Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

Przewodnicząca posiedzeniu marszałek A. Grześkowiak przypomniała, że w wyborach uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej - przeprowadzonych 25 czerwca br. z okręgów wyborczych obejmujących obszary województw katowickiego, szczecińskiego i wrocławskiego istniejących do 31 grudnia 1998 r. - zostali wybrani: w okręgu wyborczym obejmującym województwo katowickie Adam Graczyński, w okręgu wyborczym obejmującym województwo szczecińskie Zbigniew Zychowicz, w okręgu wyborczym obejmującym województwo wrocławskie Marian Noga.

• informacja Rzecznika Praw Obywatelskich o działalności za 1999 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu poprawek do Europejskiej Konwencji o Telewizji Ponadgranicznej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga w sprawie zabezpieczenia społecznego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o obywatelstwie polskim,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o referendum lokalnym,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw,
• drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw.

Zgodnie z art. 212 Konstytucji RP rzecznik praw obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Stanowisko Komisji Praw Człowieka i Praworządności w sprawie informacji rzecznika praw obywatelskich o działalności za 1999 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela zaprezentował senator Zbigniew Romaszewski. Komisja wniosła o przyjęcie do wiadomości przedłożonej informacji.

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu przedstawił senator Ryszard Sławiński. Senator przypomniał, że Europejska Konwencja o Telewizji Ponadgranicznej została sporządzona w Strasburgu 5 maja 1989 r. Polska ratyfikowała ją 9 lipca 1990 r., co bezpośrednio poprzedzało wejście naszego kraju do Rady Europy. Polska jako uczestnik stałego komitetu Rady Europy do spraw telewizji ponadgranicznej współtworzyła rozpatrywany dokument.

Spośród najbardziej istotnych kwestii wynikających z nowelizacji konwencji senator sprawozdawca wskazał, że po pierwsze, reguluje ona zasady nadawania i odpowiedzialności za nadawanie programów na terytorium państwa innego niż państwo będące siedzibą nadawcy. Po drugie, nakłada na strony obowiązek udostępnienia społeczeństwu przekazu wydarzeń budzących największe zainteresowanie, szczególne zainteresowanie, co wyłącza możliwość nadawania takich przekazów na zasadzie wyłączności. I po trzecie, nowelizacja ta szczegółowo normuje zasady nadawania reklam i telesprzedaży.

Senator Andrzej Mazurkiewicz przedstawił sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Jak stwierdził, szczególnym zainteresowaniem komisji cieszyły się sprawy związane z nadawcami, którzy do tej pory nie podlegali jurysdykcji polskiej. Przepisy zawarte w proponowanych poprawkach do Europejskiej Konwencji Telewizji Ponadgranicznej regulują te sprawy w sposób szczegółowy. Generalna zasada jest taka, że nadawca podlega jurysdykcji danej strony, jeżeli ma swoją siedzibę na terytorium tej strony i tam podejmowane są decyzje dotyczące kształtu programowego. Jeżeli jednak nadawca ma swoją siedzibę na terytorium innej strony niż ta, gdzie podejmowane są decyzje programowe, to uważa się go za ustanowionego w tym państwie, gdzie prowadzona jest znaczna większość prac związanych z nadawaniem programów.

Te nowelizowane przepisy w sposób bardziej jednoznaczny regulują także kwestie pociągania do odpowiedzialności nadawców nadających poza krajem, w którym następuje odbiór. Stwarzają one także możliwość trafniejszego ustanowienia nadawcy ponadgranicznego. Jest to bardzo ważne z punktu widzenia kwestii związanych z odbiorem w Polsce programów, które są nadawane poza granicami naszego kraju.

W opinii senatora sprawozdawcy, bardzo ważnym elementem nowelizacji jest także wprowadzenie przepisów dotyczących domniemanych nadużyć praw przyznanych przez konwencję. Regulacja ta dotyczy sytuacji, kiedy program nadawcy skierowany jest w całości bądź głównie na terytorium innej strony, która jest stroną niniejszej konwencji. Inna, również podstawowa zasada zawarta w konwencji dotyczy procedury ustalania i zapobiegania dalszym nadużyciom praw stron, które podpisały tę konwencję. Jest to bardzo istotne z tego względu, iż do tej pory nie było przepisów umożliwiających wywarcie nacisku na nadawców, którzy znajdują się poza granicami kraju. Poprawki zawarte w protokole do Europejskiej Konwencji o Telewizji Ponadgranicznej regulują tę sprawę poprzez wprowadzenie opinii stałego komitetu. Stały komitet będzie pełnił funkcję arbitra. W razie stwierdzenia nadużycia praw stały komitet będzie miał możliwość zobligowania strony do podjęcia środków zapobiegających dalszym nadużyciom.

Sprawozdanie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiła senator Elżbieta Płonka. Jak wskazała, Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga w sprawie zabezpieczenia społecznego ma na celu skoordynowanie polskiego systemu zabezpieczenia społecznego z systemami krajów członkowskich Unii Europejskiej.

Senator sprawozdawca zaakcentowała, że potrzeba zawarcia Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Księstwem Luksemburga w sprawie zabezpieczenia społecznego wynika z realizacji przyjętych zobowiązań międzynarodowych. W szczególności dotyczy to Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Europejskiej Karty Społecznej, które uznają prawo do zabezpieczenia społecznego za jedno z podstawowych praw człowieka.

Senator E. Płonka podkreśliła, że w stosunkach traktatowych Polski i Luksemburga brak było dotychczas umowy regulującej kwestię zabezpieczenia społecznego. Prowadziło to do kolizji w obrębie ustawodawstwa obydwu państw, co w rezultacie powodowało, że dana osoba mogła nie być ubezpieczona w żadnym państwie, lub też mogła podlegać ubezpieczeniu równocześnie w dwóch państwach. Konwencja pozwoli, przy ustalaniu prawa do świadczeń, na sumowanie okresów ubezpieczenia posiadanego w obu państwach, eliminując wypadki podwójnego ubezpieczenia, umożliwi też bezpośrednie przekazywanie świadczeń emerytalno-rentowych do każdego z państw, zapewni obywatelom każdego z państw świadczenia medyczne konieczne podczas pobytu czasowego na terytorium drugiego państwa.

Przy dotychczasowym braku dwustronnej regulacji w dziedzinie zabezpieczenia społecznego każde państwo, ustalając prawo do świadczeń, uwzględniało jedynie okresy ubezpieczenia na swoim terytorium. Ponadto pracowników obejmowano ubezpieczeniem w obydwu państwach, a świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu ubezpieczenia w Polsce nie transferowano do Luksemburga.

Stosunki dwustronne w zakresie ubezpieczeń społecznych objętych konwencją dotyczącą ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, wypadku przy pracy i choroby zawodowej, inwalidztwa, starości i śmierci oraz świadczeń rodzinnych. Konwencja obejmuje pracowników i osoby samodzielnie zarobkujące podlegające ustawodawstwu jednej ze stron lub te, które podlegały ustawodawstwu jednej ze stron, oraz członków ich rodzin, a także osoby pozostałe przy życiu po ich śmierci.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że rozpatrywana konwencja jest w pełni zgodna z obowiązującymi standardami międzynarodowymi w dziedzinie zabezpieczenia społecznego i opiera się na czterech zasadniczych elementach.

Po czwarte, na zsumowaniu okresów ubezpieczenia przebytych w obydwu państwach do ustalenia prawa do świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń emerytalno-rentowych oraz z tytułu bezrobocia.

W wypadku ewentualnego wypowiedzenia konwencji wszelkie prawa nabyte na mocy jej postanowień zostaną utrzymane.

Zawarcie konwencji spowoduje konieczność ponoszenia kosztów związanych z transferem świadczeń do Luksemburga w wysokości około 400 tysięcy dolarów rocznie. Kwota ta będzie obciążała Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Konwencja przewiduje oczywiście wzajemność świadczeń i przepływ wynikających z nich środków finansowych, dlatego też jej wykonanie spowoduje porównywalny lub większy transfer środków do Polski. W szerszym kontekście zawarcie konwencji obniża koszty funkcjonowania przedsiębiorstw polskich w Luksemburgu, poprawia warunki współpracy gospodarczej i będzie sprzyjać przepływowi siły roboczej.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zbigniew Antoszewski. Jak wskazał, rozpatrywana konwencja jest kolejnym etapem tworzenia warunków sprzyjających wstąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej, podnoszących status Polaka będącego za granicą. W opinii senatora, bardzo korzystnie dla nas formułuje możliwości korzystania ze świadczeń medycznych i socjalnych. Wymaga wzajemnego zabezpieczenia i adekwatnych warunków dla obywateli Wielkiego Księstwa Luksemburga znajdujących się czasowo lub zamieszkujących na stałe na terenie Polski. Proporcje ludności - poniżej pół miliona obywateli Luksemburga do około trzydziestu dziewięciu milionów obywateli Polski - jednoznacznie przesądzają, że konwencja ta, oparta na pełnej wzajemności, jest dla nas bardzo korzystna, gdyż prawdopodobieństwo udzielenia pomocy Polakom na terenie Luksemburga jest wielokrotnie większe niż obywatelom Luksemburga w Polsce. Senator Z. Antoszewski zaznaczył, że korzystanie z usług medycznych w większości krajów Unii Europejskiej jest obecnie ośmio-, czy nawet dziesięciokrotnie droższe niż w Polsce. Proponowana konwencja wprowadza stan równości i adekwatności tych usług.

Senator sprawozdawca podkreślił, że zaletą omawianej konwencji jest zasada równego traktowania obywateli Luksemburga i pracowników polskich firm pracujących na jego terytorium, bez wymagania dodatkowego, czyli podwójnego, ubezpieczenia. Dotyczy to również coraz większej liczby turystów, a także tych, którzy chcieliby czasowo lub na stałe zamieszkać na tym terytorium. Emerytom i rencistom będą wypłacane wszystkie świadczenia wynikające z okresu ich pracy i z ubezpieczeń zawartych w Polsce. Bardzo ważne jest także to, że konwencja nie obciąża dodatkowo budżetu naszego państwa.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że rekomendując Izbie przyjęcie konwencji bez poprawek, komisja podkreśla jej następujące zalety. Po pierwsze, Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga w sprawie zabezpieczenia społecznego ma w perspektywie na celu skoordynowanie polskiego systemu zabezpieczenia społecznego z systemami krajów członkowskich Unii Europejskiej i jest pierwszym krokiem w tym kierunku.

Po drugie, pozwoli na sumowanie okresów ubezpieczenia w obu państwach przy ustalaniu prawa do świadczeń, a także na wyeliminowanie potrzeby podwójnego ubezpieczenia. Umożliwi też bezpośrednie przekazywanie świadczeń emerytalno-rentowych do każdego z państw. Ponadto zapewnia obywatelom każdego z układających się państw świadczenia medyczne potrzebne natychmiast podczas pobytu na terytorium drugiego państwa.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 81. posiedzeniu, 29 czerwca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 3 lipca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Wszystkie komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą przedstawiła senator Anna Bogucka-Skowrońska. Senator sprawozdawca przypomniała, że odrodzony Senat w grudniu 1989 r. zwrócił się z apelem do Polonii świata i do wszystkich rodaków, podkreślając, że będzie kontynuował tradycje dotyczące Polaków za granicą i będzie budował demokratyczny ład w Polsce jako domu wszystkich Polaków. W marcu 1997 r. Senat trzeciej kadencji zobowiązał się podjąć inicjatywy przywrócenia rodakom obywatelstwa. Dopiero jednak obecny Senat, Senat czwartej kadencji, z inicjatywy klubu Akcji Wyborczej Solidarność i osobiście marszałek Alicji Grześkowiak rozpoczął pracę nad inicjatywą legislacyjną ustawy o obywatelstwie, o repatriacji i o Karcie Polaka. Projekt opracowała Komisja Spraw Emigracji i Polaków za Granicą pod przewodnictwem senator Janiny Sagatowskiej. 22 kwietnia ubiegłego roku Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektów trzech ustaw, w tym ustawy o obywatelstwie, ustawy nowej, by odciąć się od praktyk ustawy z 1962 r., by ta nowa ustawa choć w niewielkiej części mogła zadośćuczynić obowiązkom Polski wobec rodaków, by nowa ustawa opierała się na standardach europejskich i wartościach zapisanych w konstytucji.

Jak wskazała senator A. Bogucka-Skowrońska, Sejm podjął pracę wskutek inicjatywy Senatu, ale ponieważ w tym samym czasie rząd skierował do Sejmu własny projekt, bardziej szczegółowy, komisja sejmowa przyjęła za podstawę pracy treść projektu rządowego. Końcowe stanowisko zawarte w rozpatrywanej ustawie przyjmuje pewne koncepcje Senatu, między innymi przenosi sprawę repatriacji do odrębnej ustawy.

W opinii senator sprawozdawcy, obecna ustawa jest jednak w swojej filozofii mniej otwarta na wielokrotne obywatelstwo, na przyznawanie obywatelstwa, bardziej restrykcyjna i policyjna, przebija bowiem przez nią lęk przed uzyskaniem obywatelstwa przez osoby, które mogą zagrozić porządkowi prawnemu w Polsce.

Omawiając zapisy ustawy, senator A. Bogucka-Skowrońska przypomniała, że rozdział 1 zawiera przepisy ogólne wskazujące na zakres ustawy, słowniczek pojęć używanych w ustawie, jak również proklamację zasady ciągłości obywatelstwa, określającą trwałość tego obywatelstwa w czasie, jeśli powstało w zgodzie z obowiązującymi wówczas przepisami. Art. 4 określa zasadę wyłączności obywatelstwa. Zdaniem senator, jest to artykuł najbardziej kontrowersyjny, gdyż zawiera zapis, że obywatel polski nie może być równocześnie uznawany przez władzę za obywatela innego państwa.

W następnych rozdziałach ustawa sejmowa przewiduje formy nabycia obywatelstwa, tak zwane zasady ogólne. Po pierwsze, obywatelstwo można nabyć przez urodzenie, czyli chodzi o zasadę krwi, zwaną ius sanguinis (co wynika już z art. 34 konstytucji). Wyjątkowo, jeśli chodzi o znalezienie osób czy bezpaństwowców, którzy w Polsce się naturalizują, działa ius soli, prawo ziemi.

Następnie, obywatelstwo może uzyskać cudzoziemiec, którego jedno z rodziców posiada obywatelstwo polskie. Taki cudzoziemiec może między osiemnastym a dwudziestym rokiem życia złożyć oświadczenie tyko przed wojewodą lub konsulem. W takim wypadku muszą być spełnione pewne wymogi: znajomość języka w stopniu, który umożliwia załatwienie zwykłych spraw, i niekaralność za przestępstwo określone w ustawie polskiej. Jeśli mieszka za granicą, oświadczenie takie może być złożone przez konsula.

Następny, czwarty, sposób uzyskania obywatelstwa to uzyskanie przez nadanie. Głównymi formami tej procedury są akt władczy prezydenta oraz szczególne nadanie, które wynikało ze sposobu myślenia Senatu. Chodzi mianowicie o nadanie osobom, które pełniły służbę wojskową w Wojsku Polskim lub w polskich formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych w latach 1939-1945, a także osobom, które w okresie wojny pełniły służbę w organizacjach podziemnych, w oddziałach partyzanckich, w ramach tych organizacji i uzyskały potwierdzenie działalności od kierownika urzędu do spraw kombatantów, tak aby wykluczyć te osoby, które tych możliwości są pozbawione (to będzie rozwiązane w ustawie o kombatantach).

Następna formuła to uznanie. Chodzi o nabycie obywatelstwa przez uznanie przy spełnieniu określonych kryteriów zamieszkania - pięć lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie, dziesięć lat przy legalnym przebywaniu w Polsce - również przy spełnieniu określonych innych warunków, takich jak więzy rodzinne, uzyskanie statusu uchodźcy czy azylanta. Dotychczas taka instytucja była w zasadzie przewidziana tylko przy uznaniu za obywatela bezpaństwowca, w tej chwili jest to zaś instytucja szersza i pozostaje w gestii wojewody. Kontrowersyjny jest jednak - zdaniem senator sprawozdawcy - obowiązek złożenia dowodu utraty obcego obywatelstwa, z pewnymi wyjątkami, które zawiera również art. 44.

Siódmym sposobem jest przywrócenie obywatelstwa polskiego, które, oprócz tak zwanej reintegracji dotyczącej małżonków przy ustalaniu małżeństwa i powrotu do obywatelstwa polskiego, obejmuje przywrócenie odebranego lub utraconego obywatelstwa w dalszym porządku prawnym.

Ustawa przewiduje także możliwość wydania decyzji o przyrzeczeniu nabycia obywatelstwa.

Jak wskazała senator sprawozdawca, jeśli chodzi o zadośćuczynienie krzywdom, są instytucje, które to normują. Istnieje instytucja nadania obywatelstwa polskiego osobom, które gotowe były przelać krew za Polskę i jej służyły w podziemnych formacjach i organizacjach, również w oddziałach partyzanckich działających w ramach tych organizacji. Osobom tym nadaje się obywatelstwo na wniosek, z tym że mogły one nie mieć uprzednio obywatelstwa polskiego, tak że nie jest to przywrócenie, tylko nadanie obywatelstwa - zgodnie z sugestią Senatu - ponieważ osoby te dokonały etycznego wyboru ojczyzny. Jeżeli rzeczywiście chcą być Polakami, to na ich wniosek prezydent takie obywatelstwo nadaje.

Przywrócenie obywatelstwa polskiego, ale decyzją administracyjną, dotyczy osób, które opuściły terytorium Polski po 1 września 1939 r. i utraciły obywatelstwo przed 4 czerwca 1989 r. przez wstąpienie po 9 maja 1945 r. do służby wojskowej w siłach zbrojnych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Stanów Zjednoczonych Ameryki lub Republiki Francuskiej. Ustawa z 1920 r. o obywatelstwie, która wówczas obowiązywała, mówiła, że traci się to obywatelstwo przez wstąpienie do służby w obcym państwie. Powrót do obywatelstwa jest tutaj możliwy poprzez złożenie przed konsulem oświadczenia o woli powrotu do obywatelstwa. Konsul wydaje akt o przywróceniu. Termin określony w ustawie sejmowej to pięć lat od wejścia w życie. Jest to termin najdłuższy, bo przy innych warunkach przywrócenia obywatelstwa terminy są krótsze, wynoszą trzy lata.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (Izba odrzuciła ten wniosek 81 głosami, przy 1 za i 8 wstrzymujących się), wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba 57 głosami, przy 31 za i 2 wstrzymujących się odrzuciła ten wniosek), następnie nad poszczególnymi poprawkami i całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek. W wyniku tego ostatniego głosowania Izba 65 głosami, przy 1 przeciw i 23 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o obywatelstwie polskim: tekst uchwały

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 81. posiedzeniu, 29 czerwca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 3 lipca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Mieczysław Janowski. Jak wskazał, rozpatrywana ustawa stanowi realizację zapisu art. 170 konstytucji. Do tej pory jedynie wspólnoty gminne mogły korzystać z prawa do referendum, gdyż obecnie funkcjonuje jedynie ustawa z 11 października 1991 r. o referendum gminnym. W ustawach ustrojowych z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz samorządzie województwa przewidziano instytucję referendum. Nadeszła więc pora, aby to prawo mogło być realizowane.

Jak poinformował senator M. Janowski, Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podczas swojego posiedzenia bardzo szczegółowo przeanalizowała ustawę. Przewiduje ona możliwość przeprowadzania referendum zarówno na wniosek organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, czyli rady gminy, rady powiatu bądź sejmiku województwa, jak również na wniosek mieszkańców, a także partii politycznych i organizacji społecznych. Mówi o tym art. 11. Szczególną formą wypowiedzenia się mieszkańców jest referendum w sprawie odwołania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Druga sprawa to kryterium poparcia inicjatywy przeprowadzenia referendum. Ustawa przewiduje dziesięcioprocentowe poparcie, czyli 10% mieszkańców uprawnionych do głosowania na terenie gmin i powiatu, a 5% na terenie województwa (rozwiązania dotychczasowe mówiły o wskaźnikach dziesięcioprocentowych).

Członkowie komisji dyskutowali również nad problemem ujętym w art. 55, który określa, kiedy referendum jest ważne. Przepis ustawy jest zgodny z dotychczasowym brzmieniem przepisu ustawy o referendum gminnym. Mówi się w nim, że referendum jest ważne wtedy, gdy wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu poddano pod głosowanie poszczególne poprawki w kolejności przepisów ustawy, a następnie 86 głosami, przy 1 przeciw, 1 wstrzymującym się, Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o referendum lokalnym: tekst uchwały

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 81. posiedzeniu, 29 czerwca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 3 lipca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Krzysztof Głuchowski. Senator przypomniał, że ustawa ta została wypracowana w Sejmie w wyniku dwóch inicjatyw, to jest poselskiej - o organizacji rynku produktów rolnych i żywnościowych oraz o rolniczych grupach producenckich i ich zrzeszenia, oraz projektu rządowego o grupach producentów rolnych i ich związkach. Projekty te zawierały propozycje, które miały na celu wymuszenie, niejako zgodnie z mechanizmami rynkowymi, powiązania rolników produkujących określony produkt w grupy producentów rolnych. Miało to służyć koncentracji i wzmocnieniu siły przetargowej tych producentów. Grupy wsparte finansowo stanowiłyby instrument poprawy dochodowości w rolnictwie, a tym samym na wsi.

Wspólną intencją obu projektów było uznanie grupy producentów za organizację o swoistych, określonych w ustawie cechach, której zasadniczym celem byłoby zorganizowanie sprzedaży określonych produktów rolnych, wspólne dostosowanie produkcji do warunków rynkowych, poprawa efektywności gospodarowania, planowania produkcji oraz koncentracja podaży i ochrona środowiska naturalnego.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że ustawa o grupach producentów rolnych jest bardzo oczekiwanym dokumentem, mającym na celu poprawę sytuacji producentów rolnych w rozdrobnionym rolnictwie polskim. Dzięki tej ustawie można osiągnąć kilka ważnych celów. Pozwoliła ona na dokładniejsze określenie wielkości produkcji i efektywną ochronę krajowego rynku. Pozwoli także na utworzenie nowych miejsc pracy na wsi, edukację ludności wiejskiej w kierunku prowadzenia działalności rynkowej, stabilizację dochodów rolnika, zmniejszenie ryzyka działalności gospodarczej. Ponadto przyjęcie proponowanych regulacji pozwoli wreszcie zbudować zaplecze giełd towarowych w postaci silnych producentów. Ustawa może być zatem pomocna polskiemu rolnictwu, ale trzeba mieć świadomość, że nie stanie się lekarstwem na wszystkie problemy wsi polskiej.

Propozycje dalszych poprawek do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji. Senator Jadwiga Stokarska złożyła wniosek o odrzucenie ustawy.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o odrzucenie ustawy (Izba 86 głosami, przy 1 za, odrzuciła ten wniosek) i poszczególne poprawki w kolejności przepisów ustawy. Po przegłosowaniu poprawek Senat 82 głosami, przy 1 przeciw, powziął uchwałę w sprawie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw: tekst uchwały

Projekt ustawy został wniesiony przez Komisję Kultury i Środków Przekazu. Marszałek Senatu 7 czerwca br., zgodnie z art. 99 ust. 2 Regulaminu Senatu, skierowała projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej, Komisji, Kultury i Środków Przekazu, Komisji Nauki i Edukacji Narodowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 88 ust. 1, 2 i 3 Regulaminu Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji 28 czerwca br. Komisje po rozpatrzeniu projektu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie.

Przedstawił je senator Tomasz Michałowski. Senator sprawozdawca podkreślił, że proponowana inicjatywa ustawodawcza zmierza do tego, by zgodnie z projektem ustawy zakładanie i prowadzenie publicznych szkół artystycznych było w gestii ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Jednocześnie nowelizacja proponuje, by minister ten posiadał kompetencje do udzielania zezwolenia na założenie szkoły artystycznej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego, po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Ponadto projekt precyzuje zasady udzielania dotacji z budżetu państwa szkołom artystycznym - publicznym i niepublicznym. Pozostawia nadzór pedagogiczny nad szkołami artystycznymi w gestii Centrum Edukacji Artystycznej. Jednocześnie projekt uwzględnia możliwość zakładania i prowadzenia szkół artystycznych przez jednostki samorządu terytorialnego, w drodze porozumienia między ministrem a tą jednostką, na wspólny wniosek jednostki samorządu terytorialnego i szkoły artystycznej.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, komisja przyjęła ten projekt jednomyślnie, wyszliśmy bowiem z założenia, iż szkolnictwo artystyczne jest szkolnictwem wyjątkowym, gdyż pełni funkcję nie tylko edukacyjną, ale równie ważną i istotną kulturotwórczą, a zasięg oddziaływania szkolnictwa artystycznego nie ma charakteru powiatowego, gminnego, lecz jest znacznie szerszy. Wreszcie, szkolnictwa artystyczne to jest to miejsce, w którym kształceni są artyści, a relacja mistrz - uczeń znajduje tam pełne odzwierciedlenie. Członkowie komisji uznali, iż wobec tej specyfiki, z którą łączy się również bardzo istotny element odmiennego zupełnie finansowania działalności szkół artystycznych, ważne jest, aby bezpośrednią pieczę nad tym szkolnictwem sprawował minister kultury i sztuki. Uznali bowiem, iż przez szkolnictwo artystyczne realizowana jest najpełniej idea mecenatu państwa nad kulturą (w budżecie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego szkolnictwo artystyczne stanowi ponad 30%).

Po dyskusji, podczas której senatorowie zgłosili wnioski do projektu ustawy, przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Donald Tusk stwierdził, że Senat - wobec braku innych propozycji - skierował projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw do Komisji Ustawodawczej, Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment