Rola izb wyższych parlamentów narodowych w procesie integracji europejskiej i w Unii Europejskiej

(Odpowiedzi na pytania)

 

  1. Wraz z akcesją Słowenii do Unii Europejskiej (określanej poniżej jako "UE"), niektóre spośród jej suwerennych uprawnień zostały przeniesione na rzecz instytucji UE. W związku z powyższym, Słowenia przyjęła w 2003 roku odpowiednie zmiany w konstytucji, mające na celu ułatwienie przeniesienia części spośród przysługujących jej suwerennych praw na rzecz instytucji międzynarodowych, utworzonych zgodnie z zasadami poszanowania praw człowieka, wolności podstawowych, demokracji oraz rządów prawa. Artykuł 3 a Konstytucji Republiki Słowenii (nazywanej poniżej "konstytucją") regulujący powyższe kwestie, przewiduje potrzebę ostatecznego określenia właściwej formy współpracy pomiędzy rządem i Zgromadzeniem Narodowym w sprawach europejskich. Wymieniony wyżej konstytucyjny wymóg spełniony został poprzez przyjęcie Ustawy o współpracy pomiędzy Zgromadzeniem Narodowym a rządem w obszarze spraw europejskich. Niemniej jednak, powyższa ustawa określa wyłącznie role rządu i Zgromadzenia Narodowego, nie regulując roli Rady Narodowej. Konstytucja przewiduje, iż Rada Narodowa wyraża swą opinię na temat wszelkich spraw znajdujących się w sferze kompetencji Zgromadzenia Narodowego.
    W konsekwencji, ich wzajemne stosunki określone zostały w regulaminie Zgromadzenia Narodowego. Przedstawiciel Rady Narodowej jest zapraszany na sesje obydwu ciał roboczych Zgromadzenia Narodowego w zakresie spraw europejskich, będąc j
    ednocześnie uprawnionym do przedstawiania opinii Rady Narodowej. Jeżeli powyższa opinia nie zostanie przedstawiona w odpowiednim czasie, należy przyjąć, że Rada aprobuje stanowisko zaproponowane przez rząd.
    Prace Rady Narodowej są przedmiotem regulacji Ust
    awy o Radzie Narodowej oraz jej regulaminu. W najbliższym czasie nie przewiduje się zmian dotyczących prac Rady Narodowej w zakresie spraw europejskich. Sprawami z zakresu UE powinna zajmować się głównie Komisja Stosunków Międzynarodowych oraz Komisja do Spraw Europejskich we współpracy z komisją zajmującą się daną dziedziną. Funkcja członka Rady Narodowej nie ma charakteru zawodowego, dlatego też realistycznym nie wydaje się oczekiwanie, iż Rada Narodowa zajmie się wszystkimi sprawami w których przysługuje jej prawo wyrażania opinii.
  2. Uprawnienia Rady Narodowej określone zostały w konstytucji, która stanowi, iż Rada Narodowa przekazuje Zgromadzeniu Narodowemu opinię we wszystkich sprawach znajdujących się w zakresie kompetencji Zgromadzenia Narodowego. Zasady współpracy pomiędzy Zgromadzeniem Narodowym i Radą Narodową po akcesji Słowenii do UE zostały bardziej szczegółowo określone w regulaminie Rady Narodowej, który stanowi, iż Zgromadzenie Narodowe przedkłada Radzie Narodowej wszelkie sprawy z zakresu UE, przekazane mu uprzednio przez Rząd. Sprawami UE zajmować się będą dwie komisje Zgromadzenia Narodowego. Komisja do Spraw Europejskich będzie kompetentna w zakresie spraw pierwszego i trzeciego filara UE, podczas gdy Komisja Spraw Zagranicznych będzie odpowiadać za sprawy zagraniczne i sprawy z zakresu polityki bezpieczeństwa. Przedstawiciel Rady Narodowej będzie zapraszany na sesje wymienionych wyżej komisji celem przedstawienia opinii Rady Narodowej. Ustawodawstwo nie przewiduje w tym zakresie podziału uprawnień pomiędzy izbami, niemniej jednak, w praktyce, Rada Narodowa może się skoncentrować na tych zagadnieniach dotyczących UE, które uzna za bardziej istotne z punktu widzenia swojego składu (Rada Narodowa jest przedstawicielem społecznych, gospodarczych, zawodowych i lokalnych grup interesu).
  3. Wraz z akcesją Słowenii do UE, rząd uzyskał większe kompetencje legislacyjne. Żaden spośród artykułów Słoweńskiej Konstytucji nie definiuje relacji pomiędzy Radą Narodową a rządem, niemniej jednak, należy zaznaczyć, iż nasza dotychczasowa współpraca przebiegała bardzo pomyślnie. Rząd lub właściwe ministerstwo zawsze wysyłał swych przedstawicieli na sesje Rady Narodowej i jej komisji, podczas których przedstawiali oni stanowisko w sprawie kwestii będących przedmiotem dyskusji oraz regularnie odpowiadali na pytania stawiane przez członków Rady Narodowej. Powyższa praktyka zostanie również przyjęta w sprawach UE. Zamierzamy kontynuować praktykę zapraszania przedstawicieli rządu na nasze sesje, jako że umożliwia ona otrzymywanie z pierwszej ręki informacji na temat decyzji rządu, umożliwiając jednocześnie przedstawicielom rządu wysłuchanie opinii Rady Narodowej lub jednej z jej komisji. W powyższy sposób Rada Narodowa przedstawia swe opinie rządowi, jak również próbuje wywrzeć wpływ na jego decyzje. W interesie rządu leży wpływanie nie tylko na kształt opinii Zgromadzenia Narodowego, ale również na opinie wyrażane przez Radę Narodową. Rząd zdaje sobie sprawę z wagi decyzji podejmowanych przez Radę Narodową, dlatego też aktywnie uczestniczy w jej pracach.
  4. W przeciwieństwie do Zgromadzenia Narodowego, Rada Narodowa nie ma przedstawicieli w Parlamencie Europejskim. Z powodu specyfiki swego składu, którego nie można porównać ze składem żadnej spośród instytucji UE, Rada Narodowa nie współpracuje bezpośrednio z UE. Niemniej jednak, uczestniczy we wszystkich spotkaniach COSAC (Konferencja Wspólnoty i Spraw Europejskich), sesjach Komisji do Spraw Równych Szans Parlamentu Europejskiego oraz innych spotkaniach i konferencjach.
  5. Konstytucja i regulamin Zgromadzenia Narodowego przewidują udział Rady Narodowej w sprawach związanych z zagadnieniami UE. Konstytucja uprawnia Radę Narodową do wyrażania opinii we wszystkich sprawach należących do kompetencji Zgromadzenia Narodowego, w tym również spraw UE. Regulamin upoważnia Radę Narodową do uczestnictwa w komisjach Zgromadzenia Narodowego, zajmujących się sprawami UE. Obecnie uprawnieni jesteśmy do współpracy ze wszystkimi spośród jej pozostałych ciał roboczych.

Akcesja Słowenii do Unii Europejskiej wywrze wpływ na prace Rady Narodowej, jednakże, przeprowadzenie reformy funkcjonowania Rady Narodowej, jej komisji nie będzie konieczne. W momencie otrzymania do rozpatrzenia przez Radę Narodową zagadnienia dotyczącego Unii Europejskiej zostanie ono przyporządkowane właściwej komisji, która wyrazi opinię, a następnie przedłoży ją ciału roboczemu Zgromadzenia Narodowego. W przypadku rozpatrywania spraw wysokiej wagi, Przewodniczący Rady Narodowej zwołuje zwyczajną lub nadzwyczajną sesję (w zależności od czasu jaki pozostaje do dyspozycji Radzie Narodowej na przedstawienie opinii). Kluczową rolę w sprawach UE odgrywa Komisja Stosunków Europejskich i Komisja do Spraw Europejskich, jak również Kolegium Rady Narodowej będące ciałem doradczym Przewodniczącego Rady Narodowej.

Rada Narodowa jest reprezentantem społecznych, gospodarczych, zawodowych i lokalnych interesów. W jej skład wchodzą przedstawiciele 5 grup interesów: pracowników, pracodawców, rolników, rzemieślników oraz pracowników zawodów niezależnych, osób świadczących działalność o charakterze niekomercyjnym i reprezentujących interesy lokalne. Funkcja członka Rady Narodowej nie ma charakteru zawodowego. Członkowie Rady Narodowej pełnią swe funkcje jako działalność dodatkową poza zawodem wykonywanym przed momentem wyboru do Rady Narodowej. Słoweńska Rada Narodowa wraz ze swym składem oraz sposobem funkcjonowania stanowi unikatowe rozwiązanie wśród izb wyższych państw członkowskich UE. Dlatego też, w zakresie spraw europejskich nie możemy powielać przykładów rozwiązań przyjętych przez inne państwa członkowskie UE. Ze względu na naszą specyfikę jesteśmy silnie przywiązani do idei społeczeństwa obywatelskiego i wierzymy, że nasza współpraca z Unią Europejską będzie możliwa także w tym aspekcie. Dotychczas organizowaliśmy szereg konferencji międzynarodowych oraz spotkań, w których uczestniczyli przedstawiciele państw członkowskich UE. W przyszłości zamierzamy również zapraszać przedstawicieli Unii Europejskiej do uczestnictwa w tego typu wydarzeniach, przyczyniając się w ten sposób do kształtowania reguł europejskich w tych dziedzinach.