Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 9 i 10 maja odbyło się 81. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli: marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałkowie Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Andrzeja Mazurkiewicza i Tomasza Michałowskiego; listę mówców prowadził senator A. Mazurkiewicz.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o skutkach wprowadzenia w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej wspólnej waluty euro oraz o zmianie niektórych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków,*

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności materialnej żołnierzy za szkody wyrządzone jednostce wojskowej, ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Milicji Obywatelskiej, ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, ustawy o uposażeniu żołnierzy, ustawy o Policji, ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o kontroli skarbowej, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o Służbie Więziennej oraz ustawy o Inspekcji Celnej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o regulacji rynku cukru.*

Senator Bogusław Litwiniec, sprawozdawca Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu, przedstawił sprawozdanie dotyczące projektu uchwały Senatu w 80. rocznicę wybuchu zwycięskiego Trzeciego Powstania Śląskiego. Jak poinformował, komisje na wspólnym posiedzeniu, 26 kwietnia br., zgodnie z art. 80 ust. 2 Regulaminu Senatu, po rozpatrzeniu projektu w pierwszym czytaniu, wprowadziły jedną poprawkę (zamianę skrótu "RP" na pełne brzmienie - "Rzeczypospolitej Polskiej"). W imieniu komisji senator wniósł o przyjęcie przez Senat przedstawionego projektu uchwały.

Uchwała

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Stanisław Gogacz. Senator przypomniał, że ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym została uchwalona 24 maja ub.r. Ustawa, zgodnie z art. 32, wchodzi w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli zacznie obowiązywać od 22 czerwca br. Senator sprawozdawca przypomniał też, że dotychczasowe regulacje prawne związane z dostępem do rejestru karnego oparte były na rozporządzeniach ministrów, a w myśl ustawy o ochronie danych osobowych dostęp taki możliwy jest tylko z mocy ustawy. A o ile ustawa o ochronie danych osobowych odnosi się do wszelkich informacji dotyczących wszystkich osób, o tyle ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym odnosi się jedynie do tych informacji, które dotyczą osób karanych.

Senator S. Gogacz wskazał, że w proponowanej nowelizacji zmiany dotyczą art. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, czyli przepisu, który w dotychczasowym brzmieniu przedstawiał się następująco: "Rejestr prowadzi podległa Ministrowi Sprawiedliwości jednostka budżetowa pod nazwą ŤBiuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnegoť, zwana dalej Ťbiurem informacyjnymť". Dalej, w ust. 2, jest powiedziane: "Działalność biura informacyjnego finansowana jest z budżetu państwa, ze środków przewidzianych w budżecie Ministra Sprawiedliwości". I w ust. 3: "Organizację biura określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości". W miejsce artykułu w dotychczasowym brzmieniu w nowelizacji proponuje się następujący zapis: "Rejestr prowadzi wchodzące w skład Ministerstwa Sprawiedliwości ŤBiuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnegoť, zwane dalej Ťbiurem informacyjnymť". Zmiana wiąże się z tym, że dotychczasowy zapis mógłby sugerować, iż Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego jest jednostką budżetową, podległą wprawdzie ministrowi sprawiedliwości, ale usytuowaną poza strukturami tego ministerstwa. Proponowana zmiana zmierza do usunięcia tej wątpliwości poprzez wskazanie wprost, że Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego wchodzi w skład Ministerstwa Sprawiedliwości. Powoduje ona też, że pozostawienie dotychczasowych zapisów, czyli ust.  2 i 3 w art. 2, jest już bezprzedmiotowe, nieuzasadnione. Zgodnie z §1 ust. 3 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 30 listopada 1999 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania ministra sprawiedliwości, minister jest dysponentem części budżetu państwa, przeznaczonej na funkcjonowanie także jednostek organizacyjnych wchodzących w skład Ministerstwa Sprawiedliwości. Ponadto zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 i art. 39 ust. 6 ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów i jednostek. Stąd wynika potrzeba wprowadzenia tej nowelizacji.

Druga proponowana zmiana dotyczyła skreślenia art. 27 ustawy z 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym. Art. 27 tej ustawy przewidywał skreślenie § 4 w art. 84 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Przepis ten jednak stał się bezprzedmiotowy wobec nadania z dniem 29 stycznia 2001 r., poprzez ustawę z  15 września 2000 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, nowego brzmienia art. 84. Ten przepis wchodzi w życie 22 czerwca, czyli w tym dniu, w którym wchodzi w życie ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym.

Po przedstawieniu i uzasadnieniu zmian proponowanych w nowelizacji senator S. Gogacz w imieniu Komisji Ustawodawczej wniósł o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym bez poprawek.

