Warszawa, dnia 21 kwietnia 2005 r.

KANCELARIA SENATU

BIURO LEGISLACYJNE

(druk senacki nr 929)

Opiniowana ustawa ma na celu uregulowanie dwóch kwestii: 1) zasad funkcjonowania i trybu wyłaniania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, której status dotychczas określony był w rozporządzeniu Rady Ministrów, wydanym na podstawie art. 13 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 z późn. zm.), 2) zasad i trybu wyznaczania kandydatów na przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej.

Regulując zasady funkcjonowania Komisji Wspólnej, w ustawie określono zadania Komisji, jej strukturę organizacyjną oraz tryb pracy, które są zasadniczo zbieżne z rozwiązaniami przyjętymi w przywołanym rozporządzeniu. Ponadto ustawa wskazuje sposób podejmowania decyzji przez Komisję Wspólną oraz określa zasady kształtowania składu tej Komisji.

W zakresie drugiego elementu wyznaczającego materię ustawy, wskazano wyłącznie podmioty uprawnione do zgłaszania kandydatów na członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej i kandydatów na zastępców tych członków, przesądzając o liczbie kandydatów, którą ma prawo wyznaczyć każda z ogólnopolskich organizacji, reprezentująca określony szczebel samorządu terytorialnego oraz określono, jakie osoby mogą być przedstawicielami Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów.

1. W art. 3 ustawa określa zamknięty katalog zadań Komisji Wspólnej. Należy jednak zauważyć, iż znaczna ilość innych zadań tej Komisji (co również podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy) wynika z uregulowań odrębnych ustaw, np. wskazywanie kandydatów na członków Rady Narodowego Funduszu Zdrowia (art. 99 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), rekomendowanie przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego do udziału w pracach Rady Pomocy Społecznej (art. 125 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej), zgłaszanie członków do Rady Działalności Pożytku Publicznego (art. 36 ust. 2 pkt 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Biorąc pod uwagę, iż przepis prawny powinien udzielać adresatowi pełnej informacji w kwestii, którą reguluje, zasadne jest umieszczenie w art. 3 informacji o wykonywaniu przez Komisję innych zadań, niż bezpośrednio wskazane w tym przepisie.

2. Wątpliwości interpretacyjne budzi art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy. Wydaje się, iż istota reprezentatywności sformułowana w art. 5 i 6, w celu wyłonienia organizacji ogólnopolskich mających prawo wyznaczania kandydatów do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, opiera się na tym, iż każda ogólnopolska organizacja ma reprezentować tylko jeden szczebel samorządu terytorialnego, a w przypadku samorządu gminnego - jedną z kategorii tego samorządu określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jeżeli dwie lub więcej organizacji spełniają ten warunek, decydujące znaczenie dla uznania za reprezentatywną, ma liczba członków każdej z organizacji. W świetle powyższych ustaleń, wydaje się, iż przesłanka wymieniona w art. 5 ust. 2 pkt 1, stanowiąca, iż ogólnopolskie organizacje jednostek samorządu terytorialnego powinny reprezentować jednostki funkcjonujące na poszczególnych stopniach podziału terytorialnego państwa, wprowadza w błąd. Wynika z niej bowiem, iż spełnia wymogi ustawowe organizacja reprezentująca różne szczeble samorządu terytorialnego. Ponadto przepis ten nie uwzględnia faktu, że w zakresie reprezentacji samorządu gminnego organizacja powinna reprezentować daną kategorię tego samorządu (gminy powyżej 300 tys. mieszkańców albo gminy posiadające status miasta, itd.).

3. W art. 6 ust. 4 zawarta została delegacja do określenia w rozporządzeniu, wydanym przez Radę Ministrów, organizacji uprawnionych do wyznaczania przedstawicieli w Komisji Wspólnej. Biorąc pod uwagę, iż wszystkie przesłanki materialne uznania organizacji za uprawnioną do wyznaczania przedstawicieli tej Komisji określa ustawa (art. 5 i 6), zaś zadaniem Rady Ministrów jest potwierdzenie, iż określone organizacje posiadają wspomniane uprawnienia, należy rozważyć, czy wydawanie aktu wykonawczego w tej sprawie jest konieczne. Ustawa nie przyznaje Radzie Ministrów kompetencji w zakresie określenia dodatkowych norm prawnych kształtujących sposób wyłaniania organizacji ogólnopolskich, a jedynie zobowiązuje do podania do publicznej wiadomości faktu ustalenia, które z organizacji spełniają wymogi ustawowe w zakresie reprezentatywności. Dla dokonania tej czynności wystarczająca jest forma obwieszczenia.

4. Ustawa nie określa terminu, w jakim uprawnione ogólnopolskie organizacje jednostek samorządu terytorialnego wyznaczają swoich przedstawicieli do Komisji Wspólnej. Dodanie takiego przepisu wydaje się być konieczne, aby Komisja Wspólna, w nowym składzie, mogła rozpocząć wykonywanie swoich obowiązków bez zbędnej zwłoki. Ustawa powinna również wskazywać ostateczny termin składania wniosków o uznanie za organizacje uprawnione do wyznaczania przedstawicieli Komisji Wspólnej, tak aby możliwe było rozpatrzenie tych wniosków przez Radę Ministrów w terminie wskazanym w art. 6 ust. 2.

5. W związku z treścią art. 8 ust. 2 i 3, należy zauważyć, iż przepis nie określa, w jakim terminie ma być przedstawione stanowisko każdej ze stron Komisji Wspólnej (w razie nieuzgodnienia wspólnej opinii) do projektu aktu normatywnego lub innego dokumentu rządowego przedstawionego do zaopiniowania Komisji, zgodnie z art. 8 ust. 1. Przepis art. 8 ust. 3 odsyła bowiem do terminu określonego w art. 7 ust. 3 tylko w zakresie opinii Komisji, a nie w zakresie stanowisk każdej ze stron tej Komisji.

1) w art. 3 w pkt 3 skreśla się wyraz "stanu";

2) w art. 8 w ust. 2 po wyrazie "stanowisko" dodaje się wyrazy "każdej ze".