Opinia do ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, dnia 22 marca 2005 r.

KANCELARIA SENATU

BIURO LEGISLACYJNE

Opinia do ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw

W dniu 11 marca 2005 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta, oparta na projekcie rządowym, wprowadza zmiany do ustawy o Straży Granicznej oraz do 16 innych ustaw.

Celem tych zmian jest usprawnienie działań Straży Granicznej, dostosowanie prawa krajowego do standardów prawa wspólnotowego w zakresie Układu z Schengen oraz dostosowanie uprawnień funkcjonariuszy Straży Granicznej do nowych zadań. Ustawa wprowadza także przepisy regulujące zasady użycia kontyngentów Straży Granicznej za granicą.

Ustawa w szczególności:

upraszcza strukturę organizacyjną Straży Granicznej poprzez utworzenie w miejsce granicznych placówek kontrolnych oraz strażnic jedną kategorię jednostek nazwanych placówkami Straży Granicznej,

rozszerza katalog przestępstw, przy zwalczaniu których funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli stosować metodę tzw. zakupu kontrolowanego,

rozciąga prawo korzystania przez funkcjonariuszy z przysługujących im uprawnień na terytorium całego kraju (nie tylko w strefie przygranicznej),

wprowadza szereg zabezpieczeń mających na celu zapobieganie zjawisku korupcji w szeregach funkcjonariuszy Straży Granicznej,

do środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy dodaje pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej,

reguluje zasady opróżniania przez funkcjonariuszy lokali mieszkalnych, o których mowa w art. 94 ust. 1 ustawy (nowelizowanej),

wprowadza uprawnienie do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany czas wolny od służby w przypadku zwolnienia ze służby,

w nowym rozdziale 14a reguluje zasady użycia kontyngentu Straży Granicznej do realizacji zadań poza granicami państwa,

powierza wojewodom obowiązek utrzymania przejść granicznych.

Istotną zmianą jest dodanie w ustawie do katalogu ustawowych zadań Straży Granicznej obowiązku przeprowadzania kontroli bezpieczeństwa w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach transportu międzynarodowego. Dotychczas zagadnienie to regulowane było jedynie przepisami ustawy Prawo lotnicze, w zakresie kontroli prowadzonej na lotniskach. Obecne zapisy umożliwiają określenie w rozporządzeniu form wykonywania tej kontroli w odniesieniu do wszelkich rodzajów przejść granicznych i różnych środków transportu.

Uwagi szczegółowe:

1) w art. 1 w pkt 7 w lit. a zawarto zmianę do art. 9f ust. 1 ustawy o Straży Granicznej. Przy istniejącej obecnie treści zdania wstępnego treść pkt 4 i 5 wymaga redakcyjnego dostosowania.

Zdanie wstępne art. 9f ust. 1 stanowi, że poniżej wskazuje się gdzie (w których ustawach) określone są przestępstwa (czyli przepisy karne) w ściganiu których można dokonywać zakupu kontrolowanego.

Tymczasem w pkt 4 zmienianego przepisu ustawodawca odniósł się do ustaw w których określone są przedmioty, wyroby lub towary, z którymi związane jest przestępstwo, w ściganiu którego można dokonywać zakupu kontrolowanego.

Tytułem przykładu: przestępstwa dotyczące np. wyrobów akcyzowych nie są regulowane przepisami o wyrobach akcyzowych lecz przepisami Kodeksu karnego skarbowego.

Propozycja poprawki:

1) w art. 1 w pkt 7 lit. a otrzymuje brzmienie:

"a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. W sprawach o przestępstwa:

określone w art. 228 i 229 Kodeksu karnego, popełnione przez funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych;

2) określone w art. 264 § 2 i 3 Kodeksu karnego;

3) określone w art. 86, 87 i art. 91 Kodeksu karnego skarbowego;

4) pozostające w związku z przemieszczaniem przez granicę państwową wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy, jak również przedmiotów określonych w przepisach o broni i amunicji, o materiałach wybuchowych oraz o przeciwdziałaniu narkomanii;

5) ścigane na mocy umów międzynarodowych

czynności operacyjno-rozpoznawcze, zmierzające do sprawdzenia uzyskanych wcześniej wiarygodnych informacji o przestępstwie oraz ustalenia sprawców i uzyskania dowodów przestępstwa, mogą polegać na dokonaniu w sposób niejawny nabycia, zbycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi, albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także przyjęciu lub wręczeniu korzyści majątkowej.",";

2) w art. 1 w pkt 12 w lit a w dodawanym ust. 1b ustawodawca wprowadza możliwość przeprowadzania w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby badań psychofizjologicznych. Niestety ustawa nie określa w jakich przypadkach i w stosunku do których kandydatów takie badania będą stosowane. Również projekt rozporządzenia wykonawczego nie reguluje tej kwestii, odsyłając do treści przepisu ustawy. Należy zatem rozważyć zapisanie w ustawie w jakich przypadkach wskazane będzie przeprowadzanie takich badań.

3) w art. 1 w pkt 18 należy wprowadzić zmianę, która uwzględni fakt, że odwołania wnosi się od decyzji o zawieszeniu a nie od zawieszenia.

Propozycja poprawki:

- w art. 1 w pkt 18, ust. 3a otrzymuje brzmienie:

"3a. Wniesienie odwołania od decyzji o zawieszeniu w czynnościach służbowych lub o jego przedłużeniu nie wstrzymuje wykonania tych decyzji.";

4) w art. 1 w pkt 28, w zmianie do art. 75 ust. 3 ustawa stosuje wyrażenie "normy należności", które nie jest jasne, ponieważ słowo "należności" odnosi się zwykle w ustawach do kwot pieniężnych;

Propozycja poprawki:

w art. 1 w pkt 28, w art. 75 w ust. 3 skreśla się wyraz "należności";

5) w art. 1 w pkt 40 w zmianie do art. 136b przełożonym dyscyplinarnym funkcjonariuszy wchodzących w skład kontyngentu został ustanowiony dowódca kontyngentu, niestety ustawa nie ustanawia organu odwoławczego właściwego dla orzeczeń wydanych przez dowódcę kontyngentu.

Propozycja poprawki:

w art. 1 pkt 40 otrzymuje brzmienie:

"40) w art. 136b:

a) w ust. 1:

- pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) komendantów oddziałów, komendantów ośrodków szkolenia oraz kierowników jednostek organizacyjnych Komendy Głównej;",

- dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

"1a) dowódcy kontyngentu Straży Granicznej wydzielonego do realizacji zadań poza granicami państwa;",

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Od orzeczenia dyscyplinarnego wydanego w pierwszej instancji przez podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 1a, odwołanie przysługuje do Komendanta Głównego Straży Granicznej.";";

6) w art. 2 w pkt 2, w art. 12 w ust. 2 po wyrazie "terytorialnego" dodaje się wyraz "państwa";

7) w art. 2 w pkt 7, w art. 17a w ust. 1 oraz w art. 26 w pkt 3 wyrazy "podpisana w Schengen" zastępuje się wyrazami "podpisanej w Schengen";

8) w art. 15 w pkt 1 wyrazy "art. 125 ust. 1 pkt 4" zastępuje się wyrazami "art. 125 ust. 1 pkt 1 i 4";

9) w art. 24 w ust. 2 wyrazy "protokołem zdawczo-odbiorczym" zastępuje się wyrazami "w formie protokołu zdawczo-odbiorczego";

10) w art. 26 zmian dostosowawczych wymagają pkt 1-3 w związku z dokonanymi zmianami numeracji przepisów wcześniejszych.

Opinię sporządziła

Beata Mandylis