Uchwała

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 25 kwietnia br., do Senatu została przekazana 26 kwietnia. Marszałek Senatu 27 kwietnia skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Ustawa dotyczy kwestii związanych z faktem, że Polska musi uregulować stosunki umowne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wprowadzeniu do obiegu z dniem 1 stycznia 2002 r. banknotów i monet nominowanych w euro w dwunastu państwach członkowskich Unii Europejskiej. W związku z tym należy uregulować wszystkie konsekwencje wprowadzenia euro dla naszego porządku prawnego i kwestię waluty, w jakiej ma być spełnione świadczenie wyrażone do tej pory w jakiejś innej walucie kraju członkowskiego Unii Europejskiej, oraz określić obowiązkowe kursy wymiany walut narodowych na euro, zasady przeliczania na euro środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych w walutach narodowych, a także zasady wymiany banknotów i monet nominowanych w walutach narodowych na banknoty i monety nominowane w euro. Jak podkreślił senator sprawozdawca, wszystkie te kwestie wymagają pilnej regulacji. Z punktu widzenia komisji należy także uwzględnić fakt, że banki przed 1 stycznia 2002 r. muszą być przygotowane do wszystkich działań w tym zakresie, a w szczególności muszą dużo wcześniej zgromadzić pewne zasoby euro.

Pozostałe dwie poprawki zmierzały do tego, aby z dniem 1 stycznia 2002 r. nie wygasło zwolnienie od cła przywozu z zagranicy i wywozu za granicę wartości dewizowych oraz znaków pieniężnych dokonywanego przez Narodowy Bank Polski i banki przed wprowadzeniem tych wartości i znaków do obiegu i po wycofaniu ich z obiegu.

Po przegłosowaniu poszczególnych poprawek Senat jednomyślnie, 90 głosami, powziął uchwałę w sprawie ustawy o skutkach wprowadzenia w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej wspólnej waluty euro oraz o zmianie niektórych ustaw:

Uchwała

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 107. posiedzeniu, 27 kwietnia br., do Senatu została przekazana 30 kwietnia. Tego samego dnia marszałek Senatu skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej przedstawił senator Piotr Ł.J. Andrzejewski.

Jak poinformował, Komisja Ustawodawcza rozpoznała sprawę uchwalonej przez Sejm 27 kwietnia ustawy i uznała, iż stanowi ona przedmiot niezbędnej regulacji w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego - i to nawet dwoma orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego - z 12 kwietnia 2000 r. W orzeczeniu tym zakwestionowano między innymi przepisy art. 5 i art. 5a tej ustawy nowelizowanej, z 4 września 1997 r., dotyczące określenia wysokości opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa ta wzbudziła liczne kontrowersje. W wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego powstała szczególna sytuacja, kiedy pozbawiono przepisy mocy prawnej, wprowadzając lukę prawną, polegającą na braku jakichkolwiek zasad określenia opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. W tej sytuacji, po uznaniu za niezgodne z konstytucją paru przepisów tej ustawy: art. 2, art. 5, art. 5a, powstała konieczność doregulowania tej materii.

Jak wskazał senator sprawozdawca, uchwalona przez Sejm ustawa - zgodnie zresztą z autorytatywnym rozstrzygnięciem tej kwestii przez Trybunał Konstytucyjny - stanowi, że do ustalania opłaty za przekształcenie stosować się będą przepisy o gospodarce nieruchomościami: art. 67, art. 69 i art. 70 ust. 2-4. A zatem posiłkowo będzie to zasada pełnej odpłatności. Według tej koncepcji opłata będzie ustalana na podstawie wartości rynkowej nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego. Jest to połączenie instytucji odpłatności zbycia z odszkodowaniem dla dotychczasowego właściciela nieruchomości, co ma gwarantować równość wobec prawa w stosunku do tych osób, które przekształciły swoje prawo użytkowania wieczystego na wcześniejszych, mniej korzystnych zasadach.

W myśl ustawy, jeżeli nie wcześniej niż w ciągu ostatnich dwóch lat przed dniem złożenia wniosku w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności była dokonywana aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego dla ustalenia opłaty za przekształcenie, przyjmuje się wartość nieruchomości określoną dla celów tej aktualizacji. Jeśli przedmiotem decyzji jest nieruchomość wykorzystywana lub przeznaczona na cele mieszkaniowe, organ właściwy do wydania decyzji może udzielić bonifikaty od opłaty za to przekształcenie.

