Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 4 i 5 lipca br. odbyło się 85. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli: marszałek Alicja Grześkowiak i wicemarszałkowie - Tadeusz Rzemykowski, Donald Tusk i Marcin Tyrna.

Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Jerzego Pieniążka i Tomasza Michałowskiego; listę mówców prowadził senator T. Michałowski.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dyscyplinie wojskowej oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej,

- uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora Jerzego Mokrzyckiego,

Przedstawił je senator Jan Cimanowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że środowisko akademickie od dłuższego czasu oczekiwało generalnych zmian w prawie o szkolnictwie wyższym. Jak się jednak okazało, opracowanie zmian ujednoliconego systemu edukacji natrafiło na pewne trudności. Niezależnie od wciąż trwających prac nad projektem ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym środowisko akademickie wyraziło pilną potrzebę nowelizacji ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym oraz ustawy z 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych. Odpowiedzią na te postulaty jest przedłożony przez rząd projekt ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Jak wskazał senator sprawozdawca, uchwalona przez Sejm ustawa reguluje kilka różnych zagadnień. Do najistotniejszych z nich należą: powołanie Państwowej Komisji Akredytacyjnej, obejmującej swoim działaniem ogół szkół wyższych; likwidacja komisji akredytacyjnej wyższego szkolnictwa zawodowego; skorygowanie zapisów dotyczących Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego; ustalenie nowych zasad wynagradzania nauczycieli akademickich oraz pracowników państwowych szkół wyższych, z określeniem stopniowego wzrostu ich wynagrodzeń; decyzyjne uregulowanie uprawnień ministra edukacji narodowej do określania wymogów stawianych uczelniom zamierzającym prowadzić określony kierunek studiów, standardów kształcenia, warunków tworzenia filii i wydziałów zamiejscowych; doprecyzowanie uprawnień ministra w zakresie nadzoru nad uczelniami, w szczególności nad uczelniami niepaństwowymi; dostosowywanie postępowań w sprawach dyscyplinarnych do wymogów konstytucyjnych.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja po wysłuchaniu stanowiska rządu, który reprezentował wiceminister Jerzy Zdrada, przewodniczącego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego profesora Andrzeja Pelczara, posła sprawozdawcy Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Andrzeja Smirnowa oraz opinii Biura Legislacyjnego, a także po dyskusji, przyjęła jedenaście poprawek. Senator zaznaczył, że komisja oceniła ustawę pozytywnie. W imieniu Komisji Nauki i Edukacji Narodowej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy wraz z zaproponowanymi poprawkami.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 111. posiedzeniu, 22 czerwca br. Do Senatu została przekazana 22 czerwca. Marszałek Senatu 25 czerwca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Obrony Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Ostoja-Owsiany. Jak stwierdził, podstawą armii jest dyscyplina. Liczy się również wychowanie i inne elementy, ale podstawową sprawą pozostaje jednak dyscyplina. Dlatego też Komisja Obrony Narodowej z radością powitała zmiany, które zostały wprowadzone w ustawie z  4 września 1997 r. o dyscyplinie wojskowej. Ustawa ta bowiem w sposób zbyt sformalizowany podchodziła do spraw dyscypliny. Stosowano w tym przedmiocie przepisy kodeksu postępowania karnego, co powodowało bardzo znaczne wydłużenie rozpatrywania spraw dyscyplinarnych. Bardzo często dochodziło do takich sytuacji, że postępowanie dyscyplinarne nie zostawało jeszcze ukończone, a żołnierz przestawał odbywać służbę wojskową, przechodził do cywila i cała sprawa przestawała istnieć. Podważało to w sposób zasadniczy podstawy dyscypliny w wojsku. W opinii senatora sprawozdawcy, rozpatrywany projekt ustawy zmierza do wyeliminowania tych niedogodności.

Senator A. Ostoja-Owsiany zwrócił uwagę na trzy podstawowe aspekty projektu ustawy. Przede wszystkim nadano w nowym przepisie uprawnienia dyscyplinarne każdemu dowódcy od szczebla dowódcy plutonu wzwyż. Zdaniem senatora, jest to bardzo ważna zmiana. Dotychczas uprawnienia dyscyplinarne mieli ci dowódcy plutonów, którzy byli oficerami, a inni takich uprawnień nie posiadali. Ale w Wojsku Polskim bardzo wielu dowódców plutonów to chorążowie, powstawała zatem sytuacja daleko idącej nierówności. Obecnie, bez względu na posiadany stopień wojskowy, każdy dowódca plutonu będzie miał uprawnienia dyscyplinarne, co oczywiście wzmocni autorytet bezpośrednich przełożonych. Poza tym bezpośredni przełożony najlepiej zna swoich żołnierzy, najlepiej potrafi na nich oddziaływać i najlepiej będzie wiedział, jaką karę dyscyplinarną dostosować do poszczególnego przewinienia.

Bardzo istotnym przepisem jest również wprowadzenie możliwości szybkiego reagowania na ten stan, w którym przewinienia dyscyplinarne popełniane są przez żołnierzy najczęściej, to znaczy stan nietrzeźwości. Zdarzają się, i to nie tak rzadko, wypadki, kiedy nietrzeźwy żołnierz popełnia przewinienia dyscyplinarne. Ustawa daje możliwość szybkiego izolowania pijanego żołnierza i osadzenia go w izbie zatrzymań do czasu wytrzeźwienia.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 111. posiedzeniu, 20 czerwca br. Do Senatu została przekazana 21 czerwca. Tego samego dnia marszałek Senatu skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Genowefa Ferenc. Senator zaznaczyła, że rozpatrywana ustawa jest projektem rządowym, rozpatrywanym w trybie pilnym. Tryb pilny w odniesieniu do tej ustawy miał na celu uniknięcie negatywnych konsekwencji finansowych, jakie musi obecnie ponosić skarb państwa w trakcie realizacji procesu nieodpłatnego udostępniania udziałów osobom uprawnionym. Obecny stan prawny w zakresie nieodpłatnego udostępniania udziałów powoduje konieczność ponoszenia przez skarb państwa znacznych wydatków związanych z zagwarantowaniem uprawnionym prawa nieodpłatnego nabycia udziałów. Proponowane w ustawie rozwiązania mają na celu wyeliminowanie takiej sytuacji, że realizacja przyznanych ustawą uprawnień jest faktycznie bardzo ograniczona, a koszt jest większy od wartości jednego udziału.

Senator sprawozdawca wskazała, że ponadto istnieje potrzeba dostosowania przepisów ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych do uregulowań prawnych zawartych w kodeksie spółek handlowych i ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Senator zwróciła uwagę na trzy kierunki zmian. Zmiany w art. 5, zmierzające do wzmocnienia pozycji skarbu państwa w spółkach z mniejszościowym udziałem, mają na celu zabezpieczenie zasobu majątkowego skarbu państwa ustawowo przeznaczonego na wspieranie ważnych społecznie programów. Kolejna istotna zmiana dotyczy obowiązującego stanu prawnego w zakresie nieodpłatnego przekazywania udziałów w związku z zagwarantowaniem uprawnionym pracownikom prawa nieodpłatnego nabycia udziałów. Proponowane zmiany zmierzają do wyeliminowania w obecnym stanie prawnym wydatków na obsługę notarialną oraz usprawniają przebieg procesu udostępniania udziałów. Trzeci kierunek zmian polega na tym, że proponowane rozwiązania zapewniają ochronę praw akcjonariuszy mniejszościowych przed przymusowym wykupem akcji, o czym mowa w art. 418 kodeksu spółek handlowych. Te propozycje chronią prawa akcjonariuszy akcji nabytych nieodpłatnie.

Senator G. Ferenc zaznaczyła, że przedstawione główne kierunki zmian zostały jednomyślnie poparte przez komisję. W trakcie prac komisji nad proponowanymi zmianami wskazywano jedynie na potrzebę ograniczenia częstotliwości zmian wprowadzanych do obowiązujących ustaw, ponieważ zmiany te wpływają na zmniejszanie poczucia stabilności prawa wśród osób, których te przepisy dotyczą.

Sprawozdawca komisji senator Marek Waszkowiak zaznaczył, że ustawa ta po raz drugi wydłuża o pół roku termin wygaśnięcia z mocy prawa obowiązku uzyskania koncesji albo zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej. Spowodowane jest to brakiem określenia w ustawie zakresu i warunków wykonywania działalności gospodarczej oraz udzielania koncesji. Powodem tego przedłużenia jest również to, że pewne prace legislacyjne, na przykład nad prawem lotniczym, spowodowały, iż nastąpiła rozbieżność terminów wchodzenia w życie poszczególnych elementów. Braki tego typu powodują, że niezbędne jest przesunięcie terminu wejścia w życie tego fragmentu ustawy o pół roku. Senator poinformował, że nie budziło to żadnych kontrowersji na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej i  poparła ona wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat przychylił się do tego stanowiska i po dyskusji 81 głosami, przy 3 wstrzymujących się, powziął uchwałę o przejęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawił senator Lech Feszler. Senator przypomniał, że nowelizacja ustawy polega na zwiększeniu liczby posłów wybieranych w okręgu nr 23, z siedzibą Okręgowej Komisji Wyborczej w Rzeszowie, i okręgu nr 24, z siedzibą Okręgowej Komisji Wyborczej w Białymstoku, oraz na odpowiednim zmniejszeniu liczby posłów wybieranych w okręgu nr 28, z siedzibą Okręgowej Komisji Wyborczej w Częstochowie, i okręgu nr 35, z siedzibą Okręgowej Komisji Wyborczej w Olsztynie.

Celem zmian jest skorygowanie błędu w ustaleniu liczby posłów w powyższych okręgach wyborczych, polegającego na niezastosowaniu zasad jej ustalania zawartych w art. 137 ust. 1 ustawy nowelizowanej. Według art. 137 ust. 1 ordynacji ustalenie liczby posłów wybieranych w poszczególnych okręgach wyborczych oraz podziału województw na okręgi wyborcze dokonuje się według jednolitej normy przedstawicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną liczbę posłów wybieranych w okręgach wyborczych. Obowiązuje zasada, że ułamki liczby mandatów posłów wybieranych w okręgach wyborczych równe 1/2 lub większe, jakie wynikną z zastosowania normy przedstawicielstwa, zaokrągla się w górę do liczby całkowitej. Suma mandatów ze wszystkich okręgów wyliczona w ten sposób wyniosła czterysta sześćdziesiąt cztery. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 137 ust. 1 pkt 2 ordynacji, należało odjąć po jednym mandacie nadwyżkowym w czterech okręgach wyborczych, w których norma przedstawicielstwa jest najmniejsza.

Najniższą normę przedstawicielstwa miały następujące okręgi wyborcze: nr 21 w Częstochowie, nr 12 w Chrzanowie, nr 29 w Gliwicach, nr 35 w Olsztynie. W każdym z tych okręgów należało zmniejszyć o jeden liczbę mandatów. Tymczasem zmniejszenia dokonano w okręgach: nr 12 w Chrzanowie, nr 29 w Gliwicach, nr 24 w Białymstoku i nr 23 w Rzeszowie. Nie zmniejszono jednak liczby mandatów przypadających na okręgi nr 28 w Częstochowie i nr 35 w Olsztynie, mimo że konieczność dokonania zmniejszeń wynikała z przywoływanych wcześniej zasad.

Senator sprawozdawca poinformował, iż błąd popełniony przez sejmową komisję nadzwyczajną dostrzegła Państwowa Komisja Wyborcza, informując o tym marszałka Senatu po przekazaniu Senatowi uchwalonej przez Sejm ordynacji wyborczej. Również dwie komisje senackie, Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności, dostrzegły ten błąd i wnosiły korygującą go poprawkę. Niestety, poprawka ta nie została przez Senat przyjęta, w związku z czym zachodzi konieczność dokonania zmiany usuwającej ewidentny błąd w rozdziale mandatów w przedłożonej przez Sejm nowelizacji.

Senator L. Feszler poinformował, że komisja przyjęła bez zastrzeżeń proponowaną przez Sejm korektę ustawy - Ordynacja wyborcza. Ponadto komisja, na wniosek przedstawiciela Państwowej Komisji Wyborczej, przyjęła poprawkę, która umożliwia przeprowadzenie wyborów uzupełniających w przypadku skrócenia kadencji Sejmu oraz w sytuacji, kiedy w trakcie kadencji dokonane zostaną zasadnicze zmiany w podziale terytorialnym państwa, w tym zmiany granic województw. Zgodnie z tym wybory przeprowadzane według starych granic naruszałyby art. 191 ust. 3 ordynacji.

Podczas dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym złożyli senatorowie Lech Feszler (o przyjęcie ustawy bez poprawek) i Janusz Lorenz.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 110. posiedzeniu, 8 czerwca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 11 czerwca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Nauki i  Edukacji Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Marek Waszkowiak. Senator przypomniał, że celem ustawy o  zmianie ustawy o  utworzeniu Agencji Techniki i  Technologii jest dostosowanie przepisów ustawy nowelizowanej do ustawy z 4 września 1997 r. o  działach administracji rządowej. W ust. 9 ustawy, zgodnie z którą agencja podlega ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, zmodyfikowano zasady dotyczące jej działalności. Ponadto ustawa nowelizująca dostosowuje nazewnictwo organów administracji rządowej do aktualnie obowiązujących unormowań. Ustawa ta jest również jednym z elementów dostosowania obowiązującego prawa do konstytucji.

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska przedstawił senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Senator podkreślił, że z satysfakcją przedstawia Izbie akt prawny wypracowany na podstawie projektu rządowego, który wprowadza w życie zasadnicze regulacje w sferze porządkowania systemu ochrony środowiska, to jest ustawę - Prawo ochrony środowiska oraz ustawę o  odpadach. Obie zostały ostatecznie uchwalone po przyjęciu poprawek Senatu 27 kwietnia br. Akty te stanowią podstawę ochrony wszystkich elementów środowiska oraz ujednolicają wymagania i  procedury w tej dziedzinie. Przesądza to o  zasadności wprowadzenia tych regulacji równocześnie z jednolitym określeniem zasad działania i  kompetencji właściwych organów administracji rządowej oraz jednolitym unormowaniem trybu postępowania w okresie przejściowym co do spraw wszczętych na podstawie ustaw obowiązujących wcześniej.

Omawiając ustawę, senator sprawozdawca wskazał, że zakres przedmiotowy ustawy ujęty został w trzech rozdziałach: w rozdziale 1, obejmującym przepisy ogólne, w rozdziale 2, obejmującym zmiany w przepisach obowiązujących, i  w rozdziale 3, obejmującym przepisy końcowe. Przepisy ogólne zawierają normy przejściowe i  dostosowujące. Do tych pierwszych należą regulacje normujące wpływ nowego prawa na stosunki powstałe pod działaniem prawa dotychczasowego oraz regulacje zachowujące moc obowiązującą aktów wykonawczych wydanych na podstawie poprzednich przepisów. Generalną zasadę w zakresie postępowania w sprawach wszczętych przed wejściem w życie nowych przepisów wyraża art. 3, w myśl którego do spraw niezakończonych decyzją ostateczną stosuje się przepisy dotychczasowe. Wyjątki od tej reguły może określić tylko ustawa lub przepisy odrębne.

Jeśli chodzi o  regulacje zachowujące moc obowiązującą dotychczasowych aktów wykonawczych, to - zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 4 ust. 1 i  dotyczącą rozporządzeń wykonawczych wydanych na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o  ochronie i  kształtowaniu środowiska - pozostają one w mocy nie dłużej niż do 30 czerwca 2003 r., o  ile nie są sprzeczne z aktualną ustawą. Zasada ta będzie miała również zastosowanie do enumeratywnie wskazanych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie innych ustaw, to jest między innymi prawa wodnego, ustawy o  ochronie przyrody czy ustawy o  zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Regulacje w tym zakresie zawarte są w przepisach art. 4 i  5.

Pozostałe normy przepisów ogólnych, to jest art. 6-39, zawierają regulacje dostosowujące nowo przyjęte rozwiązania w prawie ochrony środowiska oraz w ustawie o  odpadach do obowiązującego przed ich wejściem w życie stanu prawnego. Celem ich jest płynne i  bezkolizyjne wprowadzenie nowych instytucji prawnych bądź regulacja postępowań administracyjnych toczących się w okresie przejściowym.

Zawarte w rozdziale 2 przepisy zawierają niezbędny zakres nowelizacji, wynikający z konieczności dostosowania obowiązującego systemu do nowej terminologii i  właściwości organów. Obejmują one: ustawę - Prawo wodne z 24 października 1974 r. - art. 45; ustawę z 20 lipca 1991 r. o  Inspekcji Ochrony Środowiska - art. 46; ustawę z 16 października 1991 r. o  ochronie przyrody - art. 47; ustawę - Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. - art. 48; ustawę z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym - art. 49; ustawę z 27 października 1994 r. o  autostradach płatnych - art. 50; ustawę z 3 lutego 1995 r. o  ochronie gruntów rolnych i  leśnych - art. 51; ustawę z 22 czerwca 1995 r. o  zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - art. 52; ustawę z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i  porządku w gminach - art. 53; ustawę z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest - art. 54; ustawę z 12 maja 2000 r. o  zasadach wspierania rozwoju regionalnego - art. 55; ustawę z 9 września 2000 r. o  podatku od czynności cywilnoprawnych - art. 56; ustawę z 9 września 2000 r. o  opłacie skarbowej - art. 57; ustawę - Prawo atomowe z 29 listopada 2000 r. - art. 58; ustawę z 21 grudnia 2000 r. o  żegludze śródlądowej - art. 59; ustawę z 11 stycznia 2001 r. o  substancjach i  preparatach chemicznych - art. 60.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja przyjęła i rekomenduje Izbie wprowadzenie 15 poprawek do ustawy.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i  Administracji Państwowej przedstawił senator Adam Rychliczek. Senator zaznaczył, że rozpatrywana ustawa, wypracowana na podstawie przedłożenia rządowego, wprowadza w życie zasadnicze regulacje dotyczące dwóch ustaw: prawa ochrony środowiska i  ustawy o  odpadach, uchwalonych przez Senat, podpisanych przez prezydenta i  opublikowanych w "Dzienniku Ustaw". Określa ona termin wejścia w życie tych aktów prawnych, a także stwierdza utratę mocy trzech dotychczas obowiązujących ustaw - ustawy o  ochronie i  kształtowaniu środowiska, starej ustawy o odpadach, jak również ustawy o  dostępie do informacji o  środowisku i  jego ochronie oraz o  ocenach oddziaływania na środowisko.

Senator sprawozdawca, mówiąc o  końcowych artykułach, dotyczących wejścia w życie tej ustawy, wskazał, że generalną zasadą przyjętą przez parlament jest to, iż ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2001 r., z zastrzeżeniem dwóch artykułów. Chodzi o art. 46 pkt 11 - punkt ten wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, a sprawa dotyczy utworzenia środka specjalnego u głównego inspektora ochrony środowiska i u wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska - a także o art. 46 pkt 10, w wypadku którego ustawa wejdzie w życie od 1 stycznia 2002 r., a sprawa dotyczy przekazywania 20% wpływów za kary wymierzane za nieprzestrzeganie ustawy, które mogą być przeznaczane między innymi na premie dla pracowników zajmujących się tą problematyką w inspektoratach ochrony środowiska.

Uchwała

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Marek Waszkowiak. Jak stwierdził, prawie pięcioletni okres funkcjonowania prawa geologicznego i  górniczego łącznie z trzydziestoma aktami wykonawczymi jest wystarczający, aby ocenić prawidłowość zawartych w nim regulacji i  - co istotniejsze - ich skuteczność, a ponadto zgodność rozwiązań z ustawami tworzonymi równolegle lub przygotowanymi po jego wejściu w życie, w tym przede wszystkim z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Prowadzona w tym okresie analiza prawa geologicznego i  górniczego wykazała, że zachodzi potrzeba dokonania zmian tego prawa w następujących zasadniczych kierunkach: po pierwsze, dostosowania do wymagań Konstytucji RP w zakresie źródeł prawa z uwzględnieniem rozwiązań zawartych w przepisach ustawy z 4 września 1997 r. o  działach administracji rządowej; po drugie, dostosowania do realizowanej aktualnie reformy administracji rządowej i  samorządowej z uwzględnieniem powiatów i  ich roli, pozycji gmin, a przede wszystkim uproszczenia i  odbiurokratyzowania działań w odniesieniu do poszukiwania, rozpoznania i  wydobywania kopalin; po trzecie, zapewnienia pełnej spójności z rozwiązaniami przyjętymi w ustawach tworzonych równolegle z prawem geologicznym i  górniczym lub później; po czwarte, pełnego dostosowania do prawa Unii Europejskiej; po piąte, stworzenia jednolitych organów nadzoru górniczego zarówno dla kopalin podstawowych, jak i  pospolitych; po szóste, niezbędnego wzmocnienia kompetencji organów administracji geologicznej i  nadzoru górniczego; po siódme, wzmożenia ochrony złóż kopalin; po ósme, wyeliminowania błędnych rozwiązań i  wyprowadzenia nowych regulacji, wynikających z doświadczeń praktycznych przeszłoczteroletniego stosowania prawa geologicznego i  górniczego.

Propozycje dalszych poprawek do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Uchwała

Przedstawił je senator Marian Noga. Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa wprowadza szereg zmian dotyczących funkcjonowania instytucji zawartych w istniejących prawie bankowym, a także nowe instytucje prawne, dostosowujące polskie prawo do prawa Unii Europejskiej. Chodzi tu przede wszystkim o dostosowanie do dyrektywy nr 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego z 20 marca 2000 r.

Uchwała

Senator K. Czuba podkreśliła, że w ostatnich latach wzrosła liczba zadań realizowanych przez archiwa w związku z koniecznością poszukiwania dokumentów dotyczących tożsamości i własności, o czym mówiono na posiedzeniu komisji. Senatorowie zostali poinformowani przez wicedyrektora archiwów, iż nowe potrzeby obywateli powodują wzrost wydatków i sprawiają, że finansowanie archiwów z budżetu państwa jest niewystarczające.

Senator sprawozdawca przypomniała, że o pomoc dla archiwów występowano również w czasie debaty budżetowej, wiedząc, jak trudną mają sytuację. Świadczą one bardzo liczne, wykraczające poza obowiązki statutowe usługi związane z mikrofilmowaniem, kopiowaniem itp. Zaświadczenia, wypisy i kopie pobierane w celach socjalnych są wydawane przez archiwa bezpłatnie.

Zgodnie z zapisem ustawy środki wypracowane przez dane archiwa pozostają w nich i są do ich dyspozycji. Do naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych spływają tylko te finanse, które wiążą się z usługami międzynarodowymi. Różne archiwa międzynarodowe występują do archiwów polskich, stąd zapis, aby pieniądze za świadczone im usługi mogły otrzymywać polskie archiwa.

Senator K. Czuba poinformowała, że komisja długo rozważała poprawki zaproponowane przez senackie Biuro Legislacyjne, po wprowadzeniu których ustawa byłaby bardziej dopracowana pod względem legislacyjnym. Mając jednak na uwadze konieczność pilnego uchwalenia ustawy w celu zapewnienia przede wszystkim możliwości działania samych archiwów i udostępniania usług międzynarodowych, komisja zdecydowała się na przyjęcie ustawy bez poprawek, w wersji sejmowej. Głosowanie w tej sprawie było jednomyślne, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Senat po dyskusji przychylił się do stanowiska komisji i 86 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Projekt ustawy został wniesiony przez Komisję Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Marszałek Senatu 21 czerwca br. skierowała projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone na wspólnym posiedzeniu komisji 4 lipca br. Komisje po rozpatrzeniu projektu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu ustawy obejmuje przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy, przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą o projekcie ustawy przedstawiła senator Janina Sagatowska. Senator przypomniała, że projekt ten jest inicjatywą senacką Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Nie budził on zastrzeżeń i jednogłośnie został przez komisję przyjęty, przy wielkiej aprobacie. Również obie połączone komisje na posiedzeniu wspólnym 4 lipca tego roku przyjęły jednogłośnie, prawie przez aklamację, wręcz entuzjastycznie ten projekt.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że ustawa nie budzi kontrowersji i jest bardzo krótka - składa się z dwóch artykułów. Jest ona jakby symbolicznym dowodem uznania dla wielowiekowego dorobku i wkładu Polonii i Polaków za granicą przede wszystkim w odzyskanie przez Polskę niepodległości, a także dowodem uznania dla ich wierności i przywiązania do polskości, do narodu, i to w bardzo trudnych okresach. Jest to także potwierdzenie ich więzi z ojczyzną, z Macierzą, potwierdzenie jedności i równości wszystkich Polaków, zarówno tych mieszkających w kraju, jak i żyjących poza nim, i podkreślenie wspólnoty dorobku kulturowego Polaków w ojczyźnie i na obczyźnie.

Zdaniem senator sprawozdawcy, ustanowienie 2 maja świętem naszego wychodźstwa, obejmującego 1/3 narodu polskiego, jest wręcz koniecznością niemal palącą. Na II Zjeździe Polonii i Polaków z Zagranicy, który odbywał się w paru miejscach naszego kraju, problem ten został bardzo mocno podkreślony i znalazł wyraz w stosownych uchwałach zjazdu. Senator podkreśliła, że jest to jednocześnie jakby uszanowanie obowiązującej już tradycji - jeszcze przed wojną 2 maja był świętem polskiej emigracji i wtedy były obchody nie tylko Dnia, ale Tygodnia Opieki nad Rodakami na Obczyźnie, którego organizacją zajmowały się krajowe instytucje sprawujące opiekę nad emigracją polską. Dlatego też ustawa spełni oczekiwania polskiej diaspory w tym względzie i będzie wyjściem naprzeciw tym wielkim oczekiwaniom.

Senator sprawozdawca przypomniała ponadto, że już Senat poprzedniej kadencji w stosownej uchwale z marca 1997 r. przyobiecał niejako Polakom na obczyźnie podniesienie tego święta do rangi ustawy. Niestety, zabrakło czasu czy woli, w każdym razie kadencja upłynęła i po debacie polonijnej, jaka wtedy miała miejsce, obietnica ta nie została dopełniona stosowną ustawą. Stąd też inicjatywa Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą, aby właśnie spełnić to, co już Senat poprzedniej kadencji obiecał polskiej diasporze, tak zasłużonej dla naszego narodu.

Wobec niewniesienia podczas dyskusji wniosku przeciwnego do wniosku komisji Izba przystąpiła do trzeciego czytania projektu ustawy, obejmującego w tym wypadku jedynie głosowanie. W wyniku tego głosowania Senat jednomyślnie, 87 głosami, powziął następującą uchwałę:

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 111. posiedzeniu, 21 czerwca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 21 czerwca skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Józef Frączek. Jak stwierdził, sprawą najpilniejszą, ale - jego zdaniem - nie najważniejszą, która niejako zmusza do nowelizacji tej ustawy, przyjętej i uchwalonej przez Sejm 14 grudnia 1995 r., jest kwestia finansowania izb rolniczych. Jest to sprawa najpilniejsza, ponieważ ustawa z 1995 r. przewidywała, że dochody izb stanowią głównie środki przekazywane przez wojewodę w wysokości określonej na ten cel w ustawie budżetowej na dany rok. Jest tam też zapis: do dnia 31 grudnia 2000 r. Od 1 stycznia 2001 r. głównym dochodem izb rolniczych powinny być odpisy w wysokości 2% od wpływów uzyskanych z tytułu podatku rolnego. Jak stwierdził senator sprawozdawca, zapis ten był dość lakoniczny, budził bardzo wiele wątpliwości natury finansowej, i to była główna przyczyna, dla której należało ustawę znowelizować.

Senator J. Frączek zaznaczył, że problem ten, w przekonaniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, został dosyć gruntownie rozpracowany w Sejmie i znalazł stosowne udokumentowanie w poprawkach naniesionych przez Sejm. Mniej uwagi Sejm poświęcił sprawie drugiej, nie mniej ważnej. Od 1995 r. zmienił się mianowicie podział administracyjny kraju, pojawiły się powiaty, izba ma osobowość prawną na bazie województwa. Sprawa powołania tej nowej, uzupełniającej struktury powiatowej została przez Sejm potraktowana zbyt powierzchownie i dlatego cztery podstawowe poprawki senackiej komisji, doprecyzowujące umocowanie izb rolniczych właśnie na bazie powiatu, są - w opinii senatora sprawozdawcy - niezwykle cenne i potrzebne.

Komisja zaproponowała także dwie poprawki merytoryczne. Jak wskazał senator sprawozdawca, w mediach, w środowisku rolniczym często mówi się o tym, że izby rolnicze mają za małe kompetencje, za mało uprawnień. Rozpatrywana nowelizacja była dobrym momentem do wprowadzenia tych merytorycznych poprawek. Niestety, izby rolnicze, poza tym, że dbały o swoje finanse, mniejszą wagę przywiązywały do merytorycznego umocowania oraz uzupełnienia tej ustawy. Dlatego komisja zaproponowała m.in. poprawkę wprowadzającą upodmiotowienie izby rolniczej w sprawach dotyczących nabywania nieruchomości przez cudzoziemców i zmuszającą agencję do konsultowania tej sprawy z właściwym ze względu na położenie nieruchomości oddziałem izby rolniczej.

Podczas dyskusji nad ustawą senatorowie Jerzy Chróścikowski i Jan Chodkowski zgłosili wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Jak podano w uzasadnieniu tej propozycji, jeśli Izba szybko nie przyjmie tej ustawy i nie prześle jej do podpisu prezydentowi, to może się zdarzyć, że ona - a zatem i wszystkie poprawki Senatu - w ogóle nie zostanie rozpatrzona ze względu na czas pracy, który jeszcze pozostał parlamentowi tej kadencji.

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator Paweł Abramski poinformował, że na ręce przewodniczącego komisji wpłynęło pismo od marszałek Alicji Grześkowiak, informujące, że z dniem 21 marca 2001 r. uprawomocniło się orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie wydane w sprawie senatora Jerzego Mokrzyckiego. Komisja jednogłośnie przyjęła propozycję uchwały o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu senatora Jerzego Mokrzyckiego.

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator Paweł Abramski poinformował, że do komisji wpłynęło pismo od marszałek Senatu, w którym zawiadamia ona, że 18 maja br. uprawomocniło się orzeczenie Sądu Apelacyjnego wydane w sprawie senatora Zygmunta Ropelewskiego. Komisja jednogłośnie postanowiła zaproponować Izbie przyjęcie uchwały o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu senatora.

W wyniku przeprowadzonego głosowania Senat 49 głosami, przy 21 przeciw i 9 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora Zygmunta Ropelewskiego.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment