Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 25 i 26 października br. odbyło się 67. posiedzenie Senatu. Przewodniczyli mu marszałek Alicja Grześkowiak i wicemarszałkowie: Tadeusz Rzemykowski, Donald Tusk i Marcin Tyrna.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i ustawy o Inspekcji Celnej w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody,

Sprawozdanie przedstawił senator Jerzy Markowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że rozpatrywana ustawa jest nowelizacją ustawy obowiązującej od 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych. Nowelizacja tej ustawy rozszerza przede wszystkim przedmiot ubezpieczenia na kredyty eksportowe, kontrakty eksportowe, inwestycje bezpośrednio za granicą oraz koszty poszukiwania zagranicznych rynków zbytu. Istotną nowelizacją tej ustawy jest przede wszystkim powołanie przez prezesa Rady Ministrów komitetu, który będzie niejako nadzorował te sprawy, a także informował Radę Ministrów o pracy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A.

Senator J. Markowski podkreślił, że ustawa jest efektem wieloletnich doświadczeń i obserwacji prowadzonych w czasie jej funkcjonowania. Stwierdził również, że podczas debaty sejmowej nie wywołała ona kontrowersji, wręcz przeciwnie - wszystkie kluby parlamentarne opowiedziały się za pilnym wprowadzeniem mechanizmów promujących polską politykę proeksportową. Eksport, zwłaszcza wobec bilansu naszego handlu zagranicznego, jest jednym z ważnych elementów poprawy tego bilansu, jest istotnym działaniem w interesie państwa. Stąd też zrozumiałe jest, że państwo, które chce promować eksport, stwarzać szansę jego rozwinięcia, obejmuje jeszcze większy obszar ubezpieczeniami eksportowymi.

Omawiając zmiany wprowadzone przez Sejm, senator sprawozdawca zwrócił uwagę na wprowadzenie w ustawie niejako łącznego limitu, którego nie mogą przekroczyć łączne zobowiązania korporacji z tytułu gwarantowanych przez skarb państwa ubezpieczeń eksportowych oraz gwarancji ubezpieczeniowych, a także przewidywane na dany rok wypłaty ze środków budżetu państwa z tytułu poręczeń kredytów zaciągniętych przez korporację i pożyczek udzielonych korporacji z budżetu państwa. Jest to istotna nowelizacja, wprowadzająca nową matematykę naliczania tego limitu w stosunku do dotychczasowego rozwiązania.

W debacie nad nowelizacją ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych wniosek o charakterze legislacyjnym złożył senator Jerzy Pieniążek.

5) w art. 4 wyrazy "art. 1 pkt 4" zastępuje się wyrazami "art. 1 pkt 5"..

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. Posiedzeniu, 13 października br. Do Senatu została przekazana 16 października i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Dariusz Kłeczek. Senator sprawozdawca poinformował, że komisje na swoim posiedzeniu wysłuchały ministra finansów, reprezentującego stanowisko rządu, z którego wynika, że w 2001 r. nie będzie warunków do tego, aby zmniejszyć dochody budżetu z podatku dochodowego od osób fizycznych, dokonując obniżki stawek podatkowych i wprowadzając dodatkowe ulgi, w tym również ulgę prorodzinną, przysługującą podatnikom z trójką dzieci pozostających na utrzymaniu podatnika.

Jak zaznaczył senator sprawozdawca, przyjęta przez Sejm ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zakłada kilka rozwiązań. Jeśli chodzi o dostosowanie przepisów tej ustawy do wymogów konstytucji, spośród wielu większych zmian senator wskazał te, które przenoszą do ustawy aktualne regulacje z aktów innych niż ustawowe. Dotyczy to między innymi amortyzacji środków trwałych, szeregu zwolnień przedmiotowych, ulg z tytułu wyszkolenia uczniów, obniżenia progresji przy poborze zaliczek przez płatników, odliczania składek na ubezpieczenia społeczne itd. Z jednej strony chodzi więc o nadanie ustawie kształtu wymaganego konstytucją, a z drugiej również o zagwarantowanie tym osobom, że ukształtowane w ustawie odliczenia niektórych wydatków będą miały charakter trwały, a nie będą zależały wyłącznie od decyzji ministra finansów.

Kolejny ważny pakiet zmian dostosowuje przepisy tej ustawy do zmian dokonanych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Dwukrotna nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadziła zmiany, które nie zostały wprowadzone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odnosi się to szczególnie do tych podatników, którzy uzyskują przychody z prowadzenia działalności gospodarczej. Wśród tych zmian są bardzo ważne i oczekiwane przez przedsiębiorców zmiany dotyczące rozłożenia odliczania strat na okres pięciu lat, przy czym podatnik miałby prawo do kształtowania odliczenia strat poprzez wybór okresu, w którym dokonuje tego odliczenia, z tym że na jeden rok ustalony został limit do 50% kwoty strat. W podatku dochodowym od osób prawnych takie rozwiązania obowiązują już od 1999 r.

Senator sprawozdawca poinformował też, że ustawę o podatku od osób fizycznych dostosowano do innych ustaw, w tym między innymi do wprowadzonej instytucji separacji, która weszła w życie 16 grudnia 1999 r. po nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ustawę dostosowano także do nowelizacji przepisów w związku ze zmianami w podatku od towarów i usług oraz likwidacją dokumentacji dla tego podatku w postaci tak zwanych rachunków uproszczonych i przechodzeniem wyłącznie na faktury na podstawie ustawy o podatku VAT dokumentującym sprzedaż.

Ustawa ogranicza również luki umożliwiające nadużycia podatkowe poprzez likwidację ulgi związanej z odliczaniem rent i innych trwałych ciężarów, poprzez ograniczenie możliwości wspólnego rozliczania małżonków, w wypadku gdy jeden ze współmałżonków uzyskuje przychody opodatkowane w sposób zryczałtowany, poprzez modyfikację sposobu przekazywania zaliczek na podatek przez zakłady pracy chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej, a także poprzez propozycję wycofania ulgi związanej z odpłatnymi świadczeniami zdrowotnymi, która zostałaby wycofana od roku 2002.

Ustawa zakłada istotną zmianę związaną z finansowaniem szkół niepublicznych. W nowelizacji przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym wycofana została ulga na podatki ponoszone na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych. W 1999 r. z tej ulgi skorzystało około dwustu siedemnastu tysięcy podatników na łączną kwotę około 64 milionów zł. Zaproponowano jednocześnie inny system wsparcia dla szkół niepublicznych poprzez zmianę w ustawie o systemie oświaty. Ta zmiana prowadzi do tego, iż dotacje dla szkół niepublicznych wynosiłyby również 100%, tak jak w szkołach publicznych, co wymaga nakładów około 185 milionów zł.

Jak wskazał senator D. Kłeczek, ustawa wprowadza ponadto niezbędne zmiany porządkujące i uściślające. Wśród tych zmian mieszczą się między innymi zmiany dotyczące regulacji z zakresu świadczeń w naturze, nieodpłatnych świadczeń, przychodów ze zbycia nieruchomości oraz innych rzeczy, są tu też prawa autorskie, umowy menedżerskie i umowy o podobnym charakterze. Wprowadzono również delegację dla ministra finansów dotyczącą: określenia sposobu prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, tak aby stanowiła ona dowód w postępowaniu podatkowym; określenia wzorów deklaracji podatkowych; określenia możliwości przekazywania przez płatników rozliczeń rocznych z wykorzystaniem masowych form transmisji danych.

W opinii senatora sprawozdawcy, zmiany porządkujące przygotowują dobrą płaszczyznę do tego, aby w dalszym ciągu rozmawiać o głębokich zmianach i o realizowaniu podstawowych kierunków reformy, zmierzającej między innymi do obniżenia stawek podatkowych oraz wprowadzenia ulg o charakterze prorodzinnym. Senator poinformował, że rząd w swoim stanowisku zapowiedział, iż takie zmiany zostaną przygotowane jeszcze w bieżącym roku, bezpośrednio po zakończeniu prac nad projektem budżetu na 2001 r.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba odrzuciła ten wniosek 75 głosami, przy 3 za i 3 wstrzymujących się), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym 56 głosami, przy 17 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

2) w art. 1 w pkt 17 w lit. a) po drugim tiret dodaje się tiret w brzmieniu:

7) w art. 1 w pkt 32 lit. c) otrzymuje brzmienie:

8) w art. 1 w pkt 36 w lit. a) w drugim tiret w zdaniu wstępnym wyraz "dodaje" zastępuje się wyrazami "po pkt 6 dodaje się";

11) art. 2 otrzymuje brzmienie:

a) ust. 1a otrzymuje brzmienie:

12) W art. 6 w ust. 2:

Po pierwsze, utworzenie organu administracji rządowej o nazwie "generalny inspektor informacji finansowej", którego zadaniem będzie gromadzenie i przetwarzanie oraz analizowanie informacji finansowych w celu wykrywania podejrzanych transakcji, a w konsekwencji zapobiegania przestępstwom finansowym, w tym głównie procederowi prania brudnych pieniędzy. Generalny inspektor będzie wykonywał swe zadania ustawowe przy pomocy jednostki organizacyjnej wyodrębnionej w strukturze Ministerstwa Finansów.

Po drugie, nałożenie na podmioty uczestniczące w obrocie finansowym obowiązków rejestracji określonych transakcji i powiadamiania o nich generalnego inspektora oraz zapewnienie ich wykonywania poprzez wprowadzenie stosownych sankcji karnych.

Senator sprawozdawca zaznaczył, - że jak wynika z przepisów ustawy - zakres działania generalnego inspektora informacji finansowej w praktyce nie ogranicza się tylko do zapobiegania praniu brudnych pieniędzy, ale obejmuje także współpracę z organami podatkowymi i kontroli skarbowej w zakresie zapobiegania wszelkim działaniom mającym na celu uszczuplenie wpływów z tytułu zobowiązań podatkowych i celnych. Dlatego też generalny inspektor informacji finansowej w randze podsekretarza stanu będzie powołany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra finansów jako organu koordynującego całość zagadnień związanych z finansami państwa.

Wśród przedsięwzięć podejmowanych przez generalnego inspektora w ramach zwalczania procederu prania brudnych pieniędzy istotną rolę odgrywać będzie szkolenie pracowników instytucji obowiązanych w zakresie wykonywania przepisów tejże ustawy, prowadzenia rejestrów, powiadomienia o transakcjach, a także prezentowania i omawiania schematów i cech charakterystycznych transakcji, które powinny zostać uznane za podejrzane.

Współpraca generalnego inspektora z podobnymi instytucjami zagranicznymi obejmie wymianę doświadczeń oraz informacji przydatnych do wykrywania procederu prania pieniędzy. Szczegółowy tryb wymiany tych informacji określony zostanie w dwustronnych porozumieniach zawieranych przez ministra finansów w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz szefem Urzędu Ochrony Państwa. Biorąc pod uwagę międzynarodową skalę przestępstwa polegającego na praniu brudnych pieniędzy, należy podkreślić, że kraje Unii Europejskiej kładą szczególny nacisk na zagadnienie współpracy, aby zapobiec tym faktom. Obok funkcjonującego systemu dwustronnych porozumień w czerwcu 1995 r. dwadzieścia cztery kraje i osiem organizacji międzynarodowych utworzyło tak zwaną grupę Egmont, będącą forum wymiany doświadczeń i koordynacji działań poszczególnych krajów w zakresie zapobiegania praniu brudnych pieniędzy. Wejście w życie omawianej ustawy umożliwi uczestnictwo Polski w działaniach tej grupy.

Jak wskazał senator K. Kleina, zakres podmiotowy ustawy został określony w art. 2, w którym enumeratywnie wyliczono instytucje zaliczone - w rozumieniu ustawy - do instytucji obowiązanych. Znalazło się wśród nich, poza bankami, wiele podmiotów uczestniczących w obrocie finansowym, od biur maklerskich, zakładów ubezpieczeń i towarzystw funduszy inwestycyjnych, poprzez przedsiębiorstwa leasingowe i faktoringowe, pośredników w obrocie nieruchomościami, po kantory, a także notariuszy. Na tak określone instytucje obowiązane ustawa nakłada obowiązki rejestracji transakcji i identyfikacji klientów. Określony w art. 8 obowiązek rejestracji dotyczy transakcji, których wartość przekracza kwotę 10 tysięcy euro, oraz transakcji uznanych za podejrzane, bez względu na ich wartość oraz charakter.

Ponieważ najistotniejszym aspektem zwalczania prania brudnych pieniędzy jest niedopuszczenie do przeprowadzenia transakcji, która ma na celu ukrycie nielegalnego źródła pochodzenia dochodów i nadanie im pozorów legalności, cały rozdział 5 ustawy poświęcono uregulowaniom dotyczącym procedury wstrzymania transakcji. Przepisy te przewidują możliwość żądania przez generalnego inspektora od instytucji obowiązanej wstrzymania na czterdzieści osiem godzin transakcji, która, na podstawie dostępnych informacji, ma zostać przeprowadzona w celu prania brudnych pieniędzy, oraz zobowiązują tę instytucję do wstrzymania transakcji w momencie otrzymania takiego żądania. Dłuższe wstrzymanie transakcji będzie następować na podstawie postanowienia prokuratora i upadnie, jeżeli przed upływem trzech miesięcy nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym. Ustawa gwarantuje odpowiedzialność skarbu państwa za szkodę wynikłą ze wstrzymania transakcji nie mającej związku z przestępstwem lub ukrywaniem działań przestępczych.

Jak wskazał senator sprawozdawca, biorąc pod uwagę, iż dostęp do informacji zbieranych przez generalnego inspektora w celu wykonana jego ustawowych zadań ograniczony jest przez przepisy dotyczące tajemnicy służbowej i zawodowej, w tym tajemnicy skarbowej i bankowej, w projekcie ustawy zamieszczono dwie kategorie przepisów. Pierwszą, generalnie wyłączającą z obowiązku zachowania tajemnicy, z wyjątkiem danych objętych tajemnicą państwową, informacje przekazywane zgodnie z przepisami ustawy przez instytucje obowiązane, i drugą, wprowadzającą w odpowiednich ustawach zmiany uprawniające generalnego inspektora do dostępu do danych objętych specyficznymi rodzajami tajemnicy - tajemnicą skarbową oraz tajemnicą bankową.

Na podstawie art. 31 oraz art. 32 gromadzone przez generalnego inspektora dane o wielkości i przebiegu dokonywanych przez poszczególne osoby i firmy operacji finansowych będą mogły być wykorzystywane przez prokuratorów i sądy w celu efektywnego zwalczania procederu prania pieniędzy. Informacje te będą także mogły być przekazywane na podstawie art. 33 ust. 1 szefowi Urzędu Ochrony Państwa oraz jednostkom i organom podległym ministrowi spraw wewnętrznych i administracji lub nadzorowanym przez niego, zgodnie z upoważnieniem i w zakresie ich kompetencji ustawowych. Uzyskane przez generalnego inspektora informacje będą mogły również być udostępnione na wniosek organów kontroli skarbowej i podatkowych w sprawach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz nadzorowi bankowemu w zakresie niezbędnym do wykonywania funkcji nadzoru bankowego, a także instytucjom państwowym nadzorującym instytucje obowiązane.

W celu zapewnienia prawidłowego wykonywania przez instytucje obowiązane nałożonych ustawą obowiązków w projekcie przewidziano nadanie upoważnionym pracownikom informacji finansowej stosownych uprawnień do kontroli oraz określono tryb i zasady tej kontroli. Jednocześnie wymienione kontrole realizować będą w ramach sprawowanego nadzoru w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach instytucje Narodowego Banku Polskiego, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, minister finansów i prezesi sądów apelacyjnych w stosunku do notariatu.

Senator K. Kleina zaznaczył, że oprócz wspomnianych wcześniej zmian w wielu ustawach, niezbędnych z punktu widzenia dostępu generalnego inspektora informacji finansowej do określonych typów informacji, w art. 43 omawianej ustawy dokonano nowelizacji art. 299 kodeksu karnego, który dotyczy przestępstwa prania brudnych pieniędzy. Wprowadzone zmiany dotyczą następujących spraw.

Po drugie, rozszerzenia zakresu podmiotowego osób podlegających odpowiedzialności karnej na postawie art. 299 o pracowników instytucji obowiązanych, na których ciążą ustawowe obowiązki w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy.

Po trzecie, podniesienia górnej granicy wymiaru kary, która w dotychczasowym wymiarze pięciu lat nie spełniała swoich prewencyjnych i resocjalizacyjnych celów.

Senator sprawozdawca przypomniał, że rozpatrywana ustawa jest projektem rządowym, mającym na celu stworzenie podstaw systemu prawno-organizacyjnego, służącego zapobieganiu wykorzystaniu polskiego systemu finansowego do legalizacji dochodów pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł i umożliwieniu wczesnego wykrywania przestępstwa prania brudnych pieniędzy, określonego w art. 299 kodeksu karnego.

W ustawie realizację tych zadań przewiduje się poprzez, po pierwsze, utworzenie organu administracji rządowej w postaci generalnego inspektora informacji finansowej, którego zadaniem będzie gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji finansowych w celu wykrywania podejrzanych transakcji, po drugie, nałożenie na podmioty uczestniczące w obrocie finansowym obowiązku rejestracji transakcji powyżej 10 tysięcy euro i powiadomienia o nich generalnego inspektora, po trzecie, określenie zasad zabezpieczania i przekazywania informacji posiadanych przez generalnego inspektora

2) w art. 5 w ust. 5 wyraz "funkcjonariusz" zastępuje się wyrazem "pracownik";

11) w art. 30 wyrazy "w odrębnych przepisach" zastępuje się wyrazami "w przepisach odrębnych ustaw";

13) tytuł rozdziału 8 otrzymuje brzmienie: "Przepisy karne";

15) w art. 38:

a) w zdaniu wstępnym wyrazy "oraz z 1999 r. Nr 49 poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255" zastępuje się wyrazami "z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178, Nr 110, poz. 1255 oraz z 2000 r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552 i Nr 70, poz. 819",

b) w pkt 1 wyrazy "pkt 6" zastępuje się wyrazami "pkt 5a" oraz pkt 6 oznacza się jako pkt 5a;

16) w art. 39:

18) art. 41 otrzymuje brzmienie:

19) w art. 42 po wyrazie "źródeł" dodaje się kropkę;

21) art. 44 otrzymuje brzmienie:

22) w art. 45 w pkt 3 w lit. a) po wyrazie "ustawa" dodaje się kropkę;

Jak stwierdził senator sprawozdawca, przyjęta przez Sejm ustawa jest kolejnym krokiem Polski w kierunku dostosowywania polskiego prawa do prawa europejskiego, w tym wypadku mającym na celu kontrolę dotyczącą nadużyć finansowych. Obie nowelizacje, dotyczące ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej i ustawy z 6 czerwca 1997 r. o Inspekcji Celnej, odnoszą się do przepisów rozporządzenia Rady Europejskiej z 18 grudnia 1995 r., dotyczącego ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, oraz z 11 listopada 1996 r., dotyczącego miejscowych kontroli inspekcji, prowadzonych przez komisje w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed oszustwami i innymi uchybieniami.

Istota nowelizacji polega na umożliwieniu upoważnionym przez stosowne organy w Polsce osobom ze struktur Komisji Europejskiej udziału w kontroli przeprowadzanej przez urzędy kontroli skarbowej oraz Inspekcję Celną. Upoważnienia wystawia tym osobom generalny inspektor kontroli skarbowej i generalny inspektor celny. Uczestnicy kontroli, o których mowa, są biernymi uczestnikami kontroli, a więc ich udział w niczym nie narusza naszego prawa, które reguluje funkcjonowanie kontroli zarówno skarbowej, jak i celnej, a także naszej suwerenności. Udział tych osób w kontroli ma zatem charakter bierny, mogą oni uczestniczyć w kontroli tylko w obecności kontrolerów polskich. Procedury kontroli są ponadto regulowane przez polskie prawo.

W toku debaty sejmowej usunięto te propozycje rządu, które stwarzałyby potencjalne niebezpieczeństwo zbyt szerokich kontroli, które mogłyby stanowić jakieś zagrożenie dla tajemnicy bankowej czy danych o sytuacji przedsiębiorstw albo mogłyby być wykorzystane niezgodnie z interesem tych przedsiębiorstw. Takie niebezpieczeństwo teoretycznie istniało, ale po usunięciu tych propozycji zostało całkowicie zażegnane.

Ustawa ogranicza się do trzech fragmentów ustępów istniejących artykułów, w których precyzuje się w zasadzie, kto udziela upoważnienia kontrolerom z Unii Europejskiej. Dalej zapisy te wyznaczają dwie cezury wejścia w życie ustawy, czyli de facto owych kontroli. Wprawdzie pisze się w ustawie, że ustawa wchodzi w życie w ciągu czternastu dni od jej uchwalenia, ale część kontroli będzie mogła być przeprowadzana od tego czasu, a część - z chwilą ratyfikowania przez Polskę stosownych umów międzynarodowych, a więc z chwilą akcesji.

Odpowiadając na pytanie, które czynności kontrolne będą mogły być przeprowadzone od wejścia uchwały w życie czyli po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, senator Z. Zychowicz stwierdził, że te, które dotyczą kontroli funduszy przekazanych Polsce przez Unię Europejską. Są to cztery fundusze: ISPA, PHARE, SAPARD (który wejdzie w przyszłym roku) PHARE Cross-Border Cooperation, którym są objęte trzy województwa na zachodniej granicy. Będzie to w sumie kwota około 800 milionów euro. Dzisiaj Unia Europejska w sposób ograniczony kontroluje wydatkowanie tych pieniędzy przez poszczególne podmioty.

W zasadzie jedyną taką formą jest chyba procedura przetargu Fidic stosowana w Unii Europejskiej, na mocy której każdy projekt powyżej 300 tysięcy euro musi być ogłaszany i przeprowadzany wedle tej procedury, czyli każdy podmiot w Unii Europejskiej ma prawo stanąć do takiego przetargu. Pozostałe formy kontroli to władza wdrażająca program czy inne instytucje, jak w wypadku ISPA Ministerstwo Środowiska czy Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej.

W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senator Z. Zychowicz zarekomendował Izbie rozpatrywanej ustawy sejmowej bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. posiedzeniu, 12 października br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, 16 października, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Adam Graczyński. Jak podkreślił, kilka przyczyn złożyło się na konieczność dokonania tej nowelizacji. Po pierwsze, niezbędne było wprowadzenie zmian mających na celu poprawienie ewidentnych błędów w ustawie oraz doprecyzowanie zapisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Po drugie, konieczne były zmiany mające na celu uściślenie procedury związanej z przeprowadzeniem drugiej i następnych emisji certyfikatów inwestycyjnych. Po trzecie, chodziło o zmiany zmierzające do uproszczenia procedur związanych z uruchomieniem funduszy i towarzystw oraz mające na celu poprawienie zasad funkcjonowania towarzystw. Po czwarte, konieczne było uregulowanie zasad funkcjonowania nowego rodzaju funduszu inwestycyjnego zamkniętego, typu venture capital. Po piąte, chodziło o uregulowanie trybu łączenia funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy otwartych. Po szóste, konieczne były zmiany mające na celu dostosowanie przepisów ustawy do prawa Unii Europejskiej.

Senator A. Graczyński zwrócił też uwagę na art. 26a, w którym jest mowa o możliwości złożenia oświadczeń woli przez uczestników funduszu inwestycyjnego. Chodzi o to, że mogą one być wyrażone za pomocą elektronicznych nośników informacji. Zdaniem senatora, zadania i cele, które sobie stawiano w trakcie nowelizacji, zostały więc osiągnięte. Potwierdza to również opinia ekspertów Komitetu Integracji Europejskiej oraz stanowisko sejmowej Komisji Nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego. W trakcie debaty sejmowej wszystkie kluby poparły nowelizowaną ustawę.

Senator A. Graczyński poinformował, że w trakcie prac komisji zgłoszono trzynaście poprawek do ustawy: dziesięć o charakterze porządkowym, legislacyjnym, i trzy o charakterze merytorycznym. Poprawki szósta i trzynasta spowodują, iż po wejściu Polski do Unii Europejskiej depozytariuszem będzie mógł być również krajowy oddział banku zagranicznego. Poprawka dziesiąta natomiast skreśla przepis informujący o nadzorze nad funduszem zagranicznym wykonywanym przez organy państwa będącego jego siedzibą.

W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy wraz z poprawkami.

Senat przegłosował poszczególne poprawki zaproponowane przez komisje i następnie 76 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych:

1) w art. 1 w pkt 17 przed lit. a) dodaje się lit. ...) w brzmieniu:

- wyraz "akcyjny" zastępuje się wyrazem "zakładowy",

6) w art. 1 pkt 40 otrzymuje brzmienie:

"40) art. 50 otrzymuje brzmienie:

11) w art. 1 w pkt 112, w art. 144e skreśla się ust. 1;

13) w art. 8 w pkt 2 przed wyrazami "art. 67 ust. 6" dodaje się wyrazy "art. 50 pkt 2,".

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. Posiedzeniu, 13 października br. Do Senatu została przekazana 16 października br. Marszałek Senatu tego samego dnia skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Bogdan Tomaszek.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja na posiedzeniu 19 października br. rozpatrywała zapisy uchwalonej przez Sejm ustawy. Zapoznała się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, opinią Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu oraz opinią magister inżynier Grażyny Lewaszkiewicz, byłego doradcy prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.

Po pierwsze, przedmiotem ustawy jest stworzenie ram prawnych niezbędnych do uzyskania członkostwa w dwóch europejskich organizacjach normalizacyjnych, to jest w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym i Europejskim Komitecie ds. Standaryzacji Elektrotechnicznej, przez Polski Komitet Normalizacyjny jako krajową jednostkę normalizacyjną. Członkostwo to jest ważne, ponieważ Komisja Europejska swoje uprawnienia w zakresie normalizacji przekazała tym organizacjom. Z kolei zgromadzenia ogólne obu tych instytucji określiły dziewięć warunków, jakie muszą być spełnione, aby krajowa jednostka normalizacyjna stała się członkiem wymienionych organizacji.

Po drugie, chodzi tu o stworzenie ustawowych podstaw dla utworzenia krajowego punktu informacyjnego. Do jego zadań ma należeć realizowanie przepisów porozumienia w sprawie znoszenia barier technicznych w handlu, będących załącznikiem do porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu, sporządzoną w Marakeszu 15 kwietnia 1994 r.

Po trzecie, ustawa ma stworzyć możliwości gromadzenia środków finansowych wyszczególnionych w tej ustawie, przeznaczonych na finansowanie celów realizowanych przez Polski Komitet Normalizacyjny. Możliwość takiej regulacji daje przepis art. 21 ustawy o finansach publicznych. Środki te pochodziłyby z działalności gospodarczej prowadzonej przez komitet, na przykład z publikowania i sprzedaży norm krajowych, europejskich, międzynarodowych, ze sprzedaży innych produktów normalizacyjnych, szkoleń i poradnictwa oraz opracowywania norm na zamówienie, a także z darowizn. Środki pozyskiwane z tej działalności obniżyłyby koszty finansowania Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z budżetu.

Senator B. Tomaszek zwrócił uwagę, że mimo iż ustawa nowelizująca zawiera jedynie pięć poprawek o dużym ciężarze gatunkowym, wystarczającym do pełnego dostosowania polskiego ustawodawstwa normalizacyjnego do prawa Unii Europejskiej, to nie reguluje ona w sposób kompleksowy wszystkich problemów Polskiego Komitetu Normalizacyjnego i dlatego w okresie dwóch lat będzie trzeba rozpatrywać ponownie ustawę o normalizacji. Ponadto ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów już przyjętych przez parlament, które dostosowują obecnie obowiązującą ustawę o normalizacji do nowych regulacji prawnych.

Jak poinformował sprawozdawca Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej, podczas obrad komisji szczególną uwagę zwrócono na dostosowanie zbioru Polskich Norm - jest ich około dziewiętnastu tysięcy - do zbiorów norm europejskich, norm obowiązujących w Unii Europejskiej. Obecnie w Unii Europejskiej jest ich mniej więcej osiem tysięcy osiemset i corocznie przebywa około tysiąca. Do końca 2002 r. będzie ich około jedenastu tysięcy, z tego musimy dostosować 80%, to jest około ośmiu tysięcy osiemset norm. Dotychczas dostosowaliśmy już dwa tysiące czterysta. Rocznie Polski Komitet Normalizacyjny może tłumaczyć od tysiąca dwustu do tysiąca trzystu norm, co daje mniej więcej trzy tysiące przetłumaczonych norm. Do przetłumaczenia pozostaje jeszcze około trzech i pół tysiąca norm. Dlatego konieczny był przepis w ustawie, aby część norm mogła być wprowadzana w językach oryginalnych, to jest angielskim, niemieckim, francuskim.

I w związku z tym pozostają pytania skierowane do prezesa PKN. Pierwsze: które powinny być tłumaczone bezwzględnie na język polski, w jakiej kolejności i kto o tym powinien decydować? Drugie: które normy mogą być wprowadzane z częściowym tłumaczeniem, to znaczy tak, aby był tłumaczony tytuł oraz streszczenie w języku polskim. I trzecie pytanie: które normy mogłyby być wprowadzone w całości w języku oryginału?

Jak poinformował senator B. Tomaszek, komisja po wysłuchaniu różnych stanowisk i opinii postanowiła nie wnosić poprawek merytorycznych i zaproponowała przyjęcie sześciu poprawek o charakterze językowym i semantycznym. Poprawki obejmują te z przepisów ustawy, w których występują nieaktualne nazwy organów administracji rządowej, jak również przepisy posługujące się określeniem "naczelne i centralne organy administracji państwowej", a także przepis, w którym odwołuje się do nieobowiązujących już przepisów prawa budżetowego.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy, a następnie 77 głosami, przy 3 wstrzymujących się, Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 13 października 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o normalizacji, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

"...) art. 5 otrzymuje brzmienie:

"3b) w art. 15:

"6) w art. 29:

Przedstawił je senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Jak podkreślił, rozpatrywana ustawa zmierza do dostosowania polskiego prawa w dziedzinie ochrony przyrody do norm zawartych w konstytucji oraz w ustawodawstwie Unii Europejskiej. Ustawa z 16 października 1991 r. o ochronie przyrody wymaga dostosowania do konstytucji z uwagi na szereg przepisów naruszających normy zawarte w ustawie, dotyczące w szczególności norm ochrony przyrody oraz wprowadzenia zakazu z mocą aktów podstawowych.

Nowelizacja, jako ściśle powiązana z dążeniem Polski do harmonizacji polskiego ustawodawstwa z prawem europejskim, wprowadza ponadto do polskiego systemu prawnego część rozwiązań zawartych w dwóch dyrektywach unijnych: w dyrektywie 92/43 Rady Wspólnoty Europejskiej z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, czyli w tak zwanej dyrektywie habitatowej, oraz w dyrektywie 79/409 rady EWG z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków, czyli w tak zwanej dyrektywie ptasiej.

Rozpatrywana ustawa uwzględnia także przyjętą przez rząd polski 26 lipca br. długookresową strategię trwałego i zrównoważonego rozwoju pod nazwą "Polska 2025 roku" oraz przyjętą przez Radę Ministrów 13 czerwca br. drugą politykę ekologiczną państwa. Z ratyfikowanych przez Polskę konwencji międzynarodowych, których uregulowania wypełnia ustawa, senator sprawozdawca wskazał konwencję o różnorodności biologicznej, podpisaną przez Polskę w 1992 r., podczas Szczytu Ziemi, i ratyfikowaną cztery lata później.

Senator F. Bachleda-Księdzularz przypomniał, że ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody została uchwalona w wyniku prac nad projektem zgłoszonym przez rząd. W trakcie prac sejmowych, które trwały od listopada 1999 r., znacznie poszerzono katalog proponowanych zmian. Do najistotniejszych senator zaliczył wprowadzenie słowniczka definiującego podstawowe pojęcia użyte w ustawie, takie jak korytarz ekologiczny, siedliska przyrodnicze czy starodrzewy, doprecyzowanie charakteru prawnego planu ochrony sporządzonego dla przewidzianych ustawą norm ochrony przyrody, ustawowe uregulowanie zasad i trybu powoływania organów kierowniczych i doradczych oraz uprawnień tych organów, a także uprawnień pracowników parków narodowych, ustawowe określenie ograniczeń wynikających z wprowadzenia określonych form ochrony przyrody, wyraźne określenie roli ogrodów botanicznych i ogrodów zoologicznych w systemie ochrony przyrody.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie 63 poprawek do ustawy. Senator w imieniu komisji wniósł o przyjęcie ustawy z proponowanymi poprawkami.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie Senat 76 głosami, przy 2 wstrzymujących się, podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody:

Uchwała

Przewodnicząca obradom marszałek Alicja Grześkowiak przypomniała, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka rzecznika praw dziecka odwołuje Sejm za zgodą Senatu.

ze stanowiska Rzecznika Praw Dziecka..

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator Tadeusz Lewandowski poinformował, że senator Anna Bogucka-Skowrońska złożyła wniosek o odwołanie ze składu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich rozpatrzyła ten wniosek i przychyliła się do niego oraz przygotowała projekt uchwały.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu, odwołuje senator Annę Bogucką-Skowrońską ze składu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment