Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o łączności,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz ustawę o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz ustawy o wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji części mienia Skarbu Państwa na cele związane z reformą systemu ubezpieczeń społecznych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o odpowiedzialności majątkowej żołnierzy,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

Rozpatrywana ustawa, która była pilnym projektem rządowym, została uchwalona przez Sejm na 110. posiedzeniu, 7 czerwca br. Do Senatu przekazano ją 8 czerwca br. i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Marek Waszkowiak, który poinformował, że omawiana nowelizacja wynika z ustawy - Prawo działalności gospodarczej. Między innymi zdecydowanie ograniczono listę dziedzin gospodarki objętych koncesjonowaniem. Jednocześnie wprowadzono możliwość nałożenia obowiązku uzyskania zezwolenia pod warunkiem określenia go w odrębnej ustawie. Ustawa weszła w życie 1 stycznia br., a od 1 lipca br. powinna zacząć funkcjonować spójność ustawy - Prawo pocztowe, będącej w trakcie prac legislacyjnych oraz prawa o łączności, w którym dokonano pewnych modyfikacji, między innymi wykreślenia art. 8-25, dotyczących spraw koncesjonowania. Potrzebna jest zatem ustawa, która ureguluje wszystkie rozbieżności czasowe. Wtedy będzie mogło sprawnie funkcjonować prawo o łączności.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 110. posiedzeniu, 7 czerwca br. Do Senatu została przekazana 8 czerwca br. i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Andrzej Sikora. Jak stwierdził, celem wniesionej przez rząd pilnej nowelizacji wymienionych ustaw jest umożliwienie prowadzenia racjonalnej gospodarki w zakresie zarządzania i gospodarowania mieniem przedsiębiorstw państwowych będących w gestii wojewodów. Dotyczy to tych przedsiębiorstw, z których mienia, na mocy przepisów art. 56a ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z  30 sierpnia oraz art. 3 ust. 2 wymienionej wyżej ustawy, utworzona została rezerwa na cele uwłaszczeniowe.

Senator sprawozdawca przypomniał, że na skutek nie odrzucenia przez Sejm weta prezydenta do ustawy o zasadach realizacji programu powszechnego uwłaszczenia obywateli RP nastąpiło zamrożenie aktywów przedsiębiorstw państwowych, których nie będzie można wykorzystywać na cele bezpośredniego uwłaszczenia obywateli w sposób określony w tamtej ustawie. Senator A. Sikora podkreślił, że przepisy art. 56a ust. 1 pkt 2 i ust. 2 przedmiotowej ustawy rodzą wiele problemów związanych z bieżącym funkcjonowaniem przedsiębiorstw państwowych, których mienie obejmuje rezerwa na cele uwłaszczenia. Zarządzanie przedsiębiorstwem państwowym w zmieniających się warunkach gospodarki rynkowej jest utrudnione z uwagi na brak możliwości racjonalnego gospodarczo kształtowania struktury jego majątku, spowodowanej niemożnością zbycia jego poszczególnych składników majątkowych.

Jak stwierdził senator A. Sikora, skreślenie wymienionych artykułów umożliwi wprowadzenie prywatyzacji bezpośredniej, a równocześnie nie będzie miało negatywnych skutków dla realizacji programu powszechnego uwłaszczenia obywateli RP z wykorzystaniem rezerwy utworzonej z akcji i udziałów spółek z udziałem skarbu państwa. Nadal będą bowiem obowiązywać przepisy art. 56 ust. 1 pkt 1 i 3 przedmiotowej ustawy, które stanowią, iż na cele rezerwy uwłaszczeniowej przeznacza się 7% akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa, powstałych w wyniku komercjalizacji, oraz należące do skarbu państwa akcje spółek, w których posiada on mniej niż 10% kapitału akcyjnego. Pozostają w mocy również przepisy art. 55 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przewidujące, że Sejm na wniosek Rady Ministrów podejmuje uchwały o emisji bonów prywatyzacyjnych przydzielanych nieodpłatnie wszystkim obywatelom RP zamieszkałym w kraju.

Podzielając opinię rządu wyrażoną w uzasadnieniu przedstawionym przez jego przedstawiciela na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej, komisja wniosła o  przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek. Senator sprawozdawca podkreślił, że nie ma ona skutków finansowych dla budżetu państwa.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 110. posiedzeniu, 8 czerwca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 11 czerwca br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Adam Rychliczek. Senator przypomniał, że zasadniczym celem ustawy z 16 listopada 2000 r. było stworzenie regulacji prawnych dotyczących utworzenia instytucji generalnego inspektora informacji finansowej, do którego zadań należy pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji oraz podejmowanie działań mających na celu przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych i nieujawnionych źródeł. Grupę instytucji zobowiązanych do gromadzenia i przechowywania informacji stanowią między innymi banki, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeniowe, podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, "Poczta Polska", przedsiębiorstwa leasingowe, przedsiębiorcy zajmujący się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami, notariusze. W sumie, jak szacuje resort finansów, około czterdziestu tysięcy różnych podmiotów będzie zajmowało się realizacją tej ustawy. Konsekwencją przyjęcia ustawy było nałożenie na te instytucje zobowiązania do podjęcia niezbędnych działań, zmierzających do realizacji ustawy między innymi w zakresie problematyki infrastrukturalnej, głównie informatycznej, jak również szkoleń wytypowanych pracowników.

Jak stwierdził sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej, podczas sześciomiesięcznego vacatio legis zobowiązane instytucje i główny inspektor informacji finansowej wykonali niektóre artykuły ustawy, ale skala przedsięwzięcia i liczba transakcji objętych ewidencjonowaniem, którą resort szacuje na około ośmiu milionów, nie pozwalają, jak pokazało życie, na wdrożenie ustawy w założonym terminie. Założone przez rząd i przyjęte przez parlament terminy okazały się zbyt optymistyczne. Stąd inicjatywa poselska, poparta wnioskiem instytucji zobowiązanych, zmierzająca do tego, aby dostosować do realnych warunków terminy wdrożenia poszczególnych artykułów, tak by ustawa tak potrzebna i oczekiwana mogła w pełni wejść w życie. W wypadku nieprzyjęcia tej propozycji niektóre artykuły wejdą w życie za trzy dni i będą niewykonalne.

W art. 49 - jest to zmiana pozwalająca przygotować się do prawidłowego wdrożenia ustawy - przesuwa się termin obowiązku rejestracji wpłat i wypłat gotówkowych na 1 kwietnia 2002 r., a bezgotówkowych na 1 kwietnia 2003 r.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawił senator Paweł Abramski. Senator zaznaczył, że komisja zgłosiła uwagi merytoryczne do rozpatrywanej ustawy, ale ze względu na jej termin wejścia w życie 23 czerwca br., postanowiła nie zgłaszać do niej zastrzeżeń. Od 23 czerwca główny inspektor musi otrzymywać informacje o operacjach gotówkowych powyżej 10 tysięcy euro. Opóźnienie spowodowałoby, że bieg legislacyjny całej ustawy stanąłby pod znakiem zapytania.

Komisja Praw Człowieka i Praworządności odniosła się sceptycznie do zmiany dotyczącej obligatoryjnego przekazywania pewnych dokumentów przez głównego inspektora. Komisja uważa, że nie jest ona słuszna, rozważając jednak, co jest mniejszym złem, a co większym, doszła do przekonania, że mniejszym złem będzie przyjęcie tej ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej przedstawił senator Stefan Konarski. Senator poinformował, że ustawa wypełnia dyspozycję art. 98 ust. 1 ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej. Uchwalenie ustawy jest konieczne, ponieważ od 1 lipca br. działalność gospodarcza, wytwórcza i obrót materiałami byłyby niekoncesjonowane, bez żadnej kontroli państwowej.

