Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Prawo telekomunikacyjne,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa,

- trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Kazimierz Kleina. Senator podkreślił, że obowiązująca ustawa z 23 listopada 1990 r. nie spełnia oczekiwań sektora telekomunikacyjnego. Mimo nowelizacji 12 kwietnia 1995 r. nie dostarcza zadowalającego i spójnego systemu prawnych uregulowań rynku, nie nadąża także za postępem w technice i technologii teleinformatycznej. Ponadto ustawa ta reguluje rynek w sposób fragmentaryczny, bez uwzględnienia np. zagadnień związanych z telefonią komórkową, bez uwzględnienia kryterium spójności oraz stanu obecnego i perspektyw rozwojowych, jak również nie dostosowuje przepisów do dyrektyw Unii Europejskiej. Brak kluczowych rozwiązań dla nowych wymagań i standardów dynamicznie rozwijającego się rynku, nieuwzględnianie decyzji związanych z liberalizacją rynku oraz nadmierne zbiurokratyzowanie reguł funkcjonowania sektora - to głównie cechy starego, obowiązującego jeszcze systemu prawnego.

Jak zaakcentował senator K. Kleina, od takiego systemu odchodzimy , promując w przedmiotowym projekcie nowe reguły gry wolnorynkowej. Od kilku lat następuje liberalizacja rynku telekomunikacyjnego w skali globalnej. Po otwarciu rynku lokalnego w roku bieżącym nastąpi liberalizacja rynku połączeń międzymiastowych. W perspektywie przyszłego roku nastąpi wprowadzenie technologii telefonii komórkowej trzeciej generacji, tak zwanego standardu UMTS. Wkrótce zostanie zakończona prywatyzacja operatora narodowego, Telekomunikacji Polskiej S.A.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że analitycy mają wiele uwag co do dotychczasowych rozwiązań i standardów prawa. Wpływa to bezpośrednio na ocenę spółek oraz koszty zaciąganych kredytów. Na gruncie dotychczasowych rozwiązań prawnych, różnych od rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej czy w innych krajach, rynek jest zmuszony zmagać się z archaicznością wielu rozwiązań, np. związanych z rozliczeniami międzyoperatorskimi, z zasadą funkcjonowania operatora o znaczącej pozycji rynkowej, z kosztowną orientacją taryf i rozliczeń, z systemem koncesjonowania, homologacji sprzętu czy zapewnieniem opłacalności inwestycji w sieci dostępowej.

W ocenie senatora K. Kleiny, nowy system regulacji wprowadzany przez rozpatrywaną ustawę, przyjętą przez Sejm, jest spójnymi i nowoczesnym prawnym systemem regulującym, służącym liberalizacji sektora telekomunikacyjnego. Jego głównymi założeniami są stworzenie silnej konkurencji na rynku oraz dostarczenie podstaw do poprawy jakości i rozwoju nowoczesnych usług telekomunikacyjnych. Jak wskazał senator sprawozdawca, system ten, zgodny z przepisami Unii Europejskiej, zapewnia mechanizmy warunkujące dalszy rozwój konkurencji na rynku, która stworzy użytkownikom możliwość wyboru i dostępu do nowoczesnych usług teleinformatycznych. Senator K. Kleina podkreślił, że przyjęta przez Sejm ustawa gwarantuje powszechną dostępność usług telekomunikacyjnych, wprowadza nową definicję usług powszechnych, zajmuje się obowiązkiem równoważenia taryf i kosztową orientacją cen za usługi telekomunikacyjne. Jednocześnie - poprzez stworzenie nowego organu regulacyjnego dla rynku telekomunikacyjnego, którym będzie urząd regulacji telekomunikacji, oraz jego usytuowanie względem pozostałych organów kompetentnych w dziedzinie telekomunikacji, w szczególności względem ministra właściwego do spraw łączności oraz Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - zapewnia środki regulujące i kontrolne, np. poprzez nakładanie kar za niewywiązanie się operatora z obowiązku udostępniania infrastruktury, a także zapewnia prawidłowe funkcjonowanie konkurencji w sektorze.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że wymienione aspekty tej sprawy wydają się szczególnie istotne w kontekście problemu związanego z telefonizacją terenów słabo zurbanizowanych. Wprowadzenie przepisów regulujących obowiązek świadczenia usług powszechnych i współpracy międzyoperatorskiej, wprowadzenie zasad udostępniania infrastruktury telekomunikacyjnej czy określenie odpowiedzialności i kar za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług telekomunikacyjnych zapewnią, że w stosunkowo krótkim czasie tereny te mają szansę na szybką telefonizację i dostępność usług telekomunikacyjnych.

