Minister Transportu i Gospodarki Morskiej przekazał wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Mariana Cichosza, wygłoszonym na 37. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu
RP" 41):Warszawa, 09 lipca 1999 r.
Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
W nawiązaniu do oświadczenia senatora Mariana Cichosza wygłoszonego podczas 37 posiedzenia Senatu w dniu 18 czerwca 1999 roku przekazuję stanowisko w sprawie wprowadzenia opłat wyrównawczych od przewoźników ukraińskich wykonujących międzynarodowy transport drogowy.
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej kwestię rodzaju i wysokości opłat reguluje Ustawa z dnia 2 sierpnia 1997 roku o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (Dz.U. Nr 106 poz. 677 z późn. zm.) i Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 3 grudnia 1997 roku w sprawie opłat za przejazd po drogach krajowych wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie
drogowym oraz jednostek wyznaczonych do ich pobierania (Dz.U. Nr 148 poz. 933). Opłaty za przejazd po drogach krajowych wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie drogowym pobierane są w jednakowej wysokości tak od przewoźników polskich jak i zagranicznych (w tym i ukraińskich). Zgodnie z delegacją ustawową, zawartą w art. 27 ust. 4 ww. ustawy, Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może, na zasadzie wzajemności, wprowadzić dla zagranicznych przedsiębiorców, w drodze rozporządzenia dodatkowe opłaty z tytułu wykonywania międzynarodowego transportu drogowego.Kwestia opłat pobieranych na terytorium Ukrainy od polskich przewoźników wykonujących międzynarodowy transport drogowy była wielokrotnie poruszana podczas bilateralnych Komisji Mieszanych ds. międz
ynarodowego transportu drogowego.Przewoźnicy polscy wykonujący usługi międzynarodowego transportu drogowego obowiązani są do uiszczania na terytorium Ukrainy różnego rodzaju opłat m.in. opłata drogowa kilometrowa, opłaty za kontrolę ekologiczną. Poza tym w niektórych obwodach pobierane są od przewoźników opłaty lokalne.
W listopadzie 1998 roku strona ukraińska poinformowała, że zgodnie z Dekretem Prezydenta Ukrainy z dnia 22 sierpnia 1998 roku system opłat pobieranych na terytorium Ukrainy od przewoźników drogowych zostanie uporządkowany, a ich wysokość będzie zmniejszona orientacyjne o 30%. Informacja ta została potwierdzona przez stronę ukraińską podczas posiedzenia polsko-ukraińskiej Komisji Mieszanej ds. międzynarodowych przewoźników drogowych, które o
dbyło się w dniach 25-27 maja br. w Kijowie.W związku ze spadkiem wymiany handlowej między naszym krajami, obecnie daje się zauważyć zmniejszenie ilości polskich przewozów do Ukrainy. Należy jednak podkreślić, że na spadek zainteresowania polskich przewoźników wykonywaniem przewozów do Ukrainy i w tranzycie przez ten kraj, ma wpływ obowiązujący tam system opłat, który poprzez swoją uznaniowość i brak jednoznacznych reguł utrudnia wykonywanie usług międzynarodowego transportu drogowego.
Dlatego też strona polska uprzedziła stronę ukraińską o prawnej możliwości wprowadzenia w Polsce opłaty wyrównawczej w stosunku do przewoźników ukraińskich, w sytuacji, gdy, wysokość opłat pobieranych od polskich przewoźników na terytorium Ukrainy będzie w dalszym ciągu przew
yższać wysokość opłat pobieranych od przewoźników ukraińskich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.Poza tym strona polska uzależniła możliwość zwiększenia liczby zezwoleń na 1999 rok dla przewoźników ukraińskich, o które to wystąpiła strona ukraińska, od poprawy warunków wykonywania przewozów na Ukrainie (w tym od obniżenia wysokości pobieranych opłat).
Rada Najwyższa Ukrainy w dniu 2 lipca br. przyjęła w pierwszym czytaniu projekt ustawy "O uporządkowaniu pobierania opłat w punktach przekraczania granicy państwowej Ukrainy". Strona ukraińska zapewniła, że "dowolność" pobierania opłat na Ukrainie powinna zniknąć po wejściu w życie postanowień ww. ustawy. Opłaty dokonywane będą według jednego dokumentu płatniczego.
Wprowadzenie w życie dekretu "O uporządkowaniu pobierania opłat w punktach przekraczania granicy państwowej Ukrainy" niewątpliwie stwarza możliwość uporządkowania sytuacji w zakresie opłat ponoszonych przez polskich przewoźników na terytorium Ukrainy.
W chwili obecnej wprowadzenie w Polsce dla przewoźników ukraińskich obowiązku uiszczania opłaty wyrównawczej byłoby krokiem przedwczesnym. Oczywiście należy poczekać na efekty realizacji postanowień ww. dekretu oraz dokonać porównania wysokości obciążeń finansowych ponoszonych przez przewoźników polskich na terytorium Ukrainy i przewoźników ukraińskich na terytorium Polski. Kwestia wprowadzenia opłaty wyrównawczej dla przewoźników ukraińskich zależeć będzie od faktu realizacji postanowień dekretu potwierdzonych przez polskich przewoźników wykonujących przewozy do Ukrainy. W przypadku, gdy problem ten nie zostanie uregulowany w sposób zadowalający strona polska wprowadzi opłaty retorsyjne.
Jak wynika z powyższego sprawa opłat pobieranych od polskich przewoźników świadczących usługi transportowe na Ukrainie nieustannie znajduje się w kręgu zainteresowań Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej.
Pragnę podkreślić, że ogólnie przyjętą zasadą we współpracy międzynarodowej jest rozwiązywanie problemów poprzez prowadzenie negocjacji. Dopiero w sytuacji, gdy negocjacje te nie przynoszą pożądanych efektów podejmuje się działania tak radykalne, jak wprowadzenie opłat retorsyjnych.
Zgodnie z przedstawionymi wyżej informacjami, w chwili obecnej istnieje realna szansa rozwiązania, drogą negocjacji, problemu wyrównania dysproporcji obciążeń finansowych ponoszonych przez przewoźników polskich na terytorium Ukrainy w stosunku do obciążeń finansowych ponoszonych przez przewoźników ukraińskich w Polsce. Dlatego też, moim zdaniem, wprowadzenie opłaty wyrównawczej w chwili obecnej wobec przewoźników ukraińskich, w czasie, gdy władze tego kraju dążą do uregulowania tego problemu wydaje się być przedwczesne.
Tadeusz Syryjczyk