Warszawa, 12.01.2001 r.

Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W odpowiedzi na oświadczenie Senatora Janusza Bielawskiego, złożone na 69 posiedzeniu Senatu RP w dniu 24.11.2000 r. w sprawie sytuacji finansowej jednostek ochrony zdrowia, przekazane przy piśmie znak: AG/043/409/2000/IV, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów uprzejmie informuję:

Reforma ochrony zdrowia miała na celu m.in. bardziej racjonalne gospodarowanie posiadanymi środkami - poprzez stworzenie rynku usług zdrowotnych w oparciu o zasadę konkurencyjności. Realizując ten cel, odstąpiono od dotychczasowego finansowania podaży świadczeń (gwarantujących miejsce na rynku usług) na korzyść finansowania uzasadnionych potrzeb zdrowotnych ubezpieczonych, które wyznaczają strukturę i liczbę świadczeniodawców.

Sytuacja finansowa poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej oraz ich pracowników jest zróżnicowana, co wynika z wielu czynników, m.in. z historycznie uwarunkowanej struktury bazy placówek, poziomu kształtowania się cen i wynagrodzeń na różnych obszarach. Tym większego znaczenia nabierają działania naprawcze - szeroko pojęta restrukturyzacja. Łączy się to z przekształceniem części placówek, ale także likwidacją niektórych z nich. Takie działania mają wpłynąć na dalszy rozwój efektywnych i preferowanych przez pacjentów zakładów, stwarzając jednoczenie możliwości wykorzystania posiadanego potencjału oraz zadawalające warunki płacy i pracy pracownikom. Należy podkreślić, że nie oznacza to jednoczesnego pozbawienia ubezpieczonych możliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych w pełnym zakresie, gwarantowanych ustawą o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

W 2000 roku rozpoczął się proces tworzenia Regionalnych Programów Restrukturyzacji w ochronie zdrowia, czyli programów obejmujących jednostki ochrony zdrowia z całego województwa. Środki na realizację wymienionych programów pochodziły z budżetu państwa, w części Ministra Zdrowia. Regionalne Programy Restrukturyzacji akceptowane były przez samorząd terytorialny, w szczególności dotyczyło to tych jednostek, które pełniły funkcję organu założycielskiego dla samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W ramach realizowanego programu jednostki mogły pozyskiwać środki finansowe na odprawy lub odszkodowania dla zwalnianych pracowników, zakup aparatury i sprzętu medycznego a także adaptację pomieszczeń i rozwój jednostek.

W przeciwieństwie do przeszłości nie wystarczy tylko być dyrektorem; w nowym systemie potrzebny jest menadżer. Osoba podejmująca się i zatrudniona do zarządzania, do sprawowania wszystkich jego funkcji - planowania, organizowania, motywowania, przewodzenia, kontrolowania powinna być osobą profesjonalnie przygotowaną do zarządzania zakładem opieki zdrowotnej.

Zasadne jest zwrócenie uwagi, iż kierownikowi zakładu opieki zdrowotnej nie może być nie znana ustawa nie tylko o zakładach opieki zdrowotnej, w szczególności rozdział o zasadach gospodarki publicznej zakładów opieki zdrowotnej oraz ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych - rokowania, mediacja i arbitraż. Należy podkreślić, iż strajk jest środkiem ostatecznym, przy przestrzeganiu zasady, iż niedopuszczalne jest zaprzestanie pracy w wyniku akcji strajkowych na stanowiskach pracy, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu.

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie, z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów pokrywa koszty działalności i zobowiązań oraz samodzielnie gospodaruje przekazanymi w nieodpłatne używanie nieruchomościami i majątkiem Skarbu Państwa lub komunalnym oraz majątkiem własnym (otrzymanym i zakupionym).

Zakład opieki zdrowotnej, jak każdy inny podmiot funkcjonujący w gospodarce rynkowej zobowiązany jest do obniżania kosztów oraz ekonomicznego wykorzystywania posiadanych zasobów.

Zwrócić uwagę należy także na uprawnienie jednostek samorządu terytorialnego jako organu sprawującego nadzór nad zakładem między innymi do nadawania zakładowi statutu, określania polityki jego funkcjonowania i ustroju a także określania podstawowych kierunków działalności zakładu, obszaru działania oraz formy gospodarki finansowej (w tym zakresie także dokonuje kontroli i oceny).

W nawiązaniu do kwestii trwających strajków pielęgniarek i położnych, zapewniam, iż problemy zgłaszane przez to środowisko są sprawą ważną i nie lekceważoną przez rząd, czego wyrazem jest gotowość strony rządowej do prowadzenia rozmów zmierzających do wypracowania wspólnego stanowiska z przedstawicielami tego środowiska.

Pragnę przypomnieć, iż Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił w dniu 22 grudnia 2000 r. ustawę o zmianie ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw i ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, stwarzając warunki wzrostu płac pracowników ochrony zdrowia. Od 1 stycznia 2001 r. SP ZOZ zostaną objęte ustawą o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców, ze szczególnym uregulowaniem w latach 2001 i 2002. Mechanizm przyrostu wynagrodzeń będzie stosowany w tych zakładach, w których przeciętne miesięczne wynagrodzenie w danym roku będzie równe lub niższe od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim. Proponowane rozwiązanie tworzy warunki do szybszego wzrostu wynagrodzeń w tych zakładach.

Przyjęto wskaźnik kwotowy w wysokości 203,00 zł brutto dla pracowników SP ZOZ zatrudniających powyżej 50 osób. Pracownikom tych zakładów przysługuje od dnia 1 stycznia 2001 r. przyrost przeciętnego wynagrodzenia nie niższy niż 203 zł w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy łącznie ze skutkami wzrostu wszystkich składników wynagrodzenia. Podwyżka o 203,00 zł brutto od styczna 2001 roku oraz o podobną kwotę wynikająca ze wskaźnika na 2002 rok, daje najniżej zarabiającym podwyżkę płac w ciągu roku o 50%.

Realizacja wzrostu wynagrodzeń nastąpi w ramach środków, jakimi będą dysponować pracodawcy, pochodzących głównie ze sprzedaży świadczeń zdrowotnych kontraktowanych przez Kasy Chorych, tj. ze środków uzyskanych z już zawartych umów, a także dodatkowo z renegocjacji umów możliwych w wyniku podniesienia składki o 0,25 punktu procentowego oraz odroczenia o dwa lata spłaty pożyczki udzielonej Kasom Chorych z budżetu państwa (Sejm RP na posiedzeniu w dniu 15 grudnia 2000 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, decydując o podwyższeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne).

W odniesieniu do podniesionej przez Pana Senatora sprawy kosztów funkcjonowania Kas Chorych, uprzejmie informuję, iż ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym określa na jakie cele mogą być przeznaczone środki pozostające w dyspozycji Kas. W art. 128 jako koszt Kas Chorych wymieniony został "koszt działalności Kas Chorych i jej oddziałów, w szczególności utrzymania nieruchomości, wynagrodzenia, narzuty na wynagrodzenia, diety i zwroty kosztów podróży". W artykule tym czytamy dalej, iż przychody Kas Chorych mogą być przeznaczone również na finansowanie inwestycji służących potrzebom kas chorych. Natomiast art. 129 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym stanowi, iż "wysokość środków na koszty administracyjne Kas Chorych i jej oddziałów określa corocznie rada Kasy w planie finansowym Kasy". Kasy Chorych sporządzają na każdy rok plan finansowy zrównoważony w zakresie wpływów i wydatków. Plan zatwierdzony przez Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych zostaje podany do publicznej wiadomości.

Jednocześnie pragnę poinformować, że zgodnie z zatwierdzonymi planami finansowymi Kas Chorych na 1999 rok, koszty administracyjne zaplanowano na 1,75% przychodów ogółem. Natomiast w rzeczywistości koszty administracyjne poniesione przez Kasy Chorych przyjęły wartości znacznie mniejsze i kształtują się w przedziale 0,35% do 1,70% przychodów netto ogółem. Łącznie Kasy Chorych w 1999 roku poniosły koszty administracyjne w wysokości 0,97% przychodów ze składek wszystkich kas chorych.

- koszty administracyjne:- 225 119,78

- wynagrodzenia:- 159 745,46

Z wyrazami szacunku

Grzegorz Opala