższe niż wielkości przyjęte w pla
nie budżetowym Funduszu Pracy - wydatki na zasiłki oraz na zasiłki i świadczenia przedemerytalne. W okresie pierwszych 6 miesięcy tego roku wydatkowano na wymienione cele o 551,6 mln zł więcej niż wynikałoby to z planu na ten okres. W tej sytuacji przekazywane przez nas środki Funduszu Pracy do wysokości 1/12 planu rocznego wykorzystywane były przede wszystkim na wypłatę świadczeń obligatoryjnych.W pierwszym półroczu wydatki na aktywne formy przeciwdziałania skutkom bezrobocia wyniosły 259,2 mln zł. Ze sprawozdań finansowych złożonych przez Starostów za I półrocze, wynika że realizacja wydatków na aktywne formy przeciwdziałania skutkom bezrobocia ukształtowała się na poziomie 54,4%.
Pragnę Pana zapewnić, że podjęłam wszelkie możliwe działania, aby stworzyć możliwość wywiązania się zarówno Prezesa Krajowego Urzędu Pracy jak i Starostów z ustawowych obowiązków i podjętych zobowiązań. W dniu 26 lipca br. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił zmiany w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, dając
Prezesowi Krajowego Urzędu Pracy prawo zaciągania kredytów i pożyczek na wypłaty zasiłków i świadczeń przedemerytalnych. Zmiany te stworzyły podstawę do myślenia o realizacji najpilniejszych zobowiązań, mimo to jednak, wielkość deficytu Funduszu Pracy wyklucza w chwili obecnej podjęcie rozpatrywania wniosków złożonych przez Starostów w późniejszych terminach.Jak wynika z pierwszej części tej odpowiedzi, Prezes Krajowego Urzędu Pracy nie ma żadnych możliwości wpływania na usunięcie przeszkód w finansowaniu przedsięwzięć. Krajowy Urząd Pracy rozdziela wprawdzie środki finansowe na aktywne przeciwdziałanie skutkom bezrobocia ale tylko w zakresie stosowania procedur ustawowych. Nie mamy żadnego wpływu na stan budżetu oraz wielkości, które do nas dopływają. Pon
adto proszę zwrócić uwagę, nie mamy także możliwości bezpośredniego wpływania na liczbę i kwoty wypłacanych zasiłków, których zmniejszenie mogłoby poprawić sytuację Funduszu Pracy.Szanowny Panie Senatorze!
Przechodząc do ostatniej części listu pragnę Pana zapewnić, że z taką samą troską jak Pan myślę o osobach pozbawionych pracy, w znacznej części bez własnej winy. W tym kontekście rozumiem także Pańskie zainteresowanie przedsięwzięciami podejmowanymi przez - w tym wałbrzyskie - stowarzyszenia bezrobotnych
. Uwarunkowania ustawowe nie zezwalają mi jednak, jako urzędnikowi państwowemu, na dowolne lub szczególne traktowanie moich partnerów samorządowych.Polska znajduje się - jeśli chodzi o rynek pracy - w stanie poważnego kryzysu. Jedna trzecia polskich powiatów ma stopę bezrobocia wyższą niż 19%, a w niektórych województwach, zwłaszcza północnych, koncentracja bezrobocia doszła do poziomu, którego nikt się nie spodziewał.
W tej sytuacji, proszę o zrozumienie, nie byłabym w stanie wytłumaczyć ani przed sobą samą ani przed moimi partnerami, wprowadzenia szczególnych względów dla jednego tylko z nich.
Pragnę także skorzystać z okazji i proszę aby wspomógł mnie Pan swoim autorytetem przed Wałbrzyskim Stowarzyszeniem Ochrony Bezrobotnych, którego rozgoryczenie rozumiem ale oczekiwań, niestety nie jestem w stanie spełnić. Najlepszą z możliwych dróg jest w obecnej sytuacji współpraca ze Starostą Wałbrzyskim i Powiatową Radą Zatrudnienia a także poszukiwanie środków finansowych i możliwości realizacji projektów poza Fu
nduszem Pracy.Z poważaniem
Grażyna Zielińska