Rozpatrywana ustawa zawiera m.in. słowniczek, w którym wyjaśniono, co oznacza wytwarzanie, obrót, unieszkodliwianie; co rozumie się pod pojęciami: materiały wybuchowe, broń, amunicja, wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym.

W rozdziale 2 określono zasady koncesjonowania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym. Zgodnie z ustawą, o koncesję może ubiegać się osoba, która ukończyła dwadzieścia pięć lat. Jest to wyraz troski o to, żeby taką działalnością zajmowali się ludzie o już ukształtowanym charakterze. Jedynie dla rusznikarzy przewidziano granicę dwudziestu jeden lat. Podobnie w wypadku samej działalności gospodarczej - pracownikiem w takim przedsiębiorstwie może być obywatel, który ukończył dwadzieścia jeden lat. Wymagane są również świadectwa zdrowia, także zdrowia psychicznego.

W rozdziale 3 opisano wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania materiałów wybuchowych, broni itd. W rozdziale 4 - wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu materiałami wybuchowymi. W rozdziale 5 - kontrolę tej działalności i obrotu. Dalej zamieszczono przepisy karne i przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 109. posiedzeniu, 24 maja br. Do Senatu przekazano ją 28 maja br. Marszałek Senatu 29 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawiła senator Ann Bogucka-Skowrońska. Jak stwierdziła, rozpatrywana regulacja jest niezbędna, ponieważ do tej pory prywatni detektywi nie mieli żadnych szczególnych uprawnień, ani nie byli w żaden sposób ograniczeni. Senator zwróciła uwagę, że jest to sfera, która bardzo ściśle wiąże się z ryzykiem naruszenia dóbr osobistych obywateli. Ustawa przyjmuje, że uprawnienia detektywa są zbliżone do uprawnień policjanta. Państwo przekazuje więc niejako prywatnym firmom część swoich uprawnień. Jest to zgodne z akceptowaną obecnie tendencją do tak zwanej prywatyzacji bezpieczeństwa. Podobna sytuacja dotyczy także firm ochroniarskich. Jednak detektywi nie reprezentują państwa, nie są jego funkcjonariuszami, korzystają zaś ze środków i technik zbliżonych do stosowanych przez policję. W wypadku tej ustawy ustawodawca stanął przed problemem, jak pogodzić zapewnienie skutecznej działalności detektywistycznej z prawem każdego człowieka do ochrony jego dóbr osobistych.

Ustawa ma jakby dwie części. Po pierwsze, stanowi ona, że świadczenie usług detektywistycznych jest działalnością gospodarczą i określa jej zasady. Działalność ta wymaga zezwolenia. Organem zezwalającym jest minister spraw wewnętrznych. Zezwolenie wydaje się na wniosek przedsiębiorcy, jeśli jest on osobą fizyczną. Musi on posiadać licencję, czyli być detektywem. Ustawa wskazuje warunki, jakie przedsiębiorca musi spełniać i nakłada na niego określone obowiązki, na przykład - i to jest ważne - obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, podobnie jak w wypadku prawników świadczących usługi prawne.

Po drugie, oprócz określenia tej działalności jako gospodarczej, ustawa określa, jakie czynności są usługami detektywistycznymi. Określa także prawa i obowiązki detektywa oraz wymagania dotyczące jego kwalifikacji. Musi on spełniać określone warunki fizyczne i psychiczne, mieć co najmniej średnie wykształcenie, nienaganną opinię. Organem, który wydaje licencję i który może również odmówić jej wydania, zawiesić ją lub cofnąć, jest komendant wojewódzki policji, ale rejestr wszystkich licencji prowadzi minister spraw wewnętrznych.

Senator A. Bogucka-Skowrońska stwierdziła, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności zaakceptowała filozofię ustawy uznającą, że jest to działalność gospodarcza, zaś czynności detektywistyczne wymagają licencji, czyli detektywem jest ten, kto taką licencję posiada. Senator poinformowała, że komisja zaproponowała 39 poprawek, które można podzielić na trzy grupy. Dwadzieścia jeden poprawek dotyczyło poprawności i precyzyjności niektórych zapisów. Miały one charakter legislacyjny i nie zmieniały ani logiki, ani filozofii ustawy.

Drugą grupę stanowiły zasadnicze poprawki merytoryczne. Dotyczyły one przede wszystkim sfery, w której możliwe jest zderzenie wartości, jakimi są z jednej strony zapewnienie bezpieczeństwa poprzez skuteczne czynności detektywa, a z drugiej zapewnienie, że czynności te nie naruszą sfery praw i wolności obywatelskich. Komisja wprowadziła przepisy o charakterze deontologicznym, które wskazują na konieczność ograniczenia działalności detektywa, a także pełniejszego zabezpieczenia praw osób zlecających. I tak komisja zamknęła katalog usług detektywistycznych, określony w art. 2 ust. 1. Po drugie, zmieniła treść art. 6. Do tej pory mówił on o tym, że detektyw ma obowiązek przestrzegać praw, wolności i dóbr osobistych obywateli i powielał zasadę dotyczącą wszystkich obywateli. Komisja zaproponowała stwierdzenie, że detektyw przy wykonywaniu usługi detektywistycznej winien kierować się powszechnie obowiązującymi zasadami etyki, lojalnością wobec zlecającego usługę i szczególną starannością, by nie naruszyć wolności i praw człowieka i obywatela. Chodziło przede wszystkim o zasady etyki, o uniemożliwienie sytuacji, która mogłaby powstać bez tego zapisu, gdy detektyw w jednej sprawie cywilnej świadczy jednocześnie usługi dwóm przeciwnym sobie stronom, jak gdyby sprzedając jednej stronie informacje drugiej strony uzyskane w toku postępowania. Konsekwencją tej poprawki była zmiana odnosząca się do art. 11, która nakłada na detektywa obowiązek odmowy wykonania czynności nieetycznej, a nie tylko czynności niezgodnej z prawem. Z powyższymi zmianami związana była także poprawka dotycząca wymagań kwalifikacyjnych detektywów, do których dodano tak zwaną rękojmię należytego wykonywania czynności detektywów. Do podniesienia gwarancji etycznej wykonywania czynności odnosi się również kolejna poprawka, która mówi, że o wydanie licencji nie może ubiegać się osoba pracująca przed 1990 r. w organach bezpieczeństwa państwa i negatywnie zweryfikowana.

Trzecią grupę poprawek stanowiły zmiany chroniące prawa zlecających. Dodano m.in. przepis o obowiązku zniszczenia przetwarzanych danych osobowych bezpośrednio po zaprzestaniu korzystania z uprawnień detektywa, aby niemożliwe było stworzenie prywatnych archiwów do późniejszego użytku. Wprowadzono obowiązek ustalenia tożsamości zlecającego, żeby nie doszło do anonimowego zlecania przez osoby nie chcące z różnych powodów ujawnić swoich personaliów. Ponadto wprowadzono obowiązek zawarcia w końcowym sprawozdaniu wysokości przyjętego wynagrodzenia, a także obowiązek przekazania zlecającemu sprawozdania z czynności. Komisja uznała, że w kwestii wynagrodzenia nie mogą obowiązywać tylko zasady wolnego rynku, bo prowadziłoby to do kupowania informacji przez tego, kto więcej zaoferuje. Muszą być określone zasady ustalania opłat - nie kwoty, ale zasady. Jednocześnie komisja wprowadziła poprawkę, dającą ustawową delegację ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych do wydania rozporządzenia dotyczącego zasad ustalania opłat.

