Minister Zdrowia i Opieki Społecznej przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Jerzego Cieślaka, złożone na 43. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 48):
Warszawa, dnia 5 listopada 1999 r.
Szanowna Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek,
W odpowiedzi na pismo Pani Marszałek Senatu RP przesyłając tekst oświadczenia złożonego przez senatora Jerzego Cieślaka podczas 43 posiedzenia Senatu RP w dniu 7 października 1999 r. uprzejmie informuję, iż każda reforma wprowadzana w życie wynosi nie tylko korzyści, ale także nieprzewidziane trudności oraz szereg wątpliwości i niejasności.
Założeniem zachodzących zmian systemowych w opiece zdrowotnej jest poprawa warunków leczenia pacjentów, stworzenie mechanizmów rynkowych racjonalizujących wykorzystanie środków publicznych dla poprawy poziomu i dostępności świadczeń zdrowotnych.
Rozpoczęcie procesów restrukturyzacyjnych w ochronie zdrowia umożliwiło wejście w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Ustawa określiła nowe zasady finansowania ochrony zdrowia, co ma zapewnić równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, ponoszenie ich ko
sztów przez ogół ubezpieczonych, uzależnienie wysokości składki od dochodu pacjentów.Reformowanie systemu ochrony zdrowia jest procesem długotrwałym i rozłożonym w czasie. Wiąże się z koniecznością przygotowania publicznych zakładów opieki zdrowotnej - świadczeniodawców, tak pod względem organizacyjnym jak i ekonomiczno-finansowym, organizacji instytucji Kas Chorych, kontraktowania świadczeń zdrowotnych, restrukturyzacji podstawowej opieki zdrowotnej.
Pierwsze półrocze funkcjonowania opieki zdrowotnej opartej na nowym systemie finansowania pozwoliło zaobserwować pewne problemy związane z wdrażaniem reformy.
Jednym z nich jest na pewno czasowe zmniejszenie dostępności pacjentów do świadczeń zdrowotnych w oddziałach specjalistycznych niektórych szpitali, w związku z wykupieniem przez regionalne Kasy Chorych zbyt małej ilości świadczeń zdrowotnych. Jest to jednak wynikiem reguł jakimi rządzi się rynek usług medycznych.
Biorąc pod uwagę krótki okres jaki upłynął od wprowadzenia założeń reformy powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, można odnotować także wiele pozytywnych efektów i korzystnych rezultatów.
Do najważniejszych zaliczyć należy poprawę dostępności świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej poprzez wydłużenie czasu pracy niektórych zakładów opieki zdrowotnej, wzrost znaczenia i roli lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i możliwości jego wyboru przez pacjenta, rozpoczęcia procedur konkursowych w Kasach Chorych umożliwiających dokonywanie wyboru najlepszych świadczeniodawców, usprawnienie organizacji pracy
w wielu placówkach, zwiększenie efektywności finansowej placówek służby zdrowia i racjonalizacja kosztów itp.Obecnie zaawansowane są prace nad przygotowaniem, i przyjęciem standardów świadczeń medycznych. Ponadto trwają działania mające na celu m.in.: wzmocnienie i rozszerzenie praw pacjenta, kształtowanie systemu dopłat do świadczeń zdrowotnych, wprowadzenie i ujednolicenie standardów udzielanych świadczeń zdrowotnych w celu zwiększenia poziomu świadczonych usług itp.
Wprowadzony właśnie w życie przez Ministerstwo Zdrowia "Program Zintegrowane Ratownictwo Medyczne na rok 1999-2000" ma za zadanie poprawić w sposób radykalny standardy (szybkość i jakość) działań ratujących zdrowie i życie ludzkie w stanach nagłego zagrożenia. Środki budżetowe w ramach tego p
rogramu posłużą zakupowi specjalistycznego sprzętu medycznego dla tworzonych Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych oraz na zakup ambulansów sanitarnych z wyposażeniem, sprzętu łączności dla służb ratowniczych. W ramach programu przewidziane są również środki na potrzeby Lotnictwa Ratunkowego.Zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, zobowiązania finansowe państwowych jednostek budżetowych i zakładów budżetowych przejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego powstałe do dnia 31 grudnia 1998 r. są zobowiązaniami Skarbu Państwa. Zobowiązania przekształconych zakładów opieki zdrowotnej winny być przejęte przez właściwych terenowo wojewodów oraz ministrów jako organów zał
ożycielskich zakładów opieki zdrowotnej.W związku z usamodzielnieniem gospodarki finansowej publicznych zakładów opieki zdrowotnej w 1997 r. uruchomiono proces restrukturyzacji zadłużenia w ochronie zdrowia. Na regulację zobowiązań wymagalnych zakładów opieki zdrowotnej, dla których organami założycielskimi byli wojewodowie przeznaczono 812 065 860 zł. Niezależnie od powyższego zakłady opieki zdrowotnej były wspierane finansowo z rezerw celowych budżetu państwa na stworzenie warunków do przekształcenia jed
nostek budżetowych ochrony zdrowia w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, m.in. w celu dostosowania działalności do systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Od czasu uzyskania przez zakłady opieki zdrowotnej osobowości prawej, zakłady te prowadzą samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i zobowiązań (art. 35b ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). W bieżącym roku uruchomiono, przyjęty przez Rząd "Program działań wspierających dla pracowników zakładów opieki zdrowotnej jako element restrukturyzacji zatrudnienia związany z reformą ochrony zdrowia". W ramach 22. programu przyznawane były środki na restrukturyzację zakładów, w tym na tworzenie zakładów opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i opieki paliatywno-hospicyjnej oraz na odprawy dla pracowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W chwili obecnej dobiegają końca prace nad podziałem środków dla organów założycielskich samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej na kontynuację inwestycji, przeprowadzenie remontów oraz zakup aparatury i sprzętu medycznego w celu poprawienia wyposażenia placówek służby zdrowia.Funkcjonujące na rynku usług medycznych samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej otrzymują środki finansowe na podstawie umów zawieranych z Kasami Chorych, jak również mogą pozyskiwać (zgodnie z art. 54 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej) dodatkowe środki z odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych w szczególności na zlec
enie:- organu, który utworzył zakład lub innych organów uprawnionych na podstawie odrębnych przepisów,
- osób objętych ubezpieczeniem innym niż ubezpieczenie społeczne,
- instytucji ubezpieczeniowych,
- zakładów pracy, organizacji społecznych i innych inst
ytucji,- innych zakładów opieki zdrowotnej,
- osób fizycznych nie objętych ubezpieczeniem lub za świadczenia nie przysługujące w ramach ubezpieczenia,
a także z wydzielonej działalności gospodarczej (innej niż wymieniona w pkt. 1 powyższego artykułu), jeżeli statut zakładu przewiduje prowadzenie takiej działalności, a ponadto z darowizn, zapisów, spadków oraz ofiarności publicznej, także pochodzenia zagranicznego (z zastrzeżeniem wynikającym z art. 42 powyższej ustawy).
Reasumując pragnę zaznaczyć, że tylko wspólne rozwiązywanie problemów daje możliwość wprowadzenia w życie zmian systemowych niezwykle ważnych dla całego społeczeństwa.
Z wyrazami szacunku
Franciszka Cegielska