Warszawa, dnia 9 listopada 1999 r.

1. W dniu 24 października 1999 r. Rada Ministrów przyjęła stanowisko Rządu wobec senackich projektów ustaw o obywatelstwie polskim i repatriacji, które w najbliższym czasie zostanie przedstawione Sejmowi RP.

2. Odnosząc się do zarzutu co do pospiesznego przyjęcia przez Rząd w dniu 22 września br. własnego projektu ustawy o obywatelstwie polskim wyjaśniam, że prace nad rządowym projektem wyżej wymienionej ustawy trwały wiele miesięcy o czym Senat RP był wielokrotnie informowany. Przypomnę, że już w dniu 30 czerwca 1998 r. Podsekretarz Stanu w MSWiA, Pan Krzysztof Laga, przedstawiając wstępne stanowisko MSWiA w odniesieniu do senackich projektów ustaw o obywatelstwie polskim, repatriacji i o Karcie Polaka (...), poinformował o przygotowywaniu przez Rząd projektu ustawy o obywatelstwie polskim. Również w marcu br., przekazując stanowisko resortu w odniesieniu do wyżej wymienionych projektów senackich. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji informował, iż trwają prace nad projektem MSWiA. Od początku także prac nad projektem ustawy Rząd zdecydował się na kompleksową regulację problematyki obywatelstwa polskiego łącznie z repatriacją, w jednym akcie prawnym. Tym samym zarzut Pani Senator o pospiesznym przyjęciu przez Rząd własnego projektu ustawy wydaje się niezrozumiały.

Pragnę również zwrócić uwagę, że projekt rządowy i projekty senackie o obywatelstwie polskim i repatriacji jakkolwiek podobne w sferze ideowej - znacznie różnią się od siebie przyjętymi rozwiązaniami. Dla przykładu pragnę tu wskazać na rozbieżne podejścia obydwu projektów do kwestii "podwójnego obywatelstwa", odmienne uregulowanie sposobów nabywania obywatelstwa polskiego, zapisy dotyczące jego utraty, określenie organów właściwych w sprawach obywatelstwa czy w końcu uregulowanie repatriacji będącej w projekcie rządowym jednym ze sposobów nabycia obywatelstwa polskiego.

4. Na pytanie dotyczące środków finansowych przeznaczonych przez Rząd na repatriację w latach 1998-1999 wyjaśniam, że repatriacja zyskała trwałe podstawy prawne dopiero od 27 grudnia 1997 r. tj. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 114, poz. 739).

W 1998 r. w budżecie państwa, przygotowanym przez Rząd koalicji SLD i PSL nie przewidziano żadnych środków na repatriację. Zarówno w 1997 jak i 1998 roku MSWiA występowało do Rady Ministrów o przyznanie środków na ten cel z rezerwy ogólnej Rady Ministrów. W efekcie jednak środki te zostały przeznaczone na likwidację skutków kolejnych powodzi. Dopiero w 1999 r. Rząd przeznaczył kwotę 10 ml zł. na pomoc dla przybywających do Polski repatriantów. Została ona zapisana w budżecie MSWiA w rozdziale 8695 Opieka Społeczna pod następującymi pozycjami:

0-372/2 - prace zlecone i umowy o dzieło -- 60 tys. zł

W dniu 12 października 1999 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie pomocy dla osób przybyłych do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy repatriacyjnej, które stwarza podstawy prawne do uruchomienia środków przewidzianych w budżecie państwa na pomoc dla repatriantów. Rozporządzenie weszło w życie w dniu 27 października br. (Dz. U. Nr 87, poz. 968). Pragnę podkreślić, że przygotowywanie wyżej wymienionego rozporządzenia trwało tak długo ponieważ istniały wątpliwości co do jego zgodności z Konstytucją RP z uwagi na brak wytycznych w art. 97 ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach; wątpliwości budziła również możliwość nałożenia w drodze rozporządzenia obowiązków na jednostki samorządu terytorialnego.

- transportowego, pomyślanego jako zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania za granicą do granicy RP, w wysokości odpowiadającej cenie biletu kolejowego II klasy pociągu międzynarodowego za przejazd na tej trasie niezależnie od tego jakim środkiem lokomocji repatriant przybył (szacuje się, że koszt przesiedlenia będzie wynosił ok. 500 zł od osoby - w budżecie zabezpieczono na ten cel 1,3 mln zł),

W przypadku gdy repatriant przybył do Polski z małżonkiem kwota ta ulega podwojeniu, a gdy repatriant posiada małoletnie dzieci kwota za zostanie dodatkowo powiększona o połowę (zakładając, że na terytorium RP przybędzie do końca br. Ok. 500 rodzin - na wypłatę tego zasiłku w budżecie przewidziano ok. 5 mln zł),

Repatrianci przybywający do Polski znają słabo bądź wcale nie znają języka polskiego i posiadają zaledwie elementarną wiedzę o swojej nowej ojczyźnie czego potwierdzeniem jest raport z badań socjologicznych nad repatriacją polskich rodzin z Kazachstanu, sporządzony przez dr Bronisława Kozłowskiego z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Niedostateczna znajomość języka polskiego, brak rozeznania co do podstaw obowiązującego w Polsce porządku prawnego, ekonomicznego i kultury narodowej, utrudnia im adaptację w nowym miejscu zamieszkania.

MSWiA dążąc do rozwiązania tego problemu i ułatwienia repatriantom szybkiej integracji ze środowiskiem lokalnym podjęło współpracę ze Stowarzyszeniem "Wspólnota Polska", z którym wynegocjowany został projekt pomocy polegającej na zorganizowaniu i przeprowadzeniu szkoleń dla repatriantów z zakresu języka polskiego i szkoleń adaptacyjnych w środowisku polskim, których tematyka obejmowałaby zagadnienia z zakresu ustroju RP, porządku prawnego, historii Polski. MSWiA przeznaczyło na ten cel - 2,64 mln zł. Stosowna umowa została już zawarta ze Stowarzyszeniem.

Pragnę zapewnić, że kwota 10 mln zł przeznaczona przez Rząd w 1999 r. na pomoc dla repatriantów zostanie wydatkowania na zaspokojenie wszystkich wniosków o przyznanie pomocy, które zostaną zgłoszone do MSWiA. Jeżeli natomiast środki na ten cel pozostaną nie wykorzystane w tym roku, to MSWiA wystąpi o przeniesienie ich w odpowiednim trybie do przyszłorocznego budżetu (art. 102 ust. 3 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych).

Minister

Podsekretarz Stanu