Ustawa reguluje także kwestie związane z wydanymi już decyzjami (w ustawie określonymi w art. 1), odmawiającymi przekształcenia z uwagi na niespełnienie warunków mówiących o tym, że stosuje się te przepisy do osób, które nabyły prawo użytkowania wieczystego przed 31 października 1998 r., i odpowiednio do osób będących właścicielami lokali, którym przysługuje udział w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej jako w prawie związanym z własnością wyodrębnionego lokalu. Trybunał warunki zawarte w ust. 5 pkt 2 uznał za niezgodne z konstytucją.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Zygmunt Ropelewski. Senator przypomniał, że potrzeba uchwalenia rozpatrywanej ustawy wynikła z wydania przez Trybunał Konstytucyjny dwóch wyroków stwierdzających niezgodność z przepisami konstytucyjnymi niektórych przepisów ustawy z  4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności. Pierwszy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, z  12 kwietnia 2000 r., orzekł, iż niektóre przepisy powołanej ustawy dotyczące zasad ustalania opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności są niezgodne z przepisami konstytucyjnymi. Po wydaniu wyroku powstała luka prawna, polegająca na braku jakichkolwiek zasad określających sposób ustalania opłaty za przekształcenia. Biorąc pod uwagę fakt, że nadal obowiązywał art. 4 ustawy (stanowiący, iż osoba, która nabyła własność nieruchomości na skutek przekształcenia, zobowiązana była do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi, to znaczy skarbowi państwa lub gminie, opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności), funkcjonowanie takie nie było możliwe. W istniejącej sytuacji prawnej załatwianie wniosków osób uprawnionych zostało zahamowane, gdyż nie można było wydać decyzji o przekształceniu bez naliczenia opłaty, a brakowało podstaw prawnych do jej naliczenia. Dlatego, w celu udrożnienia systemu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności oraz umożliwienia załatwienia złożonych już i nadal składanych wniosków o przekształcenie, rząd wystąpił z nowelizacją (jest to projekt rządowy) ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności, kierując się wskazówkami zawartymi w uzasadnieniu przywołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Drugie orzeczenie, z  18 grudnia 2000 r., dotyczyło właścicieli lokali w budynkach wielolokalowych, przy czym właściciele ci posiadali równocześnie prawo współużytkowania wieczystego gruntów, na których te budynki zostały wzniesione. W postaci, jaką miał przed wejściem w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, zakwestionowany przepis wprowadzał warunki przekształcenia ostrzejsze od ogólnych w stosunku do właścicieli lokali, którym przysługiwał współudział w użytkowaniu wieczystym nieruchomości gruntowej. Przekształcenie prawa współużytkowania wieczystego związanego z własnością lokalu mogło nastąpić tylko wtedy, gdy w jego wyniku właściciele lokali staliby się współwłaścicielami całej nieruchomości gruntowej. Mogło ono zatem nastąpić tylko wówczas, gdy wszystkie lokale w domu wielolokalowym były sprzedane.

Trybunał orzekł, że takie rozwiązanie narusza konstytucyjną zasadę równości, niesłusznie różnicując osoby fizyczne znajdujące się w podobnej sytuacji. Dlatego w ustawie zaproponowano zrównoważenie praw współużytkowników wieczystych przez odpowiednie przeredagowanie dotychczasowych zapisów. Prowadzi to do sytuacji, w której przekształcenia prawa współużytkowania wieczystego we współwłasność nieruchomości gruntowej można dokonać także wówczas, gdy nie wszystkie lokale w domu położonym na tej nieruchomości zostały sprzedane.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Uchwała

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 10 kwietnia br., do Senatu została przekazana 12 kwietnia br. Marszałek Senatu 17 kwietnia br. skierowała ją do Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska przedstawił senator Jan Chodkowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że ustawa stwarza możliwość zalesienia mało przydatnych do użytkowania rolniczego gruntów klas V i VI, gruntów położonych na stokach o nachyleniu powyżej 15%, gruntów okresowo zalewanych oraz gruntów zdegradowanych.

Ustawa przewiduje, że właściciel gruntu, który posadzi las zgodnie z wymogami i otrzyma decyzję administracyjną o prowadzeniu uprawy leśnej, nabywa prawo do miesięcznego ekwiwalentu w wysokości: 150 zł za 1 ha, jeśli działka jest większa niż 0,4 ha, a nie przekroczy 10 ha, 50 zł za każdy zalesiony hektar przy obszarze zalesienia powyżej 10 ha, ale nie więcej niż 20 ha, i 25 zł za każdy zalesiony hektar przy obszarze zalesienia od 20 do 30 ha. W wypadku zalesienia całego gospodarstwa ekwiwalent może być podniesiony o 50%. Ekwiwalent jest wypłacany nie dłużej niż przez dwadzieścia lat.

Zalesienie gruntu powinno być dokonane na podstawie planu zalesienia, a prowadzenie uprawy leśnej - zgodne z opracowanym planem urządzenia lasu lub decyzją starosty określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej. Starosta na wniosek właściciela gruntu wydaje decyzję o przeznaczeniu gruntu leśnego do zalesienia, sprawdza wykonanie zalesienia, stopień udatności, jakość prac pielęgnacyjnych. Starosta ma prawo do wstrzymania ekwiwalentu, a w wypadku umyślnego zniszczenia uprawy przez właściciela może nakazać zwrot pobranego ekwiwalentu wraz z odsetkami.

Ustawa uwzględnia kwestię współwłasności działek gruntu przeznaczonego do zalesienia. Nadleśniczy danego terenu po otrzymaniu decyzji starosty sporządza plan zalesienia oraz dostarcza właścicielowi gruntu odpowiednią liczbę sadzonek. Koszt sadzonek oraz koszt sporządzenia planu pokrywa wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wypłaty ekwiwalentu finansowane są ze środków będących w dyspozycji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Ustawa ma również korzystny wpływ na zmiany w rolnictwie. "Najgorsze gleby nie będą leżeć odłogiem" - zaakcentował senator sprawozdawca.

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił senator Witold Kowalski. Komisja zaproponowała Senatowi wprowadzenie trzech poprawek do ustawy.

Senat przegłosował poszczególne poprawki według kolejności przepisów ustawy, a następnie jednomyślnie, 88 głosami, powziął uchwałę w sprawie ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia:

Uchwała

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 11 kwietnia br., do Senatu została przekazana 12 kwietnia br. Marszałek Senatu 17 kwietnia br. skierowała ją do Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały sprawozdania w tej sprawie.

Ustawa ta uchyli i zastąpi część przepisów obowiązującej jeszcze ustawy - Prawo wodne, uchwalonej 24 października 1974 r. W ciągu tych prawie trzydziestu lat, jak wiadomo, zaszły w naszym kraju ogromne zmiany, ostatnio zaś zasadnicze zmiany ustrojowe i nowy podział administracyjny. Ale zmiany ustrojowe decentralizujące dział gospodarki komunalnej nie zostały wsparte jednorodnym systemem regulującym funkcjonowanie przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, działających obecnie w różnych formach organizacyjno-prawnych, stanowiących własność gmin i spółek z mieszanym kapitałem lub, w zanikającej części, jako własność skarbu państwa.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że rozpatrywana ustawa reguluje zasady zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzenia ścieków, w tym zasady działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych oraz zasady ustalania taryf za wodę i ścieki, w taki sposób, aby umożliwić zwiększenie inwestycji w tej branży gospodarki komunalnej. Ustawa nakłada odpowiedzialność gmin za organizowanie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Będzie to możliwe w gminach dzięki wydawaniu zezwoleń, zatwierdzaniu taryf, uchwalaniu regulaminów tych usług zarówno w odniesieniu do pojedynczych właścicieli, jak też działalności przedsiębiorstw i działania na terenie całej gminy, a także dzięki wskazywaniu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego kierunków rozwoju urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych. Z kolei na przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne spada odpowiedzialność za jakość świadczonych usług, sporządzanie taryf, a także sporządzanie wieloletnich planów rozwoju i modernizacji, które będą zatwierdzane przez organy gminy. Ustawa umożliwia stopniowanie taryf dla różnych grup odbiorców ze względu na różnice w kosztach świadczenia usług.

Pierwsza kwestia związana jest z art. 2 ust. 4. Chodzi tu o słowniczek, w który zawarto definicję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Podczas posiedzenia komisji dyskutowano, co począć z różnego rodzaju spółkami i oddziałami tych spółek. Po dosyć wyczerpującej wymianie zdań członkowie komisji uznali zasadność wyjaśnienia przedstawicieli rządu, że w sformułowaniu "przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne" mieszczą się również spółki i oddziały spółek.

Kolejną kwestią, która była dyskutowana, jest sprawa wstępu na teren nieruchomości. Art. 7 mówi, że przedstawiciele przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego po okazaniu legitymacji służbowej i pisemnego upoważnienia mają prawo wstępu na teren nieruchomości lub do pomieszczeń każdego, kto korzysta z usług. Zastanawiano się, czy rzeczywiście przedstawiciel przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego powinien mieć prawo wstępu do każdego -  tutaj wystąpił problem interpretacyjny: czy chodzi o każdego odbiorcę usług przedsiębiorstwa, czy o każde pomieszczenie. Po wyjaśnieniach rządu okazało się, że chodzi o każdego odbiorcę, nie o każde pomieszczenie, czyli będzie można wejść tylko do tych pomieszczeń, w których znajdują się instalacje przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Kolejną kwestią, która wzbudzała pewne dyskusje i kontrowersje, jest art. 8 ust. 2, mówiący o możliwościach odcięcia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne dostaw wody. Jednocześnie to przedsiębiorstwo zobowiązane jest do równoczesnego udostępnienia zastępczego punktu poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i poinformowania o możliwości korzystania z tego punktu. Tutaj przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, w razie niewnoszenia przez różne osoby fizyczne opłat za wodę, będą postawione w dosyć trudnej sytuacji. Odcinając dostęp do wody, będą musiały jednocześnie umożliwić dostarczenie tej wody w inny sposób niż poprzez system wodociągowy. I to może jeszcze dodatkowo podwyższać koszty funkcjonowania tego przedsiębiorstwa, bo przecież dostarczenie wody jakimś wodociągiem, beczkowozem czy w inny sposób zawsze jest droższe. Dokuczliwość niedostarczenia tej wody poprzez system wodociągowy okaże się jednak zapewne tak duża, że takie wypadki raczej będą sporadyczne.