W kolejnej poprawce Komisja Praw Człowieka i Praworządności określiła, że opłata za licencję powinna zapewniać pokrycie kosztów uzyskania tej licencji. Wykreślono również z wymogów kwalifikacyjnych wykluczenie możliwości ubiegania się o licencję przez osobę, wobec której toczy się postępowanie o wykroczenie skarbowe, bo nawet ukaranie za takie wykroczenie nie miałoby wpływu na posiadanie licencji. Ponadto komisja zwiększyła wymagania kwalifikacyjne poprzez dodanie wymogu niekaralności za przestępstwa skarbowe, bo przecież przedsiębiorca jest detektywem, jeśli jest osobą fizyczną, a w związku z tym karalność za przestępstwa skarbowe jest bardzo istotna dla wymogów kwalifikacyjnych do pełnienia czynności detektywistycznych.

Senator A. Bogucka-Skowrońska stwierdziła, że komisja uważa, iż wprowadzanie zaostrzających wymogów w stosunku do osób, które wykonują zawód detektywa, zapewni większą czytelność w wypadku wykonywania tych usług, a wprowadzenie zapisów wskazujących na wymogi etyczne zapewni lojalność wobec zleceniodawcy. Komisja uznała za konieczne, żeby usługi detektywistyczne nie naruszały tej sfery, która jest chroniona, mianowicie praw wolności i dóbr osobistych obywateli.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 109. posiedzeniu, 25 maja 2001 r. Do Senatu przekazano ją 1 czerwca br. i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przedstawił senator Maciej Świątkowski, który poinformował, że ustawa poszerza zakres podmiotowy ubezpieczonych o niektórych cudzoziemców; osoby otrzymujące rentę lub emeryturę z zagranicy; osoby uprawnione do świadczenia alimentacyjnego; osoby pobierające świadczenia pieniężne po zwolnieniu ze służby; osoby niepobierające zasiłku lub emerytury, lub świadczenia przedemerytalnego, zgodnie z zaistniałymi okolicznościami, w myśl ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu; osoby pozostające na urlopach wychowawczych oraz osoby bezdomne, które podjęły trud wychodzenia z bezdomności. Ustawa poszerza również krąg placówek, które mają obowiązek zgłosić do ubezpieczenia na przykład dzieci przebywające w tych placówkach. Usprawnia i uściśla procedury związane z odprowadzeniem składek zdrowotnych, a także zwalnia rencistów i emerytów o bardzo niskich świadczeniach z obowiązku płacenia składki w wypadku uzyskiwania niskich przychodów dodatkowych. Za osoby przebywające na urlopach wychowawczych składkę płaci budżet państwa.

Przez wpłatę składek do ZUS na oprocentowany rachunek bankowy zwiększa się dochód kasy z tytułu odsetek za okres kilkudziesięciu dni w roku. Ze względu na koszty refundacji za leki inwalidom wojennym i wojskowym pozostawiono uprawnienia do bezpłatnego otrzymywania leków i uniemożliwiono dostęp nieodpłatny do środków parafarmaceutycznych będących w aptekach.

W nowelizacji poszerzono zakres prawa ubezpieczonego do świadczeń zdrowotnych oraz usunięto szereg rygorów komplikujących ich uzyskiwanie. Ustawa znosi poziomy referencyjności szpitali, upraszcza zasady rozliczania między kasami, zapewnia dostęp do profilaktyki i badań przesiewowych dla dzieci do osiemnastego roku życia oraz dla studentów do dwudziestego szóstego roku życia. Ponadto wprowadza opiekę medyczną w placówkach oświatowych, domach pomocy społecznej i w domach małego dziecka dla dzieci i młodzieży uprawiających sport amatorski. Bez skierowania będzie też można korzystać z opieki okulistycznej. Na podstawie jednorazowego skierowania będzie też można pozostawać pod opieką lekarza specjalisty.

W nowelizacji sejmowej uznano prawo ubezpieczonego do skierowania na leczenie szpitalne przez każdego lekarza i felczera, niezależnie od jego miejsca pracy. Umożliwi ono również świadczeniodawcy posiadanie umowy z kasą chorych nie tylko w szpitalu, ale także w prywatnym gabinecie. Ustawa poprawia zasady i warunki zawierania umów między świadczeniodawcami a kasami chorych.

Jak stwierdził senator M. Świątkowski, przedstawione zmiany są zgodne z przedłożeniem senackim i poprawiają system ubezpieczenia zdrowotnego, a tym samym funkcjonowanie podstawowego zabezpieczenia społecznego, jakim jest ochrona zdrowia. W odczuciu członków Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, wiele zapisów wprowadzonych przez Sejm - szczególnie w toku ostatnich kilku miesięcy, ale także podczas czytań na posiedzeniach plenarnych - nosi znamiona destabilizacji systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Senator zauważył, że ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym uchwalił Sejm poprzedniej kadencji, w którym obecna opozycja stanowiła parlamentarną większość. System funkcjonuje od dwóch i pół roku, co przy ponadstuletnich tradycjach ubezpieczeń zdrowotnych w niektórych krajach Europy Zachodniej jest zbyt małym przedziałem czasu, aby dokonywać tak dalekich zmian - łącznie ze zmianą systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce.

Senator poinformował, że komisja zaproponowała 66 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej. Następnie sprawozdawca Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu omówił szczegółowo proponowane zmiany. Komisja postulowała m.in. pozostawienie Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, którego likwidację proponował Sejm. Komisja była także przeciwna wyłączeniu z systemu ubezpieczeń zdrowotnych żołnierzy odbywających służbę okresową lub nadterminową zasadniczą oraz żołnierzy zawodowych. Senatorowie opowiedzieli się także za przywróceniem funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu do systemu ubezpieczeń zdrowotnych. W kolejnej poprawce umożliwiono wybór kasy chorych raz do roku, co jest to szczególnie ważne dla powiatów i gmin granicznych w danych województwach. Zaproponowano ponadto, by w karcie ubezpieczenia była zawarta informacja o dodatkowych uprawnieniach.

Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu postanowiła również, że wybór szpitala przez ubezpieczonego dotyczy tych placówek, które są w obrębie jego kasy chorych. Sejm wprowadził zapis, z którego wynika, że można wybrać szpital na terenie całej Polski.

Komisja zaproponowała także skreślenie zapisu, że do pediatry można już udać się bez skierowania, ponieważ pediatra to bardzo często lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Uregulowano także problem objęcia opieką lekarską przez specjalistę pacjenta, który ma jednorazowe skierowanie od lekarza opieki podstawowej. Poprawki komisji dotyczyły ponadto zobowiązań aptek wobec ubezpieczeń zdrowotnych. Dzięki tym poprawkom apteka będzie musiała wykonać wszystkie swoje obowiązki, aby otrzymać środki z refundacji. Powrócono również do zapisu senackiego, dotyczącego możliwości zaciągania kredytu przez kasy chorych po spełnieniu licznych warunków.

Uchwała

Sprawozdanie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przedstawił senator Andrzej Krzak. Poinformował on, że ustawa, która była projektem poselskim, określa zasady i warunki wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej, opisując jednocześnie zakres przedmiotowy tych czynności. Ponadto minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych określi w rozporządzeniu wykaz zabiegów i czynności, do wykonywania których jest uprawniony diagnosta laboratoryjny. Zakres podmiotowy ustawy wyznaczono poprzez określenie warunków, jakie należy spełniać, aby zostać wpisanym na listę diagnostów laboratoryjnych. Ustawa reguluje kwestię uprawnień do wykonywania zawodu, zagadnienia związane z wykonywaniem czynności diagnostyki laboratoryjnej, a także określa obowiązki i prawa diagnosty laboratoryjnego. Jeden z jej rozdziałów poświęcony jest samorządowi zawodowemu, albowiem art. 5 ust. 1 przesądza o wymogu zorganizowania się diagnostów laboratoryjnych na takich właśnie zasadach. W trakcie prac sejmowych podkreślano, że jest to równoznaczne z uznaniem tego zawodu za zawód zaufania publicznego w rozumieniu art. 17 ust. 1 konstytucji.

Senator A. Krzak zaznaczył, że komisja zapoznała się z opiniami na temat ustawy sejmowej. Jedna z nich, sporządzona przez konsultanta - specjalistę krajowego do spraw diagnostyki laboratoryjnej, zawiera przede wszystkim uwagi krytyczne. Autor uważa, że ustanowienie ustawy o dyscyplinie medycznej, jak wynika z jej tytułu, byłoby sprawą precedensową. Nie istnieją bowiem ustawy o chirurgii, laryngologii i tym podobne. Brak ponadto realnych możliwości sprecyzowania, kto jest diagnostą i jakie ma uprawnienia. Z tego względu, w wypadku uchwalenia ustawy, egzekwowanie jej przestrzegania stałoby się niewykonalne. Druga z opinii, przygotowana przez prawnika, stwierdza, że ustawę o diagnostyce laboratoryjnej uznać należy za niezbędny akt prawny, a jej poszczególne zapisy są na dobrym poziomie legislacyjnym.

Jak poinformował senator A. Krzak, obecny na posiedzeniu komisji podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia w imieniu ministra wniósł o odrzucenie ustawy w całości. W szczegółowym uzasadnieniu minister uważa, że nie poddając w wątpliwość wysokiej rangi analityki medycznej, stanowiącej istotny element procesu rozpoznawania i leczenia chorób, nie można zgodzić się z tym, aby kwestie te regulowała odrębna ustawa. Minister zdrowia, a także minister sprawiedliwości wyrażają wątpliwości, czy omawiana ustawa nie jest zbyteczna i wadliwa kierunkowo. Za wystarczającą uznają możliwość organizowania się diagnostów laboratoryjnych w formach przewidzianych ustawą - Prawo o stowarzyszeniach. Minister uważa, że wyodrębnienie tego zawodu w formie ustawowej zburzyłoby dotychczasowy system ustroju zawodów medycznych, którym przyznano cechę samodzielności i pełnej odpowiedzialności za zdrowie pacjenta.

Wskazywano, że proponowana ustawa stanowi kolejny krok w budowaniu korporacji w zawodach medycznych, co jest zjawiskiem zdecydowanie negatywnym. Spowoduje także dodatkowe skutki dla budżetu państwa, albowiem obowiązkowa przynależność do samorządu zawodowego i finansowanie organów samorządu ze składek członkowskich oznaczać będzie obniżenie podstawy obliczenia podatku dochodowego diagnostów laboratoryjnych i umniejszy wpływy do budżetu państwa.

Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu po zapoznaniu się z cytowanymi opiniami i stanowiskiem ministra zdrowia oraz po dyskusji przeprowadzonej na posiedzeniach nie zdecydowała się na odrzucenie ustawy w całości, ale postanowiła przeredagować ją w taki sposób, aby stała się ona ustawą o zawodzie diagnosty laboratoryjnego, w której określa się kwalifikacje niezbędne do wykonywania tego zawodu oraz zasady i warunki jego wykonywania.

Precyzuje się, że diagnostą laboratoryjnym jest osoba, która: ukończyła studia wyższe na kierunku analityka medyczna lub na kierunku farmacja specjalność analityka kliniczna i uzyskała tytuł magistra; ukończyła studia wyższe na innym kierunku i uzyskała tytuł specjalisty w zakresie analityki klinicznej lub mikrobiologii; ukończyła studia wyższe na innym kierunku niż wyżej wymienione i wykonywała czynności laboratoryjno-kliniczne przez co najmniej trzy lata w okresie sześciu lat przed dniem wejścia w życie ustawy; ukończyła studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w działalności laboratoryjnej i ukończyła studia podyplomowe z zakresu analityki medycznej, prowadzone przez uczelnie medyczne oraz została wpisana do rejestru diagnostów laboratoryjnych, prowadzonego przez właściwego miejscowo wojewodę. Jeden z rozdziałów ustawy określa sposób i zasady uzyskiwania specjalizacji przez diagnostę laboratoryjnego.

W swoim stanowisku Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu zaproponowała wprowadzenie 39 poprawek, m.in. skreślenie zapisów dotyczących samorządu zawodowego i odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zawód diagnosty laboratoryjnego może być wykonywany w laboratorium diagnostycznym zakładu opieki zdrowotnej, a także jako działalność gospodarcza prowadzona na własny rachunek. Diagnosta laboratoryjny, który nie wykonywał działalności laboratoryjnej przez okres co najmniej pięciu lat, jest obowiązany do odbycia uzupełniającego przeszkolenia.

Zgodnie z Regulaminem Senatu, jako pierwszy pod głosowanie poddano wniosek o odrzucenie ustawy. Wniosek poparło 7 senatorów, 49 było przeciw, a 6 osób wstrzymało się od głosu. Wobec odrzucenia wniosku przystąpiono do głosowania nad przedstawionymi poprawkami. W kolejnych głosowaniach Izba poparła 40 zmian rekomendowanych przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Uchwałę w sprawie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej podjęto 53 głosami, przy 15 głosach wstrzymujących się:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 109. posiedzeniu, 24 maja br. Do Senatu została przekazano ją 28 maja br. Marszałek Senatu 29 maja br. skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności uznała nowelizację za co najmniej niewystarczającą. Ustawa zmierza do sprecyzowania i uściślenia szeregu zagadnień, szczególnie z zakresu stosowania techniki operacyjnej i zbierania danych osobowych, dotyczy więc Policji. Jednak polski parlament na przestrzeni ostatnich kilku lat rozszerzył liczbę podmiotów, które są uprawnione do stosowania w mniejszym lub większym zakresie technik operacyjnych. Mimo to nie uchwalono równolegle nowych regulacji dotyczących Straży Granicznej, Urzędu Ochrony Państwa, inspektoratu służb celnych czy Policji Skarbowej. Jeżeli nawet w najszerszym zakresie odnoszącym się do Policji uda się te zagadnienia uregulować, to i tak pozostaną jeszcze inne służby, które posługują się techniką operacyjną. Należałoby konsekwentnie nowelizować ustawy dotyczące tych służb.

Kolejny problem, jak stwierdził senator K. Kozłowski, dotyczył tytułu ustawy, w którym mówi się o ustawie o samorządzie powiatowym. W tym wypadku należałoby się zastanowić, czy można przy okazji nowelizacji ustawy o Policji wkraczać w zagadnienia samorządowe. Czy można, tak jak proponuje nowela, narzucać samorządom powiatowym tworzenie komisji bezpieczeństwa i porządku? Bezpieczeństwem i porządkiem zajmuje się gmina, powiat, wojewoda, komendant powiatowy, komendant wojewódzki Policji, komendant główny Policji i coraz trudniej jest rozdzielić ich kompetencje. Przede wszystkim nie jest rzeczą właściwą wkraczać przy okazji nowelizacji ustawy o Policji w dość delikatną dziedzinę, jaką jest samorząd terytorialny. Być może trzeba znowelizować ustawę o samorządzie powiatowym i zastanowić się nad jego funkcjami, nad tym, czy wypadkiem nie obarczyć go dodatkowymi obowiązkami. Nie można jednak przy okazji innej ustawy decydować o tym, co ma dziać się w samorządzie powiatowym. W tym też kierunku idą poprawki komisji. Ostatecznie komisja zaproponowała wykreślenie przepisów, które powołują komisje bezpieczeństwa i porządku przy starostach.

Senator K. Kozłowski podkreślił, że rozpatrywana nowelizacja jest bardzo obszerna. Najważniejsze zmiany dotyczyły m.in. definicji obszaru miasta stołecznego Warszawy i Warszawskiego Zespołu Miejskiego oraz sprecyzowania pojęć rewirów dzielnicowych i posterunków Policji. Kolejna zmiana dotyczyła czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez policję "w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów". W tym wypadku zaszła konieczność zdefiniowania przestępstw, które uprawniają do stosowania tych technik. Doprecyzowano, że chodzi o przestępstwa przeciwko życiu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu, jeżeli wysokość szkody pięćdziesięciokrotnie przekracza wysokość najniższego wynagrodzenia. Do tej pory używano sformułowania "znaczna szkoda". Podobnie jest w wypadku przestępstw skarbowych, tutaj również zawarto zapis o szkodzie przekraczającej pięćdziesięciokrotnie wysokość najniższego wynagrodzenia, a także w wypadku nielegalnego wytwarzania i posiadania broni, pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.

Do tej pory stosowanie technik operacyjnych, czyli kontrolowanie korespondencji, przesyłek, rozmów telefonicznych czy innych treści przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych było dopuszczalne pod warunkiem wyrażenia zgody przez ministra spraw wewnętrznych i ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego. Rozpatrywana nowela wprowadza zasadniczą zmianę i dopuszcza stosowanie technik operacyjnych w dość szerokim zakresie. Równocześnie stwierdza się, że jest to możliwe wtedy, kiedy są bezskuteczne i zawodzą inne środki, decyzję podejmuje sąd okręgowy na pisemny wniosek komendanta głównego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody prokuratora generalnego albo na pisemny wniosek komendanta wojewódzkiego policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego miejscowego prokuratora okręgowego. Tak więc jest potrzebna decyzja nie dwóch ministrów, jak do tej pory, lecz sądu okręgowego. Chodzi o poddanie tej bardzo delikatnej materii nadzorowi sądu. Tylko w wypadkach niecierpiących zwłoki istnieje możliwość zarządzenia kontroli operacyjnej za zgodą prokuratora i zwrócenia się jednocześnie do sądu z wnioskiem o wydanie postanowienia w tej sprawie. Jeżeli sąd nie wyrazi zgody w ciągu pięciu dni, należy wstrzymać kontrolę operacyjną, a materiały zniszczyć. Doprecyzowano również, ile razy można przedłużać trzymiesięczny okres kontroli operacyjnej.

Nowelizacja sejmowa precyzuje ponadto, co dzieje się z uzyskanymi materiałami. Jeżeli na podstawie dowodów wszczęto postępowanie karne, całość tych materiałów przejmuje prokurator. Jeżeli dowody okazały się niewystarczające, by wszcząć postępowanie karne, wówczas materiały ulegają zniszczeniu, a tylko w wyjątkowych wypadkach można je zachować. Jak poinformował senator K. Kozłowski, Komisja Praw Człowieka i Praworządności zaproponowała poprawkę, zmierzającą do tego, by można to zrobić tylko za zgodą prokuratora generalnego, a nie okręgowego.

Jak stwierdził sprawozdawca Komisji Praw Człowieka i Praworządności, te wszystkie obostrzenia wprowadzono, ponieważ równocześnie poszerzono uprawnienia Policji o możliwość wglądu i udostępnienia informacji przez banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Jeżeli bank udzieli informacji, Policja jest obowiązana poinformować bank o wynikach postępowania.

Ponadto nowelizacja sejmowa dotyczy spraw socjalnych funkcjonariuszy. Sprecyzowano również, co to jest służba kontraktowa w przeciwieństwie do kandydackiej i służby na stałe oraz co się dzieje z chwilą wydalenia dyscyplinarnego.

Senator K. Kozłowski poinformował, że komisja zaproponowała doprecyzowanie zapisów dotyczących komendy stołecznej. W dotychczasowych przepisach oraz w omawianej nowelizacji nie sprecyzowano relacji między komendą mazowiecką Policji a komendą stołeczną. Komisja zaproponowała poprawkę, która wyłącza określony w ustawie obszar miasta stołecznego Warszawy oraz innych powiatów i gmin przyłączonych do Warszawskiego Zespołu Miejskiego w trybie ustawy. Ten wyłączony obszar podlegałby komendantowi stołecznemu Policji, który miałby równe prawa z komendantem wojewódzkim. Zresztą tak jest w praktyce, ale nie w ustawie.

W debacie nad ustawą o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy - Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie: Jolanta Danielak, Kazimierz Drożdż i Zbigniew Romaszewski.

Uchwała

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej przedstawił senator Bogdan Tomaszek, który poinformował, że komisja zapoznała się z opinią senackiego Biura Legislacyjnego oraz ze stanowiskiem Związku Banków Polskich, Stowarzyszenia Konsumentów Polskich, Rady Krajowej Federacji Konsumentów, a także z opinią Działu Ekspertyz Kancelarii Senatu. Komisja wysłuchała ponadto wyjaśnień wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Ewy Ostrowskiej, która była przedstawicielem rządu, jako że projekt ustawy był przedłożeniem rządowym. Druk rządowy, obok uzasadnienia do ustawy, zawiera również ciekawe informacje na temat zestawienia przepisów dostosowujących ustawę do przepisów Unii Europejskiej. Zawiera on również opinię Komitetu Integracji Europejskiej i Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej oraz tłumaczenia trzech dyrektyw - aktów prawa Unii.

W opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, za rozpoczęciem prac legislacyjnych dotyczących tematyki kredytu konsumenckiego przemawiały dwa podstawowe względy. Po pierwsze, dostosowanie prawa polskiego do ustawodawstwa Unii Europejskiej - ustawa ta dokonuje transpozycji dyrektywy Rady Unii Europejskiej nr 87/102 z 20 grudnia 1986 r. w sprawie dostosowania ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych państw członkowskich dotyczących kredytów konsumenckich. Po drugie, konieczność kompleksowego uregulowania instytucji prawnej, jaką jest kredyt konsumencki - obecnie obowiązujące uregulowania są rozproszone w wielu aktach prawnych i mają fragmentaryczny charakter.

Ustawa definiuje pojęcie umowy o kredyt konsumencki, przy czym nie kreuje ona nowego typu umowy, ale uzupełnia obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Prawo bankowe. W definicji głównym wyróżnikiem jest funkcja ekonomiczna, jaką spełnia umowa o kredyt konsumencki. Ustawa dotyczy tych wszystkich umów, które w sensie gospodarczym są kredytem. W art. 2 ust. 2 podano przykłady kredytu konsumenckiego. Z kolei kategorie umów o kredyt konsumencki, do których się nie stosuje przepisów ustawy, zostały wyliczone szczegółowo w art. 3.

Ustawa reguluje także uprawnienia, które przysługują konsumentowi. Najistotniejsze z nich to: po pierwsze, uprawnienia konsumenta do wcześniejszej spłaty kredytu - w tym wypadku następuje proporcjonalne zmniejszenie całkowitego kredytu w stosunku do okresu, o który został skrócony czas korzystania z kredytu; po drugie, uprawnienia do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w określonym przez ustawę terminie - trzy albo dziesięć dni od zawarcia umowy - w zależności od tego, czy zawiera ona informację o prawie odstąpienia.

Definicja pojęcia konsument jest rozbieżna z definicją pojawiającą się w innych aktach prawnych tworzących korpus prawa konsumenckiego, na przykład w ustawie o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. W opiniowanym akcie prawnym przyjęto, że konsument jest osobą fizyczną, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą.

Ustawa zawiera również obowiązki, jakie powinien spełniać kredytodawca, aby móc zawrzeć umowę z konsumentem. Są to między innymi: obowiązek spełnienia umowy na piśmie; obowiązek zawarcia w umowie danych oraz postanowień, które określa ustawa; obowiązek zamieszczenia w umowie dodatkowych postanowień w wypadku, gdy kredyt konsumencki jest przeznaczony na nabycie określonej rzeczy lub usługi; obowiązek pisemnego informowania konsumenta o rocznej stopie oprocentowania i innych kosztach kredytu oraz o każdej innej zmianie, jeżeli zadłużenie konsumenta w związku z nieprzewidzianym w umowie przekroczeniem salda na rachunku bankowym utrzymuje się za zgodą kredytodawcy przez okres co najmniej trzech miesięcy; obowiązek rozliczenia się z konsumentem w terminie czternastu dni od dnia dokonania spłaty kredytu oraz obowiązek wręczenia konsumentowi przy zawarciu umowy wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Senator B. Tomaszek poinformował, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej zaproponowała wprowadzenie kilkunastu poprawek do ustawy sejmowej. Pierwsza grupa siedmiu poprawek dotyczyła wykreślenia z ustawy zapisów, które umożliwiały prowadzenie tak zwanych systemów argentyńskich czy też konsorcyjnych. Ponadto w art. 17a wprowadzono zapis, który zabrania organizowania grup osób w celu samofinansowania zakupu towarów lub usług przez członków tych grup lub udzielenia im kredytu konsumenckiego. Senator omówił także pozostałe zmiany zaproponowane w stanowisku komisji. M.in. uzupełniono zapisy dotyczące warunków odstąpienia od umowy, gdy w grę wchodzi trzeci podmiot, od którego konsument nabył rzecz lub usługę. Doprecyzowano określenie kosztów, które musi ponieść kredytodawca w wypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 109. posiedzeniu, 25 maja br. Do Senatu została przekazana 28 maja br. Marszałek Senatu 29 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Obrony Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej przedstawił senator Tadeusz Lewandowski, który poinformował, że omawiana ustawa została skierowana do Sejmu z przedłożenia rządowego. Senator podkreślił, ze po wielu latach oczekiwań na ustawowe gwarancje systemu wieloletniego programu finansowania koniecznego dla sił zbrojnych oraz dla sektora gospodarczo-obronnego Sejm uchwalił taką ustawę. Zasadniczym sprzymierzeńcem w osiągnięciu tego celu okazała się przynależność Polski do NATO.

W opinii senatora T. Lewandowskiego, prezentowana ustawa daje po raz pierwszy możliwość zawierania przez polski przemysł obronny wieloletnich umów na dostawy sprzętu. Za najważniejsze senator uznał zapisy zawarte w art. 7 ustawy. W latach 2002-2006 wydatki budżetu państwa na realizację programu modernizacji będą nie niższe niż 1,95% PKB, wysokość wydatków - nie mniejsza niż 16,1 miliarda w 2002 r., 17 miliardów w 2003 r., 17,9 miliarda w 2004 r., 19 miliardów w 2005 r. i 20,2 miliarda w 2006 r. Innymi źródłami finansowania są: dochody Agencji Mienia Wojskowego; dochody z prywatyzacji sektora obronnego - art. 8 ust. 1 ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; środek specjalny utworzony przez ministra obrony narodowej z wpływów za udostępnianie poligonów na rzecz obcych wojsk oraz wpływów za specjalistyczne usługi wykonywane w czasie zadań szkoleniowych.

Sprawozdawca Komisji Obrony Narodowej podkreślił, że ustawa nie obejmuje wydatków na finansowanie wyposażenia sił zbrojnych w samoloty wielozadaniowe. Na pytanie, dlaczego tylko 1/3 sił zbrojnych w latach 2001-2006 ma osiągnąć stan pełnej interoperacyjności, dlaczego tylko 1,95% PKB, odpowiedź jest tylko jedna: obecnie państwa polskiego nie stać na większy wysiłek w tej mierze. Ważny za to jest fakt stabilności finansowania przyjętych celów. Wypełnia to również nasze zobowiązania międzynarodowe. W ustawie dość dokładnie określone zostały kierunki przebudowy i  modernizacji sił zbrojnych, programy modernizacji i  zamierzenia wynikające z polityki obronnej.

Senator T. Lewandowski poinformował, że wątpliwości komisji wzbudziły uwagi Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczące zapisu art. 10, w myśl którego mienie pozostałe po wskazanych jednostkach organizacyjnych może być w pierwszej kolejności udostępniane, w trybie przetargu ograniczonego, przedsiębiorcom, których jedynym właścicielem są żołnierze zwolnieni z zawodowej służby wojskowej w wyniku likwidacji tych jednostek po dniu 31 grudnia 2000 r. lub pracownicy zatrudnieni w tych jednostkach, z którymi stosunek pracy został rozwiązany po dniu 31  grudnia 2000 r. Podkreślone sformułowanie nie jest precyzyjne i nie jest właściwe językowi prawnemu. Z opinią tą zgodzili się przedstawiciele MON. Jednakże, jak zaznaczyli, po rozpatrzeniu możliwych zapisów, zdecydowali się na najbardziej elastyczny, który, w ich opinii, ułatwia sprawne zbycie mienia. Komisja podzieliła w głosowaniu pogląd wyrażony przez MON. Poprawka zgłoszona przez senatora Wiesława Pietrzaka, w ślad za uwagami Biura Legislacyjnego, nie znalazła poparcia komisji ani też żadnego z obecnych na posiedzeniu senatorów.

Zdaniem senatora T. Lewandowskiego, chociaż ustawa może budzić emocje w środowiskach wojskowych, przepisy ustawy pozwolą na realizację celów i wymagań NATO. Ustawa ma fundamentalny charakter dla bezpieczeństwa państwa i dlatego w imieniu Komisji Obrony Narodowej senator zwrócił się o przyjęcie jej bez poprawek.

W debacie nad ustawą o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006 7 wniosków o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie: Piotr Ł.J. Andrzejewski, Mieczysław Janowski, Józef Kuczyński i Wiesław Pietrzak. Nie uzyskały one jednak poparcia Komisji Obrony Narodowej, która zebrała się w przerwie obrad i poparła swoje stanowisko przedstawione w sprawozdaniu złożonym przez senatora T. Lewandowskiego.

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej przedstawił senator Wiesław Pietrzak, który poinformował, że projekt rozpatrywanej ustawy wpłynął do Sejmu z przedłożenia rządowego. Uchwalenie tej ustawy było podyktowane koniecznością jej dostosowania do przepisów nowej konstytucji, analogicznie jak postąpiono przy uchwaleniu w 1999 r. ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i Urzędu Ochrony Państwa.

Jak stwierdził senator W. Pietrzak, przedłożone Senatowi przepisy wprowadzają odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez żołnierza w mieniu znajdującym się w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej albo też jednostek organizacyjnych nadzorowanych przez ministra obrony narodowej. Przyjęte rozwiązania dotyczące odpowiedzialności żołnierzy są analogiczne do rozwiązań obowiązujących w stosunku pracy, które zawarte są w dotyczącym odpowiedzialności materialnej pracowników dziale V kodeksu pracy, oraz do rozwiązań zawartych w ustawie o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy.

Podobnie jak w wypadku funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i Urzędu Ochrony Państwa, także dla żołnierzy, którzy mają odpowiadać za szkody wyrządzone w mieniu wojskowym, otwiera się możliwość drogi sądowej. Ustawodawca rezygnuje z rozwiązań procedury administracyjnej, na której oparte były przepisy obowiązującego dotychczas dekretu z 1955 r. o odpowiedzialności materialnej żołnierzy za szkody wyrządzone jednostce wojskowej. Rozpatrywaną ustawę oparto na kodeksie cywilnym. Przepisy ustawy regulują kolejno: odpowiedzialność za szkody wyrządzone z winy nieumyślnej; odpowiedzialność za szkody wyrządzone z winy umyślnej; regresową odpowiedzialność żołnierza wobec skarbu państwa reprezentowanego przez jednostkę organizacyjną, która naprawiła osobie trzeciej poniesione przez tę osobę szkody; odpowiedzialność za mienie powierzone żołnierzowi oraz wspólną odpowiedzialność żołnierzy za mienie łącznie im powierzone.

Podstawą przepisów o odpowiedzialności żołnierzy za szkody jest rzeczywiste zaistnienie szkody, stwierdzenie umyślnej bądź też nieumyślnej winy żołnierza, stwierdzenie bezprawności działania żołnierza, niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków służbowych, zaistnienie związku przyczynowego między czynem żołnierza a powstałą szkodą w mieniu.

Jak poinformował senator W. Pietrzak, art. 9 został w trakcie prac sejmowych złagodzony przepisami art. 16. Argument nierealności wykonania tego przepisu ze względu na wyjątkowo wysoką wartość mienia wojskowego zdecydował o złagodzeniu zapisu art. 9, co ma polegać na wprowadzeniu w art. 16 ustawy drogi ugody - możliwości obniżenia bądź umorzenia lub rozłożenia na raty odszkodowania w wypadku szczególnej sytuacji materialnej. Był to również jeden z najistotniejszych elementów dyskusji na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej. Art. 16 w istocie nie odróżnia winy umyślnej i nieumyślnej, co zasadniczo w porównaniu z funkcjonariuszami i pracownikami w uprzywilejowanej sytuacji stawia żołnierzy. Należy jednocześnie odnieść się do zapisów art. 6. Jeżeli szkoda jest wyrządzona nieumyślnie, to żołnierze odpowiadają w częściach równych i nie trzeba dokładnie udowadniać, jaki był zakres ich winy. Jeżeli tę winę trudno jest udowodnić, to odpowiedzialność jest złagodzona i dzielona jest między wszystkich. Jeżeli jednak mamy taką sytuację, w  której kilku żołnierzy umówiło się i  wspólnie dokonało szkody umyślnie, to analogicznie do rozwiązań pracowniczych i  dotyczących funkcjonariuszy - jak wypowiedział się Sąd Najwyższy - odpowiedzialność powinna być ponoszona solidarnie.

Senator W. Pietrzak zaznaczył, że w dyskusji zwrócono uwagę na pewne mankamenty zapisów art. 10 ust. 1. Dotyczy to wcześniej wymienionej regresowej odpowiedzialności żołnierza wobec skarbu państwa. Skarb państwa reprezentowany jest przez jednostkę organizacyjną, w której żołnierz pełni służbę. Rola ta została powierzona jednostce spełniającej funkcję organu zaopatrującego, której definicja znalazła się w zapisie art. 2 ust. 3, w słowniczku ustawy. Istnieje bowiem zasadnicza obawa, że osoby trzecie, których dotyczyła ta szkoda, nie mają dostatecznej wiedzy. Zawsze łatwiej jest skazać jednostkę, w której żołnierz służy, trudniej jest znaleźć tę jednostkę, która spełnia rolę organu zaopatrującego. Komisja nie zaproponowała jednak żadnej poprawki, ponieważ tej wynikającej ze struktury organizacyjnej wojska niedogodności tą ustawą zmienić się nie da.

Uchwała

W debacie nad ustawą senatorowie: Janina Sagatowska, J. Borcz Mieczysław Janowski, Witold Kowalski i Andrzej Mazurkiewicz zgłosili wniosek dotyczący zapisania w art. 2, że podstawowym kierunkiem działalności uniwersytetu jest kształcenie oraz prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk prawnych, humanistycznych, społecznych, ekonomicznych, rolniczych, matematycznych, przyrodniczych, technicznych, teologicznych, artystycznych, a także upowszechnianie osiągnięć nauki, sztuki i kultury.

Sprawozdanie Komisji Nauki i Edukacji Narodowej przedstawił senator Zbyszko Piwoński, który zarekomendował Izbie przyjęcie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze.

Senator sprawozdawca przypomniał, że droga dochodzenia do Uniwersytetu w Zielonej Górze była stosunkowo długa, a zapoczątkowało ją powołanie przed ponad czterdziestu laty Lubuskiego Towarzystwa Naukowego. Jego trzon stanowili młodzi i ambitni ludzie, w większości nauczyciele, których wspierali pracownicy naukowi z ośrodka akademickiego w Poznaniu. Już wówczas zrodziła się w Zielonej Górze myśl o drodze do uniwersytetu, na której to kolejno jawiły się: w roku 1965 Wyższa Szkoła Inżynierska, obecnie już politechnika, a kilka lat później Wyższa Szkoła Nauczycielska, przekształcona następnie w Wyższą Szkołę Pedagogiczną. Działo się to za sprawą zarówno budowanego od podstaw środowiska naukowego, jak i znaczącej pomocy władz miejscowych. Przykładem niech będzie fakt, że obie uczelnie rozpoczynały swoją działalność w obiektach wybudowanych jako tak zwane studia nauczycielskie, choć z góry było wiadomo, że służyć będą szkołom wyższym.

Dlatego też z najwyższym uznaniem należy odnieść się do zakończonych sukcesem starań obecnych na posiedzeniu rektorów obydwu wyższych szkół, którzy potrafili zaproponować współpracownikom, a jednocześnie przekonać ich do swojej koncepcji, ażeby podjęli oni - częstokroć rezygnując z własnych, może bardzo wąskich interesów - wspólną decyzję o utworzeniu jednej uczelni w Zielonej Góry.

Senator Z. Piwoński podkreślił, że myśl ta spotkała się z wielką życzliwością ze strony kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej. Podobnie, z uznaniem i życzliwością, do tej inicjatywy odniosły się inne gremia akademickie, jak: Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i senaty trzech renomowanych uczelni, do których wspomniany organ akademicki zwrócił się o opinię. Uczelniami tymi są: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Wrocławski i Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Podstawę tych pozytywnych opinii stanowi jednak ewidentny dorobek zielonogórskich uczelni i spełnianie przez nie wymogów, jakie uniwersytetom stawia zarówno resort, jak i uchwała Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.

Kadrę nowej uczelni stanowić będzie około tysiąca stu nauczycieli, spośród których siedemdziesięciu siedmiu legitymuje się tytułem profesora, dalszych stu pięćdziesięciu - doktora habilitowanego, a ponad pięciuset - doktora. To wystarczająco duży potencjał, ażeby obok organizacji i prowadzenia dydaktyki uczelnia ta mogła uczestniczyć w rozwoju i dorobku polskiej nauki. Możliwość tę dodatkowo potwierdza fakt, że już obecnie sześć wydziałów posiada prawo doktoryzowania, a dwa z tych wydziałów uzyskały prawo habilitacji, w tym jeden już w trakcie prac legislacyjnych nad omawianą ustawą. Inne wydziały spełniają warunki niezbędne ku temu, by uzyskać te prawa, i jak należy sądzić, w niedługim czasie te prawa uzyskają, zwłaszcza że pozytywną opinię w tej sprawie wyraziła już Rada Główna Szkolnictwa Wyższego.

Jak stwierdził senator Z. Piwoński, ciekawa jest również koncepcja organizacji wewnętrznej nowej uczelni. Zachowując ustawową strukturę wydziałową, zaproponowano koncepcję umieszczenia poszczególnych wydziałów w grupach zwanych szkołami, które, mając pewną odrębność, stanowić będą jedną uczelnię. Będą to szkoły takie, jak Szkoła Nauk Humanistycznych i Społecznych, Szkoła Nauk Ścisłych i Ekonomicznych oraz Szkoła Nauk Technicznych.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 110. posiedzeniu, 7 czerwca br. Do Senatu została przekazana 8 czerwca br. Marszałek Senatu 11 czerwca br. skierowała ją do Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Sprawozdanie połączonych komisji przedstawił senator Krzysztof Głuchowski, który przypomniał, że projekt rozpatrywanej ustawy był inicjatywą poselską. Jak stwierdził, zapisy omawianej nowelizacji wychodzą naprzeciw oczekiwaniom załóg restrukturyzowanych przedsiębiorstw sektora obronnego gospodarki. Są one konsekwencją obserwowanego ostatnio zahamowania procesów restrukturyzacyjnych spółek w tej branży. Naprawę tej sytuacji może wspomóc przedkładana Senatowi nowelizacja.

Jak poinformował senator sprawozdawca, w przyjętej przez Sejm nowelizacji dokonano kilku zmian. Przede wszystkim doprecyzowano pojęcie spółek zależnych w przemyśle obronnym, ponieważ proces wydzielania spółek przemysłu obronnego i tworzenia grup kapitałowych jest już faktem, jednak doprecyzowania wymagała - zgodnie z wolą wnioskodawców - definicja spółek zależnych jako produkujących wyłącznie na rzecz obronności.

Wolą wnioskodawców było również, aby Agencja Rozwoju Przemysłu, która jako agencja rządowa inwestuje środki na restrukturyzację branży, stała się współwłaścicielem spółek zależnych. Dokonano także zmiany sposobu wykorzystania środków z centralnego planu mobilizacji gospodarki i poszerzono zakres wykorzystania tych środków o cele restrukturyzacyjne i naprawcze. Poza tym minister właściwy do spraw gospodarki może odtąd tworzyć spółki dominujące w stosunku do spółek przemysłowego potencjału obronnego. W uzasadnieniu do tej zmiany podano, że takie kompetencje ministra gospodarki, który decyduje jednocześnie o kierunkach przemysłu obronnego, dadzą mu możliwość większej konsolidacji tych zakładów.

Kolejna zmiana dotyczy relacji między zakładami przemysłu zbrojeniowego a Funduszem Ubezpieczeń Społecznych. Zmiana dokonana w art. 11 poprzez dodanie ust. 1a wprowadza możliwość umorzenia w całości zobowiązań wobec ZUS za okres do 31 grudnia 1998 r. Przesłanką do umorzenia tych zobowiązań zgodnie z tą ustawą jest wprowadzenie zapisu dotyczącego regulowania w uzgodnionych z wierzycielami terminach zamiast dotychczasowego terminowego regulowania - chodzi o podatek od towarów i usług, podatek dochodowy itd.

Senator K. Głuchowski poinformował, że połączone komisje postanowiły zaproponować Senatowi wprowadzenie 2 poprawek do rozpatrywanej ustawy. Komisje poparły uwagę Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu i uznały, że zamieszczona w ustawie nazwa Agencja Rozwoju Przemysłu nie zawiera określenia formy organizacyjno-prawnej, w jakiej agencja ta prowadzi działalność. Faktycznie jest to spółka akcyjna. Brak skrótu SA może niesłusznie sugerować, że jest to agencja państwowa. Stąd konieczność doprecyzowania tego zapisu.

W poprawce drugiej połączone komisje podzieliły zastrzeżenia Ministerstwa Obrony Narodowej w sprawie zapisu wprowadzonego w nowelizacji sejmowej, zawartego w zmianie piątej, w której mówi się, że minister właściwy do spraw gospodarki może tworzyć spółki dominujące w stosunku do przemysłowego potencjału obronnego. Tymczasem zgodnie z zapisami art. 9 ust. 2 nowelizowanej ustawy w przedsiębiorstwach państwowych prowadzących działalność remontowo-produkcyjną na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa uprawnienia przysługujące skarbowi państwa wykonuje minister obrony narodowej w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki. Komisje, kierując się tą przesłanką, postanowiły zaproponować Senatowi poprawkę polegającą na tym, że w art. 1 pkt 5 ust. 7 po wyrazie "gospodarki" dodaje się wyrazy "w uzgodnieniu z Ministrem Obrony Narodowej".

Podczas przerwy w obradach do zgłoszonych wniosków ustosunkowały się Komisja Obrony Narodowej oraz Komisja Rodziny i Polityki Społecznej. Jak poinformował sprawozdawca połączonych komisji senator K. Głuchowski, komisje poparły wniosek o przyjęcie ustawy sejmowej bez poprawek.

W głosowaniu Senat poparł stanowisko obu komisji i 68 głosami, przy 1 głosie przeciwnym i 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Projekt prezydencki oparty był na rozwiązaniach zawartych we wcześniejszym senackim projekcie ustawy o świadczeniu pieniężnym dla małoletnich ofiar wojny w latach 1939-1945. Przedstawiony przez Senat projekt został przez Sejm odrzucony, a jednym z zasadniczych zastrzeżeń, które wtedy podnoszono, były obawy dotyczące zbyt dużej liczby osób uprawnionych do świadczenia, a co za tym idzie, nadmiernego obciążenia budżetu państwa.

Jak stwierdziła senator E. Płonka, ustawa określa zasady ustalania i realizacji świadczenia dla cywilnych ofiar wojny. Są to osoby wyjątkowo ciężko poszkodowane, których nie dotyczą inne ustawy, jak na przykład ustawa o inwalidach wojennych i wojskowych. Za cywilne ofiary wojny uznano tych obywateli polskich posiadających stałe miejsce zamieszkania na terenie Polski, którzy na skutek działań wojennych w latach 1939-1947 albo na skutek eksplozji niewypałów pozostałych z okresu II wojny doznali naruszenia sprawności organizmu, a zdarzenie naruszające sprawność organizmu miało miejsce nie później niż do 15 listopada 1956 r., zaś całkowita niezdolność do pracy została stwierdzona w ciągu pięciu lat od zdarzenia. Świadczenie jest samoistne, finansowane z budżetu państwa i wynosi miesięcznie 50% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, obowiązującej w dniu wejścia w życie ustawy. Świadczenie jest waloryzowane na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do świadczenia ustala i wypłaca to świadczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wypłacane ono jest: wraz z rentą lub emeryturą - osobie pobierającej rentę lub emeryturę; kwartalnie, w trzecim miesiącu kwartału - osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty, której wypłata została zawieszona, lub osobie, która nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo osobie pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych. Świadczenie przyznawane jest na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek zawiera dokumentację medyczną, potwierdzającą wystąpienie zdarzenia, oraz inne dowody, potwierdzające związek przyczynowy tego zdarzenia z powstałą całkowitą niezdolnością do pracy. Całkowitą niezdolność do pracy ustala organ rentowy w formie decyzji, od której osobie uprawnionej przysługuje odwołanie.

Senator E. Płonka poinformowała, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zastanawiała się nad precyzyjnym ustaleniem beneficjentów ustawy, beneficjentów z tytułu obywatelstwa bieżącego czy obywatelstwa w czasie wydarzeń i terytorium, na którym te wydarzenia miały miejsce. Komisja zastanawiała się nad wysokością proponowanego świadczenia, nad możliwościami finansowymi budżetu państwa, nad liczbą osób, których ustawa może dotyczyć, nad sposobem wypłacania oraz nad tym, że mogą wystąpić problemy z udokumentowaniem wniosku o otrzymanie świadczenia, zwłaszcza jeśli chodzi o dokumentację lekarską i szpitalną, ponieważ ta jest przechowywana przez około dwadzieścia lat. W związku z tym komisja zaproponowała Senatowi przyjęcie 4 poprawek zmierzających m.in. do wskazania, że działania wojenne, których skutkiem jest szkoda na zdrowiu, uprawniająca do uzyskania świadczenia, musiały mieć miejsce na terenie kraju. Wskazano ponadto, że do uzyskania świadczenia uprawnione są osoby poszkodowane przez eksplozję niewybuchów z czasów drugiej wojny światowej, bez różnicy, czy do eksplozji doszło w czasie wojny, czy też po jej zakończeniu, nie później jednak niż do 15 listopada 1956 r. Kolejna z poprawek stwierdzała, że o świadczenie dla cywilnych ofiar wojny mogą ubiegać się także osoby, które otrzymują świadczenie emerytalne lub rentowe z innych niż Zakład Ubezpieczeń Społecznych krajowych instytucji emerytalno-rentowych.

W kolejnych głosowaniach Senat poparł zmiany zawarte w stanowisku Komisji Rodziny i Polityki Społecznej i 53 głosami, przy 3 głosach przeciwnych i 11 wstrzymujących się, podjął uchwałę w sprawie ustawy o świadczeniu dla cywilnych ofiar wojny:

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment