(Wznowienie posiedzenia o godzinie 9 minut 03)

(Posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Andrzej Chronowski, Donald Tusk oraz Tadeusz Rzemykowski)

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Panie i Panowie Senatorowie, proszę o zajmowanie miejsc.

Wznawiam obrady.

Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.

Przystępujemy do debaty nad punktem piątym porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na siedemdziesiątym pierwszym posiedzeniu, w dniu 17 lutego 2000 r., a do Senatu została przekazana w dniu 18 lutego 2000 r. Marszałek Senatu w dniu 22 lutego 2000 r. zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie. Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 353, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 353A i nr 353B.

Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej senatora Piotra Andrzejewskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Piotr Andrzejewski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o umowach międzynarodowych to wypełnienie dyspozycji norm konstytucyjnych, Rada Ministrów została bowiem zobowiązana do przedłożenia aktów legislacyjnych w trybie wskazanym w Konstytucji. Art. 89 Konstytucji stwierdza, iż zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określi ustawa. Konstytucja dotyczy zarazem szeregu kompetencji przy podejmowaniu zobowiązań międzynarodowych w zakresie prawa wewnętrznego państwa. Kształtują się one poprzez treść art. 146 ust. 4, który w ramach uprawnień Rady Ministrów sytuuje zawieranie umowy międzynarodowej wymagającej ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe. Również uprawnienia prezydenta, kształtowane przez art. 133 ust. 1, wskazują na obowiązek ratyfikacji umów międzynarodowych przez prezydenta. Z tych wszystkich przepisów został wywiedziony zakres i charakter rządowej inicjatywy legislacyjnej dotyczącej ustawy o umowach międzynarodowych.

Ustawa jest złożona z siedmiu rozdziałów.

Rozdział 1 to przepisy ogólne.

W rozdziale 2, mówiącym o zawieraniu umów międzynarodowych, znajduje się jednocześnie delegacja dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia co do trybu rozpoczęcia i prowadzenia negocjacji w przypadkach, w których organ właściwy do prowadzenia negocjacji może je prowadzić bez projektu umowy międzynarodowej lub pisemnej instrukcji negocjacyjnej.

Rozdział 3 dotyczy pełnomocnictw przy prowadzeniu negocjacji, też z uprawnieniami Rady Ministrów do wydawania określonych aktów w trybie rozporządzenia.

Rozdział 4 dotyczy ratyfikacji i zatwierdzania umowy międzynarodowej, albowiem jest to tryb podwójny możliwości podejmowania w trybie wewnętrznym zobowiązania o charakterze międzynarodowym zarówno przez ratyfikację w trybie ustawowym, jak i przez zatwierdzanie, czyli akcesję.

Rozdział 5 dotyczy ogłaszania umowy międzynarodowej.

Rozdział 6, bardzo istotny, dotyczy wykonywania umowy międzynarodowej.

Rozdział 7 dotyczy wypowiedzenia i zmiany umowy międzynarodowej.

Wreszcie rozdział 8 to przepisy przejściowe i końcowe, które mają charakter intertemporalny.

Ustawa reguluje zasady i tryb postępowania zmierzającego do związania się Rzeczypospolitej Polskiej umową międzynarodową. I tutaj mają zastosowanie przede wszystkim przepisy prawa wewnętrznego, ale jednocześnie i przepisy prawa międzynarodowego, a zwłaszcza Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. Jest to o tyle ważne, że priorytet przewidziany w źródłach prawa konstytucją jest po stronie umowy międzynarodowej i w takim zakresie, w jakim występowałaby jakakolwiek kolizja, decydujące są przepisy umowy międzynarodowej.

Rozdział 4, wymieniający sposoby związania się Rzeczypospolitej umową międzynarodową, przewiduje przede wszystkim ratyfikację, której podlegają umowy wymienione w art. 89 ust. 1 i art. 90 Konstytucji - czyli te, których ratyfikacja wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, i te, które są ratyfikowane albo dopuszczone w drodze akcesu, niewymagające zgody ustawodawcy. Zgoda taka byłaby oczywiście zgodą ustawową w trybie, który jest konstytucyjnie gwarantowany dla całego procesu legislacyjnego przy uchwalaniu ustaw.

Te umowy niewymagające zgody wyrażonej w drodze ustawy mają szczególny tryb związany z kompetencjami w toku negocjacji - wszczęcia, inicjacji, prowadzenia negocjacji, a wreszcie samego zawarcia umowy w prawie wewnętrznym, to są kompetencje prezesa Rady Ministrów, ale generalne kompetencje do zawierania tych umów ma Rada Ministrów. Stąd ustawa, zapisując w art. 3 właściwość subsydiarną w zakresie nieuregulowanym ustawą ministra spraw zagranicznych, siłą rzeczy wypełnia tutaj kompetencyjny obszar działań tylko w takim zakresie, w jakim nie reguluje tego wyraźnie Konstytucja i sama ustawa.

Prezes Rady Ministrów jest tu bowiem organem właściwym do prowadzenia negocjacji oraz ma upoważnienia co do charakteru negocjacji. Rada Ministrów na wniosek organu właściwego do prowadzenia negocjacji podejmuje uchwały - ma takie uprawnienia - w sprawie sprzeciwu bądź zastrzeżeń innej umawiającej się strony, złożonych do umowy wielostronnej.

Przy tych wszystkich uprawnieniach właściwych organów ratyfikacja i zatwierdzenie umowy międzynarodowej wymaga z kolei zatwierdzenia przez Radę Ministrów dla wywołania skutków nie tylko w prawie wewnętrznym, ale i w prawie zewnętrznym. Oprócz ratyfikacji, która dokonywana jest za pośrednictwem prezydenta - zgodnie z jego uprawnieniami przewidzianymi w art. 133 Konstytucji - istnieje również związanie Rzeczypospolitej Polskiej umową międzynarodową w drodze jej podpisania, wymiany not lub w inny sposób dopuszczony przez prawo międzynarodowe. Ustawa precyzuje w art. 13 ust. 2, kiedy może to nastąpić. Jest to tryb odrębny od trybu ratyfikacyjnego. Ustawa upoważnia do zawarcia umowy międzynarodowej przez to właśnie przystąpienie, podpisanie i wymianę not lub w inny sposób dopuszczony przez prawo międzynarodowe. Zawarta umowa międzynarodowa jest kontrolowana w taki sposób, aby nie naruszała przepisów ustawy upoważniającej, lub ma charakter wykonawczy w stosunku do obowiązującej już umowy międzynarodowej i nie spełnia tych przesłanek, o których mówi konstytucja, czyli nakazujących tryb szczególny: albo zgody ustawowej, albo ratyfikacji. Celem umowy międzynarodowej może też być zmiana obowiązującej umowy, w tym na przykład załącznika do niej. I wtedy też nie rodzi to skutków, o których mówi art. 89, który poddaje również taką zmianę i cały proces legislacyjny kontroli Sejmu, Senatu . No i wreszcie jest kontrola generalna, kiedy wymagają tego inne okoliczności, a umowa międzynarodowa też tych przesłanek nie spełnia.

Sejm wprowadził do ustawy pewne innowacje, mianowicie dopatrzył się konieczności skontrolowania charakteru projektowanej umowy międzynarodowej. Bo może być taka sytuacja, że rząd ocenia umowę jako umowę, która nie spełnia tych wymogów, a które nakazują poddać ją parlamentarnej ustawowej akceptacji, i chce ją przedstawić prezydentowi do ratyfikacji. Charakter tej umowy jest sporny, więc Sejm zastrzegł sobie tutaj możliwość kontroli tej umowy. I w art. 15 dopisano, że przedłożenie umowy międzynarodowej prezydentowi do ratyfikacji jest dokonywane po uzyskaniu zgody, o której mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 Konstytucji, lub po zawiadomieniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 89. Następnie zapisano, że w przypadku wyrażenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej negatywnej opinii, w terminie trzydziestu dni od dnia zawiadomienia w sprawie zasadności wyboru trybu ratyfikacji umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 89 ust. 2 Konstytucji, Rada Ministrów zajmie ponownie stanowisko w tej sprawie. Czyli Sejm dostrzegł tu możliwość różnej oceny charakteru umowy międzynarodowej, co rzutuje oczywiście na konstytucyjny tryb jej przyjęcia i uchwalenia. A jest to sprawa o ogromnym znaczeniu nie tylko dla polityki państwa, ale i dla związania Polski przy priorytecie umowy międzynarodowej zobowiązaniami, które - jak mówi art. 89 - mogą rodzić znaczne skutki i obciążenia państwa, chociażby pod względem finansowym.

W tym miejscu Komisja Ustawodawcza dopatrzyła się pewnej luki, którą proponuje usunąć w drodze poprawki. Albowiem może zdarzyć się tak, że Rada Ministrów przedkłada prezydentowi do ratyfikacji umowę międzynarodową i zawiadamia Sejm, Sejm nie zdąży jeszcze zająć stanowiska - a może mieć negatywne stanowisko co do takiego trybu i co do charakteru umowy - a prezydent już tę umowę ratyfikuje. I wtedy mamy sytuację nieokreśloną, patową, bo ta umowa zaczyna już wywierać skutki konwalidacyjne i to nie tylko w zakresie wewnętrznym, ale i zewnętrznym. Żeby usunąć taką dychotomiczność - czyli niejako przejście do porządku dziennego nad negatywną opinią Sejmu co do charakteru i trybu zawarcia umowy i uczynienie w praktyce pustym przepisu art. 15 ust. 4 - Komisja Ustawodawcza zaproponowała w druku nr 353A, aby w art. 15 ust. 3 po wyrazach "po zawiadomieniu Sejmu" dodać jednocześnie "po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia". Dlatego że dopiero wtedy, kiedy Sejm przekroczy termin przewidziany na zajęcie stanowiska, możliwe jest przedstawienie umowy, w trybie już bezspornym co do jej charakteru, do ratyfikacji przez prezydenta. Gdyby natomiast opinia Sejmu była negatywna, to projekt umowy międzynarodowej - jak chce ustawa w wersji sejmowej - powinien wrócić do ponownej oceny Rady Ministrów.

Druga poprawka do tej ustawy proponowana przez Komisję Ustawodawczą dotyczy art. 25 ust. 3, który to przepis mówi o wypowiadaniu i zmianie zakresu obowiązywania umowy międzynarodowej. Został tutaj popełniony pewien błąd, jeżeli chodzi o adres. Dlatego proponujemy, żeby tę oczywistą nieścisłość w przywołaniu normy i rozwiązania sprostować w jedynym możliwym trybie, jakim jest wniesienie poprawki przez Senat.

Trzecia poprawka też dotyczy rozdziału 7 "Wypowiadanie i zmiana zakresu obowiązywania umowy międzynarodowej" i łączy się z konstytucyjnym zagadnieniem, które w toku prac nad konstytucją okazało się zagadnieniem bardzo spornym. Mianowicie art. 241 Konstytucji - mówiący, że umowy międzynarodowe ratyfikowane dotychczas przez Rzeczpospolitą Polską na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w "Dzienniku Ustaw" uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie i stosuje się do nich już przepisy konstytucji - w zasadzie przyjął w bloku wszystkie umowy zawierane w okresie i stalinowskim, i peerelowskim, uznał je za umowy, na które Sejm i Senat wyraziły dzisiaj zgodę w trybie ustawy. Ten zapis konstytucji był nie tylko politycznie, ale i merytorycznie oprotestowany jako niebezpieczny dla państwa polskiego. A wynik jest taki, że obywatele polscy zamieszkali za granicą, którzy zachowali obywatelstwo albo którym należy przywrócić obywatelstwo, nie mogą, będąc obywatelami polskimi, powoływać się na swoje prawa wynikające z konstytucji i korzystać z gwarancji opieki nad nimi jako Polakami zamieszkałymi za granicą, tylko dlatego że prymat umowy międzynarodowej ze Związkiem Radzieckim, która w konstytucji została zatwierdzona, uzależnia stosowanie tych wszystkich uprawnień Polaków zamieszkałych za granicą od zgody następców prawnych Związku Radzieckiego. Trzeba dopiero te umowy wypowiadać, co ma miejsce w tej chwili.

Dlatego zapisanie najpierw w konstytucji, że przyjmuje się en bloc wszystkie te umowy dyskryminujące i pozbawiające suwerennego traktowania obywateli polskich za granicą, a dopiero później mówienie, że Rada Ministrów w ciągu dwóch lat od wejścia w życie konstytucji przedstawi Sejmowi wykaz umów międzynarodowych zawierających postanowienia niezgodne z konstytucją - co zresztą, moim zdaniem, nie zostało należycie wypełnione - wskazuje na to, jak niebezpieczna jest koncepcja przyjęta w konstytucji. Pominięcie jakiejkolwiek przyczyny wynikającej z prawa międzynarodowego, z klauzul generalnych, z zasad prawa międzynarodowego, bądź też niedopatrzenie Rady Ministrów może tutaj rodzić skutek negatywny co do suwerennego wykonywania przepisów konstytucyjnych przez państwo polskie, przy priorytecie umów międzynarodowych, którymi jesteśmy związani wstecz z mocy konstytucji.

Tak więc - przy określonych stosunkach politycznych, zwłaszcza z Rosją i z państwami powstałymi po rozpadzie Związku Radzieckiego - żeby wypowiadanie umów nie miało dzisiaj charakteru ocen politycznych, ale żeby miało podstawy związane z funkcjonowaniem prawa międzynarodowego, komisja zaproponowała dopisanie przepisu dosyć abstrakcyjnego, ale bardzo konkretnie wykładającego się na interpretację nie polityczną, tylko systemowoprawną dzisiejszego procesu wypowiadania umów dotyczących uprawnień w stosunku do obywateli polskich zamieszkałych na terenach wschodnich, na terenie państw, które powstały po rozpadzie Związku Radzieckiego. Komisja zaproponowała, żeby zapisać tutaj dodatkowy artykuł: "W zakresie nieuregulowanym ustawą stosuje się zasady prawne i klauzule generalne prawa międzynarodowego".

O jakie klauzule generalne chodzi w tym przypadku, w tym kontekście, który już in concreto został przeze mnie poruszony? Mianowicie o dwie klauzule generalne obowiązujące przy zawieraniu umów międzynarodowych. Pierwsza klauzula to jest pacta sunt servanda, czyli umowy są dotrzymywane, a druga klauzula, która pozwala wypowiedzieć te umowy, to rebus sic stantibus, czyli umowy są ważne w warunkach, w których były zawierane. Można wprawdzie powoływać się na te zasady bez wyraźnego zapisania tego w ustawie, ale wtedy trzeba je wywieść pośrednio z systemu prawa międzynarodowego, a nie z prawa wewnętrznego, co już może stanowić pewien casus belli w stosunkach politycznych.

Chcę przypomnieć, bo Wysokiemu Senatowi nie jest to znane, że w toku pracy nad konstytucją starły się dwa poglądy. Według poglądu większości Komisji Konstytucyjnej, zresztą politycznej większości, reprezentowanej przez profesora Działochę, do zapisu art. 9 stwierdzającego, że Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego, nie wchodzą - powtarzam: nie wchodzą - zasady prawne i klauzule generalne prawa międzynarodowego. Ponieważ ten problem był prezentowany i nie został zanegowany w toku pracy nad konstytucją, wydaje się, że dzisiaj - zwłaszcza przy interpretacjach Trybunału Konstytucyjnego, który mówi, że w obowiązującym systemie prawnym zarówno zasady prawne, jak i klauzule generalne mają charakter wiążący dla interpretacji prawa - jest ogromnie ważne, wobec całej genezy powstawania konstytucji i interpretacji art. 9, żeby jednak te zasady prawne, o których mówię, czyli zasady rebus sic stantibus i pacta sunt servanda, jako wzajemnie się kontrujące, były expressis verbis zapisane, wtedy kiedy chodzi o polityczne interesy państwa polskiego przy wypowiadaniu umów międzynarodowych.

Przepraszam za tę przydługą interpretację, ale jest to niezwykle ważna dziedzina. Nie tylko w zakresie systemu prawa, to znaczy, przypominam, przy zawartym w konstytucji priorytecie, prymacie umowy międzynarodowej nad prawem wewnętrznym, ale jednocześnie ze względu na dzisiejsze polityczne regulacje, korespondencje z systemem prawa ogólnoświatowego i z sytuacją polityczną Polski, która jest, jaka jest.

Z tych wszystkich względów, Panie Marszałku, Wysoki Senacie, proszę w imieniu komisji o przyjęcie uchwały zgodnie z propozycją Komisji Ustawodawczej zawartą w druku nr 353A. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, senatora Leona Kieresa, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Senator Leon Kieres:

Panie Marszałku! Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!

Ja oczywiście nie będę przedstawiał państwu treści tej ustawy, każdy z państwa ma ją przed sobą, ale zrelacjonuję państwu to, co się działo na posiedzeniu komisji, oraz dylematy, przed którymi stanęliśmy.

Przede wszystkim muszę państwu powiedzieć, że w posiedzeniu komisji brali udział nie tylko członkowie komisji, ale także pani profesor Anna Wyrozumska z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, pani dyrektor Mochowska z MSZ, pani poseł sprawozdawca Irena Lipowicz, ekspert profesor Władysław Czapliński z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

Pan senator Andrzejewski przedstawił państwu treść tej ustawy. Ja chciałbym nawiązać tylko do tego, o czym pan senator powiedział, wskazując na pierwszy i podstawowy problem wiążący się z tą ustawą, mianowicie odniesienie tej ustawy do konstytucji. Otóż problem relacji tej ustawy do konstytucji polega na tym, że konstytucja w gruncie rzeczy mówi o zawieraniu umów, o trybie, a zwłaszcza o uprawnieniach organów konstytucyjnych do zawierania umów międzynarodowych i zasadach związywania państwa tymi umowami, natomiast ustawa odnosi się do tych dwóch zagadnień, ale także reguluje - co właśnie jest istotne dla tej ustawy, może najistotniejsze - problematykę wykonywania tych umów oraz zmian ich zakresu i obowiązywania, a więc chociażby, o czym mówiłem, problematykę wypowiadania.

Ustawa nie reguluje z kolei, na co zwracano uwagę na posiedzeniu komisji, pewnych kwestii, które wiążą się z problematyką zakresu przedmiotowego ustawy. Przykładowo wyjaśnialiśmy sobie wspólnie z przedstawicielami MSZ, dlaczego ustawa nie odnosi się do kwestii tak zwanego tymczasowego stosowania umów międzynarodowych, tych umów, które Polska na przykład podpisała. Tymczasowe stosowanie umów międzynarodowych jest instytucją, która oznacza jakby związanie państwa tą umową jeszcze przed jej wejściem w życie. Otóż słusznie tutaj nam przedstawiciele MSZ zwrócili uwagę, że oprócz tej ustawy, która w gruncie rzeczy ma charakter, jak powiedziałem, precyzujący czy wykonawczy w stosunku do postanowień konstytucji, obowiązuje Polskę Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów z 23 maja 1969 r., ogłoszona w 1990 r., "Dziennik Ustaw" nr 74. Art. 25 tej właśnie konwencji mówi wyraźnie o obowiązkach państwa. Zapis ten nie budził zastrzeżeń strony polskiej, a więc obowiązuje on w prawie polskim - reguluje problematykę tymczasowego stosowania umów międzynarodowych właśnie przed ich wejściem w życie.

Kolejny problem to problem publikacji. Wydawałoby się, że jest to problem niebudzący wątpliwości, a jednak został on w tej ustawie doprecyzowany, wprawdzie tylko częściowo. Podnoszono na przykład zagadnienie, by tak jak było przed wojną, w czasach II Rzeczypospolitej, "Dziennik Ustaw" i "Monitor Polski" dzielić na dwie części, dział A i dział B, i by w dziale B zamieszczać publikacje umów międzynarodowych, co niewątpliwie znacząco uprościłoby dostęp do tych umów. Zrezygnowano z tego rodzaju rozwiązania, doprecyzowano jednak zagadnienie publikacji umów międzynarodowych, które wiążą Polskę w trybie ratyfikacji, ale bez zgody Sejmu. Zwracam na to państwa uwagę, ponieważ publikacja umowy międzynarodowej ratyfikowanej za zgodą parlamentu odbywa się oczywiście w trybie przewidzianym dla publikacji ustaw, zaś wtedy, kiedy nie ma ona zgody parlamentu, po ratyfikacji przez prezydenta. Ustawa mówi, że w przypadku tej ostatniej sytuacji to prezydent, ratyfikując umowę, jest jednocześnie odpowiedzialny za jej publikację.

Sprawa tak zwanej dużej i małej ratyfikacji była tutaj podniesiona przez pana senatora Andrzejewskiego. Przypominam państwu, że duża ratyfikacja to ratyfikacja za zgodą parlamentu, a więc w trybie właściwym dla postępowania związanego z przyjmowaniem ustaw, jest to zatem problematyka udziału nie tylko Sejmu, ale również Senatu. Mała ratyfikacja to przyjęcie umowy międzynarodowej przez Radę Ministrów. Problematyka ta była omawiana i wszystkie dylematy związane z tą sprawą zostały przedstawione, nie będę więc do tego wracał.

Profesor Czapliński, nasz ekspert, zwrócił nam uwagę na art. 241 Konstytucji, o którym mówił pan senator Andrzejewski. Chodziło mianowicie o to, jak będzie wyglądała sprawa umów międzynarodowych, które odnoszą się dzisiaj do zagadnień wymagających ratyfikacji, zwłaszcza ratyfikacji za zgodą parlamentu, a były przyjmowane w różnym trybie przed wejściem w życie konstytucji z 1997 r. Oczywiście, ta problematyka ma przede wszystkim charakter konstytucyjny, więc uznaliśmy, że jej regulowanie nie jest materią tej ustawy. Regulować te sprawy powinna konstytucja. Podzieliliśmy więc pogląd rządu, że jeśli problematyka ta nie została uregulowana w trybie przepisów konstytucyjnych, to trzeba czekać na ewentualne rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny kwestii, co z takimi umowami międzynarodowymi, które były przyjmowane na przykład w drodze uchwał rządu.

Pan senator Romaszewski podniósł dwie bardzo istotne kwestie. Pierwsza z nich dotyczyła tego, dlaczego tylko Sejm jest pytany o opinie w sprawie rezygnacji z tak zwanego trybu ustawodawczego w sprawie zgody na ratyfikację. No niestety, tak stanowi konstytucja. Przewodniczący naszej komisji, pan senator Bartoszewski, nawet skomentował to, mówiąc wprost, że decydując się na funkcję senatora, musieliśmy się zgodzić również z tym, iż w tej sprawie uprawnienia Senatu i uprawnienia Sejmu nie są w pełni równoważne.

Drugi problem podniesiony przez pana senatora Romaszewskiego dotyczył tego, czy Sejm i Senat, w momencie gdy wyrażają zgodę na ratyfikację w trybie art. 89 i 90 Konstytucji, mogą wyrazić zgodę na tak zwaną ratyfikację warunkową, na przykład poprzez wniesienie o odrzucenie deklaracji interpretacyjnej - takie dokumenty są przecież do umów dołączane - czy wniesienie o przyjęcie określonych zastrzeżeń do ratyfikowanej umowy lub też o odrzucenie już wcześniej uzgodnionych zastrzeżeń. Podzieliliśmy tu pogląd rządu, uznając go za słuszny, bo niestety - niestety z punktu widzenia naszego interesu, interesu parlamentu - podpisana umowa powinna podlegać procedurze ratyfikacyjnej wraz z podpisanym tekstem, czyli łącznie z deklaracją interpretacyjną i ze zgłoszonymi zastrzeżeniami lub w przypadku ich braku bez tych zastrzeżeń. W przeciwnym razie otwieralibyśmy jakby nową procedurę uzgadniania tekstu umowy międzynarodowej.

Teraz problematyka zatwierdzania jako inna forma związywania państwa umową międzynarodową. Otóż tutaj polski ustawodawca, w tym także Senat, stanął przed pewnym problemem. Chodzi mianowicie o to, że pojęcie "zatwierdzanie" w Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów jest używane w innym znaczeniu niż w naszej konstytucji - jest tam rozumiane jako związywanie się przez państwo umową międzynarodową. Z kolei w Konstytucji polskiej rozumie się przez nie także pewien element procedury wewnętrznej. Naszym zdaniem, ustawa wyszła obronną ręką z próby pogodzenia tych dwóch tendencji - nie będę tego już państwu szczegółowo wyjaśniał.

O publikacji już mówiłem.

Aha, jeszcze jeden bardzo istotny problem, mianowicie rola prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i to, czy może on samodzielnie występować z inicjatywami podejmowania rozmów w sprawie umów międzynarodowych. W świetle postanowień konstytucji, a także konwencji wiedeńskiej, zwłaszcza art. 7 ust. 2, prezydent oczywiście ma taką możliwość, ponieważ jednak podstawową odpowiedzialność za politykę zagraniczną ponosi rząd, to każdy, kto sprawuje urząd prezydenta, ma prawo składania oświadczeń na forum międzynarodowym, tyle tylko, że po wcześniejszym uzgodnieniu tego z rządem. Tak nam to wyjaśniono.

Komisja zgłosiła dwie poprawki, obydwie są zbieżne z dwiema spośród trzech poprawek zgłoszonych przez Komisję Ustawodawczą.

Pierwsza poprawka poprawia ewidentny błąd w art. 25. Chodzi mianowicie o to, że wniosek składany do prezydenta o ratyfikację umowy, kiedy idzie o zmianę wcześniej ratyfikowanej umowy - a ta umowa dereguluje materię wymagającą akceptacji Sejmu lub Senatu przy ratyfikacji - powinien być oczywiście poprzedzony wcześniejszym uzyskaniem zgody przez parlament. To nie budziło żadnych kontrowersji, to jest oczywiste.

Jeśli natomiast chodzi o nową redakcję art. 26, to nie zmienia ona treści merytorycznej tego zapisu, tylko nadaje mu lepszą, jaśniejszą redakcję.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Komisja wnosi o przyjęcie uchwały zawartej w druku nr 353B. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chciałby zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę zapytania do senatorów sprawozdawców. Nie widzę chętnych.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw zagranicznych.

Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu, czy chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Jerzy Kranz:

Panie Marszałku!

Chciałbym w imieniu rządu wyrazić pogląd, że jeśli chodzi o poprawki zgłoszone przez Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, to znajdują one poparcie i akceptację rządu. Z kolei jeśli chodzi o dwie z trzech poprawek zgłoszonych przez Komisję Ustawodawczą, to stanowisko rządu jest inne. Dotyczy to pierwszej i trzeciej poprawki.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie panu ministrowi.

Pan senator Chrzanowski, proszę bardzo.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Chciałbym prosić o wyjaśnienie takiego problemu. Jaka byłaby sytuacja, gdyby doszło do ratyfikowania umowy międzynarodowej dotyczącej na przykład układu politycznego, pokoju, czy podobnej sytuacji wymienionej w art. 89 ust. 1 Konstytucji, bez uchwalenia ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację takiej umowy? Czy taka umowa wiązałaby państwo, czy nie? Pytam dlatego, że to ma związek z art. 15 ust. 4 omawianej ustawy.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Czy pan minister mógłby odpowiedzieć na to pytanie?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Jerzy Kranz:

Odpowiedź na pytanie pana senatora Chrzanowskiego. W sferze międzynarodowo-prawnej, w stosunkach zewnętrznych z naszymi partnerami można przyjąć założenie, że taka umowa wiązałaby Polskę na zewnątrz w sensie międzynarodowo-prawnym, natomiast w sferze prawa krajowego pociągałaby za sobą odpowiedzialność polityczną i ewentualnie konstytucyjną. W skrajnych przypadkach można by również stwierdzać zgodnie z konwencją wiedeńską, że zostały naruszone podstawowe normy kompetencyjne, zarówno od strony merytorycznej, jak i proceduralnej. Byłyby to przesłanki do uznania takiej umowy za nieważną. Konkludując, byłaby to generalnie sytuacja skomplikowana politycznie i prawnie, ale oczywiście możliwa do wyprostowania.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Dziękuję.)

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Pan senator Majka, proszę bardzo.

Senator Krzysztof Majka:

Panie Ministrze, czy nie zachodzi kolizja między art. 25 konwencji wiedeńskiej a Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, głównie art. 87, a także art. 95 ust. 1 Konstytucji? Art. 25 konwencji dopuszcza tymczasowe stosowanie traktatu przed jego wejściem w życie, natomiast art. 87 i 91 stanowią, że umowa staje się częścią porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana. Co będzie w sytuacji, gdy zostanie ratyfikowana umowa, która ostatecznie nie wejdzie w życie albo jej wejście w życie będzie się przedłużać z powodu braku wymaganych ratyfikacji? Jaka będzie wówczas stosowana praktyka, jakie będą najwłaściwsze rozwiązania? Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Jerzy Kranz:

Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.

Odpowiedź na pytanie pana senatora Majki. Chciałbym powiedzieć tyle, że art. 25 konwencji wiedeńskiej dopuszcza możliwość - to znaczy, tak być nie musi, ale taka możliwość istnieje - tymczasowego stosowania umowy, jeżeli sam traktat tak postanawia albo państwa negocjujące uzgodniły to w jakikolwiek inny sposób. Co to znaczy, że sam traktat tak postanawia? W przypadku traktatu, którego treść Polska negocjowała, oznacza to, że strona polska musiałaby się na to zgodzić. Gdyby w czasie tych negocjacji, w przypadku umowy wielostronnej, Polska została przegłosowana przez inne strony i nie uznałaby za stosowne podpisywanie takiego traktatu, wówczas nie podpisałaby go i w ogóle nie pojawiłby się problem jego tymczasowego stosowania. Częściej może to dotyczyć traktatów dwustronnych, ale również wielostronnych, jednak w obu przypadkach z takim zastrzeżeniem, że nie jest to sprzeczne z prawem krajowym. To znaczy, że gdyby miało to prowadzić do sprzeczności z ustawą, już nie mówię o konstytucji, to takie stosowanie nie jest możliwe.

Dodam jeszcze, że sam problem ma charakter praktyczny i jest konstytucyjnie trudny. Należy jednak wychodzić z założenia, że jeżeli miałyby powstać jakiekolwiek sprzeczności z ustawą, to trzeba pamiętać o tym, że stosowanie tymczasowe, mówiąc ogólniej, ograniczy się w zasadzie do sytuacji, kiedy zobowiązania międzynarodowo-prawne dotyczyć będą organów państwa, nie zaś osób fizycznych i prawnych. Inaczej mówiąc, kiedy nie będą to normy, które mogłyby stanowić źródło powszechnego prawa, a obowiązywałyby tylko w ograniczonym zakresie, na przykład, jeśli chodzi o pewne zobowiązania państwa do poczynienia czegoś, przygotowania czy zlecenia przez rząd, przygotowania odpowiednich kroków ustawodawczych czy innych. Tylko wówczas takie tymczasowe stosowanie jest możliwe. W innych przypadkach będzie to trudne, każdy taki przypadek będzie trzeba badać osobno. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Rozumiem, że nie ma więcej pytań.

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymaganiach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, ale przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone na piśmie przed zamknięciem dyskusji nad daną ustawą.

Przypominam, że połączone komisje będą rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone na piśmie do marszałka Senatu przed zamknięciem dyskusji.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Wiesława Chrzanowskiego.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałbym się zająć sprawą związaną z art. 15 ust. 4 tej ustawy. W projekcie rządowym nie było tego przepisu, został on dodany w ramach postępowania legislacyjnego w Sejmie. W moim przekonaniu budzi on istotne wątpliwości, przede wszystkim dlatego, że w art. 89 ust. 2 Konstytucji mówi się tylko o zawiadamianiu Sejmu o zamiarze ratyfikacji, nie mówi się natomiast, że celem tego zawiadomienia jest wyjaśnienie, czy taki tryb ratyfikacji jest właściwy, czy niewłaściwy. Ponadto mówi się o zawiadamianiu tylko w takim wypadku, kiedy ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie. Z art. 15 ust. 4 rozpatrywanej ustawy wynika natomiast, że celem tego zawiadomienia jest jak gdyby rozstrzygnięcie ewentualnej różnicy zdań co do trybu ratyfikacji, którą można przeprowadzić na podstawie ustawy upoważniającej albo w trybie bezustawowym. To jest pierwsze zastrzeżenie.

Druga sprawa. Jest tutaj dość nienaturalny układ stosunków między władzą ustawodawczą i wykonawczą. Wydaje się, że polega on na tym, iż władza ustawodawcza wydaje tylko opinię, a przecież w sytuacji, kiedy nastąpiłaby już jakaś regulacja, decydująca rola musiałaby przypaść władzy ustawodawczej. Wymagałoby to jednak odpowiedniego umocowania w ramach konstytucji.

Kolejna sprawa. Co znaczy sformułowanie, że Sejm wyda negatywną opinię? Co to znaczy, że Sejm? Czy można sobie wyobrazić, że przy tej masie umów niższego rzędu będzie się to odbywać na posiedzeniu plenarnym Sejmu? To jest oczywiście praktycznie niemożliwe, szczególnie że w poprawce proponowanej przez Komisję Ustawodawczą mówi się, iż jest to kwestia trzydziestu dni. To są terminy realnie nie do zrealizowania. A komisja sejmowa to oczywiście nie jest Sejm. Komisja może zgłaszać jakieś dezyderaty itd., ale nie odpowiada ona temu zapisowi ustawowemu. Dlatego też myślę, że taka próba rozszerzenia pewnych kompetencji Sejmu nie jest pomyślana w trafny sposób. Co więcej, jak gdyby stawia to Sejm na pozycji drugorzędnej w stosunku do rządu. Przecież w przypadku, gdyby rząd doprowadził do ratyfikacji w sytuacji, w której ratyfikowanie umowy wymagałoby zgody ustawowej - zgodnie z tym, co na moje pytanie odpowiedział pan minister - mogłoby to spowodować odpowiedzialność polityczną przed Trybunałem Stanu, a nawet nie polityczną, bo w moim przekonaniu konstytucyjną.

I dlatego sądzę, że byłoby właściwiej, zresztą zgodnie z pierwotnym projektem rządowym, pominąć art. 15 ust. 4. I taki wniosek chciałbym przedłożyć Wysokiej Izbie.

Druga sprawa. Mam zastrzeżenie do poprawki zgłoszonej przez Komisję Ustawodawczą, poprawki, która polega na dodaniu art. 25a w brzmieniu: w zakresie nieuregulowanym ustawą stosuje się zasady prawne i klauzule generalne prawa międzynarodowego. Nie chodzi mi o to, że ma się tego nie stosować, nie w tym kierunku idę. Ale art. 87 w rozdziale 3 Konstytucji mówi, jakie są źródła powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej. I tam nie wymienia się klauzul i zasad prawnych. Można mieć do tego artykułu pewne zastrzeżenia, bo wiadomo, że w prawie międzynarodowym między innymi ma znaczenie prawo zwyczajowe, również w tym zakresie, zresztą i w porządku wewnętrznym, a konstytucja zawęża to tutaj tylko do prawa stanowionego. Ale niezależnie od tego myślę, że i bez tego artykułu klauzule generalne służyłyby oczywiście do interpretacji istniejących przepisów. Dodawanie przepisu, który może budzić wątpliwości natury ściśle jurystycznej, praktycznie nie zmienia sytuacji i dlatego wydaje mi się, że można by z tego zrezygnować. Dziękuję, Panie Marszałku.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Kulaka. Następnym mówcą będzie pan senator Leon Kieres.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Chciałbym zasygnalizować sprawę stosunkowo drobną i nie aż tak istotną, jak sygnalizowali to moi przedmówcy. Niemniej jednak na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w pewnym momencie wynikł spór... No, może to trochę za mocno powiedziane, ale pojawiła się niejasność dotycząca samej pisowni zapisu art. 26. Komisja w swoim sprawozdaniu proponuje w ogóle stylistyczną przebudowę tego zapisu, żeby stał się on jasny i bardziej czytelny. Wiedząc, że różnie w naszej Izbie toczą się losy poprawek zgłaszanych przez senatorów i przez komisje, proponowałbym i prosiłbym Wysoką Izbę o przyjęcie właśnie tej zaproponowanej treści nowego zapisu, tylko inaczej sformułowanej językowo, tak jak proponuje Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Ale gdyby stało się tak, że ta poprawka nie uzyskałaby większości, to wtedy art. 26 pozostaje w dotychczasowej wersji.

W takiej sytuacji zgłoszę poprawkę prostującą zapis typowo ortograficznie. Mianowicie w tym znaczeniu, w jakim jest użyte słowo "niezakończone", powinno ono być pisane rozłącznie. Nie mieliśmy co do tego pełnej pewności, dlatego wykorzystałem miniony tydzień, aby poprosić Biuro Informacji i Dokumentacji Senackiej o ekspertyzę językową w tej sprawie. Pozwolę sobie zacytować część tej ekspertyzy.

"Sformułowanie zacytowane przez pana senatora zawiera usterkę językową, tak zwaną elipsę, opuszczenie łącznika w orzeczeniu imiennym. Omawiane zdanie zawiera dwa orzeczenia imienne: «zostały rozpoczęte» i «nie zostały zakończone»..." Wszystko to rozłącznie, oczywiście; w drugim orzeczeniu opuszczono jeden człon. "W związku z tym tekst skrótowo powinien brzmieć: «do czynności, które zostały rozpoczęte, a nie zostały zakończone». Jeżeli tekst nie może już zostać zmieniony, wyrazy «nie zakończone» powinny być pisane rozłącznie, gdyż zdanie zawiera przeciwstawienie - zostały rozpoczęte, a nie zakończone, z domyślnym członem «zostały»."

Wobec tego składam taką poprawkę. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Leona Kieresa.

Senator Leon Kieres:

Panie Marszałku! Panie i Panowie!

Co do art. 15, o którym mówił pan marszałek Chrzanowski, to dyskutowaliśmy o tym na posiedzeniu komisji. Chodzi o ust. 4. Jeszcze wczoraj rozmawiałem na ten temat z panią poseł Ireną Lipowicz, która mówiła, że komisja sejmowa miała wiele problemów z tym artykułem, bo on rzeczywiście nie był w przedłożeniu sejmowym. Poza argumentami, o których mówił pan marszałek Chrzanowski, jest jeszcze jeden problem. Mianowicie w tym przepisie ocieramy się w bardzo niebezpieczny sposób o art. 141 Konstytucji, czyli o taką kwestię, kto ma prawo zwoływania rady gabinetowej. Ma je tylko prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Oczywiście tutaj nie ma mowy o tym, iż Sejm zwołuje radę gabinetową. A Sejm, jak nam mówiono, w pewnym stopniu zwołuje posiedzenie Rady Ministrów w celu ustosunkowania się do zastrzeżeń Sejmu w sprawie wyboru trybu ratyfikacyjnego, bez zgody, w formie ustawy, polskiego parlamentu. A więc jest to przepis, który, jak nam tłumaczono, miałby na celu nie tylko takie deklaratywne poszanowanie uprawnień parlamentu, ale w pewnym stopniu i oddziaływanie na Radę Ministrów tak, żeby jeszcze raz rozważyła to zagadnienie. Aczkolwiek, Panie Marszałku, ja się zgadzam z panem, że ust. 4 w bardzo niebezpieczny sposób ingeruje w materię konstytucyjną. Chociaż można rozumieć intencje Sejmu, to jednak relacje wobec konstytucji są tutaj, moim zdaniem, niezbyt dobre.

Co do wystąpienia pana senatora Kulaka, to komisja poparła tę poprawkę. Oczywiście nie wnikam w redakcję, w to, czy ma tam być interpunkcja taka lub inna. Zresztą, jak czytałem protokół z posiedzenia komisji, widziałem, że ta poprawka dotycząca przeredagowania, zaproponowana przez senatora Kulaka i poparta przez senatora Bartoszewskiego, ma charakter stawiający ją, w pewnym stopniu, ponad podziałami. Nie budziła żadnych wątpliwości. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zabrać głos w dyskusji?

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Informuję także, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli: pan senator Chrzanowski i pan senator Kulak.

Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.

Czy przedstawiciel rządu chce ustosunkować się do przedstawionych wniosków?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jerzy Kranz: Tak, Panie Marszałku.)

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Jerzy Kranz:

W gruncie rzeczy pozostały do rozważenia i ustosunkowania się dwie poprawki wnoszone przez Komisję Ustawodawczą, do których nawiązywali tutaj mówcy. Poprawka pierwsza, która nawiązuje do art. 15 ust. 3 i ust. 4, następnie zaś proponowany art. 25a.

Odniosę się do wypowiedzi pana senatora Chrzanowskiego. Jak wiadomo, sprawa ta jest uregulowana w konstytucji w ten sposób, że mówi się o zawiadomieniu Sejmu. I w zasadzie Sejm jest jedynym organem z obu Izb parlamentarnych, który się zawiadamia. Zaczynam od takiego ogólnego stwierdzenia, ponieważ Sejm miał pewne uwagi, nawet niekoniecznie zastrzeżenia, po prostu pewną koncepcję uregulowania tego. A więc ten przepis, ten ust. 4, jest wynikiem naszej dyskusji z Sejmem. I rząd generalnie przychyla się do zachowania ust. 4, wychodząc z założenia, że on niczego nie psuje, a jest wolą Sejmu i nie jest sprzeczny z intencjami rządu.

Teraz wyjaśnię może to, co pan senator Chrzanowski słusznie poddał egzegezie, a więc przepis konstytucyjny mówiący o zawiadamianiu Sejmu. Przepis ten nie jest do końca jasny. W rozmowach wyszliśmy jednak z założenia, że nie jest to przepis pusty, w którym mówi się tylko, że należy wysłać - mówiąc potocznie - list do Sejmu czy do marszałka i na tym się sprawa kończy, nikogo już nic nie obchodzi. Konstrukcja, która jest tutaj przedstawiona, daje Sejmowi możliwość pewnej kontroli, ale nie zaburza przy tym podziału władz i kompetencji. Generalnie jest bowiem tak, że do zawierania umów, zgodnie z konstytucją, upoważniony jest rząd. Sejm czy też obie Izby, w zależności od trybu, wyrażają zgodę na ratyfikację, sama zaś ratyfikacja należy do kompetencji prezydenta. To jest w miarę jasny podział. Jeżeli jednak rząd prześle do Sejmu propozycję na przykład ratyfikacji umowy bez zgody wyrażonej w ustawie, a Sejm będzie innego zdania, to musi dojść do dialogu politycznego z rządem. Zawieranie umów jest bowiem kompetencją rządu i gdyby był on innego zdania niż Sejm, gdyby uparł się przy propozycji ratyfikacji przez prezydenta bez zgody ustawowej, to - tak jak pan senator Chrzanowski podkreślił - na pewno pojawi się problem odpowiedzialności politycznej i konstytucyjnej. Ale takie jest życie i nie ma powodu, żeby to dodatkowo zbyt formalistycznie regulować. Dlatego też uważamy, że w gruncie rzeczy przepis ten mógłby pozostać.

Kolejna kwestia, słusznie podniesione przez pana senatora Chrzanowskiego, dotyczy Sejmu. Po konsultacjach z komisjami sejmowymi doszliśmy do wniosku, że o tym zadecyduje sam Sejm i powinien to zawrzeć w swoim regulaminie. Można sobie wyobrazić, że będzie to miało formę uchwały plenarnej, aczkolwiek jest to dość skomplikowana procedura, która będzie w jakimś stopniu utrudniała prace Sejmu. Jeżeli jednak on się na to zdecyduje, to może tak być. W luźnych rozmowach przewidziano, że organem, do którego będzie się zgłaszać różnego rodzaju uwagi co do tego trybu, będzie Komisja Spraw Zagranicznych. Sejm ma jednak prawo ustalić w swoim regulaminie sposób, który uzna za właściwy i który jednocześnie będzie odpowiadał posłom. Wydaje się, że negatywna opinia może czy też powinna być wyrażana na plenum Sejmu, ale zostawiamy decyzję Sejmowi. Nie upieram się przy tym, nie chcę w to ingerować. Posłowie rozwiążą to sami. Proponowalibyśmy więc, żeby zostawić ten punkt, w przeciwnym bowiem razie w Sejmie powstanie kontrowersja na tle opinii Senatu, a przecież w zasadzie jedynie Sejm jest tym właściwym organem. Nie widzimy tutaj jakiegoś większego problemu.

Jeżeli chodzi o poprawkę pierwszą, Komisji Ustawodawczej, żeby w ust. 3 dodać wyrazy "po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia", to wydaje się nam, że nie jest ona konieczna przy utrzymaniu art. 15 ust. 4, który mówi o negatywnej opinii w terminie trzydziestu dni od zawiadomienia. Ta formuła jest elastyczniejsza, ponieważ gdyby w wyniku określonej sytuacji międzynarodowej powstała konieczność dość szybkiego działania, to Sejm, który w zasadzie nie jest zobowiązany za każdym razem wydawać w tym trybie opinii pozytywnej, poproszony jednak o nią przez rząd, mógłby ją wydać w terminie krótszym niż trzydzieści dni. W związku z tym zapisanie w ust. 3 tych trzydziestu dni opóźniłoby ten proces, a ten termin dla Sejmu jest i tak zawarty w ust. 4. Podsumowując więc, proponowałbym - i takie jest stanowisko rządu - żeby utrzymać ust. 4 i nie wprowadzać zmiany do ust. 3.

Z kolei jeżeli chodzi o wypowiedzi panów senatorów odnoszące się do proponowanego brzmienia art. 25a, to rząd również proponuje nie wnosić tej poprawki. Mogę tutaj zacytować między innymi pana senatora Chrzanowskiego, który mówił, że jest rzeczą oczywistą, iż generalne klauzule prawa jako pewne pojęcie i tak są stosowane, więc nie ma potrzeby dopisywania tego. Ponadto używa się tutaj sformułowania "klauzule generalne prawa międzynarodowego", a czegoś takiego w prawie międzynarodowym nie ma. To jest dodatkowy argument. A co to są zasady prawne w prawie międzynarodowym, to bardzo skomplikowany problem. Myślę więc, że można pominąć art. 25a. Tym bardziej że z kontekstu wcześniejszych wypowiedzi można było wywnioskować, jakoby miał on spełniać pewną funkcję zabezpieczającą. Trzeba mieć jednak pełną świadomość, że nawet gdyby wprowadzić ten artykuł, a okazałoby się, że istnieje jakaś umowa międzynarodowa z tak zwanego minionego okresu, która z różnych względów prawnych czy politycznych nam się nie podoba, to w żadnym razie - podkreślam: w żadnym razie - nie może to być podstawą do jakiegoś jednostronnego wycofania się Polski z umowy, bo te kwestie reguluje konwencja wiedeńska. Wypowiedzenie umowy czy położenie kresu umowie w inny sposób zawsze następuje w przewidzianym przez konwencję trybie. Żeby więc była jasność, powtórzę: wypowiedzenie umowy międzynarodowej czy też położenie jej kresu w inny, jednostronny sposób - z pewnego punktu widzenia wręcz dowolny - jest przez prawo międzynarodowe ograniczane. Art. 25a i tak nie miałby tu więc zastosowania, miałaby zastosowanie konwencja wiedeńska. Dziękuję uprzejmie.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Ustawodawczą oraz Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.

Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia.

Proszę senatora sekretarza o przedstawienie komunikatów.

Senator Sekretarz Stanisław Jarosz:

Komunikat numer jeden: posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Ustawodawczej rozpocznie się w sali plenarnej posiedzeń Senatu piętnaście minut po ogłoszeniu przerwy.

Następny komunikat: pan minister Skwarka informuje, że marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu dzisiejszym, to jest 16 marca, bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach.

Kolejny komunikat: zebranie Zespołu Senatorskiego Ruchu Społecznego AWS odbędzie się w sali nr 217 pięć minut po ogłoszeniu przerwy. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Ogłaszam przerwę do godziny 12.00.

(Przerwa w obradach od godziny 10 minut 10 do godziny 12 minut 33)

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Wznawiam obrady.

Przystępujemy do punktu szóstego porządku obrad: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora.

Przypominam, że wniosek Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w tej sprawie zawarty jest w druku nr 352.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, pana senatora Zdzisława Jarmużka.

Senator Zdzisław Jarmużek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

11 stycznia bieżącego roku pan senator Bogdan Zdrojewski złożył na ręce pani marszałek oświadczenie, iż rezygnuje z tym dniem z mandatu senatora Rzeczypospolitej Polskiej. Pani marszałek w dniu 26 stycznia owe oświadczenie przekazała Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich z prośbą o przygotowanie właściwego wniosku. Komisja w dniu 2 lutego bieżącego roku opracowała wniosek w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia z dniem 11 stycznia 2000 r. mandatu senatora Bogdana Zdrojewskiego wskutek zrzeczenia się mandatu.

Proszę Wysoką Izbę o przyjęcie wniosku komisji. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie?

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich projektem uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 75 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 1).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora.

Przystępujemy do punktu siódmego porządku obrad: zmiana w składzie komisji senackiej.

Przypominam, że wniosek Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w tej sprawie zawarty jest w druku nr 350.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, pana senatora Tadeusza Lewandowskiego.

Senator Tadeusz Lewandowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich pragnę przedstawić projekt uchwały w sprawie zmiany w składzie komisji. Otóż, pan senator Edmund Wittbrodt złożył wniosek o rezygnację z przynależności do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. (Poruszenie na sali).

Przepraszam. Senator Edmund Wittbrodt złożył wniosek o rezygnację z przynależności do Komisji Gospodarki Narodowej ze względu na objęcie funkcji przewodniczącego Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Jeszcze raz przepraszam za pomyłkę.

Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich na posiedzeniu w dniu 26 stycznia rozpatrzyła ten wniosek. Projekt uchwały w tej sprawie jest zawarty w druku nr 350.

W imieniu komisji proszę o przyjęcie tego projektu. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę chętnych.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich projektem uchwały w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.

Przypominam, że projekt ten zawarty jest w druku nr 350.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 - przeciw. (Głosowanie nr 2).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.

Powracamy do punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji i ustawy o języku polskim.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, która ustosunkowała się do wniosków przedstawionych w toku debaty i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą głos zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Kultury i Środków Przekazu senatora Andrzeja Mazurkiewicza i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Andrzej Mazurkiewicz:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu mam zaszczyt przedstawić państwu wnioski zawarte w druku nr 361Z, dotyczące nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji i ustawy o języku polskim.

W dniu wczorajszym, kiedy w trakcie sprawozdania z prac komisji przedstawiałem poprawki, które naniosła komisja, zastrzegłem, iż zdaniem komisji wiele poprawek powinno zostać zgłoszonych z sali, a wiele rozstrzygnięć powinno zostać podjętych przez Senat.

Wnioski i poprawki, które zostały zgłoszone, spowodowały, iż obrady komisji w dniu wczorajszym trwały ponad sześć godzin. Komisja niezwykle rozważnie i odpowiedzialnie podeszła do tego tematu, starając się wypośrodkować argumenty zarówno senatorów wnioskodawców, argumenty rządu, jak i wcześniejsze uwagi przedstawicieli Krajowej Rady.

Generalnie należy stwierdzić, iż zasadnicze zmiany, które zostały wprowadzone przez komisję, sprowadzają się do tego, aby umożliwić sponsorowanie sportu producentom napojów alkoholowych, usług medycznych, gier losowych i zakładów wzajemnych, z zastrzeżeniem, że producenci usług medycznych i leków nie będą mogli eksponować nazwy znaku towarowego i usług. Jest to w dużej mierze powrót do przedłożenia rządowego. Jak państwo senatorowie doskonale pamiętają, duże emocje budził fakt, iż pojawił się zapis, który dotyczył akcesoriów związanych z napojami alkoholowymi.

O ile w ustawie z dnia 9 listopada 1995 r., ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, w art. 2 użyte są określenia, które precyzują pewne pojęcia dotyczące wyrobów tytoniowych, rekwizytów, produktów imitujących te wyroby, o tyle powtórzenie tego zapisu przez Sejm nie miało odniesienia do ustawy o wychowaniu w trzeźwości i zwalczaniu alkoholizmu. W tej ustawie takich pojęć i takiego słownika nie ma.

Ponieważ w przedłożeniu rządowym znalazł się zapis, który mówi o napojach alkoholowych, komisja podjęła decyzję, aby ten zapis w przedłożeniu rządowym zachować. Kolejnym argumentem przemawiającym za tym jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które mówi o tym, iż nie należy wykraczać poza materię przedkładanego projektu. Ta argumentacja spotkała się z pozytywną opinią komisji.

Komisja wprowadziła również autopoprawkę dotyczącą artykułu mówiącego o zakazie przerywania reklamami filmów dla dzieci, filmów dokumentalnych oraz programów publicystycznych. Poprzedni zapis pozwalał na takie działania, o ile czas emisji takich programów był dłuższy niż trzydzieści minut. Komisja doprecyzowała tę poprawkę. Art. 16a ust. 6 pkt 3 został sprecyzowany do tego stopnia, iż wprowadza on całkowity zakaz przerywania filmów, o których mówiłem, a więc filmów dla dzieci, filmów dokumentalnych i audycji publicystycznych. Jest to ochrona pewnych audycji, która, zdaniem komisji, w tej ustawie powinna zostać wprowadzona.

Dużo emocji budził fakt zgłoszenia poprawki, która znalazła się w druku senackim nr 361, a która dotyczyła wpisania nowych ośrodków telewizyjnych: w Olsztynie, Opolu, Zielonej Górze i w Białymstoku. I tu również mieliśmy do czynienia z interpretacją prawną. Mianowicie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego mówiło, iż Senat w swoich działaniach nie może wyjść poza druk, który trafił pod obrady Wysokiej Izby. Dodatkową informacją był fakt, iż Trybunał Konstytucyjny miał tutaj jak gdyby dwa różne stanowiska. Pierwsze stanowisko było takie, że jeżeli coś było omawiane w Sejmie, to Senat może podjąć taką sprawę. I drugie stanowisko - do którego komisja się przychyliła - dotyczy pilnego projektu ustawy, a projekt nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji był rządowym projektem ustawy.

I orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 1995 r. mówi o tym, iż nie powinno się wykraczać poza materię projektu pilnego. Komisja podzieliła to stanowisko, stąd też mimo podzielenia argumentacji co do celowości uruchomienia tych ośrodków telewizyjnych w miastach, o których jest mowa, ten zapis nie znalazł poparcia.

Nie znalazły również poparcia zapisy dotyczące nadawcy społecznego, pomimo iż komisja uważa, że takie zapisy w ustawie powinny się znaleźć. Komisja przyjęła argumentację przedstawiciela strony rządowej, iż w kolejnej nowelizacji te kwestie zostaną uregulowane.

Jak państwu wspomniałem na wstępie, sześć godzin ciężkiej pracy komisji zaowocowało projektem, który, naszym zdaniem, w dużej mierze wychodzi naprzeciw potrzebom środowisk sportowych, umożliwiając sponsorowanie wielkich imprez sportowych. Pragnę podkreślić, że nadal zostaje utrzymany całkowity zakaz reklamy wyrobów alkoholowych, tytoniowych i innych wyrobów, które są wymienione w nowelizacji tej ustawy. Komisja przychyla się jedynie do umożliwienia sponsorowania niektórych imprez przez producentów. Zmierzamy więc, po długiej i ciężkiej pracy, do zakończenia spraw dramatycznych, spraw budzących wielkie emocje.

W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu proszę o przyjęcie wniosków zaopiniowanych pozytywnie przez komisję. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości komisji senator Dorotę Kempkę i przedstawienie wniosków mniejszości.

Senator Dorota Kempka:

Dziękuję.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W imieniu części komisji, która poparła wnioski mniejszości, bardzo proszę o poparcie dwóch wniosków. Jest to poprawka dwudziesta ósma, na stronie 8 i poprawka trzydziesta druga, również na tej stronie.

W poprawce dwudziestej ósmej wnioskodawca proponuje, żeby zmienić zapis w ust. 1, zapis, który by brzmiał w tej chwili nieco inaczej: "serwisów informacyjnych, z wyjątkiem sportowych i prognozy pogody".

W poprawce trzydziestej drugiej chodzi natomiast o coś zupełnie innego, o to, aby można było sponsorować również półfinały i finały mistrzostw świata i Europy, które cieszą się szerszym zainteresowaniem; żeby sponsorować również finały, w których biorą udział nasi sportowcy: piłki siatkowej, piłki ręcznej i innych dyscyplin sportowych. Taka jest propozycja druga, która jest wnioskiem mniejszości.

Proszę o poparcie poprawki dwudziestej ósmej i trzydziestej drugiej, zawartych w naszym druku na ósmej stronie. Dziękuję za uwagę.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa wnioskodawców, senatorów wnioskodawców chce jeszcze zabrać głos?

Pan senator Drożdż, proszę bardzo.

Senator Kazimierz Drożdż:

Dziękuję Panie Marszałku!

Zwracam się z prośbą do Wysokiej Izby o poparcie poprawki dwudziestej szóstej: "osoby fizyczne lub osoby prawne, których zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzedaż towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 1, 3 i 4". Chcę powiedzieć, że zachowanie zapisu w wersji proponowanej zatrzyma dopływy znacznych środków finansowych dla sportu polskiego. A mając na uwadze dzisiejszą technikę dosyłu sygnału, budżety reklamowe skonsumują nadawcy niepodlegający polskim regulacjom prawnym. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Pani senator Czuba, proszę bardzo.

Senator Krystyna Czuba:

Chciałabym zabrać głos odnośnie do poprawki trzydziestej czwartej i trzydziestej piątej. Dotyczą one nadawcy społecznego. Poprawki te zostały wprowadzone po tym, jak w Sejmie upadły trzema głosami - przypominam: tylko trzema głosami. Chciałam powiedzieć, że zarzut niekonstytucyjności podziela tylko część prawników, inni prawnicy mają na ten temat inne zdanie. Chciałabym to bardzo podkreślić.

Ten temat - nadawca społeczny - jest w sposób szczególny oczekiwany przez bardzo dużą część społeczeństwa. Chciałabym prosić o poparcie tej poprawki. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Pan senator Abramski, proszę bardzo.

Senator Paweł Abramski:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Marszałku, w imieniu wnioskodawców, którzy podpisali się pod poprawką czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą, wnoszę i proszę Wysoką Izbę o wykreślenie proponowanej przez komisję poprawki trzydziestej ósmej oraz głosowanie za poprawką czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą. Chcę powiedzieć, że pod tą poprawką, oprócz mnie, podpisali się państwo senatorowie: Lipiec, Suchański, Danielak, Simonides i Tomaszek. Bardzo proszę o poparcie tych poprawek.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Zaraz, zaraz, Panie Senatorze, pan proponuje wycofanie poprawki trzydziestej ósmej...

Senator Paweł Abramski:

Tak jest, skreślenie proponowanej przez komisję poprawki trzydziestej ósmej...

(Wicemarszałek Andrzej Chronowski: Panie Senatorze...)

To znaczy o zagłosowanie przeciw.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

No, to już o wiele lepiej wygląda, Panie Senatorze.

Czy ktoś z państwa wnioskodawców jeszcze chce zabrać głos?

Proszę bardzo, pan senator Jarmużek, potem pan senator Kulak.

(Senator Zbigniew Kulak: Dziękuję, Panie Marszałku.

Ja w uzupełnieniu wypowiedzi pani senator...)

Przepraszam bardzo, Panie Senatorze, ale teraz pan senator Jarmużek, później pan senator.

(Senator Zbigniew Kulak: Ach, przepraszam bardzo.)

Prosiłbym jednak do mikrofonu, rzeczywiście słyszalność jest dzisiaj słaba.

Senator Zdzisław Jarmużek:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Proszę Wysoką Izbę o poparcie moich poprawek, czyli poprawki trzydziestej dziewiątej i czterdziestej. Proszę o przyjęcie tych poprawek dlatego, że nie powinniśmy ograniczać możliwości tworzenia nowych oddziałów terenowych telewizji publicznej do z góry określonych ustawą kilku ośrodków. To prawo wyboru należy pozostawić spółce Telewizja Polska SA jako instytucji najlepiej do tego przygotowanej merytorycznie i do tego uprawnionej. Uważam, że inne rozwiązania są rozwiązaniami nakazowymi. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Pan senator Kulak, proszę bardzo.

Senator Zbigniew Kulak:

Dziękuję.

Panie Marszałku! W uzupełnieniu wypowiedzi pani senator Kempki, która ustosunkowywała się do w gruncie rzeczy mojej poprawki, poprawki dwudziestej ósmej, chciałbym wyjaśnić, że jestem wręcz zdziwiony, że ona jest tylko wnioskiem mniejszości. Proszę państwa, audycje sportowe, informacje sportowe są z całą pewnością programami informacyjnymi, a nie programami prognostycznymi. Prognozy dotyczą pogody, natomiast sport jest przekazywany w formie informacji, w formie audycji i serwisów informacyjnych.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Czy ktoś z państwa senatorów wnioskodawców chce jeszcze zabrać głos?

(Senator Jan Chojnowski: Ja proszę o głos.)

W jakim trybie chciałby pan zabrać głos, Panie Senatorze? Pan nie był ani wnioskodawcą, ani sprawozdawcą.

(Senator Jan Chojnowski: Tak, nie byłem. Ale w związku z poprawką pana senatora Abramskiego, w trybie sprostowania: w Białymstoku jest oddział terenowy...)

Niestety, Panie Senatorze, przepraszam bardzo, ale regulamin jest tutaj dość rygorystyczny. Było wyjaśnienie, była dyskusja na ten temat. Myślę, że było mnóstwo czasu na to, żeby te sprawy przepracować.

Szanowni Państwo Senatorowie! Przypominam, że następujący wnioskodawcy wycofali swoje poprawki: pani senator Krystyna Czuba - piętnastą; pan senator Tomasz Michałowski - dwudziestą drugą; Komisja Kultury i Środków Przekazu - dwudziestą piątą; pani senator Krystyna Czuba - trzydziestą szóstą.

Przypominam, że zgodnie z art. 52 ust. 7 Regulaminu Senatu każdy senator może podtrzymać wycofany wniosek, przejmując uprawnienia dotychczasowego wnioskodawcy.

Czy ktoś z państwa senatorów chce podtrzymać wycofane wnioski? Nie widzę chętnych.

W związku z tym przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji i ustawy o języku polskim.

Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Poprawka pierwsza, pana senatora Suchańskiego. Poprawka ta zmierza do objęcia definicją reklamy przekazów pochodzących od nadawcy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 22 głosowało za, 53 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 3).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą, poprawką pana senatora Suchańskiego. Poprawka ta ma na celu włączenie pod pojęcie sponsorowania, finansowania, współfinansowania lub rozpowszechniania audycji przez osoby będące nadawcą lub producentem audycji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 29 głosowało za, 54 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 4).

Wysoki Senat poprawkę drugą odrzucił.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią, poprawką Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisje. Poprawka trzecia stanowi, że telesprzedażą są również pojedyncze oferty sprzedaży towarów lub nieodpłatnego świadczenia usług.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 86 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 5).

Wysoki Senat poprawkę trzecią przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą, pana senatora Drożdża. Poprawka ta zmienia definicję kryptoreklamy, usuwając z niej zdanie stanowiące, że reklama taka umożliwia wprowadzenie publiczności w błąd co do charakteru przekazu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 27 głosowało za, 56 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 6).

Wysoki Senat poprawki czwartej nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą, pani senator Czuby. Poprawka ta podwyższa do 40% udział w miesięcznym czasie nadawania w programach radiowych i telewizyjnych utworów wykonywanych w języku polskim lub związanych z kulturą polską.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 35 głosowało za, 52 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 7).

Wysoki Senat poprawki piątej nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka ta ma charakter stylistyczny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 88 głosowało za, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 8).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką siódmą. Jej przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawkami ósmą, dziewiątą i dziesiątą. Jest to poprawka senatora Jarosza. Poprawka siódma, nadając nowe brzmienie art. 15 ust. 4, stanowi, że minimalny udział w programie audycji wytworzonych przez producentów europejskich określi Krajowa Rada w rozporządzeniu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 7 głosowało za, 72 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 9).

Wysoki Senat poprawki siódmej nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką ósmą, pana senatora Jarosza. Jej przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawkami dziewiątą i dziesiątą. Poprawka ósma określa, że minimalny udział w programie audycji wytworzonych przez producentów będzie wynosił połowę kwartalnego czasu nadawania programu, dając możliwość obniżenia tej wysokości tam, gdzie jest to wykonalne, z uwzględnieniem charakteru nadawcy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 9 głosowało za, 62 - przeciw, 18 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 10).

Wysoki Senat poprawkę ósmą odrzucił.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiątą. Jej przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawką dziesiątą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu, poparta przez komisję. Poprawka dziewiąta zezwala na obniżenie minimalnego udziału w programie audycji wytworzonych przez producentów europejskich w przypadku, gdy jest to wykonalne, i z uwzględnieniem charakteru nadawcy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 56 głosowało za, 26 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 11).

Wysoki Senat poprawkę dziewiątą przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką jedenastą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu, poparta przez komisję. Poprawka ma charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 87 głosowało za, 2 - przeciw. (Głosowanie nr 12).

Wysoki Senat poprawkę jedenastą przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwunastą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka ta poprawia błąd redakcyjny oraz uniemożliwia obniżanie minimalnych udziałów nadawania w programach audycji wytworzonych pierwotnie w języku polskim oraz utworów wykonywanych w języku polskim lub związanych z kulturą polską.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 79 głosowało za, 1 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 13).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzynastą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu poparta przez komisję. Poprawka ta zmienia redakcję przepisu, stanowiąc, że producentem lub koproducentem może być także pojedyncza osoba fizyczna lub prawna, a nie tylko grupa tych osób.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 14).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czternastą, którą przegłosujemy łącznie z poprawką szesnastą. Są to poprawki Komisji Kultury i Środków Przekazu poparte przez komisję. Poprawki czternasta i szesnasta nakładają obowiązek nadawania w ramach audycji wytworzonych pierwotnie w języku polskim oraz utworów wykonywanych w języku polskim lub związanych z kulturą polską minimum 10% audycji nowo wytworzonych, czyli wytworzonych w okresie trzech lat przed datą ich prezentowania.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 85 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 15).

Wysoki Senat poprawki przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką siedemnastą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu poparta przez komisję. Ma ona charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 88 głosowało za. (Głosowanie nr 16).

Wysoki Senat poprawkę siedemnastą przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką osiemnastą, pana senatora Drożdża, popartą przez komisję. Poprawka ta doprecyzowuje przepis, wskazując, że przerwy w transmisjach zawodów sportowych mają wynikać z przepisów dotyczących ich rozgrywania oraz że reklamy i telesprzedaż mogą być nadawane właśnie w tych przerwach.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 85 głosowało za, 2 - przeciw, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 17).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiętnastą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka ma charakter stylistyczny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 88 głosowało za, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 18).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka usuwa błąd w odesłaniu oraz stanowi, że audycje publicystyczne, dokumentalne i przeznaczone dla dzieci nie będą mogły być przerywane reklamami i telesprzedażą.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 88 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 19).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą pierwszą. Jest to poprawka senatorów: Świątkowskiego, Tuska, Kempki, Drożdża, poparta przez komisję. Poprawka ta ogranicza zakaz reklamy do reklamy napojów alkoholowych w brzmieniu przyjętym przez Sejm; zakazana jest także reklama rekwizytów alkoholowych, produktów imitujących wyroby lub rekwizyty alkoholowe oraz symboli związanych z używaniem alkoholu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 75 głosowało za, 11 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 20).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą trzecią, pana senatora Michałowskiego, popartą przez komisję. Poprawka zmierza do podkreślenia tego, że reklama w żaden sposób nie może zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi niepełnoletnich.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 76 głosowało za, 5 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 21).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą czwartą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka ta usuwa błąd redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 87 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 22).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą szóstą, pana senatora Drożdża. Poprawka ta zezwala na sponsorowanie wszystkich audycji i innych przekazów przez producentów napojów alkoholowych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 30 głosowało za, 55 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 23).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą siódmą, Komisji Kultury i Środków Przekazu. Poprawka ta stanowi, że sponsorowanie transmisji sportowych nie może być dokonywane przez przedsiębiorców, których działalność polega na produkcji, sprzedaży lub innym udostępnianiu towarów i usług, których reklama jest zakazana.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 9 głosowało za, 68 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 24).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą ósmą, pana senatora Kulaka, popartą przez mniejszość komisji. Poprawka ma charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu? (Rozmowy na sali).

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 44 głosowało za, 40 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 25).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Szanowni Państwo Senatorowie, uprzejmie proszę, aby dokładnie naciskać przycisk, ponieważ sytuacja jest taka, że jednak część z państwa senatorów nie głosuje, co powoduje pewnego rodzaju kłopot. Na przykład może się okazać, że jeden senator w ogóle nie bierze udziału w głosowaniu.

Proszę państwa, jest informacja, że jednak niegłosujący senatorowie zmieniają się.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą dziewiątą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu, poparta przez komisję. Poprawka ma charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 83 głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 26).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą, Komisji Kultury i Środków Przekazu, popartą przez komisję. Poprawka ta dostosowywuje terminologię ustawy do ustawy - Kodeks karny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 63 głosowało za, 18 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 27).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą pierwszą, pani senator Czuby, popartą przez komisję. Poprawka ta zmierza do podkreślenia tego, że katalog ważnych wydarzeń, wskazanych w art. 20b ust. 2 ma charakter przykładowy i otwarty.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 57 głosowało za, 25 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 28).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą drugą, pana senatora Drożdża, popartą przez mniejszość komisji. Poprawka trzydziesta druga rozszerza zakres unormowania dotyczącego szczegółowych zasad nadawania ważnych wydarzeń, o zasadniczym znaczeniu społecznym, na półfinały i finały mistrzostw świata i Europy we wszystkich dyscyplinach sportu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 38 głosowało za, 49 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 29).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą trzecią, pani senator Czuby, popartą przez komisje. Ma ona charakter redakcyjny. Uzupełnia odesłanie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 67 głosowało za, 14 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 30).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami trzydziestą czwartą i trzydziestą piątą, nad którymi głosujemy łącznie. Są to poprawki pani senator Czuby. Ich celem jest wprowadzenie do ustawy nowego rodzaju nadawcy, nadawcy społecznego, który będzie w swoim programie upowszechniać dobre obyczaje, wartości moralne, promować działalność edukacyjną, kulturalną lub charytatywną. Nadawca społeczny zwolniony jest z opłat za udzielenie koncesji i używanie częstotliwości, lecz nie może czerpać zysków z nadawania reklam lub telesprzedaży ani pobierać opłat za rozpowszechnianie, rozprowadzanie lub odbiór jego programu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 27 głosowało za, 55 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 31).

Wysoki Senat poprawek nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą siódmą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu poparta przez komisje. Ma ona charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 83 głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 32).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą ósmą. Jest to poprawka Komisji Kultury i Środków Przekazu poparta przez komisje. Przyjęcie poprawki trzydziestej ósmej wykluczy głosowanie nad poprawkami: trzydziestą dziewiątą, czterdziestą, czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą. Poprawka trzydziesta ósma usuwa z ustawy przepis ustanawiający nowe oddziały terenowe spółki Telewizja Polska SA.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki? (Rozmowy na sali).

Proszę o spokój.

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 35 głosowało za, 49 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 33).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do łącznego głosowania nad poprawką trzydziestą dziewiątą i czterdziestą. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawkami czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą. Poprawki trzydziesta dziewiąta i czterdziesta, pana senatora Jarmużka, wprowadzają odmienny od dotychczasowego zapis dotyczący ustanawiania nowych oddziałów terenowych spółki Telewizja Polska SA, pozostawiając decyzję o ich liczbie i umiejscowieniu spółce.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 18 głosowało za, 60 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 34).

Wysoki Senat poprawek nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą, nad którymi będziemy głosowali łącznie. Są to poprawki państwa senatorów: Abramskiego, Lipca, Suchańskiego, Danielak, Simonides i Tomaszka. Poprawki te wprowadzają odmienny od dotychczasowego zapis dotyczący ustanawiania nowych oddziałów terenowych spółki Telewizja Polska SA, w drodze nałożenia... (Rozmowy na sali).

Bardzo proszę o spokój, Szanowni Państwo Senatorowie.

...w drodze nałożenia odpowiedniego obowiązku w tym względzie na ministra właściwego do spraw skarbu państwa.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 57 głosowało za, 27 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 35).

Wysoki Senat przyjął poprawki czterdziestą pierwszą i czterdziestą drugą.

Przystępujemy do głosowania nad przyjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 66 głosowało za, 5 - przeciw, 17 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 36).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji i ustawy o języku polskim.

Powracamy do punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w toku debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senatora Janusza Okrzesika o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Janusz Okrzesik:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej ożywioną dyskusję wzbudziły dwie kwestie. Pierwsza z nich dotyczyła wyboru pomiędzy poprawką trzecią, zgłoszoną przez senatora Janowskiego, i poprawką czwartą, zgłoszoną wcześniej przez Komisję Gospodarki Narodowej i Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Po dyskusji komisje postanowiły rekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie poprawki czwartej, albowiem przeważył pogląd, że poprawka trzecia oznaczałaby tak znaczne zawężenie ilości podmiotów, które podlegałyby przepisom tej ustawy, że stawiałoby to pod znakiem zapytania jej wykonalność. Jednocześnie trzeba przyznać, że poprawka trzecia - znalazło to wyraz podczas dyskusji na posiedzeniu połączonych komisji - pod względem legislacyjnym jest poprawniejsza i zapewne nie wzbudza tyle kontrowersji co poprawka czwarta, której można postawić zarzut nierównego traktowania różnego rodzaju podmiotów gospodarczych przez tę ustawę.

Druga kwestia, która wywołała dyskusję, dotyczy zgłoszonej przez grupę senatorów poprawki dziesiątej. Tę poprawkę rekomendowała pani senator Bogucka-Skowrońska. Ta poprawka rozciągałaby działalność tej ustawy również na mieszkania zakładowe, co do których transakcje były dokonane jeszcze przed wejściem w życie tej ustawy. Zobowiązywałaby ona, na wniosek lokatora uprawnionego do zamieszkania w tym lokalu, właścicieli tych nabytych wcześniej mieszkań zakładowych do przeniesienia na rzecz lokatora własności mieszkania w cenie nabycia, powiększonej ewentualnie o koszty poniesione przez właściciela. Poprawka ta została odrzucona przez połączone komisje nieznaczną większością głosów. Trzeba zaznaczyć, że została odrzucona ze względu na wątpliwości, czy jest ona zgodna z konstytucją, natomiast sama idea leżąca u podstaw złożenia tej poprawki przez członków połączonych komisji nie była kwestionowana. W związku z tym przewodniczący obu komisji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej, zadeklarowali wspólne wystąpienie w tej sprawie do Najwyższej Izby Kontroli z prośbą o spowodowanie kompleksowej kontroli transakcji dokonywanych przy sprzedaży mieszkań zakładowych przed wejściem w życie omawianej dzisiaj ustawy.

Pozostałe poprawki zostały przez komisje rekomendowane. Przypomnę, że poprawka pierwsza, a łącznie z nią poprawka siódma oznaczają, że gminom będą przekazywane nie tylko lokale mieszkalne, które często są obciążeniem dla gmin, w związku z kosztami ich utrzymania, ale również lokale handlowe czy usługowe znajdujące się w budynkach, w których są mieszkania zakładowe.

Poprawki druga i ósma rozszerzają katalog podmiotów, które mogą przejmować mieszkania zakładowe, o towarzystwa budownictwa społecznego.

O poprawkach trzeciej i czwartej już mówiłem.

Poprawki piąta i szósta, zgłoszone przez senatora Janowskiego, są bardzo istotne, ponieważ powodują wykreślenie z ustawy tych przepisów, które nakładają na gminę obowiązek poniesienia kosztów sporządzenia dokumentacji przekazywanej substancji mieszkaniowej.

Poprawka dziewiąta, zgłoszona przez senatora Kieresa, ma charakter legislacyjny i nie wymaga chyba komentarza.

O poprawce dziesiątej już mówiłem. Nie jest ona rekomendowana, choć, jak mówiłem, stanowisko komisji w tej sprawie nie było zdecydowanie negatywne.

Bardzo proszę zatem o przyjęcie przez Senat wniosków połączonych komisji i poparcie poprawek: pierwszej, drugiej, czwartej, piątej, szóstej, siódmej, ósmej i dziewiątej. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję.

Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą jeszcze zabrać głos?

Proszę bardzo, pani senator Bogucka-Skowrońska.

Senator Anna Bogucka-Skowrońska:

W imieniu grupy senatorów wnoszę o poparcie przez Senat poprawki dziesiątej. Poprawka ta przywraca zasadę równości prawa, równej ochrony wszystkich przewidzianej w art. 64 Konstytucji i zasadę sprawiedliwości społecznej przewidzianej w art. 2 Konstytucji. Jest również zgodna z intencją art. 75 Konstytucji, z uwagi na to, że władze popierają działalność zmierzającą do uzyskania własnego mieszkania. Daje ona bowiem lokatorom tych mieszkań zakładowych, które zostały sprzedane przed wejściem w życie ustawy, możliwość ich odzyskania, zostały one bowiem sprzedane wraz z mieszkaniami uznanymi za majątek przedsiębiorstwa. Obecna ustawa nie działa wstecz i ich nie dotyczy. W związku z tym ten przepis - na wniosek poszczególnych osób i z uwagi na rażące ich pokrzywdzenie - daje możliwość pewnego zrekompensowania aktów, które były sprzeczne z konstytucją. Dlatego uważamy, że właśnie ta poprawka jest zgodna z konstytucją i wnosimy o jej poparcie. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Czy ktoś jeszcze z państwa senatorów, wnioskodawców oczywiście, chciałby zabrać głos? Nie widzę chętnych.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.

Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisje oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Nad poprawką pierwszą i siódmą będziemy głosowali łącznie. Są to poprawki senatora Janowskiego poparte przez komisje. Polegają one na dodaniu do lit. "c", a mają na celu uniemożliwienie takich działań, w ramach których gminie przekazuje się lokale mieszkalne, jednocześnie zatrzymując dochodowe lokale użytkowe w tym samym budynku.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 85 obecnych senatorów 82 głosowało za, 1- przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 37).

Wysoki Senat poprawki przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą i ósmą, które przegłosujemy łącznie. Są to poprawki Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej poparte przez połączone komisje. Poprawka druga i ósma upoważniają przedsiębiorstwa państwowe i spółki określone w ustawie do przekazywania nieruchomości dodatkowo towarzystwom budownictwa społecznego. Sejm wskazał jako przejmujących tylko gminy i spółdzielnie o cechach określonych w ustawie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 83 głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 38).

Wysoki Senat poprawki przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią, pana senatora Janowskiego. Przyjęcie tej poprawki wykluczy głosowanie nad poprawką czwartą. Poprawka ta ma na celu zmianę katalogu przedsiębiorców upoważnionych do przekazywania mieszkań w trybie ustawy. Wprowadza się w tej poprawce jednolite kryterium w postaci kapitałowej kontroli spółki przez skarb państwa. Kryterium to byłoby niezależne od drogi prywatyzacji, komercjalizacji przedsiębiorstwa przekształconego w spółkę.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 16 głosowało za, 63 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 39).

Wysoki Senat poprawki nie przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą, poprawką Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, popartą przez połączone komisje. Poprawka czwarta rozszerza katalog przedsiębiorców upoważnionych do przekazywania mieszkań w trybie ustawy. W poprawce tej do wymienionych wcześniej przedsiębiorstw państwowych i spółek biorących udział w programie narodowych funduszy inwestycyjnych dodaje się spółki handlowe powstałe w wyniku prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, które są kontrolowane kapitałowo przez skarb państwa.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 82 głosowało za, 2 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 40).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami piątą i szóstą, nad którymi będziemy głosować łącznie. Są to poprawki senatora Janowskiego, poparte przez połączone komisje. Mają one na celu usunięcie z ustawy przepisu dopuszczającego przekazanie nieruchomości bez kompletnej dokumentacji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 75 głosowało za, 5 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 41).

Wysoki Senat poprawki piątą i szóstą przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiątą. Jest to poprawka pana senatora Kieresa poparta przez połączone komisje. Polega ona na dodaniu nowego art. 1a. Ma ona na celu wprowadzenie przepisu przejściowego regulującego dalszy bieg spraw wszczętych pod rządami nowelizowanej ustawy w jej pierwotnym brzmieniu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 83 głosowało za, 2 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 42).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziesiątą, państwa senatorów: pani Boguckiej-Skowrońskiej, pana Romaszewskiego i pana Kutza. Celem tej poprawki, polegającej na dodaniu nowego art. 1a, jest zobowiązanie nabywców mieszkań zakładowych do ich sprzedaży na rzecz lokatorów.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 42 głosowało za, 38 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 43).

Wysoki Senat poprawkę dziesiątą przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad uchwałą w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 83 głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 44).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.

Powracamy do punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.

Przypominam też, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Projekt ten zostanie zatem poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej projektem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane, w którym to komisja wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 80 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 45).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane.

Powracamy do punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych.

Przypominam, że podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, która ustosunkowała się do wniosków przedstawionych w toku debaty i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu senatora Andrzeja Krzaka o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Andrzej Krzak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W dniu wczorajszym odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, na którym w związku ze zgłoszoną w czasie dyskusji plenarnej poprawką powtórnie rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o usługach turystycznych.

W art. 8 nowelizowanej ustawy dodano nowy ust. 5, zgodnie z którym właściwy minister może powierzyć prowadzenie centralnego rejestru zezwoleń Polskiej Organizacji Turystycznej. Rozwiązanie to budziło wątpliwości ze względu na ustawowy zakres działania POT. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej, celem jej utworzenia było wzmocnienie promocji Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą. Art. 3 ust. 1 przywołanej ustawy precyzuje zadania Polskiej Organizacji Turystycznej: powierzenia rejestru zezwoleń nie można bezpośrednio powiązać z żadnym z ustawowych zadań Polskiej Organizacji Turystycznej. Kierując się taką argumentacją, senator Kazimierz Drożdż w czasie dyskusji plenarnej zgłosił poprawkę, aby skreślić ust. 5 w art. 8, zawartym w art. 1 pkcie 1. Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu poprawkę tę poparła. Przyjęła także poprawki, które szczegółowo omówiłem w dniu wczorajszym.

Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, wnoszę o to, aby Wysoki Senat uchwalić raczył przestawiony w druku nr 356B projekt uchwały. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję panu senatorowi.

Czy senator wnioskodawca, pan senator Drożdż, chce jeszcze zabrać głos?

Rozumiem, że nikt z państwa senatorów nie chce wycofać wniosku.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych.

Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz senator wnioskodawca przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Poprawka pierwsza jest poprawką Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, popartą przez komisję. Zmierza ona do bardziej precyzyjnego określenia, jakie elementy mają być ujęte w księdze centralnego rejestru zezwoleń.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 87 głosowało za. (Głosowanie nr 46).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą, pana senatora Drożdża, popartą przez komisję. Poprawka eliminuje możliwość powierzenia prowadzenia centralnego rejestru zezwoleń Polskiej Organizacji Turystycznej. Zgodnie z poprawką rejestr zawsze ma być prowadzony przez ministra właściwego do spraw turystyki.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 47).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią, Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, popartą przez komisję. Koryguje ona oczywistą pomyłkę w tekście ustawy nowelizującej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 82 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 48).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, popartą przez komisje. Eliminuje ona błąd legislacyjny polegający na braku zależności pomiędzy utratą mocy obowiązującej dotychczasowych przepisów wykonawczych, a datą wydania nowych przepisów wykonawczych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 87 głosowało za. (Głosowanie nr 49).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad uchwałą w całości wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 87 głosowało za. (Głosowanie nr 50).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych.

Powracamy do punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w toku debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, pana senatora Wiesława Chrzanowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Komisja, po rozpatrzeniu w dniu dzisiejszym wniosków zgłoszonych w toku debaty nad ustawą o umowach międzynarodowych, przedstawia Senatowi swoje stanowisko. Wnosi ona mianowicie o przyjęcie zgłoszonych poprawek z wyjątkiem poprawki czwartej zmierzającej do wprowadzenia nowego przepisu, według którego w sprawach nieuregulowanych należy stosować zasady prawne i klauzule generalne prawa międzynarodowego. Nie oznacza to, że nie należy ich stosować, ale stosowanie ich wynika z innych, określonych umów międzynarodowych. Są to terminy występujące w doktrynie prawa, a nie w samej treści ustaw.

Z pozostałych poprawek, poza tymi, które mają czysto językowy charakter, pierwsza dotyczy tego, że prezydentowi może być przedstawiona ustawa niewymagająca zgody na ratyfikację w formie ustawowej dopiero po upływie trzydziestu dni od zawiadomienia Sejmu o zawarciu takiej umowy. Chodzi o to, żeby w tym okresie mogły być zgłoszone ewentualne zastrzeżenia co do takiego trybu. Wprowadzając to, komisja aprobuje poprawkę dotyczącą skreślenia ust. 4, który stanowi, że Sejm może przedstawić swoje negatywne stanowisko co do przyjęcia takiego trybu przygotowania do ratyfikacji umowy...

(Głos z sali: Dlaczego?)

Dlaczego? Ponieważ stawia to w dość dziwnej pozycji władzę ustawodawczą i wykonawczą. Mogłaby bowiem mieć miejsce taka sytuacja, że mimo uznania przez Sejm takiego trybu za niedopuszczalny, gdyż wymaga to ustawy, rząd mógłby przejść nad tym do porządku dziennego.

Wnoszę raz jeszcze o przyjęcie poprawek: od pierwszej do trzeciej oraz piątej i szóstej. Dziękuję.

Wicemarszałek Andrzej Chronowski:

Dziękuję bardzo.

Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą jeszcze zabrać głos? Nie widzę chętnych do zabrania głosu.

W związku z tym przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych.

Przypominam, że w toku debaty komisje oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Poprawka pierwsza, Komisji Ustawodawczej, poparta przez połączone komisje, ma na celu uregulowanie w ustawie tego, że przedłożenie prezydentowi do ratyfikacji umowy międzynarodowej niewymagającej zgody parlamentu następować będzie po upływie trzydziestu dni od dnia zawiadomienia Sejmu o zamiarze przedłożenia, a nie bezpośrednio po zawiadomieniu, jak wynika to z brzmienia przepisu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 82 głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 51).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą, pana senatora Chrzanowskiego, popartą przez połączone komisje. Zmierza ona do usunięcia z ustawy przepisu, którego treścią jest uprawnienie Sejmu do kwestionowania wyboru trybu ratyfikacji umowy międzynarodowej w terminie trzydziestu dni od dnia zawiadomienia Izby o przedłożeniu prezydentowi tej umowy do ratyfikacji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 81 głosowało za, 5 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 52).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią. Jest to poprawka Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej poparta przez połączone komisje. Usuwa ona błąd polegający na niewłaściwym odesłaniu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 86 głosowało za. (Głosowanie nr 53).

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą. Jest to poprawka Komisji Ustawodawczej. Wprowadza ona do rozdziału 7 ustawy ogólną klauzulę, zgodnie z którą w sprawach nieuregulowanych w ustawie należy stosować zasady prawne i klauzule generalne prawa międzynarodowego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 11 głosowało za, 64 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 54)

Wysoki Senat poprawkę czwartą odrzucił.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą, Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, popartą przez połączone komisje. Ma ona charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1- przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 55)

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą, pana senatora Zbigniewa Kulaka, popartą przez połączone komisje. Poprawka zmierza do zachowania poprawnej pisowni wyrazu "nie zakończone".

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 85 obecnych senatorów 80 głosowało za, 1- przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 56)

Wysoki Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad przyjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 senatorów 87 głosowało za. (Głosowanie nr 57)

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych.

Rozumiem, że dzisiaj wyjątkowo państwo senatorowie nie mają ochoty wychodzić?

Informuję, że porządek obrad pięćdziesiątego drugiego posiedzenia Senatu został wyczerpany.

Przystępujemy do oświadczeń i wystąpień senatorów poza porządkiem obrad.

No tak, specjalnie czekałem, że w takiej sytuacji państwo senatorowie opuszczą salę.

(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Donald Tusk).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Przystępujemy do oświadczeń.

Proszę o zabranie głosu panią senator Krystynę Czubę.

Przypominam, że oświadczenie nie może trwać dłużej niż pięć minut.

Przygotowuje się pan senator Zbyszko Piwoński.

Senator Krystyna Czuba:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Oświadczenie kieruję do ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka w imieniu Grupy Parlamentarnej Polsko-Libańskiej.

Grupa Parlamentarna Polsko-Libańska z troską i niepokojem śledzi sytuację w Libanie. Zbombardowanie przez Izrael w Libanie trzech elektrowni bezpośrednio uderzyło w zasadnicze potrzeby ludności cywilnej. Ograniczenia dostawy prądu spowodowane zburzeniem elektrowni rzutują na codzienne życie Libańczyków. Informacje takie otrzymujemy bezpośrednio od stowarzyszeń pozarządowych. Ostatnio, jak donoszą agencje międzynarodowe, izraelskie samoloty dokonały nalotu na miejscowość Cherbet Selm pod Tyrem. Wiele osób zostało rannych, ucierpiała ludność cywilna.

O pokój w Libanie upominał się wielokrotnie Ojciec Święty Jan Paweł II. Mówił: "Liban może być sobą, czyli krajem, w którym różne wspólnoty kulturowe i religijne współistnieją i współżyją, szanując wzajemnie swoją tożsamość. Duchowi Libanu jest obcy wszelki fundamentalizm. To właśnie odróżnia go od innych krajów, w których życie społeczne i polityczne jest poważnie uwarunkowane przez stanowiska skrajne, niesłusznie odwołujące się do religii. Liban jest społeczeństwem otwartym."

Jako Grupa Parlamentarna Polsko-Libańska chcemy przypomnieć, że po drugiej wojnie światowej Liban przyjął liczną grupę wojsk generała Andersa i rodziny z nimi przybyłe. Liban zapewnił im godziwe życie.

Chcemy skierować następujące pytania.

Pierwsze. Dlaczego zostało naruszone porozumienie kwietniowe z 1996 r., którego celem jest ochrona ludności cywilnej i czy komisja monitorująca złożona z przedstawicieli pięciu krajów - Stanów Zjednoczonych, Francji, Libanu, Syrii i Izraela - zajęła się tą sprawą?

Drugie pytanie. Dlaczego rezolucja nr 425 z 19 marca 1978 r. Rady Bezpieczeństwa ONZ wciąż nie jest wprowadzona w życie?

Apelujemy do organizacji międzynarodowych odpowiedzialnych za pokój na Bliskim Wschodzie o poszanowanie praw człowieka i praw Libanu do trwałego pokoju. Pragniemy, aby nasze stanowisko było również moralnym wsparciem dla poszkodowanych w imię humanitarnych i etycznych zasad, a także wyrazem wdzięczności za pomoc okazaną Polakom. Dziękuję. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję, Pani Senator.

Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbyszka Piwońskiego. Przygotowuje się pan senator Jerzy Adamski.

Senator Zbyszko Piwoński:

Oświadczenie swoje kieruję do pana premiera Jerzego Buzka.

Dotyczy ono dość dziwnych praktyk, jakie występują w zakresie zaopatrzenia Polskich Kolei Państwowych w brakujące im wagony towarowe. Kolej z konieczności rekompensuje ten brak wypożyczaniem rocznie średnio około trzech tysięcy wagonów z Niemiec, płacąc za każdy z nich ponad 50 marek za dobę, gdy tymczasem polskim zakładom od lat wytwarzającym takie wagony z uwagi na brak zamówień grozi upadłość.

Ogłoszony przez PKP w ubiegłym roku przetarg na budowę czterech i pół tysiąca wagonów towarowych wygrało konsorcjum, w skład którego wchodzą trzy polskie przedsiębiorstwa: Zastal Wagony SA z Zielonej Góry, Fabryka Wagonów SA w Ostrowie Wielkopolskim, Fabryka Wagonów SA w Gniewczynie. Ale bezzasadny, co potwierdził Urząd Zamówień Publicznych, protest innego przedsiębiorstwa, całkowicie wykupionego przez kapitał amerykański, sprawił, że nie mogąc unieważnić całego przetargu, wyłączono z niego tysiąc wagonów i ogłoszono na tę wielkość kolejny przetarg. Najprawdopodobniej jego rezultat będzie zbliżony, ale sprzeciw budzi działalność osób trzecich. Można się jedynie domyślać, że zaciągnięto pewne zobowiązania wobec kapitału amerykańskiego i teraz usiłuje się ten weksel wykupić, naginając do tego nawet prawo.

Znam dobrze jeden z zakładów dyskryminowanych w tym zakresie. Mam tu na myśli zakład Zastal Wagony SA z Zielonej Góry, który ma w swoim powojennym dorobku wyprodukowanie dla kolei około siedemdziesięciu tysięcy dobrych wagonów. Podkreślam to, że dobrych - najlepiej o tym może świadczyć wygrany ostatnio, w doborowym międzynarodowym towarzystwie, przetarg na dostawę pięciuset wagonów dla belgijskich kolei. Jednak to zamówienie nie wyczerpuje możliwości wykorzystania potencjału wytwórczego tego zakładu, który już od pewnego czasu pracuje cztery dni w tygodniu. Ograniczenie to zakład wprowadził, myśląc o tym, że utrzymując wytwórczy potencjał swojego zakładu, chroni również zatrudnioną tam załogę.

Nadmieniam, że województwo lubuskie dotknięte jest bardzo wysokim stopniem bezrobocia, a wymieniony zakład daje zatrudnienie znaczącej części mieszkańców miasta.

I oświadczenie drugie, tym razem skierowane do ministra finansów i ministra zdrowia.

Oświadczenie w sprawie rozstrzygnięcia kwestii zadłużenia zakładów służby zdrowia, które pozornie - podkreślam: pozornie - zostały usamodzielnione przez wojewodów jeszcze przed końcem roku 1998 i nigdy nie zostały oddłużone, w przeciwieństwie do tych, które status samodzielnego zakładu uzyskały dopiero w dniu 1 stycznia 1999 r.

Mam tu obszerną dokumentację bezsilności zabiegów czynionych właśnie w tej sprawie przez jeden z takich zakładów, a mianowicie duży ośrodek, Lubuski Szpital Pulmonologiczno-Kardiologiczny w Torzymiu. Wobec braku jakichkolwiek pozytywnych reakcji ze strony wojewody, ministra zdrowia i ministra finansów, zdesperowana dyrekcja tego zakładu wystąpiła na drogę sądową, kierując pozew przeciwko wojewodzie. Jak mi wiadomo, podobnych sytuacji i pozwów w sądach w naszym kraju jest już znacznie więcej.

Oświadczeniem tym zwracam się do państwa ministrów zdrowia i finansów o rozstrzygnięcie tejże sprawy i podjęcie zdecydowanych działań, ażeby nie dopuścić do dalszych procesów. Jest to żenujące, a jednocześnie chyba niczemu nie służy, ażeby sąd musiał rozstrzygać, do kogo należy racja. Dziękuję.

(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski).

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję bardzo.

Proszę bardzo, senator Jerzy Adamski, dwa oświadczenia, razem pięć minut. Następny będzie senator Jerzy Suchański.

Senator Jerzy Adamski:

Panie Marszałku!

Moje pierwsze oświadczenie chcę skierować do pana premiera Buzka.

Panie Premierze, "Solidarność" od 1980 r. mówiła o demokracji, o pięknej idei samorządności. Postępowanie rządu kierowanego przez pana premiera doprowadza samorządy do rozpaczy. Dzisiaj jeden z burmistrzów głoduje. I chyba wszyscy jako prezydenci miast, burmistrzowie, wójtowie zaczniemy głodówkę, bo na dzień dzisiejszy budżet samorządu przeznaczany jest na zadania będące w gestii państwa, a więc przeciwdziałanie bezrobociu i opłacenie szkolnictwa.

Podczas debaty nad Kartą Nauczyciela pani minister Dzierzgowska twierdziła, że samorządy otrzymają pieniądze. Tak, otrzymały samorządy powiatowe. Samorządy gminne dostały wyrównaną subwencję, ale do tyłu. Przykład - Tomaszów Mazowiecki. W listopadzie decyzją nr ST3-444-46/99 Ministerstwo Finansów przyznało nam ogólną subwencję w wysokości 16 milionów 749 tysięcy 59 zł. W styczniu, po uchwaleniu budżetu gminy, otrzymaliśmy informację, że ta subwencja ogólna jest zmniejszona o 358 tysięcy 555 zł. Zmniejszona. Ale przyszło następne pismo, w którym stwierdza się, że subwencja rekompensująca zwiększona jest o 1 zł. Powtarzam: 1 zł! Druk i przesłanie tego dokumentu kosztowało więcej niż ta złotówka. Oczywiście ta subwencja jest zmniejszona głównie w oświacie, o 357 tysięcy z kawałkiem, pomimo że pani Dzierzgowska na poprzednim posiedzeniu mówiła, że gminy nie będą miały zmniejszonej subwencji oświatowej.

Panie Premierze, twierdzę w tym momencie, że minister, który z trybuny senackiej mówi nieprawdę, nie powinien być ministrem.

Następna sprawa. Otrzymujemy w lutym informację, że udział gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych zmniejsza się, proszę państwa, o 355 tysięcy. Łącznie budżet gminy na 2000 r. został pomniejszony o 714 tysięcy zł. Budżet został zaplanowany, przyjęty przez izbę obrachunkową, przyjęty przez radę. Proszę pana premiera o odpowiedź, jak my mamy wdrażać reformy na dole? Oczywiście uważam, że odpowiedzi nie otrzymam, bo ta ekipa rządząca doprowadza samorządy do ruiny.

Drugie oświadczenie kieruję do ministra obrony narodowej, a pośrednio do pana Głódzia. Zaprzestańmy już mówienia o 25. brygadzie, bo zaczyna to być śmieszne. Mówi się o tym, jak żołnierz jest poszkodowany, jak żołnierz cierpi, a gdzie pan minister był w 1999 r., gdy uchwalano budżet MON? Budżet MON na dzień dzisiejszy to 2,1% produktu krajowego brutto przy założeniu, że produkt krajowy brutto będzie wzrastał o 5% do 6%, a on na dzień dzisiejszy wynosi 3%. I budżet MON jest coraz mniejszy.

Panie Ministrze, ja proszę o informację, czy będzie pan występował o to, żeby budżet MON na 2001 r. był stały i wynosił między 3,5% a 4% budżetu państwa. Budżetu państwa, nie produktu krajowego brutto. Zaczynamy być ubogim członkiem NATO, wchodzimy na kolanach, zbieramy dosłownie śmieci. Przyjęcie fregaty - już na Zachodzie śmieją się z nas, że bierzemy to, czego Amerykanie nie chcą. W poprzednich latach otrzymaliśmy taką samą fregatę, tylko że ze Wschodu, teraz mamy z Zachodu. Przygotowane są następnie stare samoloty F-16, z 1976 r. Panie Ministrze, czy w dalszym ciągu będziemy mieli tematy zastępcze o MON, o tym, że któryś z kaprali bluźni, czy będziemy na to wojsko łożyć pieniądze?

Ja chcę powiedzieć, że się cieszę, jako prezydent miasta Tomaszowa, że ten film został wyemitowany, ponieważ żołnierze, którzy zostali wcieleni do wojska po tym filmie, przyszli do jednostki trzeźwi. W mieście nie miałem żadnej interwencji ze strony policji wobec pijanych kandydatów na żołnierzy, co było nagminne w poprzednich latach i przy poprzednich naborach. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Mam taką sugestię, żeby pan senator przy redakcji tego drugiego oświadczenia sprawdził to, ponieważ 3% do 4% budżetu państwa, przeznaczonych na wojsko, to jest znacznie mniej niż dwa z kawałkiem procenta produktu krajowego brutto, więc żeby to nie było inaczej niż w intencji pana senatora.

(Senator Jerzy Adamski: Panie Marszałku, tak, przy takim założeniu, że planowane było 5,7%, a jeżeli osiągnęło 3%, to nie ma 2,1%, jest około 1%.)

Ponawiam moją sugestię, żeby przy pisaniu oświadczenia, wysyłanego przez panią marszałek, sprawdzić, czy to jest zgodne z pierwotną intencją pana senatora, bo mam co do tego obawy.

Proszę bardzo, senator Jerzy Suchański. Jako następna zabierze głos senator Dorota Kempka.

Senator Jerzy Suchański:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Swoje oświadczenie kieruję pod adresem prezydenta miasta Warszawy, pana Pawła Piskorskiego.

Uprzejmie proszę o informację dotyczącą tego, czy prawdą jest, że za pańskim przyzwoleniem przeprowadzono przetarg na trasę siekierkowską w Warszawie, podczas którego przy wyborze wykonawcy oceniano między innymi schemat organizacyjny tegoż, w tym liczbę stanowisk kierowniczych, liczbę pomocniczych pracowników, a nie brano pod uwagę terminu wykonania.

Na zakończenie pragnę z okazji zbliżających się imienin Zbigniewa i Józefa życzyć wszystkim senatorom, którzy jutro i za trzy dni będą obchodzić swoje święto, dużo szczęścia, radości, miłej współpracy i zadowolenia z wykonywanych obowiązków społecznych.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Rozumiem, że te życzenia stanowią drugie oświadczenie. Tak? Chodzi mi o to, żeby nie wkradły się do treści pierwszego oświadczenia.

(Senator Jerzy Suchański: Jak najbardziej, bo Paweł Piskorski ma na imię Paweł.)

Dobrze.

Proszę bardzo, senator Dorota Kempka. Następnym mówcą będzie senator Jerzy Pieniążek.

Senator Dorota Kempka:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Mam przygotowane dwa oświadczenia.

Pierwsze z nich chciałabym skierować do pana Leszka Balcerowicza, wicepremiera i ministra finansów.

Dotyczy ono środków finansowych przeznaczonych na pomoc społeczną na rok 2000 dla województwa kujawsko-pomorskiego.

Wskutek mylnie zastosowanej metody planistycznej środki na pomoc społeczną w województwie kujawsko-pomorskim, w dziale 86, zostały zmniejszone o 88 milionów 142 tysięcy zł. Powyższy niedobór powstał dlatego, że, planując środki finansowe na rok 2000, opierano się na zapotrzebowaniu z pierwszego półrocza 1999 r. oraz nie uwzględniono w tych środkach finansowych dopłaty z rezerwy celowej, która wpłynęła do budżetu wojewody kujawsko-pomorskiego w IV kwartale 1999 r. W związku z tym środki na rok 2000 zostały zmniejszone. W województwie kujawsko-pomorskim w okresie między czerwcem 1999 r. a grudniem 1999 r. nastąpił wzrost liczby świadczeniobiorców o sześć tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt osób. Jest to bardzo dużo, podczas gdy środki finansowe są jednak znacznie mniejsze.

W związku z tą sytuacją budżet na rok 2000 w rozdziale 8613 poz. 34 powinien wynosić, z uwzględnieniem waloryzacji od 1 czerwca bieżącego roku, 187 milionów 578 tysięcy zł, a nie - jak przydzielono - 106 milionów 478 tysięcy zł. Podobnie niedoliczone środki finansowe zostały zawarte również w poprzednim budżecie i dlatego w roku 2000 brakuje nam środków finansowych na opiekę społeczną, a szczególnie na placówki opiekuńczo-wychowawcze. W tym dziale brakuje 5 milionów 954 tysięcy zł.

Przyjmowanie do wyliczeń finansowych wielkości z połowy roku jest, grzecznie określając, bardzo lekkomyślne. Może można byłoby posłużyć się tą metodą, gdyby rzeczywiście następował spadek bezrobocia w drugim półroczu każdego roku. Tymczasem sytuacja jest inna, ponieważ pod koniec każdego roku następuje wzrost bezrobocia. Stąd potrzebne są większe środki finansowe na pomoc społeczną.

Sytuacja jest wprost tragiczna. Na przykład w Bydgoszczy od 15 stycznia do 21 lutego bieżącego roku wydano sto sześćdziesiąt cztery decyzje odmawiające wypłacenia zasiłku okresowego, fakultatywnego. Chciałbym podkreślić, że zasiłku tego nie otrzymały trzydzieści dwa gospodarstwa domowe, żyjące tylko ze skromnych innych świadczeń, które nie wystarczają na utrzymanie rodziny. Czterdzieści cztery gospodarstwa domowe mają tylko zasiłki rodzinne, osiemnaście gospodarstw ma tylko alimenty i zasiłki rodzinne, siedemdziesiąt gospodarstw domowych znajduje się w jeszcze trudniejszej sytuacji. Dlatego pokazuję, że środki finansowe zaplanowane na pomoc społeczną w województwie kujawsko-pomorskim są środkami niewystarczającymi i wywołuje to niepokój społeczny.

Od dwóch tygodni lokalna prasa ogłasza informacje, że dla województwa kujawsko-pomorskiego zostaną przyznane dodatkowe środki w wysokości 11 milionów zł, że środki te już wpływają na konto urzędu wojewody. Z informacji, którą otrzymałam z urzędu wojewody wynika, że do dnia dzisiejszego te środki nie wpłynęły.

Dlatego w moim oświadczeniu zwracam się z gorącą prośbą do pana premiera, aby decyzja o przekazaniu 11 milionów zł została podjęta jak najprędzej, a następnie skierowana do dyspozycji, aby pieniądze mogły wpłynąć do urzędu wojewody, a mieszkańcy naszego województwa, województwa kujawsko-pomorskiego, wiedzieli, że to, o czym pisze prasa, jest realizowane, w sensie realizacji programu budżetowego.

To jest pierwsze moje oświadczenie, które przekazuję panu marszałkowi.

Drugie oświadczenie dotyczy problemu znacznie szerszego. Kieruję je do pana premiera Jerzego Buzka.

W dniu 16 lutego bieżącego roku odbyło się zebranie Parlamentarnej Grupy Kobiet oraz Forum Współpracy Organizacji Pozarządowych współpracujących z Grupą Parlamentarną Kobiet, na którym dyskutowałyśmy na temat programu polityki prorodzinnej państwa. Zarówno uwagi zgłoszone wcześniej przez organizacje pozarządowe współpracujące z Grupą Parlamentarną Kobiet, jak i uwagi zgłoszone w trakcie dyskusji pokazują, że program ten jest krytycznie oceniany. Stwierdzono między innymi w tych uwagach i w trakcie dyskusji, iż jest on oderwany od rzeczywistości, to jest od sytuacji większości polskich rodzin, które znajdują się w wyjątkowo trudnym położeniu. Wiele z tych rodzin żyje poniżej minimum, a ponad 8% żyje w warunkach poniżej poziomu minimalnej egzystencji. Przewidziane programem przedsięwzięcia zawarte w tym dokumencie nie pokazują prawidłowych rozwiązań, a wręcz odwrotnie, pokazują, że budżet państwa nie uwzględnia środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań zawartych w drugiej części tegoż dokumentu.

Podkreślano, iż autorzy programu polityki prorodzinnej państwa nie dostrzegają tego, co dla rodzin polskich jest najważniejszą sprawą, i nie widzą, że skutki wprowadzonych czterech reform odbijają się na sytuacji polskiej rodziny. Szczególnie na sytuacji polskiej rodziny odbija się wprowadzenie reformy zdrowotnej oraz reformy oświaty.

Mówiono o zmieniającej się sytuacji w rodzinach polskich, zwłaszcza w zakresie dostępu do lekarstw i opieki zdrowotnej, że ze szkół zostały wyeliminowane pielęgniarki i higienistki, że zostały zlikwidowane zajęcia pozalekcyjne, placówki wychowania pozaszkolnego i świetlice szkolne. Coraz częściej dzieci wychowywane są przez ulicę.

Wiele uwagi poświęcono warunkom mieszkaniowym rodzin. Podkreślano, iż wbrew stwierdzeniom zawartym w programie polityki prorodzinnej państwa, nie zrobiono nic w tym zakresie, nie zagwarantowano środków finansowych. Z niepokojem przyjęto zapis o wprowadzeniu mieszkań socjalnych, bo na realizację tego programu nie przeznaczono dodatkowych środków finansowych.

Za błąd, podyktowany nastawieniem ideologicznym, uznano adresowanie pomocy głównie do rodzin z małymi dziećmi i do rodzin, które stanowią pełne małżeństwa z dziećmi. Zapis ten został tak potraktowany, gdyż w programie nie uwzględniono realiów społecznych, w których małżeństwa z dziećmi stanowią 60% społeczeństwa, a 40% rodzin stanowią rodziny innego typu. Są to na przykład kobiety samotnie wychowujące dzieci, mężczyźni samotnie wychowujący dzieci, ludzie starzy, którzy nie mają już dzieci. W programie dla takich osób nie przewiduje się żadnych rozwiązań i żadnych propozycji.

W programie polityki prorodzinnej znalazły się przekłamania i błędy. Uczestniczki zebrania podkreśliły, iż zostało to spowodowane niedokładnym i nieprecyzyjnym przemyśleniem zapisów, które zostały zawarte w tymże programie polityki prorodzinnej państwa. W wielu przypadkach zaproponowano rozwiązania na rok 1998 i 1999, a program będzie przyjęty dopiero na posiedzeniu Sejmu w dniu 16 marca. Dlatego uważamy, że tamte rozwiązania, uwzględniające środki finansowe na rok 1998 i 1999, są rozwiązaniami błędnymi.

Stwierdzenie, że ten program pokazuje, iż w tej chwili sytuacja społeczeństwa się polepszyła, jest wobec wielu tysięcy bezrobotnych, bezdomnych, wobec ubogich rodzin, po prostu żywą kpiną ze społeczeństwa, które znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji i żyje w wyjątkowo trudnych warunkach.

Wyrażono również opinię, iż program polityki prorodzinnej państwa nie jest spójną całością, nie uwzględnia wspólnego, jednolitego języka. Każda z jego części jest pisana przez inną osobę. Wywołało to duży niepokój organizacji pozarządowych, które przeanalizowały otrzymany dokument i przedstawiły swoje uwagi i stanowisko.

Uznano również, że w programie polityki prorodzinnej państwa nie zostały uwzględnione zadania, które wynikają z platformy pekińskiej, przyjętej na konferencji w Pekinie w 1995 r. Ponadto podkreślono, że ten program, który został przyjęty przez rząd i zgłoszony do laski marszałkowskiej, nie był w ogóle konsultowany z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami i związkami zawodowymi.

Przekazuję na ręce pana marszałka to oświadczenie w imieniu tych, którzy pracowali nad tym dokumentem w momencie, kiedy program został przekazany do laski marszałkowskiej w Sejmie, z gorącą prośbą o przekazanie tegoż oświadczenia na ręce pana premiera.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Rozumiem, że pani senator wie, ile czasu poświęciła na te dwa wystąpienia.

(Senator Dorota Kempka: Przepraszam, ale nie mogłam ich skrócić.)

Można było je skrócić, ponieważ są bardzo ładnie napisane, więc można było złożyć je do protokołu.

Przepraszam bardzo, ale zostałem nagle wywołany na salę i zapomniałem o wyłączeniu telefonu.

Proszę bardzo, senator Jerzy Pieniążek. Następnym mówcą będzie senator Anna Bogucka-Skowrońska.

Senator Jerzy Pieniążek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Pracownicy Kancelarii Senatu!

Oświadczenie swe kieruję pod adresem Emila Wąsacza, ministra skarbu państwa.

Panie Ministrze, 1 stycznia 1999 r. mieliśmy obudzić się, według słów pana premiera Jerzego Buzka, w nowej, lepszej Polsce. W Polsce samorządnej, w której zdobyta w wyborach władza miała być przekazana ludziom.

To nie czas ani miejsce na dokonywanie analizy, na ile te zapowiedzi się sprawdziły. Osądu dokonają wyborcy jesienią 2001 r., a może szybciej, choć już aktualne wyniki instytutów badań opinii publicznej nie pozostawiają złudzeń co do negatywnej oceny przebiegu procesu decentralizacji władzy w III RP.

Myślę wszakże, że jednym z elementów powodzenia tych reform jest, Panie Ministrze, możliwość sprawnego komunikowania się władzy ze społeczeństwem za pośrednictwem radia, telewizji, ale również prasy. Ważnym podmiotem tych działań jest więc współzarządzany przez Ministerstwo Skarbu Państwa Ruch SA w Warszawie, największy kolporter prasy w Polsce, w tym również w województwie łódzkim, które reprezentuję.

Myślę, że należy ze zrozumieniem przyjąć fakt, iż mieszkańcy włączonych do województwa łódzkiego powiatów, w tym wieruszowskiego, pajęczańskiego oraz Uniejowa, na swym terenie chcą czytać regionalne dzienniki i czasopisma wydawane właśnie w Łodzi. Stąd między innymi wystąpienie wójta gminy Strzelce Wielkie koło Pajęczna do oddziału Ruchu w Łodzi z prośbą o prenumeratę konkretnych tytułów prasowych na terenie swej gminy.

Niestety, w odpowiedzi kierownik działu sprzedaży prasy Ruchu w Łodzi pisze, że spółka odsyła wykaz tytułów prasowych, które miały być zaprenumerowane, ponieważ ten oddział, jak również podległe mu jednostki, nie obsługuje terenu powiatu pajęczańskiego, a w szczególności Strzelc Wielkich. Zaproponowano zwrócenie się do zespołu Ruch SA w Częstochowie.

Panie Ministrze, podobno nowy podział administracyjny i scalenie odrodzonego po dwudziestu czterech latach województwa łódzkiego to proces trwały. Pytam więc, czym mieli sobie zasłużyć mieszkańcy gminy Strzelce Wielkie koło Pajęczna, by w szczególności ten teren, według słów pani kierownik z Ruchu, obsługiwały placówki leżące pod Jasną Górą, w Częstochowie, która dziś znajduje się w województwie śląskim?

Dlatego też w imieniu mych wyborców proszę pana ministra o podjęcie działań, które pozwolą, by nasz, wciąż jeszcze polski, państwowy koncern prasowy Ruch dostosował działalność swych oddziałów do terytoriów nowych szesnastu województw w Polsce. Dziękuję za uwagę.

Drugie oświadczenie kieruję pod adresem profesora Jerzego Buzka, prezesa Rady Ministrów.

Panie Premierze, w trakcie rządów poprzedniej koalicji parlamentarnej SLD-PSL zostały przyjęte stosowne podstawy legislacyjne oraz program budowy autostrad w Polsce. Zakładał on między innymi, że region łódzki będzie spełniał ważną rolę centralnego węzła komunikacyjnego kraju, gdzie mają się krzyżować autostrady A1, czyli Północ - Południe, i A2, czyli Wschód - Zachód. Uzupełnieniem tej sieci miała być autostrada A8, łącząca Łódź z Wrocławiem poprzez rogatki Pabianic, Łasku, Zduńskiej Woli i Sieradza. W kwestii tej, po wielu badaniach natężenia ruchu drogowego oraz konsultacjach z zarządami dróg oraz z zainteresowanymi samorządami, wojewodowie łódzki, piotrkowski, skierniewicki i sieradzki, przy udziale Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, podpisali w Łodzi porozumienie o przebiegu autostrad w tymże regionie, w tym autostrady A8, według opisanej powyżej trasy. Jednocześnie potwierdziliśmy, bo ja również sygnowałem wtedy to porozumienie, konieczność pełnej modernizacji drogi krajowej nr 8 na odcinku Piotrków - Wieruszów, ze szczególnym uwzględnieniem obwodnic miast, w tym Bełchatowa, Szczercowa i Wielunia.

Dzięki współpracy z samorządami na terenie byłego województwa sieradzkiego przygotowaliśmy się do tego programu dość dobrze. Między innymi w gminach Dalików i Wartkowice, po wielu specjalistycznych uzgodnieniach, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Sieradzu wykupiło, działając z upoważnienia Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad w Poznaniu, prawie siedemnastokilometrowy korytarz na budowę autostrady A2. W planach zagospodarowania przestrzennego miast i gmin województwa sieradzkiego na trasie Łódź - Wrocław, jak również na trasie planowanej budowy autostrady A8, znalazły się odpowiednie korytarze przewidziane na budowę. Stąd też z niepokojem lokalne społeczności oraz reprezentowane przez nich samorządy, na przykład Sieradza, Szadku, Zduńskiej Woli i Zapolic oraz starostwa, przyjęły projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nowelizacji ustawy o budowie autostrad, gdzie zakłada się między innymi właśnie rezygnację z budowy autostrady A8, nie wprowadzając w zamian żadnej drogi ekspresowej.

Panie Ministrze, zamiast ograniczać ten program, proponuję przyspieszyć nowelizację ustawy o budowie autostrad i wykorzystać do tego celu między innymi środki z podatku drogowego zbieranego od dwóch lat od użytkowników dróg poprzez akcyzę włączoną w cenę paliw silnikowych. Postuluję również wyodrębnienie z budżetu państwa środków zebranych w ten sposób w postaci quasi-funduszu budowy dróg i autostrad tak, abyśmy ruszyli wreszcie z budową sieci dróg i autostrad, odrabiając w tym zakresie wieloletnie zaległości, które sytuują nas na końcu krajów ubiegających się o przyjęcie do Unii Europejskiej. W ten sposób, moim zdaniem, może zaistnieć możliwość realizacji przyjętego przed laty programu budowy autostrad, a jednocześnie możliwość dokończenia budowy obwodnic miast na trasie krajowej nr 8, choćby w Wieluniu, a także budowy drogi ekspresowej między autostradami A2 i A8, która prowadząc przez Łask, odciąży w ruchu drogowym aglomerację łódzką od zachodu.

Łączę pozdrowienia, Jerzy Pieniążek. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję bardzo.

Proszę bardzo o zabranie głosu senator Annę Bogucką-Skowrońską. Następnym mówcą będzie senator Marian Żenkiewicz.

Senator Anna Bogucka-Skowrońska:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Wystąpienie swoje kieruję do pana profesora Jerzego Buzka, prezesa Rady Ministrów.

Szanowny Panie Premierze! Sprawa, w której się zwracam, związana jest z budową zapory wodnej w Nieszawie.

W dniu 7 marca bieżącego roku zwróciłam się do pana Antoniego Tokarczuka, ministra środowiska, z prośbą o wyjaśnienie przyczyn nagłego odwołania ze stanowiska w ministerstwie przewodniczącego Forum Ekologicznego Unii Wolności Macieja Kozakiewicza. W piśmie zaznaczyłam, że rozważam możliwość wystąpienia z tym zapytaniem na forum Senatu. Spodziewałam się - mimo iż nie upłynął jeszcze podstawowy termin odpowiedzi - że zostanie ona udzielona niezwłocznie, sama odpowiedź jest bowiem czynnością prostą. Odpowiedzi nie otrzymałam.

Sprawa jest pilna, gdyż dotyczy stosunku pracy, do której Maciej Kozakiewicz winien być przywrócony. Maciej Kozakiewicz jest znanym działaczem ekologicznym Unii Wolności, przewodniczącym Forum Ekologicznego Unii Wolności, osobą całkowicie: głową, sercem, duszą, oddaną sprawom środowiska. Powszechne jest przekonanie, że powodem dymisji jest jego negatywny pogląd w sprawie budowy zapory wodnej w Nieszawie i opracowanie materiałów wspierających tę tezę, przedstawionych członkom rządu. Problem ten budzi również zainteresowanie nas, senatorów. Wydaje się wręcz nieprawdopodobne, by za ten pogląd - za wierność idei ochrony środowiska - który jest zresztą zgodny z poglądem rządu, Maciej Kozakiewicz był odwołany. Jednocześnie jeden z tygodników podał informację, że stanowisko ministra środowiska w sprawie Nieszawy wynika z powodów pozamerytorycznych i ta enuncjacja nie została zdementowana.

Odwołanie Macieja Kozakiewicza budzi powszechny sprzeciw członków Unii Wolności i domysły na temat dalszych losów tak zwanej sprawy Nieszawy. Ponieważ te sprawy łączą się integralnie, bardzo proszę pana premiera, by mocą swego autorytetu spowodował ich wyjaśnienie. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Czy ktoś z senatorów chce jeszcze wygłosić oświadczenie? Nie ma chętnych.

Informuję, że na podstawie art. 49 ust. 2 Regulaminu Senatu wyraziłem zgodę na złożenie oświadczeń na piśmie do protokołu przez senatorów: Zbigniewa Gołąbka, Janusza Lorenza, Jerzego Markowskiego, Zbigniewa Kruszewskiego, Ireneusza Michasia, Tadeusza Rzemykowskiego i Mariana Żenkiewicza.*

Informuję, że protokół pięćdziesiątego drugiego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji, zgodnie z art. 39 ust. 3 Regulaminu Senatu, będzie udostępniony senatorom w terminie trzydziestu dni od zakończenia posiedzenia Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój nr 253.

Zamykam pięćdziesiąte drugie posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji. Dziękuję bardzo

(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)

Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 45)