Senator K. Kleina podkreślił, że tryb pracy nad ustawą, szeroka konsultacja zarówno ze środowiskami telekomunikacyjnymi, jak i innymi osobami występującymi na rynku, przyniosły bardzo korzystny efekt dla jej ostatecznego kształtu. Dzięki otwartości na poglądy różnych środowisk i publiczną debatę nad poszczególnymi przepisami ustawa w swej końcowej formie odzwierciedla i reaguje na niemal wszystkie potrzeby sektora.

Senator sprawozdawca poinformował, że w trakcie posiedzeń Komisji Gospodarki Narodowej rozpatrzono bardzo wiele poprawek do ustawy - Prawo telekomunikacyjne, mimo że komisja generalnie bardzo wysoko ocenia tekst tej ustawy. Komisja postanowiła rekomendować Izbie dziewięćdziesiąt jeden poprawek, w dużej mierze formalnolegislacyjnych, a w części dotyczących aspektów merytorycznych.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że ustawa - Prawo o działalności gospodarczej wprowadziła po raz pierwszy na gruncie ustawy zróżnicowanie między koncesją a zezwoleniem. Różnica polega na tym, że przy koncesjonowaniu posługujemy się klauzulami generalnymi, takimi jak np. zagrożenie obronności, ważny interes publiczny itp. Przy zezwoleniu zaś podmiot, który stara się o nie, ma spełniać określone ustawą wymagania i wtedy takie zezwolenie otrzymuje.

Wszystkie zaproponowane zmiany rozpatrzyły podczas przerwy w obradach dwie komisje senackie. Połączone komisje rekomendowały Izbie przyjęcie 96 spośród 117 zgłoszonych ogółem poprawek. Mniejszość komisji poparła trzy poprawki.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie 71 głosami, przy 2 przeciw i 8 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy - Prawo telekomunikacyjne:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 78. posiedzeniu, 12 maja br. Do Senatu została przekazana w dniu 16 maja. Marszałek Senatu 17 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, komisja uznała, że takie opodatkowanie, szczególnie drewna opałowego i drobnicy, jest niewłaściwe i zaproponowała stawkę 0%. Stawka 0% nie jest równoznaczna ze zwolnieniem z podatku, ponieważ opodatkowanie stawką 0% nakłada obowiązek wystawienia faktury, a przez to ogranicza handel nielegalny i ułatwia ściganie kradzieży drewna z lasu, która szczególnie w lasach prywatnych jest zjawiskiem na coraz większą skalę.

Senator J. Chodkowski zaznaczył, że Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na kilkugodzinnym posiedzeniu dokładnie zapoznała się z ustawą w wersji sejmowej. Było sporo wątpliwości i pytań do ministra finansów. Dotyczyły one przede wszystkim stawki VAT, a także dodanego ust. 4 w art. 25 oraz zapisu w art. 33a i 33b. Po wyjaśnieniach i dyskusji żaden z członków komisji nie zgłosił poprawek (poza wymienionym wnioskiem o odrzucenie ustawy w całości).

Zdaniem komisji, jeśli fiskus nie będzie sprawnie walczył z korupcją, to nieuczciwi pośrednicy, których ministerstwo wymienia jako największe zagrożenie przy zerowej stawce, oszukają fiskusa na 22%. Ale przy trzyprocentowej stawce również oszukają - na 19%.

W opinii komisji, kwoty, które podaje Ministerstwo Finansów jako koszty wprowadzenia podatku VAT ze stawką zerową, są zawyżone. Będą one możliwe do oszacowania dopiero po pewnym okresie funkcjonowania ustawy. Nie bez znaczenia jest fakt, że podwyżka cen żywności będzie powodować zwiększone wydatki z budżetu na zasiłki, pomoc społeczną itp.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Marek Waszkowiak. Jak stwierdził, w dyskusji dominowały trzy tematy. Pierwsza sprawa to VAT w rolnictwie jako taki - stawka 0% czy 3%. Dalej, kwestia wejścia ustawy w życie: 1 lipca czy w terminie późniejszym. I w końcu VAT związany z drewnem i przemysłem drzewnym.

Senator M. Waszkowiak przedstawił także wniosek mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej. Mniejszość uznała, że wprowadzenie 3% VAT w rolnictwie jest korzystne. Uznała również, że tym większa jest korzyść dla rolników, im większa produkcja w ich gospodarstwach. Żeby zadowolić tych, którzy łączyli elementy wprowadzenia VAT z innymi elementami prorolniczymi, mniejszość wprowadziła również związek między 3% VAT a wprowadzeniem dopłaty do oleju napędowego używanego w produkcji rolnej.

Drugi wniosek mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej przedstawiła senator Genowefa Ferenc. Wniosek ten zmierzał do wprowadzenia okresów przejściowych w dojściu do podstawowej stawki VAT, czyli 22%. Jak przypomniała senator sprawozdawca, dotychczas drewno liściaste, iglaste i egzotyczne było zwolnione od podatku VAT na mocy obowiązującej od 1993 r. ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Proponowana przez mniejszość poprawka powoduje objęcie drewna iglastego i liściastego podatkiem VAT 0% w 2000 r., a w 2001 r. 3%. W ten sposób wiele jednostek i firm miałoby na podstawie dotychczasowych przepisów czas na dostosowanie się do nowej sytuacji ekonomicznej.

W opinii senator sprawozdawcy, opodatkowanie drewna 22% stawką podatku VAT spowoduje, szczególnie z punktu widzenia państwowego gospodarstwa leśnego "Lasy Państwowe", obecnie zarządzającego mieniem skarbu państwa, szereg niekorzystnych skutków zarówno dla samych "Lasów Państwowych", jak i dla odbiorców tego drewna, w tym zwłaszcza sektora drobnej wytwórczości i nabywców detalicznych. Tak istotne zmiany nie powinny być wprowadzane w trybie proponowanym przez ustawę.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowania nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (9 głosów za, 65 przeciw, 7 wstrzymujących się) i wnioskiem o przyjęcie jej bez poprawek (19 głosów za, 58 przeciw i 3 wstrzymujące się), a następnie nad poszczególnymi poprawkami i całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Izba 50 głosami, przy 30 przeciw i 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę w sprawie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu
12 maja 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 78. posiedzeniu, 11 maja br. i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie. Przedstawił je senator Zdzisław Maszkiewicz.

Jak wskazał senator sprawozdawca, nowelizacja wprowadza zmianę zapisów w art. 32 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa polegającą na tym, że zamiast wyrazów "ubezpieczonemu będącemu pracownikiem" wprowadza się wyrazy "ubezpieczonemu podlegającemu obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu". Ten nowy zapis rozszerza uprawnienia do otrzymywania zasiłku opiekuńczego na członków spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych. Dotyczy to dwudziestu sześciu tysięcy ubezpieczonych i wiąże się ze zwiększeniem środków finansowych na ubezpieczenie społeczne o około 800 tysięcy zł w skali roku.

Z. Maszkiewicz przypomniał, że fundusz chorobowy jest funduszem wydzielonym w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z tego funduszu wypłacany jest zasiłek opiekuńczy. Dotychczasowy zapis stanowiący, że zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, pozbawiał tego zasiłku członków spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, w sytuacji gdy płacili oni tę samą składkę na ubezpieczenie społeczne.

W imieniu komisji senator Z. Maszkiewicz zwrócił się o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 79. Posiedzeniu, 24 maja i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 25 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Jak poinformował senator sprawozdawca, umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zabezpieczeniu społecznym reguluje prawo do zabezpieczenia społecznego między Austrią i Polską. Dotychczas takiej regulacji nie było. Prawo to wynika z licznych dokumentów międzynarodowych, w szczególności z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, a także z Europejskiej Karty Społecznej. Polska ratyfikowała te dokumenty, co oznacza, że przyjęła zobowiązania z nich wynikające, w następstwie czego ustawodawstwo i praktyka krajowa powinny pozostawać w zgodności z tymi zobowiązaniami.

Jak stwierdził senator D. Kłeczek, umowa pozwoli na sumowanie okresów ubezpieczenia przebytych w obydwu państwach do ustalenia prawa do świadczeń, eliminując jednocześnie występujące przypadki podwójnego ubezpieczenia, a także umożliwi bezpośrednie przekazywanie świadczeń emerytalno-rentowych do każdego z tych państw.

W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej o podjęcie uchwały w sprawie przyjęcia uchwalonej przez Sejm ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Austrii o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie 7 września 1998 r. zwrócił się senator Wiesław Chrzanowski.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, Polska ma już podobne umowy z wieloma państwami: Niemcami, Belgią, Francją itd. Dotychczas z Austrią te sprawy nie były uregulowane i z tego powodu występowało niejednokrotnie zjawisko podlegania dwóm systemom. Poza tym rozpatrywana ustawa reguluje istotną dla ubezpieczonych kwestię sumowania się okresów ubezpieczenia w jednym i drugim państwie, co ma wpływ na wymiar tego ubezpieczenia. Koszty świadczeń ponosi każde z państw proporcjonalnie do uprawnień nabytych w nim przez obywatela.

Jeżeli chodzi o świadczenia w wypadku choroby i macierzyństwa, umowa przewiduje rozwiązanie w pewnym sensie asymetryczne, bo na terenie Austrii świadczenia rzeczowe na koszt polskiej instytucji przyznane zostały jedynie polskim pracownikom wysłanym tam i członkom ich rodzin. Wiąże się to z tym, że koszty świadczeń w Austrii są bez porównania wyższe niż w Polsce. W wypadku świadczeń rentowych koszty będą proporcjonalnie obciążały instytucje ubezpieczeniowe każdego z tych państw.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, energetyka należy do najbardziej strategicznych dziedzin gospodarczych każdego państwa i od wielu lat przestała być sprawą wewnętrzną.

Jak podkreślił senator J. Markowski, dokument ten został parafowany przez przedstawiciela rządu polskiego jeszcze w 1994 roku. Nastąpiło to wtedy, gdyż protokół i tak dotyczył niejako obowiązujących i co najważniejsze, stosowanych przez Polskę zapisów wynikających z przynależności naszego kraju do Światowej Organizacji Handlu i do GATT, jak również - szczególnie od 1995 r., kiedy Polska stała się członkiem tej organizacji - zobowiązań wynikających z przynależności do OECD.

Ponadto, szczególnie w obszarze ekologii, polska energetyka przyjęła na siebie zobowiązania wynikające chociażby ze sławnego drugiego protokołu siarkowego. Reguluje on kwestie emisji siarki z tytułu produkcji energetycznej, które Polska już zrealizowała. Omawiany dokument zawiera w sobie postanowienia, które Polska nie tylko przyjmuje do realizacji, ale co najważniejsze, w znakomitej większości już zrealizowała.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 79. posiedzeniu, 26 maja. Do Senatu została przekazana w dniu 30 maja i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie. Przedstawił je senator Adam Glapiński.

Jak podkreślił senator sprawozdawca, wprowadzona w nowelizacji zmiana polega m.in. na ujęciu gry na automatach jako odrębnej kategorii gier, obok gier losowych i zakładów wzajemnych. Jeśli przyjąć to rozwiązanie, to należałoby uznać, że od tej pory grami na automatach byłyby gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych. Od tej pory nie odróżniano by automatów losowych i zręcznościowych. Nowa ustawa dodałaby też do kategorii gier losowych gry w kości i loterie audiotekstowe, popularnie zwane audiotele. Gra w kości została zaliczona do tej grupy gier, w zakresie których działalność mogą prowadzić wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne, spełniające warunki ustalone w art. 5 nowej ustawy. Loterie audiotele zostały dodane do grupy gier, które mogą być urządzane przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Jak wskazał senator sprawozdawca, ustawa wnosi też cały szereg innych zmian, z których najważniejsza to zniesienie możliwości wykonywania monopolu państwa w zakresie gier liczbowych i loterii pieniężnych przez jednostki organizacyjne inne niż jednoosobowe spółki skarbu państwa. Wprowadza się także zasadę, że realizacja tego monopolu przez spółki stanowi wyłączny przedmiot ich działalności.

Uregulowano kwestie miejsca gry w kości, gry w bingo, gier pieniężnych, przyjmowania zakładów wzajemnych, a także miejsca urządzania gier na automatach. Do tej pory tylko gry na automatach losowych objęte były nakazem ich urządzania w kasynach gry lub w salonach.

Z innych zmian senator sprawozdawca wymienił: określenie minimalnego kapitału spółki ubiegającej się o zezwolenie; wprowadzenie wymogu dokumentowania legalności źródeł pochodzenia kapitału; wprowadzenie wymogu terminowego wywiązywania się ze zobowiązań wobec budżetu i ZUS przez spółki ubiegające się o zezwolenie; przedłużenie z trzech do sześciu lat okresu, na który udzielane jest zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gier urządzanych w salonie, gier na automatach oraz w zakresie zakładów wzajemnych z możliwością przedłużenia tego okresu o dalsze sześć lat; i wreszcie zastąpienie podatku progresywnego w zakresie gier prowadzonych w kasynach gry podatkiem liniowym w wysokości 45%.

Senator A. Glapiński zaznaczył, że największe kontrowersje wzbudzała kwestia dopuszczania kapitału zagranicznego do działalności regulowanej przez ustawę. Komisja była wprowadzona w pewien ambaras wynikający z faktu, że przedstawiciele dwóch instytucji rządowych, obecni na posiedzeniu, a także podczas dyskusji poprzedzającej to posiedzenie, prezentowali zasadniczo różne stanowiska w tej sprawie. Chodziło o to, czy zapis przyjęty w ustawie przez Sejm jest, czy nie jest zgodny z regulacjami europejskimi. Istniała w tej kwestii zasadnicza rozbieżność między stanowiskiem Ministerstwa Finansów, które twierdziło, że takiego zapisu nie może być, bo jest oni niezgodny z regulacjami europejskimi, a stanowiskiem Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, który twierdził, że może. Komisja zastanawiała się nad tym, po czym - po dyskusji i głosowaniu - ostatecznie podzieliła opinię Sejmu zakazującą kapitałowi zagranicznemu wejścia w ten rodzaj działalności.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności głosowano nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba odrzuciła go 62 głosami, przy 2 za i 17 wstrzymujących się), oraz wnioskami o wprowadzenie poprawek, a następnie 60 głosami, przy 10 przeciw i 12 wstrzymujących się Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz
o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 26 maja 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 79. posiedzeniu, 26 maja br. Do Senatu została przekazana w dniu 26 maja i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie przedstawił senator Andrzej Sikora. Jak wskazał, pierwsza grupa zmian, jakie wnosi nowelizacja, obejmuje korekty wynikające z potrzeby dostosowania przepisów do konstytucji. Chodzi tu głównie o ustalenie wytycznych potrzebnych do rozporządzeń przewidzianych ustawą. Druga grupa obejmuje zmiany dostosowujące zapisy ustawy do ustawy o działach administracji rządowej, co polega głównie na ustaleniu właściwego ministra nadzorującego. Trzecia grupa to zmiany zmierzające do poprawy funkcjonowania ubezpieczeń, to znaczy zmiany uściślające i zwiększające precyzję zapisów oraz rozszerzające listę wyjątków od tajemnicy ubezpieczeniowej.

Senator sprawozdawca podkreślił, że jedna z ważniejszych zmian dotyczy art. 63 i 64 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Wprowadza obowiązek posiadania przez zakłady ubezpieczeniowe aktywów umiejscowionych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w wysokości nie niższej niż wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i o strukturze uwzględniającej wymogi określone w art. 64 ust. 1 tej ustawy. Ważnym celem tej regulacji jest ograniczenie odpływu z kraju środków ze składek ubezpieczeniowych poprzez zawieranie przez zakłady ubezpieczeniowe umów reasekuracyjnych z zagranicznymi towarzystwami ubezpieczeniowymi. Może to jednak sprawiać, że ci ostatni w znacznym stopniu stają się ubezpieczycielami polskich podmiotów gospodarczych. Jednak ze względu na mogące wystąpić w tej kwestii znaczne problemy, takie jak np. zmiana umów reasekuracyjnych, pogorszenie się sytuacji finansowej tych towarzystw ubezpieczeniowych, które mają znaczne pakiety reasekuracyjne i słabszą kondycję finansową, ustawa przewiduje wprowadzenie nowych wymogów w dwóch etapach. W pierwszym etapie, trwającym od 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r., ustawa ogranicza ten wymóg do posiadania aktywów w wysokości 50% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, natomiast od 1 stycznia 2002 r. wymóg ten obowiązywać będzie w pełnym zakresie, to znaczy, że pokrycie musi wynosić 100%.

Drugi obszar zmian to nałożenie na organy i instytucje obowiązku udzielania zakładom ubezpieczeniowym, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu oraz Polskiemu Biuru Ubezpieczeń Komunikacyjnych, informacji niezbędnych do ustalenia okoliczności wypadków i zdarzeń komunikacyjnych. Oczywiście w wypadku, gdy te zakłady ubezpieczeniowe zwrócą się do tych instytucji o taką informację. O tym mówi zmiana siódma omawianej ustawy.

Zmiana ósma dotyczy art. 9 nowelizowanej ustawy. Wprowadza tu nowe podmioty uprawnione do uzyskania informacji dotyczących umów ubezpieczenia ściśle związanych z wykonywaniem podstawowych zadań przez te podmioty w zakresie niezbędnym do wykonania tych zadań. Należy do nich rzecznik ubezpieczonych, który uzyskuje prawo do informacji w związku z podjętą sprawą w zakresie ochrony interesów ubezpieczonych, czy też prezes Głównego Urzędu Ceł w związku z wprowadzeniem sprawy celnej.

Zmiana dwudziesta czwarta zmniejsza dotychczasowe ograniczenie co do rodzajów podmiotów upoważnionych do uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w Polsce. Jeśli siedziba takich podmiotów mieści się w państwach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, OECD, to mogą one prowadzić działalność ubezpieczeniową w Polsce nawet wówczas, jeśli nie mają statusu spółek akcyjnych bądź towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.

Zmiana jedenasta poprzez dodanie art. 11f wprowadza wymóg uzyskania zgody ministra właściwego do spraw instytucji finansowych na nabycie akcji w przedziałach ilościowych obowiązujących w Unii Europejskiej, to jest dających prawo do 20, 33 i 50% głosów na walnym zgromadzeniu. Jednocześnie art. 4 ustawy w pkcie 2 stanowi, że nowy art. 11f wejdzie w życie wraz z uzyskaniem przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej.

Senator sprawozdawca poinformował, że podczas prac komisji nad ustawą - ze względu na bardzo surową, ale uzasadnioną opinię Biura Legislacyjnego Senatu, odnoszącą się głównie do sformułowań redadcyjno-językowych - po dyskusji i wymianie zdań senator Adam Glapiński zgłosił wniosek o przyjęcie poprawek Biura Legislacyjnego w całości. Obecna na posiedzeniu komisji przedstawicielka Ministerstwa Finansów w pełni podzieliła opinię tego biura, przyznając, że zaproponowane poprawki doprecyzowują przepisy ustawy, które podczas prac sejmowych zostały sformułowane w sposób budzący zastrzeżenia z punktu widzenia zasad techniki legislacyjnej, oraz usuną braki, które nie zostały zauważone przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu. Senator zauważył, że poprawki Biura Legislacyjnego generalnie miały charakter redakcyjno-językowy i porządkujący, poza jedną poprawką merytoryczną, szóstą, która została omówiona i przegłosowana przez komisję.

Senator A. Sikora zauważył, że komisja przegłosowała wprowadzenie poprawek Biura Legislacyjnego po oddaleniu wniosku o odrzucenie ustawy, który zgłosił senator Grzegorz Lipowski. Senator G. Lipowski uzasadnił swój wniosek tym, że w Sejmie wniesione są projekty trzech ustaw, które w sposób kompleksowy regulują działalność ubezpieczeniową i należałoby zaczekać do wejścia w życie tych uregulowań. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Po zakończeniu sprawozdania z pracy Komisji Gospodarki Narodowej nad ustawą o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej senator A. Sikora zgłosił poprawkę - niezbędną w opinii Ministerstwa Finansów - bez której uniemożliwione byłoby wydanie aktu wykonawczego do uchwalonej ustawy. Poprawka dotyczy art. 1 zmiany trzydziestej piątej, odnoszącej się do art. 63 ust. 9, a polega na wykreśleniu wyrazów "pod określonymi warunkami" oraz dodaniu wytycznych dla wydawanego rozporządzenia. Zmiana ta podyktowana jest tym, że w ustawie nie powinno się dawać delegacji do wydawania rozporządzeń pod określonymi warunkami. Te warunki powinny zostać określone w ustawie. Zaproponowane poprawki rozpatrzyła Komisja Gospodarki Narodowej. Komisja poparła wszystkie zgłoszone wnioski.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 26 maja 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 79. posiedzeniu, 24 maja br. i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 25 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Zbigniew Kulak, który przypomniał, że konwencja będąca przedmiotem rozpatrywanej ustawy weszła w życie 1 września 1993 r., a została sporządzona 8 listopada 1990 r. w Strasburgu. Wprowadzono ją pod auspicjami Rady Europy, lecz została zaliczona przez Unię Europejską do jej dorobku prawnego. Aktualnie stroną konwencji jest dwadzieścia siedem państw Rady Europy, a dziewięć państw podpisało konwencję, ale jeszcze jej nie ratyfikowało. Poza Polską są to: Estonia, Węgry, Lichtensztein, Luksemburg, Rumunia, Rosja, Słowacja i San Marino.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, w opinii przedstawiciela rządu obecnego na posiedzeniu komisji, wiceministra spraw zagranicznych Jerzego Kranza, problem prania brudnych pieniędzy, jego skala i dynamika zostały w ostatnich kilkunastu latach zauważone przez społeczność międzynarodową. Uważa się, że zjawisko to nie słabnie, a wręcz przeciwnie - rozwija się i umacnia. Dlatego też pozbawienie dochodów sprawców tego rodzaju przestępstw wydaje się być jednym ze skutecznych instrumentów w zwalczaniu tego zjawiska, chociaż - jak wiadomo - nie jest to łatwe, gdyż zwykle mamy w tej dziedzinie do czynienia z dobrze zorganizowaną przestępczością.

Jak poinformował podczas posiedzenia komisji zastępca prokuratora generalnego Stefan Śnieżko, jako uzupełnienie konwencji znajdują się w Sejmie dwa projekty ustaw. Pierwszy dotyczy możliwości wykonywania orzeczeń sądów i organów zagranicznych w konfiskacie mienia, a ściślej o przepadku mienia, zaś drugi wprowadza instytucję nadzoru nad operacjami bankowymi, co przełamie zasadę pełnej ochrony tajemnicy bankowej. W trakcie uzgodnień międzyresortowych jest także projekt nowelizacji prawa karnego, dotyczący karalności prania brudnych pieniędzy. Ma on w najbliższym czasie trafić do Sejmu.

Zgodnie z wnioskiem Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej senator Z. Kulak zaproponował przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji Konwencji o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności w sprawie rozpatrywanej ustawy sejmowej przedstawił senator Zbigniew Romaszewski. Zwrócił on uwagę na fakt, że konwencja została przyjęta w listopadzie 1990 r., weszła w życie 1 września 1993 r., natomiast Senat przystępuje do jej ratyfikacji dopiero teraz.

Jak powiedział senator Z. Romaszewski, wątpliwości członków komisji budzi jednak szereg faktów związanych z konwencją, przede wszystkim to, że proces ratyfikacyjny trwał aż siedem lat, mimo iż w tym czasie podejmowano w parlamencie wielokrotnie problematykę koncepcji zwalczania przestępczości przy pomocy ujawniania, zajmowania i konfiskaty dochodów pochodzących z przestępstwa (przyjęcie nowych kodyfikacji karnych). W opinii senatora, nie towarzyszyła temu jednak poważniejsza refleksja na ten temat. Następowało starcie problemu zwalczania przestępczości, której rezultatem zawsze są dochody i korzyści materialne, z koniecznymi do narzucenia pewnymi ograniczeniami prawa do prywatności. Wszelkie, bardziej radykalne środki ograniczające możliwość korzystania z zagrabionego majątku właściwie rozbijały się o prawo do prywatności, o tajemnicę bankową. Wielokrotnie te sprawy były podejmowane i odrzucane. Z dużą więc satysfakcją stwierdzamy, iż wreszcie konwencja ta została przedstawiona i przedłożona do ratyfikacji.

Zdaniem senatora Z. Romaszewskiego, istnieją dwa problemy wynikające z konwencji i wymagające podjęcia działań przez polski rząd. Dotyczą one rozdziału stanowiącego, że przy współpracy międzynarodowej można odmówić współpracy w wykrywaniu czy konfiskacie w wypadku, gdy przestępstwo, którego dotyczy wniosek, jest przestępstwem politycznym lub skarbowym.

Napotykamy tu na problem związany z tym, że konwencja, która powstała w roku 1990, była tworzona głównie przez kraje Europy Zachodniej. Była więc nastawiona na przestępczość zorganizowaną rozwijającą się w tym czasie w krajach zachodnich. Natomiast głównym problemem Europy Wschodniej nie jest akurat handel narkotykami czy handel bronią, lecz korupcja i rozgrabianie majątku narodowego. I to są główne problemy, co do których można odmówić ścigania. Przykładowo w tej chwili mamy problem tzw. ośmiornicy łódzkiej, która zajmowała się przede wszystkim, poprzez różne operacje, uszczuplaniem podatku VAT. Jeżeli pieniądze z tego przestępstwa ulokowano za granicą, to teraz, zgodnie z art. 18, oczywiście można odmówić ścigania ich ze względu na to, że było to przestępstwo skarbowe. I to jest kwestia, na którą rząd powinien zwrócić uwagę i poruszyć ją na forum międzynarodowym.

Jeżeli mamy do czynienia z praniem brudnych pieniędzy pochodzących na przykład z handlu narkotyków to fakt, gdzie zostanie orzeczony przepadek mienia jest w gruncie rzeczy obojętny, gdyż godzi w międzynarodową przestępczość. To, że można ten przepadek zarządzić na rzecz skarbu państwa strony wezwanej, jest raczej pozytywne, gdyż stanowi to dla strony wezwanej pewną zachętę do podjęcia działań zmierzających do orzeczenia tego przepadku. Sprawa zaczyna jednak wyglądać zupełnie inaczej, gdy mamy do czynienia z przestępstwami o charakterze korupcyjnym czy też skarbowym, w wyniku których te uszczuplenia nastąpiły na rzecz strony wzywającej. I to jest następna sprawa, która zdaniem senatora Z. Romaszewskiego, powinna być przedmiotem działań ze strony rządu.

Zastrzeżenia senatora dotyczyły również sposobu przetłumaczenia konwencji. Użyty w tłumaczeniu język nastręcza, jego zdaniem, poważnych problemów w jej zrozumieniu. Senator zaapelował o lepszą czytelność przedkładanych ustaw.

Przystępując do trzeciego czytania wicemarszałek A. Chronowski przypomniał, że drugie czytanie tego projektu odbyło się na 58. posiedzeniu Senatu, 11 maja br.

Senat, po przeprowadzonej dyskusji, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w celu ustosunkowania się przez komisje do zgłoszonych w toku dyskusji wniosków. Komisje na wspólnym posiedzeniu, 18 maja br., rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały dodatkowe sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie połączonych komisji przedstawił senator Tadeusz Kopacz. Poinformował on, że komisje po rozpatrzeniu przedstawionego projektu ustawy oraz wniosków zgłoszonych podczas drugiego czytania poparły poprawki: czwartą, siódmą, dwunastą, czternastą, siedemnastą, trzydziestą trzecią, trzydziestą szóstą, trzydziestą dziewiątą, czterdziestą, czterdziestą czwartą i czterdziestą ósmą. Połączone komisje wniosły o przyjęcie ich przez Senat wraz z jednolitym projektem ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. Następnie senator sprawozdawca omówił poprawki poparte przez komisje.

Poprawka czwarta sprowadza się do tego, aby na wójta, burmistrza lub prezydenta mogła zostać wybrana osoba niemieszkająca stale na terenie gminy. W pierwotnym projekcie była mowa o tym, że tylko osoba mieszkająca na stałe na terenie gminy może zostać wybrana na wójta, burmistrza, prezydenta. Poprawka przyjęta przez komisje daje możliwość startowania w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta osobom, które nie mieszkają na stałe na terenie gminy.

Poprawka siódma zmienia, w stosunku do przedłożonego projektu, liczbę radnych w gminach liczących mniej niż dwadzieścia tysięcy mieszkańców. Jest to propozycja pośrednia między przedłożonym projektem a obecnie obowiązującą ustawą. W gminach od dwudziestu tysięcy mieszkańców liczba radnych jest zgodna z poprzednim projektem ustawy. Generalnie następuje również i tutaj zmniejszenie ich liczby. Było kilka wersji rozwiązania tej kwestii. Wszystkie propozycje zmniejszały oczywiście liczbę radnych. Obie komisje poparły poprawkę siódmą.

Poprawka dwunasta i następne senatora Lecha Feszlera sprowadzają się do tego, aby w razie ogłoszenia przez radę gminy referendum w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta, które się jednak nie uda, rada została rozwiązana z mocy prawa. Chodzi o to, aby wszelkiego rodzaju uchwały o referendach były podejmowane bardzo rozważnie i rozsądnie.

Poprawka trzydziesta trzecia zmierza do uzupełnienia poprzedniego zapisu, w którym była mowa o tym, że w wypadku udanego referendum w sprawie odwołania wójta, burmistrza czy prezydenta jego funkcję do czasu wyboru w wyborach powszechnych przejmuje przewodniczący rady. Przyjęta przez komisje zmiana likwiduje pewną lukę; chodzi o to, co by się stało, gdyby przewodniczący rady nie chciał sprawować takiej funkcji z różnych powodów: po pierwsze - nieprzygotowania do jej pełnienia, po drugie - prowadzenia działalności gospodarczej itd. Poprawka ta uzupełnia to w taki sposób, że w wypadku odmówienia przez przewodniczącego sprawowania tej funkcji wojewoda wyznacza osobę, która będzie ją pełniła do czasu wyboru w wyborach powszechnych nowego wójta, burmistrza lub prezydenta.

Jak stwierdził senator Z. Piwoński, opowiadając się - tak jak projektodawcy nowej ordynacji wyborczej - za bezpośrednim wyborem szefów administracji podstawowych jednostek samorządu terytorialnego, wnioskodawcy zaproponowali, aby w kolejnych wyborach tą zasadą objąć miasta i gminy poniżej dwudziestu tysięcy mieszkańców, nie przesądzając tego, że być może w kolejnej kadencji zasada ta będzie mogła być rozciągnięta na pozostałe jednostki. Zdaniem sprawozdawcy wniosku mniejszości, w żadnym z państw europejskich nie wprowadzano zasady bezpośredniego wyboru wójtów i burmistrzów jednocześnie we wszystkich miastach i gminach, a traktowano to jako swoisty proces dochodzenia do określonego celu, czasami wycofywano się nawet z raz podjętych w tej sprawie decyzji.

Wnioskodawcy wybrali dwadzieścia tysięcy mieszkańców, ponieważ ta granica już funkcjonuje w ordynacji wyborczej do samorządu terytorialnego. W miejscowościach poniżej dwudziestu tysięcy mieszkańców wybieramy radnych w systemie większościowym - a w takim właśnie systemie ma być również wybierany wójt i burmistrz - zaś w miastach i gminach powyżej dwudziestu tysięcy mieszkańców obowiązują wybory proporcjonalne, a więc wybory znacznie bardziej upolitycznione: wybieramy opcję polityczną, a dopiero w następnej kolejności konkretną osobę.

Po drugie, wielkość jednostki samorządowej do dwudziestu tysięcy mieszkańców zapewnia lepszą znajomość wybieranych osób i skuteczniejszą kontrolę społeczną. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, w wypadku sprzeniewierzenia się wybranego wójta czy burmistrza, łatwiej będzie można go odwołać w wyniku referendum. Po trzecie, duża część miast powyżej dwudziestu tysięcy mieszkańców pełni jednocześnie funkcję powiatów, dotyczy to więc również instytucji starostów, których w tej inicjatywie nie brano pod uwagę. Nie bez znaczenia jest i to, że w środowiskach samorządowych propozycja bezpośrednich wyborów wójtów i burmistrzów ma tylu zwolenników, co przeciwników. Zwolennicy to przede wszystkim wójtowie i prezydenci, przeciwnikami są radni i przewodniczący rad, którzy obawiają się utraty kontroli nad organem wykonawczym rady.

W pierwszej kolejności Senat przeprowadził głosowanie nad poprawkami zgłoszonymi podczas drugiego czytania. 52 głosami, przy 21 głosach za i 5 wstrzymujących się, Senat odrzucił poprawki zawarte we wniosku mniejszości połączonych komisji. W kolejnych głosowaniach Senat zaakceptował poprawki zgłoszone podczas drugiego czytania, a następnie poparte przez połączone komisje.

50 głosami za, przy 4 głosach przeciw i 25 wstrzymujących się Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw wraz z projektem uchwały:

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment