Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W odpowiedzi na przesłane za pośrednictwem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oświadczenie złożone przez senatora Stanisława Cieślę podczas 65 posiedzenia Senatu RP w dniu 22 września br. w sprawie powstania urzędu skarbowego w Pajęcznie uprzejmie informuję Panią Marszałek, że przeprowadzonej na dzień 1 stycznia 1999 r. reorganizacji aparatu skarbowego dostosowującej jego strukturę do nowego trójstopniowego podziału administracyjnego kraju i organizacji administracji publicznej, z uwagi na trudną sytuację budżetu państwa, nie towarzyszyło powstawanie nowych urzędów skarbowych. Dokonano jej na bazie 355 urzędów skarbowych funkcjonujących w 1998 r. Podstawowym warunkiem przy realizacji tego przedsięwzięcia było zachowanie zgodności specjalnego oddziału administracyjnego kraju dla celów podatkowych z podziałem zasadniczym, bez naruszania granic gmin i powiatów. Uwzględniając powyższe uwarunkowania przyjęto zasadę, że powiat stanowi niepodzielną jednostkę terytorialną obsługiwaną przez urząd skarbowy. Wymagało to dokonania istotnych zmian terytorialnych zasięgów działania urzędów skarbowych, stosownie do przynależności gmin do określonych powiatów. Zmiany te objęły aż 80% urzędów skarbowych i dotyczyły ok. 1,8 mln podatników. Powiat pajęczański znajduje się w grupie trzydziestu nowo powstałych powiatów, na terenie których nie funkcjonują urzędy skarbowe. Powiaty te obsługiwane są przez urzędy skarbowe zlokalizowane w ościennych powiatach, posiadające najlepsze warunki lokalowe i kadrowe.

Z punktu widzenia celów administracji podatkowej nie jest konieczne tworzenie urzędu skarbowego w każdym powiecie. Sam fakt ustanowienia danej miejscowości siedzibą władz powiatowych nie przesądza jeszcze o konieczności utworzenia tam organu skarbowego. Sieć urzędów skarbowych tworzona jest bowiem według odmiennych, ekonomicznych kryteriów właściwych dla administracji skarbowej, do których należą zwłaszcza: potencjał gospodarczy regionu, liczba podatników oraz relacja między kosztami poboru a uzyskiwanymi wpływami podatkowymi.

Wnioskowany urząd skarbowy dla obsługi tylko powiatu pajęczańskiego mógłby powstać jedynie w drodze podziału Urzędu Skarbowego w Radomsku. Podatnicy z terenu powiatu pajęczańskiego stanowią ca 30% ogólnej liczby podatników obsługiwanych obecnie przez Urząd Skarbowy w Radomsku. Powstałaby zatem mała, słaba organizacyjnie jednostka skarbowa, a wydatki na jej funkcjonowanie byłyby nieracjonalne. Jak wykazały bowiem wyniki przeprowadzonej przez resort finansów analizy ekonomicznej i oceny funkcjonowania sieci urzędów skarbowych małe jednostki nie zapewniają warunków optymalnej organizacji pracy oraz wykazują niższą efektywność realizacji zadań niż urzędy większe. Mała liczba pracowników uniemożliwia ich jednoznaczną specjalizację według funkcji, wymusza bowiem łączenie różnorodnych czynności, niejednokrotnie ze szkodą dla poziomu ich realizacji. Struktury organizacyjne tych urzędów wymagają powołania odpowiedniej liczby stanowisk kierowniczych - im mniejszy urząd, tym większy jest udział kadry kierowniczej i pracowników obsługi w zatrudnieniu ogółem. Poza wyższym udziałem wynagrodzeń w kosztach ogółem wydatki rzeczowe, przede wszystkim dotyczące eksploatacji (czynsz, opłaty za energię, opłaty telekomunikacyjne) oraz kosztów obsługi podatników, pozostają w relacji odwrotnie proporcjonalnej do wielkości urzędu. Dotychczasowe analizy porównawcze wykazują, że jeden złoty wydatkowany na utrzymanie dużego urzędu skarbowego przynosi czterokrotnie wyższą zrealizowaną kwotę dochodów budżetowych. Małe urzędy charakteryzują się również niższą zdolnością do prowadzenia kontroli podatkowych, egzekucji administracyjnej i dochodzeń karnych skarbowych.

W obecnym systemie podatkowym oraz wobec znacznie ograniczonych środków budżetowych na funkcjonowanie administracji skarbowej rację bytu mają jedynie silne, efektywne jednostki, w których ewidencja podatników oraz rozliczanie podatków są objęte pełną komputeryzacją. Taki właśnie kierunek rozwoju urzędów skarbowych przyjęty został przez resort finansów i jest on zgodny z opracowanym, w związku z Narodowym Programem Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej, programem modernizacji polskiej administracji podatkowej.

Pragnę przy tym zauważyć, że występujące w przypadku niektórych gmin powiatu znaczne odległości od siedziby urzędu skarbowego, jakkolwiek stwarzają pewien dyskomfort podatnikom, to nie wpływają na niemożność, czy też znaczne utrudnienie wypełnienia przez nich obowiązków podatkowych. Funkcjonujący w Polsce system podatkowy, opierający wymiar podatków na deklaracjach i zeznaniach podatników, z możliwością ich przesyłania drogą pocztową i dokonywania wpłat za pośrednictwem urzędów pocztowych i banków, a także upowszechnienie obrotu bezgotówkowego ograniczają w znacznym stopniu uciążliwość bezpośrednich kontaktów podatnika z urzędem skarbowym. Również w przypadku potrzeby uzyskania przez podatnika informacji odnośnie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie nie jest konieczny jego osobisty kontakt z urzędem skarbowym - art. 14 § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) nakłada bowiem na urząd skarbowy obowiązek udzielania wyjaśnień w tym zakresie w formie pisemnej. W przypadku zaś, kiedy podatnik zobowiązany jest do osobistego stawiennictwa w urzędzie w związku ze wszczętym postępowaniem z urzędu, koszty podróży zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 264 i art. 265 § 1 pkt 2 pow. wyżej ustawy - Ordynacja podatkowa) ponosi Skarb Państwa.

W świetle powyższego brak jest zarówno ekonomicznych jak i organizacyjnych przesłanek do utworzenia wnioskowanego odrębnego urzędu skarbowego dla obsługi tylko powiatu pajęczańskiego, tak jak we wszystkich pozostałych przypadkach licznie zgłaszanych wniosków w analogicznych sprawach - w tym również 29 innych powiatów nie posiadających na swoim terenie urzędów skarbowych - które bez wyjątku zostały załatwione odmownie. Minister Finansów nie utworzył nowych urzędów skarbowych w 2000 r. i nie przewiduje ich utworzenia w 2001 r.