Kolejną kwestią, która również budziła pewne kontrowersje, są sankcje przy wprowadzaniu ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, czyli różnych odpadów stałych, odpadów płynnych, substancji palnych i wybuchowych. W ustawie tych sankcji nie ma, znajdują się natomiast one w ustawie o ochronie środowiska i na podstawie tych przepisów będą one egzekwowane. Po wyjaśnieniach komisja uznała, że te zapisy są w zupełności wystarczające.

Inny problem, analizowany przez komisję, dotyczy art. 12 ust. 4. Jest tam mowa o tym, że badanie pobranych próbek wody przeznaczonych do spożycia przez ludzi mogą wykonywać laboratoria inspekcji sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwierdzonym przez właściwy organ inspekcji sanitarnej. Członkowie komisji mieli tutaj obiekcje, jeśli chodzi o to sformułowanie "inne laboratoria", ale okazało się, że te "inne laboratoria" będą również podlegały pewnej kontroli przez laboratoria inspekcji sanitarnej.

Następna kwestia: informowanie mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi przez zarząd gminy. Jest tam sformułowanie "do regularnego informowania zarząd gminy jest zobowiązany" i to sformułowanie, w opinii członków komisji, wydaje się mało ścisłe. Komisja próbowała to w jakiś sposób uściślić, doprecyzować, ostatecznego, dobrego, rozwiązania jednak nie znalazła, tak więc to sformułowanie, dosyć ogólne, postanowiono w ustawie pozostawić.

Ostatnia kwestia, która również wzbudzała pewne kontrowersje, to ust. 10 art. 24. Ustęp ten mówi o tym, że taryfy obowiązują przez jeden rok. Tutaj przedsiębiorstwo ma swoje plany inwestycyjne, często są to plany wieloletnie i te taryfy powinny być jakoś dostosowane do zakresu inwestycyjnego przedsiębiorstwa - z tym że oczywiście ten zakres inwestycyjny przedsiębiorstwa będzie co roku modyfikowany poprzez zmianę taryf i dostosowywanie tych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa do zakresu inwestycyjnego.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie poprawki rozpatrzyły Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Ochrony Środowiska. Sprawozdawca połączonych komisji poinformował, że poparły one 11 spośród 22 zgłoszonych w debacie.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 106. Posiedzeniu, 10 kwietnia br. Do Senatu przekazano ją 12 kwietnia br. Marszałek Senatu 17 kwietnia br. skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Dariusz Kłeczek. Senator przypomniał, że ustawa stanowiła projekt sejmowej Komisji Rodziny i zmierza do usprawnienia uregulowań ustawy o pomocy społecznej na podstawie doświadczeń dotychczasowego jej funkcjonowania. Niektóre zapisy mają charakter jedynie doprecyzowujący lub uzupełniający, niektóre zaś korygują dotychczasowy kształt prawny przyjętych rozwiązań. Zmiany dotyczą przede wszystkim opieki nad rodziną i dziećmi, a w szczególności rodziny zastępczej, jej sytuacji materialnej i przygotowania do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.

Senator D. Kłeczek stwierdził, że doświadczenia w dziedzinie funkcjonowania rodzin zastępczych w dominujący sposób wpłynęły na rozwiązania przyjęte w nowelizacji. W szczególności przyjęto, że przy ubieganiu się o zasiłek stały, stały wyrównawczy i gwarantowany zasiłek okresowy - które są świadczeniami z pomocy społecznej i ich przyznanie zależy od wysokości dochodu na osobę - nie uwzględnia się dzieci przyjętych na wychowanie w rodzinie zastępczej, ich dochodów oraz pomocy pieniężnej przyznanej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania tych dzieci. Zapobiegnie to pogorszeniu się sytuacji tych rodzin. A takie pogorszenie wynikało z tego, że przy uwzględnieniu wyżej wskazanych kwot rodziny te osiągały wyższy dochód w przeliczeniu na członka rodziny, a to powodowało przekroczenie kryterium dochodowego i bardzo często pozbawiało prawa do świadczenia z pomocy społecznej.

W nowelizacji wprowadzono korzystniejsze dla rodzin zastępczych zasady waloryzowania kwoty będącej podstawą ustalania wysokości pomocy pieniężnej dla rodziny zastępczej, wynagrodzenia dla rodziny pełniącej zadania pogotowia opiekuńczego, pomocy pieniężnej na usamodzielnienie się lub kontynuowanie nauki oraz pomocy rzeczowej. Dla tych świadczeń wprowadza się, po waloryzacji dokonanej na dotychczasowych zasadach, dodatkowe zwiększenie o 20% różnicy między wysokością kwoty ogłaszanej przez prezesa GUS a wysokością kwoty zwaloryzowanej zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o pomocy społecznej. Pomoc pieniężna, udzielana na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego dziecka w rodzinie zastępczej, będzie udzielana w większej wysokości, jeżeli zostaną spełnione kryteria związane ze stanem zdrowia, na przykład niepełnosprawnością i niedostosowaniem społecznym dziecka.

Dla osób ubiegających się o powierzenie im funkcji rodziny zastępczej wprowadzono kryterium dodatkowe - wywiązywania się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej, jeżeli taki obowiązek istnieje z mocy prawa lub orzeczenia sądu. Jednoznacznie określono, że pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z mocy prawa z dniem osiągnięcia pełnoletności przez dziecko. Wprowadzono też zasadę, że po nowelizacji zanim sąd opiekuńczy powierzy pełnienie funkcji rodziny zastępczej kandydatowi do jej pełnienia, będzie musiał zasięgnąć o nim opinii właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania kandydata, ośrodka pomocy społecznej. Obecnie, z uzasadnionych powodów, sąd mógł odstąpić od zasięgania opinii.

Senator D. Kłeczek poinformował, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej wniosła do ustawy dwadzieścia dwie poprawki, które nie zmieniają istoty dokonywanej nowelizacji, mają jednak charakter porządkujący. Usuwają przeoczenia, jak na przykład w upoważnieniu dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia, w którym musi zostać określony zakres programowy szkolenia rodzin zastępczych, zakres ten musi być bowiem uwzględniany w programach szkoleń rodzin zastępczych. Poprawki wprowadzają też uzupełnienia do niektórych uregulowań, na przykład dotyczących zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w zakresie pomocy społecznej, jako że dotychczas ustawa nie zawierała w ogóle wprost wymienionych zadań należących do tego ministra. Poprawki wprowadzają również uściślenia, na przykład w stosunku do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej - w wypadku gdy uprawnienie do świadczenia nie obejmuje okresu pełnego miesiąca kalendarzowego, niezbędne jest zapewnienie spójności z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych i tym samym możliwości wykonywania tych przepisów w praktyce. Niektóre poprawki mają na celu zapewnienie poprawnej legislacyjnie redakcji przepisów, na przykład uregulowanie zasady przysługiwania świadczeń z pomocy społecznej osobom odbywającym karę pozbawienia wolności i tymczasowo aresztowanym. Inne poprawki mają charakter wyłącznie językowy.

Do poprawek korespondujących ze zmianami wprowadzonymi przez Sejm, ale mających walor merytoryczny, należy zaliczyć, zdaniem senatora sprawozdawcy, poprawkę zwiększającą wpływ sądu opiekuńczego na powierzenie funkcji rodziny zastępczej. Ponieważ po zmianach przyjętych w niniejszej nowelizacji to ośrodek pomocy społecznej poprzez wydawanie pozytywnej opinii miałby w praktyce decydujący wpływ na powierzenie funkcji rodziny zastępczej, w poprawce piątej komisja zaproponowała wykreślenie słowa "pozytywnej", aby sąd kierował się opinią, a nie jedynie pozytywną opinią.

Następna poprawka miała na celu zmniejszenie nierówności pozycji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W wypadku dzieci mających własny dochód, na przykład rentę po zmarłych rodzicach, przeznacza się ów dochód na utrzymanie dziecka, podczas gdy rodzice zobowiązani do dostarczenia dziecku środków utrzymania mogą być całkowicie lub częściowo zwolnieni z opłat, a ich dzieci przebywają w placówce opiekuńczo-wychowawczej na koszt skarbu państwa.

Kolejna poprawka zmierzała do skreślenia uregulowania mogącego uniemożliwić dziecku, które osiągnęło pełnoletność w rodzinie zastępczej lub które opuszcza placówkę opiekuńczo-wychowawczą, uzyskanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie się lub kontynuowanie nauki. Chodzi o to, żeby przy uznawaniu zasadności udzielenia tej pomocy oceniać wyłącznie sytuację dochodową samego dziecka, w całkowitym oderwaniu od sytuacji jego rodziny naturalnej, z którą niejednokrotnie nie łączą go żadne więzi. Często bowiem bywa tak, że taka rodzina, na przykład przez odmowę udzielenia wywiadu środowiskowego, pozbawia dziecko możliwości skorzystania z pomocy pieniężnej na samodzielne życie.

Kolejna poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej miała na celu zapewnienie spójności przepisów ustawy o pomocy społecznej z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, 1 stycznia bieżącego roku weszły bowiem w życie uregulowania ustawy o pomocy społecznej, stanowiące o obowiązku opłacania przez ośrodek pomocy społecznej składek na ubezpieczenie społeczne za osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji lub ciężko chorym członkiem rodziny. Niezbędne są jednak stosowne uregulowania, których brak w ustawie merytorycznej dla ubezpieczeń społecznych, na przykład uregulowanie dotyczące ustalania podstawy wymiaru składki.

Uchwała

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 10 kwietnia br., do Senatu została przekazana 12 kwietnia br. Marszałek Senatu 17 kwietnia br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ustawodawczej i Komisji Obrony Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie połączonych komisji przedstawił senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Jak przypomniał, 22 grudnia, kiedy Izba uchwalała ustawę o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz zmianie niektórych ustaw, padło pytanie, czy są to wszystkie akty (było to kilkadziesiąt ustaw), których będzie dotyczyła regulacja związana z art. 241 ust. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Już wtedy pojawił się problem wydzielenia z projektu ustawy o dostosowaniu aktów normatywnych organów administracji rządowej do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej tych aktów, które dotyczą służb mundurowych, ponieważ art. 241 ust. 6 konstytucji nakłada na Radę Ministrów szereg obowiązków w zakresie regulacji dotyczącej służb mundurowych, których wykonanie należy do władzy ustawodawczej. W związku z tym pojawił się projekt rządowy dotyczący porządkowania zastanego w chwili wprowadzenia Konstytucji RP systemu prawnego, takiego uporządkowania stanu, aby zarówno publikowane, jak i niepublikowane akty normatywne zaczęły odpowiadać systematyce źródeł prawa wynikającej z konstytucji. Odnośny przepis art. 241 ust. 6 konstytucji nakazywał wykonać to w określonym terminie; zostało to spełnione, a efektem jest właśnie rozpatrywana przez Izbę ustawa.

Jak wskazał senator sprawozdawca, celem było zastąpienie aktów, które zawierają powszechnie obowiązujące normy, a nie są rozporządzeniami - a określona materia wymaga formy rozporządzenia - odpowiednią delegacją w ustawach do wydania takich rozporządzeń tam, gdzie nie funkcjonują one w takim charakterze oraz gdzie, przy prymacie ustawy, system prawny wymaga dopełnienia ustaw uzupełnieniami zawierającymi wytyczne wynikające z art. 92 konstytucji. W ustawach o służbach mundurowych dokonano także odpowiednich zapisów, które znalazły wyraz zbiorczy w tej ustawie. W ten sposób uzyskano zapewnienie ustawowe i podstawy obowiązywania tych aktów. Tym samym stworzono możliwość dokonywania w nich zmian, zastępowania jednych rozwiązań innymi i właściwej publikacji. Przestają zarazem obowiązywać akty prawne niespełniające wymogów określonych w konstytucji.

Senator sprawozdawca poinformował, że połączone komisje na swoich posiedzeniach, 25 i 27 kwietnia br., pracowały, przy pomocy reprezentatywnej strony rządowej, zasięgając informacji, mając do dyspozycji ekspertyzy i asystencję Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu oraz zdanie biura prawnego Rady Ministrów i Ministerstwa Sprawiedliwości. Wynikiem tych prac jest 46 poprawek, których wprowadzenie do ustawy komisje postanowiły rekomendować Izbie. Senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 106. posiedzeniu, 11 kwietnia br. Do Senatu przekazano ją 12 kwietnia br. Marszałek Senatu 17 kwietnia br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Marek Waszkowiak. Senator poinformował, że przedmiotem rozpatrywanego projektu jest ustanowienie systemu udzielania dopłat do oprocentowania kredytów średnio- i długoterminowych z co najmniej dwuletnim okresem spłaty o stałych stopach procentowych w celu finansowania eksportu, głównie inwestycyjnego. System ten zwany jest w projekcie ustawy Programem DOKE, Programem Dopłat do Oprocentowania Kredytów Eksportowych. Ustawa ta wynika z potrzeby niezbędnego dostosowania polskiego prawa do standardów OECD i prawa Unii Europejskiej w zakresie oficjalnego wspierania eksportu.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, polscy eksporterzy, w odróżnieniu od swoich konkurentów, otrzymują bardzo ograniczone oficjalne wsparcie. W krajach OECD działają systemy, które wykorzystują takie instrumenty jak udzielanie kredytów bezpośrednich, refinansowanie, wsparcie stóp procentowych, finansowanie pomocowe eksportu do krajów o niskim poziomie rozwoju oraz ubezpieczenia kredytów eksportowych. W celu uniknięcia wyniszczającej konkurencji na subsydia eksportowe od 1978 r. funkcjonuje porozumienie OECD.

Senator M. Waszkowiak zaznaczył, że systemem dopłat będą objęte kredyty o stałych stopach procentowych, udzielane na okres co najmniej dwuletni, a umowa eksportowa, której kredyty dotyczą, musi przewidywać zapłatę przez zagranicznego nabywcę zaliczki gotówkowej w wysokości nie mniejszej niż 15% wartości umowy eksportowej. Kredyt eksportowy powinien być także ubezpieczony przez korporacje ubezpieczeń kredytów eksportowych.

Objęcie kredytu eksportowego Programem DOKE następować będzie po złożeniu wniosku do biura Banku Gospodarstwa Krajowego. Przewidywana procedura będzie dwustopniowa. Pierwszy etap ma polegać na uzyskaniu od Banku Gospodarstwa Krajowego przyrzeczenia podpisania umowy z bankiem. Z wnioskiem o przyrzeczenie może wystąpić krajowy dostawca, zagraniczny nabywca lub bank. Przyrzeczenie takie będzie ważne nie dłużej niż sto dwadzieścia dni. Na jego podstawie bank może złożyć wniosek o podpisanie z nim umowy w sprawie objęcia kredytu eksportowego Programem DOKE. Umowa zobowiązuje Bank Gospodarstwa Krajowego do przekazania bankowi udzielającemu kredytu eksportowego dopłaty, w wypadku gdy wysokość stałej stopy procentowej danego kredytu eksportowego jest mniejsza od jego kosztów finansowania. Podstawowym źródłem finansowania będą środki budżetowe określane corocznie w ustawie budżetowej.

Uchwała

Poprawka szósta, do art. 1 pkt 16, art. 19i ust. 2 pkt 6, ma na celu doprecyzowanie przepisu, gdyż przedmiotem kontroli Państwowej Inspekcji Pracy nie może być jej udział w przejmowaniu obiektów do eksploatacji. Ponadto poprawka dostosowuje terminologię do stosowanej w art. 8 ust. 1 pkt 3, zgodnie z którym Państwowa Inspekcja Pracy bierze udział w przejmowaniu do eksploatacji zakładów pracy, a nie wszystkich obiektów budowlanych.

Poprawka jedenasta, do art. 3, ma na celu rozszerzenie w art. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji katalogu organów, które mogą prowadzić egzekucję na jej podstawie, z uwagi na to, iż Państwowa Inspekcja Pracy nie jest organem administracji rządowej ani organem samorządu terytorialnego, a na mocy nowelizacji została określona jako organ egzekucyjny.

W imieniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator R. Skrzypczak zwrócił się o przyjęcie ustawy z przedstawionymi poprawkami.

Do stanowiska Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zgłoszono wniosek mniejszości, który przedstawiła senator Jolanta Danielak. Jak poinformowała, poparte przez mniejszość poprawki senatorów G. Ferenc i W. Pietrzaka zmierzają do tego, aby państwowi inspektorzy pracy nie mogli regulować spraw związanych z wynagrodzeniami w drodze nakazu, ale realizowali je na dotychczasowych zasadach, czyli poprzez wystąpienie. Mniejszość uznała, że regulacje nakazowe przysługują sądowi. W ramach tych postępowań żadna sytuacja pracownicza w zasadzie nie poprawi się.

Kolejne dwie poprawki zmierzały do usunięcia z przepisu zbędnie wymienionych stanowisk, jak starszy inspektor pracy, specjalista, nadinspektor pracy i specjalista pracy. Takie dodatkowe uzupełnienie nie jest potrzebne z uwagi na fakt, że uprawnienia, o których mówi ten artykuł, dotyczą inspektorów pracy. Aby uzyskać stanowisko starszego inspektora pracy, wcześniej trzeba być inspektorem pracy, a więc powtarzanie poszczególnych funkcji jest tutaj zbędne.

W opinii senator J. Danielak, przyjęcie rozwiązań zaproponowanych przez mniejszość pozwoliłoby na uzyskanie lepszej formy omawianego rozwiązania ustawowego. Zdaniem mniejszości, nowelizacja nie poprawia dotychczas obowiązujących rozwiązań, a powoduje bardzo niepokojące zjawisko centralizacji funkcji pracowniczych, centralizacji instytucji, jaką jest główny inspektor pracy.

Uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji Senat podjął 47 głosami, przy 24 głosach przeciw i 1 wstrzymującym się:

Uchwała

Przedstawił je senator Józef Frączek. Jak poinformował, senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, rozpatrując ustawę sejmową, przede wszystkim zmierzała do uporządkowania systemu regulacji rynku cukru i dostosowania go do sprawdzonego systemu europejskiego oraz do odpowiedniej ochrony praw plantatora buraka cukrowego.

Po drugie, wprowadziła system kwot A i B cukru, izoglukozy i syropu inulinowego, zgodnie z przyjętym w Unii Europejskiej systemem, zapewniającym elastyczne dopasowanie podaży do popytu i sytuacji na rynku światowym.

Kolejny punkt to wprowadzenie nakazu eksportu cukru i izoglukozy i syropu inulinowego, tak zwanego cukru C, czyli produkowanego tylko i wyłącznie na ryzyko zarówno producenta buraka cukrowego, jak i producenta cukru. Powinno to zastąpić proponowany w ustawie system kontroli wszystkich transakcji sprzedaży na rynku krajowym.

I ostatni punkt - wprowadzenie systemu dopłat do magazynowania cukru, który ma zapobiegać nierównomiernej podaży w ciągu roku i tym samym stabilizować cenę, a także ułatwić kontrolę zapasów i obrotów cukrem.

Ogółem komisja rekomendowała Izbie wprowadzenie 61 poprawek do ustawy.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment