W dniach 17, 18 i 19 listopada br. odbyło się 45. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałkowie Andrzej Chronowski, Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk.

Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Stanisława Jarosza i Witolda Kowalskiego; listę mówców prowadził senator W. Kowalski.

Senat zaakceptował propozycję, ażeby rozpocząć obrady od czwartego punktu porządku dziennego.

Przed przystąpieniem do porządku dziennego Izba minutą ciszy uczciła pamięć zmarłego senatora Augusta Chełkowskiego.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Tadeusz Kopacz.

Senator T. Kopacz podkreślił, że uchwalona przez Sejm nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadza nowe regulacje, których celem jest uporządkowanie, czy też walka z reklamą wprowadzającą w błąd, a także w wypadku naruszenia dobrych obyczajów przy stosowaniu reklamy porównawczej.

Dzisiaj - kiedy mamy rozwinięty wolny rynek i dostępność do wszelkich dóbr, które on ze sobą niesie - wraz z rozwiniętą działalnością reklamową pojawiły się w reklamie pewne patologie, wprowadzające w błąd odbiorców produktów wolnego rynku, a także wyrażające się nieuczciwością i brakiem etyki wobec innych producentów towarów i produktów o podobnych walorach użytkowych.

Dobrze się stało, że rząd z taką inicjatywą wystąpił. Mam nadzieję, że ta nowelizacja, przedstawiona nam przez Sejm, a wcześniej przez rząd, ucywilizuje niewłaściwą grę w reklamie na rynku, wprowadzając w to wszystko generalną zasadę dobrego obyczaju - powiedział senator T. Kopacz.

Senator sprawozdawca poinformował ponadto, że komisja jednomyślnie postanowiła zaproponować Izbie wprowadzenie czterech poprawek do ustawy. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

I tak, w art. 16 zezwala się na stosowanie reklamy porównawczej (dotychczas takiej możliwości nie było) jedynie w wypadku, gdy nie jest ona sprzeczna z dobrymi obyczajami. Jednocześnie wyraźnie określa się, kiedy taka reklama nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.

W art. 21 ust. 1 oraz w art. 27 ust. 2 wzmacnia się pozycję prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz powiatowych i miejskich rzeczników konsumentów poprzez wprowadzenie zasady, że ściganie przestępstw przewidzianych w ustawie może być podjęte na żądanie prezesa urzędu lub powiatowego czy miejskiego rzecznika konsumentów.

Ponadto, w celu zwiększenia możliwości przeciwdziałania dezinformacji w reklamie, w ustawie o radiofonii i telewizji po art. 20 dodaje się artykuł 20a, zgodnie z którym na pisemny wniosek prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nadawca zobowiązany jest ujawnić dane zleceniodawcy reklamy oraz wydać zapis programu.

Aby dać czas na zastosowanie się do tych wymogów prawnych, wprowadza się art. 3, który mówi, że ustawa ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Senator J. Sauk poinformował, że Komisja Kultury i Środków Przekazu postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie do ustawy czterech poprawek, jednobrzmiących z poprawkami zaproponowanymi przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyły komisje Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Kultury i Środków Przekazu. Połączone komisje rekomendowały Izbie przyjęcie 8 spośród 13 zgłoszonych ogółem poprawek.

W uzasadnieniu powziętej uchwały zaznaczono, że Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm 21 października 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, zadecydował o wprowadzeniu do niej 8 poprawek.

Przyjmując tę poprawkę, Senat zmierzał jednak przede wszystkim do uznania reklamy porównawczej za dopuszczalną, nawet gdy jedyną cechą różnicującą towary lub usługi będzie cena.

Z uregulowania przyjętego przez Sejm wynikał obowiązek wskazywania, oprócz porównania cenowego, co najmniej jednej dodatkowej cechy reklamowanego towaru lub usługi.

W poprawce czwartej Senat uzupełnił przepis art. 16 ust. 3 pkt 4 zgodnie z treścią dyrektywy Rady dodając, że reklama porównawcza nie może powodować pomyłek pomiędzy towarami lub usługami podmiotu reklamującego i jego konkurenta.

Senat w poprawce szóstej uznał za wskazane zawężenie celów, na jakie może być przeznaczona nawiązka orzeczona w procesie o czyn nieuczciwej konkurencji do związanych ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.

Pozostałe poprawki mają na celu doprecyzowanie przepisów ustawy i zmierzają do zapewnienia jej poprawności legislacyjnej.

Uznano jednak, podobnie jak w Sejmie, że nowelizacja ma charakter czasowy, gdyż W Sejmie toczą się prace nad nowym spółdzielczym prawem mieszkaniowym. Taka przebudowa układu przepisów byłaby więc niecelowa, tym bardziej że z tymi przepisami związane jest już orzecznictwo sądowe. Dodatkowe zmiany mogłyby więc skomplikować, utrudnić korzystanie z tego orzecznictwa przez praktyków.

Senator W. Chrzanowski wskazał ponadto, że omawiana nowelizacja prawa spółdzielczego dotyczy również lokatorskiego prawa do lokalu. Sejm uznał, że należy poczynić pewne kroki w kierunku wzmocnienia uprawnień tych, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Chodzi o sytuację, gdy prawo to przysługiwało obojgu małżonkom, a na skutek ustania małżeństwa za życia małżonków, na skutek rozwodu, unieważnienia małżeństwa, czy też w następstwie śmierci jednego z małżonków, przypada ono drugiemu małżonkowi.

Za wprowadzeniem tego przepisu opowiadali się praktycy podczas debaty nad ustawą w Sejmie. Ich zdaniem, brak takiego stwierdzenia wprost w przepisie wprowadzającym w ten temat wywołuje wahania w orzecznictwie sądowym, gdyż jest tam przepis, który równocześnie mówi o roszczeniu o zwrot wkładu, ale w nieco innych sytuacjach.

Senator sprawozdawca w imieniu komisji wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Pierwsza wynikła z niezbędnego wymogu dostosowania nowelizowanej ustawy do rygorów ustawy o ochronie danych osobowych, która weszła w życie 29 sierpnia 1997 r. Dodanie art. 31a i 37a spełnia zadość tym wymogom.

Art. 31 sankcjonuje potrzebę usytuowania we wniosku o odznaczenie informacji o niekaralności osoby, której wniosek dotyczy.

Senator Z. Piwoński pokreślił, że zarówno w postępowaniu legislacyjnym Sejmu, jak i w Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej omawiana nowelizacja zyskała pełne poparcie.

Senator sprawozdawca w mieniu komisji zwrócił się o przyjęcie rozpatrywanej nowelizacji bez poprawek.

Poprawkę do ustawy zgłosił natomiast senator Piotr J.Ł. Andrzejewski podczas dyskusji.

Przedstawione wnioski rozpatrzyła Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podczas przerwy w obradach. Komisja poparła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu zaakceptował ten wniosek i 83 głosami, przy 2 przeciw i 2 wstrzymujących się, podjął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej nowelizacji bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 61. posiedzeniu, 21 października br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 22 października br., zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Senator przedstawiła i omówiła proponowane poprawki.

Trzeba przyznać, że mnożą nam się te instytucje rzeczników, a akurat w kontekście praw dziecka tradycja, sens, biologia i psychologia mówią, że prawdziwym rzecznikiem powinna być miłość rodziców. Ustawa jednak jest i zajęliśmy się nią. Chodziło o zlikwidowanie tego, co byłoby tylko decorum, i zespolenie tej ustawy z funkcjonowaniem rzecznika praw obywatelskich - powiedział senator K. Piesiewicz.

Senator poinformował, że komisja postanowiła wnieść do ustawy 17 poprawek o charakterze formalnym. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Poprawki do ustawy zgłosili także senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie przedstawione poprawki rozpatrzyły podczas przerwy w obradach komisje Rodziny i Polityki Społecznej oraz Praw Człowieka i Praworządności. Połączone komisje rekomendowały Izbie przyjęcie 19 spośród 21 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu najpierw przeprowadzono głosowanie nad poszczególnymi poprawkami, a następnie nad całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami.

W wyniku tego głosowania Izba - 86 głosami, przy 3 wstrzymujących się - powzięła uchwałę w sprawie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka:

1) w art. 3 w ust. 2 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
"2a) prawa do godziwych warunków socjalnych,";

3) w art. 4 w ust. 1 wyrazy "Marszałka Sejmu albo grupy co najmniej 35 posłów" zastępuje się wyrazami "Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów";

5) w art. 6 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

6) w art. 8 w ust. 1 w zdaniu wstępnym po wyrazie "Sejm" dodaje się wyrazy ", za zgodą Senatu,";

7) w art. 8 w ust. 1 w pkt 2 po wyrazach "utraty sił," dodaje się wyrazy "stwierdzonych orzeczeniem lekarskim,";

8) w art. 8 w ust. 2 wyrazy "Marszałka Sejmu albo grupy co najmniej 35 posłów" zastępuje się wyrazami "Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów";

9) w art. 8 po ust. 2 dodaje się ust. 3 - 4 w brzmieniu:

11) w art. 10 w pkt 1 po wyrazach "akt i dokumentów" dodaje się wyrazy ", w tym zawierających dane osobowe";

12) w art. 10 w pkt 2 po wyrazie "organów" dodaje się wyrazy ", w tym Rzecznika Praw Obywatelskich";

13) w art. 10 w pkt 2 przecinek na końcu zastępuje się kropką i skreśla się pkt 3;

14) w art. 10 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

15) w art. 11 w ust. 1 wyrazy "może przedstawiać" zastępuje się wyrazem "przedstawia";

a) w ust. 1a wyrazy "pkt 1, 2, 6, 7, 9, 10 i 13" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13",

c) w ust. 3 wyrazy "pkt 1, 2, 6, 7, 9, 10 i 13" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13".";

17) po art. 16 dodaje się art. 16a w brzmieniu:

1. w art. 1 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

3. w art. 11 w pkt 1 po wyrazie "sprawę" dodaje się wyrazy ", z zastrzeżeniem art. 11a,";

4. po art. 11 dodaje się art. 11a w brzmieniu:

W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, że ustawa z 21 października 1999 r. o Rzeczniku Praw Dziecka stanowi realizację art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ujmuje ona kompetencje Rzecznika Praw Dziecka w sposób bardziej ograniczony niż kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich. Senat podzielił przekonanie Sejmu o celowości charakteru urzędu i kompetencji Rzecznika Praw Dziecka takich, jak zostały określone w ustawie, a więc jako organu bardziej opiekuńczego niż kontrolnego i interwencyjnego (tym kierował się Senat, skreślając w art. 10 pkt 3, pozostający w sprzeczności nie tylko do art. 9, stanowiącego o działaniu Rzecznika Praw Dziecka z własnej inicjatywy, lecz także w ogóle do charakteru urzędu rzecznika przyjętego w ustawie, poprawka nr 14).

Izba wniosła kilka poprawek, które nie zmieniają merytorycznych rozwiązań ustawy, ale wprowadzają rozstrzygnięcia dotyczące wzajemnej relacji między Rzecznikiem Praw Dziecka i Rzecznikiem Praw Obywatelskich, mające na celu przesądzenie w ustawie o wzajemnej współpracy obu rzeczników (poprawka nr 13, 15 i 18). Intencją Senatu było ustawowe zagwarantowanie, z poszanowaniem przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, nie tylko możliwości zwrócenia się przez Rzecznika Praw Dziecka do Rzecznika Praw Obywatelskich (jako mającego szersze kompetencje), lecz także obligatoryjności podjęcia przez Rzecznika Praw Obywatelskich spraw skierowanych przez Rzecznika Praw Dziecka, w których ten ostatni nie ma kompetencji (niezależnie od tego, Rzecznik Praw Obywatelskich może podejmować sprawy dotyczące dzieci, z inicjatywy własnej lub innych podmiotów).

Zdaniem Senatu istotne jest, aby wyeliminować ewentualne wątpliwości, ustawowe zapewnienie możliwości korzystania przez Rzecznika Praw Dziecka z akt i dokumentów zawierających m.in. dane osobowe (poprawka nr 11). Z drugiej zaś strony należało skreślić zbędne i mogące wprowadzić w błąd powołania ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie danych osobowych, których uregulowania są i pozostają powszechnie obowiązujące, nie będąc w żadnym zakresie wyłączane przez ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka, mogłaby przy tym zachodzić obawa, iż pozostawienie art. 10 pkt 3 w brzmieniu przyjętym przez Sejm w praktyce utrudniałoby działanie Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 12).

Inne poprawki stanowią niezbędne doprecyzowanie niektórych uregulowań, jak np. wygaśnięcie kadencji Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 5), odwołanie rzecznika z powodów zdrowotnych, które powinny być stwierdzane orzeczeniem lekarskim (poprawka nr 7), wprowadzenie niezbędnych uzupełnień związanych ze stosowaniem uregulowań ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 z późn. zm.) w stosunku do pracowników Biura Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 17). Zaproponowano także, aby Rzecznik Praw Dziecka, podejmując działania przewidziane w ustawie, czynił to na podstawie informacji pochodzących od obywateli, ich organizacji lub organów samorządów (poprawka nr 10).

Wobec braku sprzeciwu przewodniczący obradom wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski stwierdził, że Senat przyjął do wiadomości informację Rzecznika Praw Obywatelskich o działalności za okres od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Po trzecie, przyjmuje się nową zasadę konstrukcji podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych, w systemie mieszanym, wyrażonej w procencie od ceny detalicznej i w kwocie na jednostkę wyrobu.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej senator M. Waszkowiak wniósł o przyjęcie ustawy wraz z zaproponowanymi poprawkami.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (Izba odrzuciła go 59 głosami, przy 24 za i 2 wstrzymujących się). Następnie poddano pod głosowanie poszczególne poprawki oraz całość projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego głosowania Izba, 58 głosami, przy 27 przeciw i 3 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym:

1) w art. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie:

"8) art. 14a otrzymuje brzmienie:

- lekkiego stopnia niepełnosprawności - do wyliczeń przyjmuje się jednokrotność najniższego wynagrodzenia,

- umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - do wyliczeń przyjmuje się dwukrotność najniższego wynagrodzenia,

- podatku akcyzowego oraz innych podatników sprzedających wyroby akcyzowe, z wyjątkiem wyrobów wymienionych w załączniku nr 6 w poz. 8, 9, 11 i 20,

2) w art. 1 pkt 11 otrzymuje brzmienie:

4) w art. 1 w pkt 18 w lit. a) wyrazy "stawka procentowa wynosi 25%" zastępuje się wyrazami "stawka procentowa wynosi 30%";

Senat postanowił także skreślić dodany ust. 1a w art. 18 ustawy nowelizowanej, który wprowadzał 3-procentową stawkę podatku na nie przetworzoną żywność importowaną. Przyjmując tę poprawkę, Senat stanął na stanowisku, iż wszystkie podmioty wykonujące czynności dotyczące tych, zwolnionych od podatku towarów, powinny być traktowane w sposób identyczny. Ponadto przyjmując to stanowisko, Senat miał na względzie niezgodność tego rozwiązania z Traktatem o ustanowieniu Wspólnot Europejskich i Układem Europejskim.

Pozostałe poprawki mają charakter porządkujący i uzupełniają oczywiste przeoczenia w ustawie.

Senator sprawozdawca, omawiając nowelizację, podkreślił, że ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw proponuje utrzymanie w roku 2000 trzech stawek w skali podatkowej przy jednoczesnym obniżeniu dotychczasowych stawek 30% i 40% odpowiednio do 29% i 36%. W roku 2001 ustawa proponuje dalsze obniżenie, odpowiednio do 28% i 35%. Bez zmiany pozostałaby w tych latach najniższa stawka opodatkowania - 19%. Jednocześnie proponuje się utrzymanie dotychczasowych zasad waloryzacji przedziałów w skali podatkowej i kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali.

Od roku 2002 ustawa proponuje przyjęcie, zamiast obowiązujących dotychczas trzech stawek podatkowych, dwóch stawek, odpowiednio 18% i 28%, przy utrzymaniu dotychczasowych zasad waloryzacji skali podatkowej. Ustalenie górnej stawki podatku w roku 2002 na poziomie 28% podyktowane jest zamiarem zbliżenia obciążeń podatkowych dochodów osób fizycznych i obciążeń podatkowych dochodów osób prawnych.

W ustawie proponuje się likwidację ulg z tytułu budowy budynków mieszkalnych z przeznaczeniem znajdujących się w nich lokali mieszkalnych na wynajem. Proponuje się także likwidację ulg z tytułu wydatków na własne cele mieszkaniowe podatnika, z tym że ci, którzy przed dniem 1 stycznia 2000 r. nabyli prawo do tych odliczeń, mogliby odliczać wydatki poniesione na te cele do końca 2002 r., przy czym w wypadku odliczeń wypłat z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej okres ten wydłużono do upływu, określonego przed dniem 1 stycznia 2000 r., terminu systematycznego oszczędzania wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy.

Projekt przewiduje także utrzymanie dotychczasowych zasad waloryzacji kwot przyznanych wcześniej limitów ulg. Proponowana likwidacja inwestycyjnych ulg mieszkaniowych powiązana jest równocześnie z pozapodatkowym programem wspierania budownictwa mieszkaniowego, który będzie przedstawiony w budżecie na rok przyszły. Jednak ulga na remont i modernizację budynku lub lokalu mieszkalnego pozostałaby w dotychczasowym kształcie.

W ustawie proponuje się ponadto wprowadzenie nowej ulgi o charakterze prorodzinnym, polegającej na dodatkowym odliczeniu od podatku dochodowego odpowiedniej części kwoty zmniejszającej podatek. Projekt zakłada, że z ulgi tej mogliby korzystać tylko ci podatnicy, których dochody mieszczą się w pierwszym przedziale skali podatkowej i którzy wychowują dzieci małoletnie oraz dzieci, bez względu na ich wiek, na które zgodnie z odrębnymi przepisami pobierany byłby zasiłek pielęgnacyjny. Takie ulgi przysługiwałyby także na dzieci pełnoletnie do ukończenia dwudziestego piątego roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w odpowiednich przepisach o systemie oświatowym oraz o systemie szkolnictwa wyższego.

Proponuje się także, aby ulga ta w roku 2000 wynosiła 1/3 kwoty zmniejszającej podatek na drugie dziecko w rodzinie i 1/2 tej kwoty na trzecie i każde następne dziecko. Proponuje się również, aby od roku 2001 ulga ta wynosiła: 1/3 kwoty zmniejszającej podatek na drugie dziecko, 1/2 tej kwoty - na trzecie, 3/3 kwoty - na czwarte oraz całą kwotę zmniejszającą podatek na piąte i każde następne dziecko w rodzinie. Ulga ta może być realizowana w trakcie roku podatkowego przy poborze zaliczek na poczet podatku dochodowego przez płatników.

Jak wskazał senator sprawozdawca, modyfikacji ulega także sposób odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń otrzymywanych przez osoby zatrudnione w zakładach pracy chronionej oraz zakładach aktywności zawodowej. Obecnie kwoty tych zaliczek są przekazywane w 10% na Państwowy Fundusz Rehabilitacyjny Osób Niepełnosprawnych, a w 90% na zakładowy funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Proponuje się utrzymanie tej zasady wyłącznie w odniesieniu do zaliczek obliczanych od wynagrodzeń mieszczących się w pierwszym przedziale skali podatkowej. Zaliczki od wynagrodzeń przekraczających górną granicę tego przedziału będą przekazywane do właściwych urzędów skarbowych.

W zakresie dochodów z działalności gospodarczej w projekcie proponuje się przede wszystkich likwidację ulgi inwestycyjnej, z zachowaniem nabytych praw. Z ulgi będą mogli korzystać ci podatnicy, którzy od 1stycznia 2000 r. nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2002 r. poniosą wydatki inwestycyjne na kontynuację inwestycji rozpoczętej przed 1 stycznia 2000 r. objętej ulgą inwestycyjną.

Jak stwierdził senator K. Kleina, wprowadzając powszechne ulgi inwestycyjne dla podatników prowadzących działalność gospodarczą, zakładano, iż pozwolą one na stworzenie dodatkowych miejsc pracy, że przyspieszą wzrost gospodarczy. W trakcie realizacji inwestycji podatnicy mogli wówczas uzyskać zwrot całości lub części poniesionych wydatków i przeznaczyć je na kolejne inwestycje. Niestety, te ulgi inwestycyjne nie wpłynęły na rozwój działalności gospodarczej, a w szczególności na rozwój małych i średnich firm. Nie spowodowały one zakładanego wzrostu wpływów budżetowych poprzez tworzenie nowych miejsc pracy, zwiększenie potencjału wytwórczego, wzrost postępu technicznego. A więc efekt tych ulg był mniejszy niż oczekiwano.

W ustawie złagodzono warunki konieczne do korzystania z ulg inwestycyjnych, dopuszczając możliwość korzystania z ulg w wypadkach, gdy zaległości podatkowe przekroczą 3% należnego podatku, a podatnik sam dokona korekty i wypłaci różnicę podatku z odsetkami lub w terminie czternastu dni po otrzymaniu decyzji organu pierwszej instancji określającej zobowiązanie podatkowe ureguluje zaległości wraz z zależnymi odsetkami. Liberalizacja zasad amortyzacji podatkowej doprowadziła do przeniesienia przepisów dotyczących amortyzacji z rozporządzenia ministra finansów do ustawy.

W ustawie nastąpiło także wydłużenie okresu rozliczenia strat poniesionych w roku podatkowym z trzech do pięciu lat oraz zwiększenie limitu odliczeń od 1/2 kwoty straty w roku podatkowym. Wydaje sie, że ta zmiana poprawi sytuację podatnika prowadzącego działalność gospodarczą oraz złagodzi restrykcyjne przepisy, które równocześnie będą chroniły dochody budżetu państwa.

Ustawa proponuje także ograniczenie możliwości wspólnego opodatkowania małżonków i preferencyjnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci. Z takiego sposobu opodatkowania nie mogliby skorzystać małżonkowie oraz osoby samotnie wychowujące dzieci, jeżeli współmałżonek lub dziecko uzyskałoby przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencyjnych i karty podatkowej.

Ponadto ujednolicono terminy odprowadzenia przez płatników zaliczek na podatek dochodowy oraz określono jednolitą właściwość miejscową urzędów skarbowych. Od roku 2000 zaliczki na podatek przekazywane będą przez płatników do urzędów skarbowych właściwych ze względu na siedzibę płatnika do dwudziestego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano dochody. Wprowadzono także regulacje określające zasady ustalania dochodu powstałego w wyniku łączenia spółek oraz moment opodatkowania tego dochodu. Ponadto w projekcie proponuje się zmiany o charakterze porządkowym.

Ubytek dochodu z tytułu obniżenia podatków, które zaproponowano w ustawie, wynosiłby około 840 milionów zł. Wprowadzone ulgi prorodzinne na drugie, trzecie i każde następne dziecko dałyby kwotę 507 milionów zł. Razem ubytki w budżecie państwa na rok 2000 wyniosłyby ponad 1 miliard 300 milionów zł. Nastąpi jednak także wzrost dochodów - z tytułu zniesienia ulg mieszkaniowych, odliczeń rent i trwałych ciężarów, ulg inwestycyjnych, wspólnego opodatkowania, likwidacji ulg dla pracowników zatrudniających osoby niepełnosprawne. Wzrost ten wynosiłby łącznie 1 miliard 200 milionów zł. A więc saldo wyniosłoby około minus 200-120 milionów zł. Te zmiany będą się pogłębiały w latach następnych, gdy będzie następowało przewidziane w ustawie obniżenie podatków.

Wobec nieprzyjęcia wniosku o odrzucenie ustawy przegłosowano poszczególne poprawki, a następnie 59 głosami, przy 25 przeciw i 3 wstrzymujących się - powzięto uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Uchwała

Senat wniósł poprawki mające na celu przeniesienie załącznika zawierającego wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych z ustawy nowelizującej do ustawy nowelizowanej, tj. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dodawane do ustawy przepisy dotyczące odpisów amortyzacyjnych odwołują się bowiem do załącznika do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie do załącznika do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej o uchwalonej przez Sejm 18 listopada br. ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przedstawił senator Adam Glapiński. Jak stwierdził, główne cele nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są następujące.

Drugim celem nowelizacji jest likwidacja ulg inwestycyjnych i wprowadzenie w to miejsce nowych, korzystniejszych dla przedsiębiorców zasad amortyzacji. Te zasady amortyzacji, skądinąd bardzo kosztowne dla budżetu, są tak skonstruowane, że w sposób zdecydowany zachęcają do przyspieszonego odnawiania parku maszynowego i do inwestycji. To także odnowi zasób produkcyjny posiadany przez polskie przedsiębiorstwa, poprawi ich jakość i konkurencyjność.

Trzecim celem nowelizacji jest likwidacja zwolnień podmiotowych od podatku dochodowego dla zakładów pracy chronionej. Dotychczasowy system prowadził bowiem do daleko idących, na wielką skalę nadużyć. Był on nieskuteczny, jeśli chodzi o wspieranie pracy osób niepełnosprawnych i tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Ta propozycja zmierza do tego, aby przepisy dotyczące działań prowadzących w tym kierunku nie znajdowały się w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Senator sprawozdawca poinformował, że w Sejmie jest przygotowywana propozycja innego ustawowego uregulowania tej kwestii, czyli uregulowania tego w ustawie o rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Jest koncepcja pozostawiania na poziomie przedsiębiorstw zaliczek od podatku dochodowego. Wszystkie te elementy razem będą bezpośrednio oddziaływać na sytuację osób niepełnosprawnych, a przy tym w mniejszym stopniu będą podatne na nadużycia, czy nawet wcale nie będą na nie podatne.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy. Izba, 60 głosami, przy 24 za i 2 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek.

Wobec odrzucenia wniosku o odrzucenie ustawy poddano pod głosowanie proponowane poprawki, a następnie całość projektu uchwały w sprawie ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Senat, 59 głosami, przy 25 przeciw i 3 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:

Uchwała

Przyjmując poprawkę do dodawanego pkt 63 w ust. 1 w art. 16 ustawy nowelizowanej, umożliwiającą dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od oddanych do nieodpłatnego używania nieruchomości, Senat postanowił zachować obecne, obowiązujące na podstawie rozporządzenia ministra finansów, zasady odliczania odpisów amortyzacyjnych.

Ponadto Senat uznał za konieczną zmianę umiejscowienia załącznika do ustawy. Dodawane do ustawy przepisy dotyczące przepisów amortyzacyjnych odwołują się bowiem do załącznika do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a nie do załącznika do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment