Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

Odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, podczas którego rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską. Przy 1 głosie sprzeciwu i 1 głosie wstrzymującym się komisja postanowiła zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy sejmowej.

Podczas posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przyjęto ponadto uchwałę komisji w sprawie wyzwań stojących przed Polską w związku ze zbliżającym się terminem rozpoczęcia negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej. W uchwale stwierdzono:

<<Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej

- biorąc pod uwagę jednolite stanowisko liczących się obecnie w Polsce sił politycznych, wyrażane na forum Sejmu i Senatu RP, które stawia dążenie do członkostwa Polski w Unii Europejskiej wśród priorytetów polskiej polityki zagranicznej,

- przypominając stanowisko zawarte w uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 26 czerwca 1992 r. w sprawie polskiej polityki europejskiej, w której stwierdzono, że "podjęcie starań o pełne włączenie Polski do Wspólnot Europejskich stanowi szansę rozwoju naszego kraju, pomimo niezbędnych społecznych kosztów tego procesu, i jest celem zgodnym z naszą tradycją i historią, a także z najgłębiej rozumianą polską racją stanu",

- zważywszy na zdecydowane poparcie społeczeństwa polskiego dla wspomnianej proeuropejskiej polityki kolejnych rządów polskich po 1989 r. mającej na celu włączenie Polski do Wspólnot Europejskich,

- w przekonaniu, że Polska po przełomie 1989 r. wybrała świadomie i trafnie uczestnictwo we wspólnocie wspartej na fundamencie zasad demokracji, poszanowania praw człowieka, gospodarki wolnorynkowej i solidarności oraz że powyższe zasady zawsze były obecne w polskiej, wolnej myśli politycznej, zaś ich realizację uniemożliwił narzucony Polsce z zewnątrz po II Wojnie Światowej system rządów,

- w przekonaniu, że dążenie do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej przez Polskę ma na celu zapewnienie trwałego bezpieczeństwa państwu oraz sprzyjać powinno pozytywnemu ukierunkowywaniu reform ekonomicznych i systemowych w Polsce, a w konsekwencji przyśpieszeniu rozwoju gospodarczego i społecznego kraju,

- uważając, że podpisany 16 grudnia 1991 r. Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi stworzył instytucjonalne podstawy integracji polskich instytucji i gospodarki z systemem gospodarczo-prawnym i politycznym Unii Europejskiej oraz wyznaczył na trwałe kierunek rozwiązań systemowych w Polsce w dziedzinach objętych jego postanowieniami, czyniąc proces budowy instytucji gospodarki rynkowej nieodwracalnym,

- sądząc, że członkostwo Polski w międzynarodowych organizacjach gospodarczych, takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Światowa Organizacja Handlu (WTO), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), oraz zakończenie negocjacji w sprawie przyjęcia Polski do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) stanowią wyraz uznania stopnia zaawansowania polskich reform systemowych,

1. wita z satysfakcją konkluzje odbytej w dniach 12-13 grudnia 1997 r. w Luksemburgu Rady Europejskiej, które w oparciu o rekomendacje Komisji Europejskiej potwierdzają zaproszenie do negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej Polski, Czech, Estonii, Słowenii, Węgier oraz Cypru,
2. przyjmuje z zadowoleniem poparcie jakiego udzielił Parlament Europejski decyzji Rady Europejskiej o rozpoczęciu wiosną 1998 r. indywidualnych negocjacji z sześcioma wymienionymi powyżej krajami, w rezolucji z dnia 4 grudnia 1997 r. nt. komunikatu Komisji "Agenda 2000 - na rzecz silniejszej i poszerzonej Unii" oraz rezolucji z dnia 18 grudnia 1997 r. nt. konkluzji Rady Europejskiej w Luksemburgu,

2. pragnie jednak zarazem wskazać na konieczność zdynamizowania prowadzonych przez Rząd RP przygotowań do negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej, a w szczególności na potrzebę przyśpieszenia prac nad:

• wypracowaniem skutecznego systemu koordynacji międzyresortowej w sprawach odnoszących się do integracji europejskiej,
• zbudowaniem zespołu negocjacyjnego i jego zaplecza,
• opracowaniem mandatu negocjacyjnego i instrukcji negocjacyjnej,
• przygotowaniem Narodowego Programu Przygotowania Polski do Członkostwa w Unii Europejskiej, weryfikującym Program Dostosowawczy, Narodową Strategię Integracji, odpowiedź na kwestionariusz Komisji Europejskiej i wnioski zawarte w avis Komisji z lipca 1997 r. pod kątem priorytetów nowej koalicji rządowej,
• polskimi propozycjami w sprawie opracowywanego przez Komisję Europejską dokumentu ustanawiającego Partnerstwo dla Akcesji,
• polskim stanowiskiem w sprawie Konferencji Europejskiej,
• przygotowaniem Przedstawicielstwa RP przy Komisji Europejskiej i polskich ambasad w państwach członkowskich Unii Europejskiej do negocjacji,

3. pragnie wskazać na potrzebę zintensyfikowania prac nad dostosowaniem polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej,

4. pragnie zaznaczyć, że pracom nad dostosowaniem polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej towarzyszyć powinny prace nad wypracowaniem systemu skutecznej jego implementacji,

5. podziela opinie zawarte we wspomnianej rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 4 grudnia 1997 r. nt. komunikatu Komisji "Agenda 2000 - na rzecz silniejszej i poszerzonej Unii", że dziedzinami wymagającymi szczególnego zainteresowania i szybkich oraz dogłębnych reform w Polsce w perspektywie jej pełnej integracji z Unią Europejską są: przemysł państwowy, rolnictwo, transport, środowisko naturalne oraz kontrola granic,

7. jest przekonana, że narastający deficyt bilansu handlowego w wymianie między Polską a Unią Europejską wymaga działań obu stron dla większego zrównoważenia tej wymiany,

8. sądzi, że z uwagi na wysokie koszty przyjęcia przez Polskę niektórych rozwiązań zawartych we wspólnotowym dorobku prawnym (acquis communautaire) powinno ono w takich przypadkach zostać rozłożone w czasie,

9. uważa jednak, że Polska nie może przyjąć zasad akcesji, które by wyłączały jakąkolwiek dziedzinę objętą współpracą między obecnymi członkami Unii, ani dopuścić do odłożenia negocjacji w jakiejkolwiek dziedzinie na czas późniejszy lub nieokreślony; negocjacje powinny objąć uczestnictwo we wszystkich filarach, instytucjach i politykach Unii Europejskiej,

10. jest przekonana o potrzebie dalszego prowadzenia prac nad możliwościami jak najefektywniejszego włączenia Polski w ramy polityki regionalnej Unii Europejskiej, co wiąże się ze zwiększaniem pojemności absorpcyjnej regionów na unijne fundusze strukturalne; lepszemu dostosowaniu Polski do zasad unijnej polityki regionalnej sprzyjać powinna planowana przez Rząd RP reforma administracyjno-terytorialna kraju,

11. dostrzega potrzebę wypracowania zasad stałej współpracy Sejmu i Senatu RP z Rządem w okresie negocjacji; współpraca taka mogłaby zostać zapoczątkowana już w trakcie przygotowywania polskich propozycji w sprawie opracowywanego przez Komisję Europejską dokumentu ustanawiającego Partnerstwo dla Akcesji oraz w sprawie Konferencji Europejskiej,

12. widzi potrzebę włączenia do prac nad polskim stanowiskiem negocjacyjnym partnerów społecznych, a w szczególności przedstawicieli środowisk gospodarczych, izb przemysłowo-handlowych, organizacji pracodawców i konsumentów oraz związków zawodowych,

13. postuluje włączenie w debatę nad dalszą integracją Polski z Unią Europejską jak najszerszych kręgów społeczeństwa; punktem wyjścia do tego powinna być rzetelna informacja na temat rozwoju stosunków między Polską i Unią Europejską oraz edukacja na temat samej Unii,

14. widzi potrzebę nawiązywania przez kluby polityczne i komisje stałe w Sejmie i Senacie RP kontaktów ze swoimi odpowiednikami w Parlamencie Europejskim oraz w parlamentach narodowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, celem wspólnego rozpatrywania kwestii odnoszących się do przyszłości Unii, której Polska ma być wkrótce członkiem,

15. dostrzega potrzebę nawiązania kontaktów Sejmu i Senatu RP z parlamentami pięciu krajów stowarzyszonych z Unią Europejską, które równolegle z Polską rozpoczną wiosną tego roku negocjacje o członkostwo w Unii,

16. postuluje powołanie w wybranych komisjach stałych Senatu podkomisji ds. dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej,

17. uważa, że Polska powinna wziąć aktywny i twórczy udział w debacie wytyczającej kierunki reform politycznych i ekonomicznych Unii Europejskiej, odnoszącej się do wprowadzenia unii gospodarczo-monetarnej, przeprowadzenia reformy polityczno-instytucjonalnej oraz reformy budżetowo-finansowej, w tym w szczególności reformy Wspólnej Polityki Rolnej i reformy funduszy strukturalnych i kohezyjnych,

18. podziela opinię zawartą we wspomnianej rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 4 grudnia 1997 r. nt. komunikatu Komisji "Agenda 2000 - na rzecz silniejszej i poszerzonej Unii", że kolejne rozszerzenie będzie korzystne, tak w wymiarze bezpieczeństwa jak i gospodarczym, dla całej Unii Europejskiej, a nie tylko dla nowych jej członków,

19. stąd też jest przekonana, że między Polską a Unią Europejską istnieje już obecnie łącząca oba podmioty wspólnota interesów.

Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej widzi w otwarciu procesu poszerzania Unii Europejskiej szansę na ostateczne zamknięcie pojałtańskiego podziału Europy, na budowę wspólnoty narodów europejskich spajanej wspólnymi interesami gospodarczymi, politycznymi i bezpieczeństwa, solidarnością, więzami historycznymi i kulturowymi oraz poczuciem konieczności sprostania wyzwaniom związanym z przemianami cywilizacyjnymi w skali globalnej>>.

Pieniądze przeznaczone na działalność programową "Wspólnota Polska" zamierza wykorzystać na: współpracę z organizacjami polonijnymi i polskimi w świecie, oświatę i naukę, popularyzację kultury polskiej, pobyty rehabilitacyjne i leczenie dzieci i młodzieży, pobyty u rodzin, krajoznawstwo, turystykę i sport, wydawnictwa i materiały programowe oraz na pomoc socjalną i rzeczową.

Podczas posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu omawiano projekt sympozjum poświęconego stanowi kultury polskiej w okresie transformacji ustrojowej.

Senatorowie wysłuchali również informacji przewodniczącej komisji senator Krystyny Czuby o spotkaniu z przedstawicielami konserwatorów wojewódzkich.

W 1991 r. nowelizując ustawę o ochronie dóbr kultury stworzono Państwową Służbę Ochrony Zabytków. Po kilku latach, pomijając opinię i protesty środowisk konserwatorskich, wprowadzono zmiany. W ich wyniku konserwator wojewódzki uzależniony został od wojewody, a pieniądze na ochronę zabytków nadal pozostały w gestii konserwatora generalnego. Utrudniło to pracę konserwatorów wojewódzkich, którzy w rezultacie nie dysponowali bezpośrednio żadnymi pieniędzmi.

Jak stwierdził wiceminister J. Weiss, podporządkowanie szkół artystycznych Ministerstwu Edukacji Narodowej, w myśl ustawy z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej, jest sprzeczne z głosami środowiska. Zdaniem wiceministra kultury i sztuki, część tych szkół, "o szczególnym znaczeniu", np. warszawska Szkoła Baletowa czy Liceum Muzyczne w Katowicach, powinna nadal być nadzorowana przez MKiS. Dodał, że ustawa zakłada możliwość "wyłączenia" niektórych szkół z gestii MEN, należałoby jedynie określić kryteria, którym muszą podlegać te placówki.

Podczas posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej prof. Michał Kulesza przedstawił założenia reformy administracji publicznej państwa.

W opinii prof. M. Kuleszy, powiaty mogą być małe, ponieważ identyfikują się z nimi społeczności lokalne, a województwa muszą być duże, ponieważ ich zadaniem jest prowadzenie polityki regionalnej. Zaznaczył jednak, że proponowana przez rząd "dwunastka" nie jest decyzją, ale punktem wyjścia do dyskusji.

Senator Marcin Tyrna stwierdził, że proponuje się model rewolucyjny zamiast ewolucyjnego. W opinii senatora Janusza Okrzesika, "ogólnie słuszne" zasady reformy nie zdają egzaminu w zestawieniu z rzeczywistością. Senator stanął w obronie województwa bielskiego. Jak stwierdził, "z naszego punktu widzenia cała różnica polegałaby na tym, że pieniądze z Bielska będą płynąć nie do Warszawy, lecz do Katowic i Krakowa". Istnienia województwa opolskiego bronił tamtejszy senator Bogdan Tomaszek. Jak wskazał, w województwie opolskim mniejszość niemiecka stanowi 30%; po włączeniu go do województwa katowickiego byłoby 5%, co budzi w tym środowisku lęk przed marginalizacją. Senator B. Tomaszek jest zdania, że na Opolszczyźnie udało się doprowadzić do dobrej współpracy lokalnych władz z mniejszością niemiecką, a w nowych warunkach trzeba by się tego uczyć na nowo.

Senator Grzegorz Lipowski przekonywał, że "te struktury są dobre, które są stabilne. Idziemy w kosztowne zmiany, nie usuwając przyczyn zła".

Minister M. Kulesza podkreślił, że nie można jednocześnie żądać decentralizacji, domagać się, żeby Warszawa pozbyła się pieniędzy, uprawnień, majątku, prawa decyzji, a jednocześnie zachować małych województw. Te dwie rzeczy są sprzeczne. Małemu województwu nie da się przekazać żadnych znaczących kompetencji z Warszawy.

W dyskusji przytoczono również argumenty za przeprowadzeniem zmian. Jak stwierdził senator K. Kleina, państwo polskie i polska administracja są zdezintegrowane. To trzeba wreszcie uporządkować. Podkreślał, że swą kampanię wyborczą w województwie słupskim prowadził właśnie pod takim hasłem i spotkał się z aprobatą. "Ludzie są przeciw reformie, bo im się mówi, że to będą koszty, kolejne stanowiska urzędnicze i osłabienie gmin. Gdy w mojej gminie tłumaczę, jakie będą korzyści, to ludzi przekonuje" - stwierdził Tadeusz Kopacz, burmistrz Braniewa w województwie elbląskim.

W dyskusji senatorowie zgadzali się, że rząd powinien lepiej tłumaczyć społeczeństwu cele reformy i korzyści z niej płynące: "Czy dostanę w głowę jeśli wyjdę na ulicę po 21.00, czy urzędnik będzie mnie traktował jak śmieć, czy będę czekać miesiącami na decyzję sądu" - na takie pytania, zdaniem senatora B. Tomaszka, obywatele powinni dostać odpowiedź rządu.

Senatorowie z Komisji Praw Człowieka i Praworządności podczas posiedzenia rozpatrywali wstępnie projekt ustawy budżetowej na rok 1998 w części dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego.

Założenia budżetu na 1998 rok przedstawili kierownik urzędu Jacek Taylor i jego zastępca Jerzy Woźniak. Poinformowali oni senatorów, że urząd obsługuje rocznie 900 tys. osób. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą kombatancką pozostało do zweryfikowania około 30 tys. uprawnień przyznanych przez ZBOWiD wyłączne z tytułu "utrwalania władzy ludowej", 41 tys. uprawnień byłych funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej; 2 tys. spraw byłych pracowników sądownictwa i prokuratury z lat 1944-1956, 5 tys. oficerów i podoficerów KBW przez 8 tys. wdów po byłych funkcjonariuszach aparatu bezpieczeństwa.

Takiej liczby spraw urząd nie jest w stanie zweryfikować w ciągu najbliższych 2-3 lat bez wzmocnienia kadrowego i zwiększenia środków technicznych pozostających w dyspozycji Departamentu Weryfikacji. Do aktualnych potrzeb należy dostosować program komputerowy urzędu. W dotychczasowej wersji program ten nie uwzględnia procedur związanych z przywróceniem uprawnień kombatanckich oraz wielu rodzajów decyzji wynikających z wdrożenia ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym z 1996 r. Usprawnienia wymagają programy sterujące drukarkami oraz konieczny staje się dodatkowy zakup (około 30 szt.) programu Office Vision.

Przy obecnej obsadzie kadrowej zespołu do spraw weryfikacji trudno będzie sprostać temu zadaniu.

W tym stanie rzeczy niezbędne jest wzmocnienie etatowe Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dodatkowymi 30 etatami w roku 1998, skalkulowanymi na kwotę 1510 tys. zł. W opinii przedstawicieli urzędu, kwota ta jest niewspółmiernie niska w stosunku do oszczędności w budżecie Państwa, spowodowanych pozbawieniem uprawnień 14 tysięcy osób. Biorąc pod uwagę, że formy pomocy na 1 kombatanta mają wartość około 200 złotych miesięcznie to jest rocznie 33 600 tys. zł oznaczać to będzie oszczędności w skali roku 32 090 tys. zł (33 600 tys. zł - 1510 tys. zł = 32 090 tys. zł).

* * *

Odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, podczas którego senatorowie rozpatrywali wstępnie projekt ustawy budżetowej na rok 1998 w częściach dotyczących Urzędu Kultury Fizycznej i Turystki oraz budżetu wojewodów w działach odnoszących się do kultury fizycznej i sportu oraz turystyki i wypoczynku.

Zadawane w dyskusji pytania dotyczyły również procedur określających sposób podziału funduszy ze środka specjalnego przeznaczonego na inwestycje sportowe.

W drugim punkcie porządku dziennego Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu wysłuchała informacji przedstawicieli Komitetu Integracji Europejskiej na temat ochrony zdrowia, kultury fizycznej i sportu w aspekcie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu senatorowie dyskutowali o problemach, którymi w najbliższym czasie powinna zająć się komisja. Wśród najważniejszych spraw wskazywano m.in. na krwiolecznictwo oraz inwestycje w ochronie zdrowia.

Członkowie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej wysłuchali sprawozdania senatorów, uczestniczących w VIII posiedzeniu Parlamentarnej Komisji Wspólnej Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej, które odbyło się w dniach 20-21 stycznia br. w Brukseli. W brukselskim posiedzeniu wzięli udział senatorowie: Władysław Bartoszewski, Wiesław Chrzanowski, Adam Glapiński, Zbigniew Kulak i Krzysztof Majka.

W opinii senatora K. Majki, rola Komisji Wspólnej parlamentów polskiego i europejskiego będzie coraz większa w miarę zaawansowania negocjacji członkowskich z Unią Europejską.

Dochody GUC mają wynieść w tym roku ponad 7 mld 360 mln zł, przede wszystkim będą to wpływy z opłat celnych w handlu zagranicznym. Prawie 7 mln zł GUC ma otrzymać z tytułu grzywien i kar płaconych przez obywateli. Generalny Inspektorat Celny będzie dysponował kwotą prawie 14,3 mln zł. Według szefa GIS Witolda Marczuka, jest ona niewystarczająca, by stworzyć, jak planowano, kilkanaście inspektoratów regionalnych.

* * *

Na swym posiedzeniu Komisja Ochrony Środowiska przyjęła plan pracy na I półrocze 1998 r.

Komisja Ochrony Środowiska planuje również rozpatrzenie wniosków dotyczących nowelizacji Prawa wodnego oraz omówienie zagadnień melioracji i inwestycji hydrotechnicznych m.in. w kontekście problemu Kaskady Dolnej Wisły. Komisja podejmie także zagadnienia związane z utylizacją, segregacją, recyklingiem odpadów, z ochroną środowiska Morza Bałtyckiego i terenów nadmorskich, a także z perspektywami wdrażania technologii przyjaznych środowisku.

Na swym posiedzeniu Komisja Gospodarki Narodowej przystąpiła do rozpatrywania ustawy budżetowej na rok 1998. Senatorowie rozpatrzyli części dotyczące Ministerstwa Finansów, obsługi długu zagranicznego, obsługi długu krajowego, rezerw ogólnych, przychodów i rozchodów związanych z finansowaniem niedoboru i rozdysponowaniem nadwyżki budżetowej, gospodarki pozabudżetowej, zatrudnienia i wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, środków i limitów na podwyżki wynagrodzeń dla pracowników cywilnych, wykazu inwestycji centralnych, Wyższego Urzędu Górniczego, planu finansowego Funduszu Restrukturyzacji Węgla Kamiennego, Generalnego Inspektoratu Celnego oraz Głównego Urzędu Celnego.

Podczas posiedzenia senatorowie interesowali się m.in. kosztami obsługi długu publicznego. Według informacji przedstawicieli Ministerstwa Finansów, obecnie nasz dług zagraniczny wynosi 34,5 mld USD i w br. zostanie powiększony o 700 mln USD w wyniku trzech operacji: emisji obligacji dolarowych w wysokości 500 mln USD oraz dwóch pożyczek po 100 mln USD, które rząd zaciągnie w Banku Światowym i Europejskim Banku Inwestycyjnym z przeznaczeniem na pomoc dla terenów dotkniętych przez powódź.

W dyskusji senatorowie pytali, czy możliwe jest zwiększenie wpływów z zysków Narodowego Banku Polskiego. Wpływy te są bowiem w br. zaplanowane na poziomie 500 mln zł, o wiele niższym niż w ub.r. Nie możemy ingerować w decyzje banku centralnego - tłumaczyli specjaliści z Ministerstwa Finansów. Ich zdaniem, w poprzednim roku NBP miał duże wpływy ze sprzedaży jednego z banków (Powszechnego Banku Inwestycyjnego), co nie powtórzy się w roku bieżącym. NBP ma poza tym do obsłużenia skutki swojej akcji depozytowej z ub.r.

Zainteresowanie senatorów wywołała też kwestia przegrywanych przed Naczelnym Sądem Administracyjnym procesów sądowych, w których zaskarżane są decyzje izb skarbowych. Ile budżet na tym traci - pytali senatorowie. Przedstawiciele ministerstwa odpowiadali, że resort przegrywa tylko 20% spraw. Według ich informacji, w 1996 r. budżet wydał na ten cel 2,3 mln zł.

Senatorowie nie zgłaszali zastrzeżeń do informacji Ministerstwa Finansów dotyczących wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w br. Wynagrodzenia wzrosną o 13%, a realnie - po uwzględnieniu inflacji - o 2%. Średnie wynagrodzenie w br. wynieść ma 1027,5 zł. W ciągu roku przewidziana jest jedna podwyżka. Dla wysokich urzędników państwowych oraz tzw. mnożnikowców (sędziowie, prokuratorzy, żołnierze i funkcjonariusze) - od 1 stycznia br., dla pracowników cywilnej sfery budżetowej - od 1 kwietnia br. Średnia podwyżka wyniesie 100 zł. dla wysokich urzędników państwowych będzie to 767 zł, dla sędziów i prokuratorów - 421 zł, dla żołnierzy i funkcjonariuszy - 296 zł.

W dyskusji senatorowie zapowiedzieli złożenie wniosków dotyczących m.in. zwiększenia środków na niektóre inwestycje centralne. Głosowanie ewentualnych poprawek odbędzie się 6 lutego br.

Na swym posiedzeniu Komisja Gospodarki Narodowej kontynuowała prace nad ustawą budżetową na rok 1998.

Senatorowie rozpatrywali części budżetu dotyczące Ministerstwa Skarbu, kierunków prywatyzacji w 1998 r., Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministerstwa Łączności, Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, Komisji Papierów Wartościowych, Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń, Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Gospodarki oraz Urzędu Regulacji Energetyki.

Obawy senatorów sprowadzały się do tego, że Ministerstwo Skarbu nie dysponując odpowiednimi środkami na uruchomienie dużych zadań prywatyzacyjnych przeprowadzanych przez Departament Prywatyzacji Spółek i Restrukturyzacji przekaże te zadania Agencji Prywatyzacji. Może to doprowadzić - w opinii senatorów - do dwukrotnego zwiększenia kosztów prywatyzacji. Koszt prywatyzacji wykonywanej przez ministerstwo kształtuje się na poziomie 2% uzyskiwanych przychodów, natomiast agencja pobiera ustawowo 4% prowizji z tytułu wykonywanego zadania. Różnica ta jest tak znaczna, że należy, zdaniem senatorów, dołożyć wszelkich starań, aby wszystkie duże zadania prywatyzacyjne były wykonywane bezpośrednio przez Ministerstwo Skarbu Państwa, a agencja zajmowała się trudniejszymi i mniejszymi zadaniami.

O przestawienie stanowiska w tej sprawie Komisja Gospodarki Narodowej zwróciła się do ministra finansów wicepremiera Leszka Balcerowicza.

* * *

Podczas posiedzenia Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich rozpatrzono ustawę budżetową w częściach dotyczących Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Rady Ministrów, Kancelarii Sejmu, Krajowego Biura Wyborczego oraz Kancelarii Senatu.

Ograniczono głównie wydatki na zatrudnienie oraz inwestycje i remonty (19 mln zł), na Biuro Bezpieczeństwa Narodowego (ponad 6,6 mln zł), na współpracę naukowo-techniczną z zagranicą (ok. 40 tys. zł) oraz na Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (2 mln zł). Budżet Kancelarii zmniejszył się z projektowanych ponad 131 mln zł do około 99 mln zł.

W opinii przekazanej Komisji Gospodarki Narodowej stwierdzono:

"Na posiedzeniu w dniu 29 stycznia 1998 r. Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich rozpatrzyła na podstawie art. 57 ust. 2 Regulaminu Senatu ustawę budżetową na rok 1998 w częściach dotyczących: Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu i Krajowego Biura Wyborczego.

Komisja widzi konieczność rozpoczęcia procesu wyrównywania dysproporcji płacowych pracowników Kancelarii Sejmu i Senatu. W ustawie budżetowej na rok 1998 w Kancelarii Sejmu wzrost funduszu na płace pracowników wynosi 18,3%, a w Kancelarii Senatu 17,2%. Proponowane przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich zwiększenie budżetu Kancelarii Senatu doprowadzi do równego wzrostu funduszu płac w 1998 r. w obu Kancelariach. Pomimo tego wzrostu nadal będzie się utrzymywała różnica 10% na niekorzyść Kancelarii Senatu w przeliczeniu na jeden etat. Wnioskowane zwiększenie wynika również z konieczności zabezpieczenia dodatkowych środków finansowych umożliwiających zatrudnianie wysokiej klasy ekspertów w tym głównie legislatorów".

Podczas posiedzenia Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich rozpatrzono także wnioski senatorów dotyczące ich uczestnictwa w komisjach senackich.

* * *

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Ustawodawczej przystąpiono do rozpatrywania senatorskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Ustawa z 23 lutego 1991 r. uznaje za nieważne orzeczenia wydane przez polskie organa ścigania i wymiar sprawiedliwości za czyny związane z działalnością niepodległościową od 1 stycznia 1944 do 31 grudnia 1956 r. Osobom, wobec których sądy stwierdziły nieważność orzeczenia, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Uprawnienie to przechodzi po zmarłym poszkodowanym na jego małżonka, dzieci i rodziców.

Obowiązująca ustawa przyznała osobom mieszkającym obecnie lub w chwili śmierci w Polsce prawo do odszkodowania za represje radzieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organów pozasądowych działających na podstawie porozumienia zawartego 26 lipca 1944 r. między PKWN i rządem ZSRR o stosunkach między radzieckim wodzem naczelnym a polską administracją po wkroczeniu wojsk radzieckich na terytorium Polski. Chodzi o represje związane z działalnością niepodległościową. Ponieważ ustawa nie zdefiniowała, co należy rozumieć przez pojęcie "terytorium Polski", praktyka orzecznicza sądów powszechnych była niejednolita: jedne uważały, że chodzi wyłącznie o represje z terenów dzisiejszej Polski, inne uwzględniały również województwa: wileńskie, lwowskie, stanisławowskie.

Projekt nowelizacji przewiduje, że prawomocne orzeczenia wydane przed jej wejściem w życie, oddalające żądania ze względu na to, że represje miały miejsce na ziemiach, które nie należą obecnie do Polski, nie stanowią przeszkody do rozpoznania przez sąd ponownego żądania zgłoszonego przez osoby represjonowane lub ich spadkobierców. Podobnie rozpoznawane będą wnioski dotyczące represji stosowanych po 8 maja 1945 r.

Część senatorów zapowiedziała zgłoszenie wniosków mniejszości. Pierwszy, najdalej idący, dotyczy nieograniczania w ustawie terminu składania wniosków. Drugi jest za utrzymaniem pierwotnego terminu (koniec 2000 r.), zawartego w senatorskim projekcie nowelizacji.

* * *

Senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu zapoznali się ze stanowiskiem Forum Kultury i Nauki Województwa Katowickiego dotyczącym prywatyzacji telewizji regionalnej w Katowicach.

W opinii forum, niekorzystny kierunek zmian wskazują:

• brak dyrektora TVP SA w Katowicach od lipca 1997 r. do dziś i chaos, który temu towarzyszy,
• faktycznie ograniczenie z dniem 1.01.1998 r. czasu antenowego do kilku godzin dziennie programów przygotowywanych w katowickim ośrodku,
• zmiana nadawania programów TVP SA Oddział w Katowicach z kanału 6 na kanał 60, bez wcześniejszej promocji umożliwiającej instalację odpowiednich anten,
• daleko zaawansowane prace Stałej Grupy ds. Wspólnej Polityki Programowej i Zakupowej Oddziałów Terenowych TVP SA w celu stworzenia trzeciego ogólnopolskiego programu (holdingu) z 3-godzinnymi mutacjami regionalnymi.

• przywrócenia art. 30 ustawy o radiofonii i telewizji,
• ustawowego zagwarantowania obowiązku zebrań Rady Programowej telewizji regionalnej raz na 2-3 miesiące, z koniecznością opiniowania na piśmie jej programów pod względem merytorycznym i formalnym,
• ustawowego zagwarantowania istnienia telewizji regionalnych o statusie telewizji publicznej.

Podczas posiedzenia komisji o problemach radia publicznego mówił prezes Polskiego Radia SA Krzysztof Michalski. Przypomniał on m.in., że ustawa o radiofonii i telewizji publicznej zobowiązuje ministra łączności do przyznania Polskiemu Radiu częstotliwości, które umożliwią mu emisję czterech ogólnopolskich programów radiowych, ale ministerstwo nie jest w stanie zrealizować tego zapisu z powodu tłoku w eterze. Zarząd RP uważa, że jedyną nadzieją na polepszenie sytuacji jest wybudowanie nowego masztu w Solcu Kujawskim.

Jak stwierdził prezes K. Michalski, sytuacja w Polskim Radiu komplikuje się coraz bardziej. Pod koniec października ub.r. Zarząd PR miał ogłosić wyniki konkursu na projekt nowego programu II, remont masztu w Raszynie zakończyć się miał o kilka tygodni wcześniej, a od 1 stycznia br. miała rozpocząć się restrukturyzacja finansowa firmy. Na razie program reformy RP czeka na zatwierdzenie przez radę nadzorczą i jeżeli wejdzie w życie, to od początku drugiego kwartału. W Raszynie remont wprawdzie już się zakończył, ale słuchacze niewiele na tym skorzystają. Jedynka powróciła na swoje dawne długie fale, wciąż jednak zajmuje dolny UKF, z którego zdjęto Program II. Zarząd postanowił utrzymać wspólne pasmo dla Dwójki i BIS-u aż do czasu, kiedy stanie maszt w Solcu Kujawskim i dopiero wtedy zmieniać strukturę programów.

1. Ministerstwa Kultury i Sztuki (cz. 34), łącznie z planem finansowym Funduszu Promocji Twórczości oraz zbiorczego budżetu wojewodów (cz. 85) w zakresie działu 83 (kultura i sztuka).
2. Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (cz. 47).
3. Dotacje dla Polskiej Agencji Prasowej - budżet cz. 17.

Ad. I.

Zwrócono uwagę na niczym nie uzasadnione różnice w wynagrodzeniach pracowników artystycznych oraz pracowników instytucji kultury.

Ad. II

Ad. III

Zgodnie z ustawą o Polskiej Agencji Prasowej w budżecie Ministerstwa Skarbu umieszczono dotację przeznaczoną dla agencji. Po okresie dwóch lat Polska Agencja Prasowa będzie uniezależniona od budżetu. Aktualnie Agencja przeżywa duże trudności finansowe związane z opłatą czynszu. Komisja przy jednym głosie wstrzymującym się zaakceptowała proponowany zapis budżetowy dla PAP".

* * *

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywała ustawę budżetową na 1998 r. w zakresie części i działów budżetowych dotyczących: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Urzędu Zamówień Publicznych, Urzędu Służby Cywilnej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Komendy Głównej Policji, Głównego Urzędu Statystycznego, Regionalnych Izb Obrachunkowych, subwencji ogólnych dla gmin, Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, planu finansowego Centralnego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, planu finansowego Wojewódzkich Funduszy Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, dotacji celowych na finansowanie zadań zleconych gminom, dotacji celowych na finansowanie zadań zleconych gminom o statusie miasta na podstawie ustawy z dnia 24 listopada 1995 r., rezerw celowych, dotacji dla jednostek niepaństwowych na zadania państwowe i inwestycje, gospodarki pozabudżetowej oraz odpowiednich działów zbiorczego budżetu wojewodów.

Po wysłuchaniu stanowiska przedstawicieli rządu oraz przeprowadzonej dyskusji komisja pozytywnie zaopiniowała rozpatrzenie części i działy ustawy budżetowej na 1998 rok. Opinię w tej sprawie przekazano Komisji Gospodarki Narodowej. W opinii tej zwrócono również uwagę, że jednocześnie Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej stwierdza, iż od lat wysokość subwencji na zadania oświatowe jest niewystarczająca. W związku z powyższym komisja wnosi o zwiększenie wydatków w części 82 - Subwencje dla gmin (dział 97 rozdz. 9711 - Subwencje ogólne dla gmin) o kwotę 160 mln zł na zwiększenie subwencji oświatowej.

* * *

Podczas posiedzenia Komisji Praw Człowieka i Praworządności przyjęto następującą opinię na temat ustawy budżetowej na rok 1998:

Naczelny Sąd Administracyjny - (cz. 04)

Rzecznik Praw Obywatelskich - (cz. 07)

i Administracji - (cz. 31 dz. 93)

Ministerstwo Sprawiedliwości - (cz. 36)

i Osób Represjonowanych - (cz. 42)

I. Komisja stwierdza, że forma przedkładanego budżetu jest anachroniczna i uniemożliwia odpowiednią analizę poszczególnych części. Przedstawianie budżetu w podziale na działy, rozdziały i paragrafy nie mówi absolutnie nic o zadaniach realizowanych przez dysponentów poszczególnych części, a jedynie o środkach przez nich zapotrzebowanych. Zasadność przyznawanych kwot leży praktycznie poza możliwością oceny przez Komisję i opiera się faktycznie na często gołosłownych wyjaśnieniach przedstawicieli poszczególnych resortów. Jest to szczególnie widoczne w przypadku cz. 29 - budżet Urzędu Ochrony Państwa, którego działania otoczone mrokiem tajemnicy nie podlegają merytorycznej ocenie.

1. podjęcie przez Ministerstwo Finansów prac nad reformą prawa budżetowego uwzględniającą zadaniowy charakter budżetu,
2. przygotowywanie przez Kancelarię Senatu podkładu legislacyjnego uwzględniającego zmiany wprowadzone przez Sejm do projektu ustawy budżetowej. Ze względu na krótki termin komisje rozpatrują budżet, w praktyce, w oparciu o projekt przedkładany przez rząd. Z przesłanej po uchwaleniu przez Sejm ustawy budżetowej nie sposób odczytać zmian wprowadzonych w trakcie procesu legislacyjnego. Tak więc przygotowywany dużym nakładem sił i środków druk senacki z tekstem ustawy jest faktycznie nieprzydatny w pracach komisji,
3. rozważenie powołania podkomisji senackiej dla rozpatrywania budżetu Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych uprawnionej do uzyskiwania wszelkich danych niezbędnych przy ocenie budżetu.

III. Komisja uważa za niedopuszczalne prowadzenie w ramach Biura Ochrony Rządu (budżet Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji) gospodarstwa pomocniczego. Cztery przedsiębiorstwa zajmują się świadczeniem usług w dziedzinie transportu, ochrony mienia i osób, zabezpieczania obiektów i prowadzeniem diagnostyki pojazdów. Prowadzenie takiej działalności drastycznie kłóci się z charakterem instytucji i stojącymi przed nią zadaniami, budząc również poważne zastrzeżenia Najwyższej Izby Kontroli co do prawidłowości gospodarowania funduszami publicznymi.

IV. Komisja z najwyższym oburzeniem przyjęła informację o arbitralnym przekazaniu, przez Sejmową Komisję Finansów Publicznych, sum wygospodarowanych w ramach resortu sprawiedliwości na cele poza resortem. Komisja Praw Człowieka i Praworządności w pełni popiera przyjęte przez Sejmową Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka priorytety w funkcjonowaniu resortu i domaga się przywrócenia wygospodarowanych sum. W związku z tym postuluje:

1. Zwiększenie wydatków Ministerstwa Sprawiedliwości w cz. 36 zał. 2 o 14.300 tys. zł z przeznaczeniem na wydatki bieżące.
2. Zwiększenie wydatków Ministerstwa Sprawiedliwości w cz. 36 zał. 2 o 13.000 tys. zł z przeznaczeniem na wynagrodzenia kuratorów sądowych.

V. Uwzględniając zmiany wprowadzone przez nowy Kodeks karny oraz Kodeks karny wykonawczy, które rozszerzają zakres stosowania kar nieizolacyjnych, komisja widzi pilną potrzebę rozbudowy w resorcie sprawiedliwości pionu probacyjnego. Jednym z elementów tego zadania jest potrzeba zwiększenia atrakcyjności i prestiżu zawodu kuratora sądowego. W związku z tym komisja popiera poselski projekt przyjęcia przy ustalaniu uposażeń kuratorów następujących mnożników:

VI. Komisja nie była w stanie dokonać oceny realności zagospodarowania sum przeznaczonych na realizację inwestycji centralnej - budowa gmachu Sądu Najwyższego, tym nie mniej stwierdza, że dokonane przez Sejmową Komisję Finansów Publicznych cięcia wydatków na ten cel w cz. 03 Sąd Najwyższy 34.000 tys. zł oraz 15.000 tys. w cz. 36 Ministerstwo Sprawiedliwości stanowiące prawie 30% przeznaczonej sumy przekreśla możliwość realizacji tej inwestycji w założonym terminie (III kwartał 1999 r.) rozciąga ją w czasie i przez to powoduje znaczny wzrost kosztów".

Opinię przekazano Komisji Gospodarki Narodowej.

Podczas posiedzenia Komisji Nauki i Edukacji Narodowej rozpatrzono ustawę budżetową na rok 1998 w częściach dotyczących: Ministerstwa Edukacji Narodowej, Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji, Komitetu Badań Naukowych, Państwowej Agencji Atomistyki, Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, Polskiego Komitetu Normalizacji oraz Głównego Urzędu Miar.

Podczas posiedzenia przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej poinformowali senatorów, że w wyniku prac sejmowej Komisji Finansów Publicznych oraz drugiego czytania przez Sejm projektu ustawy budżetowej na 1998 r. zwiększony został projekt planu wydatków w sferze edukacji narodowej o kwotę 146 563 tys. zł. Dodatkowe środki przeznaczono na: inwestycje Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2 mln), zwiększenie dotacji dla Fundacji "Zakład Narodowy im. Ossolińskich" (1,9 mln), utworzenie Katedry Języka Polskiego na Uniwersytecie Jerozolimskim (600 tys.), zakup pomocy dydaktycznych dla szkół podstawowych (95 mln), remonty obiektów szkół ponadpodstawowych (12,2 mln), zwiększenie środków na realizację programu ograniczania ubóstwa wśród dzieci i młodzieży oraz na stypendia uczniów szczególnie uzdolnionych (ok. 9,8 mln), realizację zajęć dydaktycznych z przedmiotu wiedza o życiu seksualnym człowieka (25 mln).

* * *

W dniach 30-31 stycznia br. w Jeleniej Górze i Karpaczu odbyło się posiedzenie wyjazdowe Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu.

30 stycznia br. senatorowie spotkali się z wojewodą jeleniogórskim Sławomirem Kryszkowskim. W spotkaniu wzięli udział także: lekarz wojewódzki Roman Jankiewicz i dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki Kazimierz Raksa.

W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele kadry kierowniczej publicznych i samorządowych zakładów opieki zdrowotnej oraz przedstawiciele zakładów wojewódzkich i samorządowych.

W przeprowadzonej dyskusji mówiono m.in. o zmianach systemu opieki zdrowotnej, które powinny być wprowadzone ewolucyjnie, bez gwałtownych działań, mogących spowodować negatywne skutki. W opinii uczestników dyskusji, wprowadzane zmiany muszą brać po uwagę konieczność wykorzystania dotychczasowej kadry i bazy służby zdrowia, jej dorobku i doświadczeń. Realizacji powyższych celów powinno służyć przekształcanie podstawowej opieki zdrowotnej, restrukturyzacji szpitali, tworzenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, nowa alokacja środków na ochronę zdrowia w województwach i zmiana systemu finansowania. W dyskusji zwrócono też uwagę na rolę samorządu terytorialnego, lekarza rodzinnego i rejestru usług medycznych.

Jeleniogórski lekarz wojewódzki R. Jankiewicz wyraził pogląd, że podstawowym problemem jest obecnie oddłużenie placówek służby zdrowia.

Tego samego dnia senatorowie odwiedzili szpital wojewódzki w Jeleniej Górze, gdzie zapoznali się z historią budowanego od 1978 r. obiektu. Przewiduje się, że budowa zostanie w tym roku ukończona. Po zwiedzeniu już wykończonej części budynku senatorowie rozmawiali z kierownictwem i pracownikami szpitala o problemach realizacji inwestycji w służbie zdrowia.

Jak poinformował, przekształcenie zakładu z jednostki budżetowej na samodzielną wymagało podjęcia szeregu działań i decyzji mających na celu zmniejszenie kosztów i zwiększenie przychodów. Na przestrzeni 2 lat zmniejszono zatrudnienie z 334 pracowników do 246 w roku 1997. W zakresie zwiększenia przychodów rozpoczęto przyjmowanie matek z chorymi dziećmi przy pobieraniu opłat hotelowych od osób towarzyszących. W podsumowaniu swojej wypowiedzi dyrektor zaapelował o wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą w sprawie zmiany ustawy o zakładach opieki zdrowotnej zmierzającej do ustanowienia samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej właścicielami zarządzanego dotychczas majątku, a także o wystąpienie do ministra zdrowia i opieki społecznej oraz ministra finansów o podjęcie działań i wydanie zarządzeń w sprawie monitorowania przepływów środków pieniężnych pomiędzy regionami w systemie opieki zdrowotnej. Dyrektor T. Latoś postulował również zwiększenie dotacji dla województwa jeleniogórskiego o kwotę 1,4 mln zł, ze wskazaniem dla CPD w Karpaczu.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment