1)

w tytule ustawy wyrazy "niektórych innych ustaw" zastępuje się wyrazami "ustawy - Prawo spółdzielcze";

Powyższą propozycję należy rozpatrywać łącznie z propozycją zawartą w pkt 13. Sejm nie przywrócił ostatecznie rozwiązania umożliwiającego podział spółdzielni na żądanie mniejszości, w związku z czym bezprzedmiotowa jest zawarta w art. 2 nowelizacji zmiana Kodeksu postępowania cywilnego.

2)

Sejm dostrzegł potrzebę uzupełnienia przepisów dotyczących obowiązku uiszczania opłat za używanie lokalu o normę odnoszącą ten obowiązek do osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali. Wzorem dla tej normy - w zakresie rodzajów wydatków, w których powinny uczestniczyć takie osoby - powinien być jednak przepis mówiący o obowiązkach właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni. Osoba niebedąca członkiem spółdzielni nie może bowiem uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem wszelkich nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów. Należy dodać, iż osoba taka nie korzysta z pożytków i innych przychodów z działalności gospodarczej spółdzielni, o których mowa w art. 5 ust. 2 u.s.m.

3)

w art. 1 w pkt 2:

a) w lit. b:

b) skreśla się lit. c;

W związku z tym, iż w obecnym stanie prawnym możliwa jest sytuacja, w której osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, nie jest członkiem spółdzielni albo żadna z osób, którym przysługuje wspólnie takie prawo, nie jest członkiem spółdzielni, konieczna jest także zmiana ust. 6 i 6¹ w art. 4 u.s.m. W przedstawionej propozycji uwzględniono w ust. 6 i 6² niezbędną korektę odesłania do wcześniejszych ustępów art. 4, wynikającą z faktu, iż opłat za używanie lokalu dotyczyć będzie także dodawany ust. 1¹.

4)

w art. 1:

a) w pkt 2

b) w pkt 16, w art. 17¹⁰ wyrazy "ust. 1, 2, 4 i 5" zastępuje się wyrazami "ust. 1, 1¹ i 5",

c) w pkt 19, w art. 17¹⁴ w ust. 1 w pkt 4 wyrazy "ust. 1" zastępuje się wyrazami "ust. 1 i 1¹";

Powyższa propozycja koryguje zawarte w art. 4 ust. 6³ i 7, art. 17¹⁰ i art. 17¹⁴ ust. 1 pkt 4 u.s.m. odesłania do przepisów art. 4 dotyczących opłat za używanie lokalu - z uwagi na to, iż odesłania te nie uwzględniają opłat należnych od osób niebędących członkami, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, o których mowa w dodawanym do art. 4 ust. 1¹, a w odesłaniu zawartym w art. 17¹⁰ występuje dodatkowy błąd polegający na niepotrzebnym wymienieniu ust. 2 i 4.

5)

w art. 1 w pkt 3 w lit. a, w ust. 3 zdanie trzecie otrzymuje brzmienie:

"Obowiązek świadczenia na fundusz dotyczy członków spółdzielni, właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali.";

Jeżeli obowiązek świadczenia na fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej ma obejmować osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, to powinien obejmować także właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni. Wydaje się, iż u.s.m. wymaga nie takiej zmiany, jakiej dokonał Sejm, lecz doprecyzowania, że obowiązek wpłat na fundusz remontowy dotyczy także właścicieli niebedących członkami. Przepis art. 4 ust. 2 zdanie drugie sugeruje bowiem, iż wpłaty te dotyczą wyłącznie właścicieli będących członkami. Należy zatem rozważyć przyjęcie powyższej propozycji i ewentualnie skreślenia zdania drugiego w art. 4 ust. 2.

6)

w art. 1:

a) w pkt 6 w lit. a, w ust. 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie:

b) w pkt 7 w lit. a, pkt 5 otrzymuje brzmienie:

W wyroku z dnia 29 maja 2001 r. (sygn. akt K 5/01) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności między innymi art. 46 ust. 1 u.s.m. przewidującego uprzywilejowanie członków spółdzielni przekształcających spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności, poprzez ograniczenie wpłacanej różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością wkładu mieszkaniowego do 3% wartości rynkowej lokalu. Zdaniem Trybunału "traktowanie przed 1990 r. własności spółdzielczej jako formy własności społecznej (...) oraz liczne w przeszłości formy materialnej pomocy państwa dla spółdzielczości mieszkaniowej nie dają dostatecznej podstawy do osłabienia obecnej ochrony własności przysługującej spółdzielniom mieszkaniowym. Własność spółdzielcza nie może być - zgodnie z art. 64 ust. 2 Konstytucji i wyrażoną w nim wyraźnie zasadą równej ochrony dla wszystkich - traktowana jako "gorsza" od własności przysługującej indywidualnym osobom fizycznym. Majątek spółdzielni jest przecież zgodnie z deklaracją zawartą w (skądinąd zbędnym) art. 3 prawa spółdzielczego prywatną własnością osób będących jej członkami, nie można go więc traktować tak jak majątku Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych, wobec którego (...) ustawodawcy przysługują dalej idące możliwości ingerencji. Zasada ta dotyczy również stwarzania preferencji w nabyciu własności, Państwo nie może ich tworzyć obciążając jednocześnie podmioty "niepaństwowe", których prawo własności podlega konstytucyjnej ochronie. (...) Założenie, że uzyskane zgodnie z prawem świadczenia ze strony Państwa mogą usprawiedliwiać wprowadzone w terminie późniejszym roszczenia i ograniczenia wobec majątku osób prywatnych, jest nie do pogodzenia z konstytucyjną ochroną prawa własności. W stosunkach majątkowych z podmiotami prywatnymi Państwo nie może korzystać ze szczególnych przywilejów i przedstawiać jako uzasadnienie swojej ingerencji świadczeń finansowych, których zwrotu wcześniej się skutecznie zrzekło. Stanowiłoby to naruszenie konstytucyjnej zasady równej ochrony własności i innych praw majątkowych.".

Argumenty zawarte w uzasadnieniu wspomnianego orzeczenia muszą powodować negatywną ocenę zmienianych opiniowaną nowelizacją przepisów art. 11¹ ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 u.s.m. przewidujących korzystne dla członków spółdzielni zasady rozliczeń z tytułu przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz przeniesienia własności lokalu na członka, któremu przysługuje prawo lokatorskie. Wydaje się, iż wszelkie przysługujące członkom w tych przypadkach bonifikaty powinny wynikać ze statutu spółdzielni.

W przedstawionej propozycji zmiany art. 12 ust. 1 pkt 5 u.s.m. (lit. b propozycji poprawki) pominięto odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 46¹, z tego ostatniego przepisu wynika bowiem, iż stosuje się go wprost do przeniesienia własności lokalu, do którego przysługiwało nabywcy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.

7)

w art. 1 w pkt 24, w art. 24¹ dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

Przepis umożliwiający większości właścicieli lokali w budynku lub budynkach położonych w obrębie danej nieruchomości utworzenie wspólnoty mieszkaniowej powinien, jak się wydaje, określać podstawę prawną do rozliczeń między wspólnotą a spółdzielnią.

8)

w art. 1 w pkt 25, w ust. 2 w zdaniu drugim wyrazy "z zastrzeżeniem" zastępuje się wyrazami "z wyjątkiem";

W nowelizowanym przepisie art. 27 ust. 2 zdanie drugie chodzi o niestosowanie przepisów ustawy o własności lokali o zarządzie nieruchomością wspólną, z wyjątkiem art. 18 ust. 1 oraz art. 29 ust. 1 i 1a, które stosuje się odpowiednio.

9)

Skoro w nowelizowanym przepisie art. 27 ust. 2 zastrzeżono, iż odmienną regulację zawierają art. 24¹ i art. 26, to identyczne zastrzeżenie powinno znajdować się w art. 27 w ust. 3.

10)

w art. 1:

a) w pkt 26, w art. 39 w ust. 1 skreśla się wyrazy "po uprzednim przyjęciu najemcy w poczet członków",

b) w pkt 30 w lit. b, w ust. 2 skreśla się wyrazy "i ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu",

c) w pkt 31 w zdaniu wstępnym wyrazy "ust. 2 otrzymuje" zastępuje się wyrazami "ust. 2 i 3 otrzymują" oraz po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

Nowelizowane przepisy art. 39 ust. 1 oraz art. 48 ust. 2 uzależniają od przyjęcia najemcy w poczet członków spółdzielni ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz:

- najemcy lokalu użytkowego, a także najemcy pracowni wykorzystywanej przez twórcę do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki, który poniósł w pełnym zakresie koszty budowy tego lokalu (art. 39),

- najemcy spółdzielczego lokalu mieszkalnego, który przed przejęciem przez spółdzielnię mieszkaniową był mieszkaniem zakładowym przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej (art. 48).

Rozwiązanie takie wydaje się nie do pogodzenia ze wspomnianym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 marca 2004 r. (sygn. akt 32/03) stwierdzającym niezgodność z Konstytucją między innymi tych przepisów u.s.m., które wiążą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu z członkostwem w spółdzielni mieszkaniowej (art. 17² ust. 2 i art. 17⁸ ust. 1 u.s.m.). Niepotrzebnie różnicuje ono bowiem sytuację osób, na rzecz których następuje ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, oraz osób nabywających własność lokalu.

11)

w art. 1 pkt 28 otrzymuje brzmienie:

Przepis art. 44 ust. 4 u.s.m. pozwala na obciążenie hipoteką lokali stanowiących własność osób, które nie mają żadnego zadłużenia tj. nie są dłużnikami wierzytelności, którą ta hipoteka zabezpiecza. W związku z tym wydaje się, iż przepis ten powinien zostać uchylony. Dokonana przez Sejm jego zmiana ma jedynie na celu zaznaczenie, iż opisana w nim zasada dotyczy także ustanowienia odrębnej własności na rzecz osób, które nie są członkami spółdzielni.

12)

w art. 1 w pkt 31, w ust. 2 skreśla się wyrazy ", nawet jeżeli żaden z nich nie jest członkiem spółdzielni";

Wskazane w powyższej propozycji wyrazy są zbędne w sytuacji, w której roszczenie o przeniesienie własności lokalu jest niezależne od członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej.

13)

skreśla się art. 2;

14)

w art. 3 w pkt 1, w art. 16a skreśla się § 4;

Przepis § 4 zawarty w dodanym przez Sejm do Prawa spółdzielczego art. 16a jest powtórzeniem normy art. 15 § 3 tego Prawa, zgodnie z którym osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych lub niemające tej zdolności nie mogą być członkami organów spółdzielni. W walnym zgromadzeniu biorą one udział przez swoich przedstawicieli ustawowych.

15)

w art. 3 w pkt 3, w art. 32 skreśla się § 6;

Przepis § 6 w nowelizowanym art. 32 zawiera identyczną treść normatywną, jak art. 33 § 2 Prawa spółdzielczego.

16)

w art. 3 w pkt 8, w § 1 po zdaniu pierwszym dodaje się zdanie w brzmieniu:

"Nie można być jednocześnie członkiem rady i zarządu tej samej spółdzielni.";

W trakcie prac legislacyjnych w Sejmie pominięto powyższą normę stanowiącą istotę art. 56 § 1 Prawa spółdzielczego, bez której zmienia sens kolejne zdanie, zgodnie z którym w razie konieczności rada może wyznaczyć jednego lub kilku ze swoich członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu.

17)

w art. 3 w pkt 11 w lit. a, w § 1a wyraz "spółdzielczy" zastępuje się wyrazem "rewizyjny";

Powyższa propozycja zmierza do ujednolicenia terminologii zmienianych przepisów Prawa spółdzielczego dotyczących lustracji.

18)

w art. 3 skreśla się pkt 12;

Dodany przez Sejm do Prawa spółdzielczego art. 93a - niezależnie od wątpliwości związanych z zagwarantowaną w Konstytucji wolnością działalności gospodarczej, prawem do równego traktowania przez władze publiczne i prawem do rozpoznania sprawy przez sąd - budzi następujące pytania:

- od kogo minister właściwy do spraw budownictwa ma prawo żądania informacji i danych dotyczących organizacji i działalności spółdzielni mieszkaniowych,

- w jakim celu przyznano ministrowi właściwemu do spraw budownictwa prawo żądania informacji niezbędnych do oceny gospodarności działalności spółdzielni mieszkaniowej, jeżeli z wnioskiem o przeprowadzenie lustracji minister występuje wyłącznie w przypadku naruszenia prawa przez spółdzielnię,

- czy dokonane przez ministra stwierdzenie naruszenia prawa powinno powodować konieczność poniesienia przez spółdzielnię kosztów lustracji, jeżeli lustrator nie stwierdzi naruszenia prawa przez spółdzielnię.

19)

w art. 3 dodaje się pkt 12a w brzmieniu:

Nadanie przez opiniowaną nowelizację nowego brzmienia art. 24 Prawa spółdzielczego powoduje konieczność zmiany odesłania do tego artykułu zawartego w art. 257 § 1. Przepis ten wskazuje, iż do związków spółdzielczych nie stosuje się między innymi przepisów art. 24 § 4, a więc - jak należy rozumieć - nie jest możliwe wykluczenie spółdzielni ze związku ani jej wykreślenie z rejestru członków związku. Wydaje się, iż w stanie prawnym uchwalonym przez Sejm identyczny cel można osiągnąć wyłączając stosowanie do związków spółdzielczych całego art. 24.

20)

w art. 3 w pkt 13, w art. 267c w pkt 4 użyte dwukrotnie w różnym przypadku wyrazy "zebrania przedstawicieli" zastępuje się użytymi w odpowiednim przypadku wyrazami "zebranie przedstawicieli".

W dodawanym do Prawa spółdzielczego przepisie karnym art. 267c w pkt 4 użyto błędnie liczby mnogiej wskazanych wyżej wyrazów zamiast pojedynczej. Skoro karane jest niezwołanie wbrew przepisom ustawy walnego zgromadzenia, to analogicznej sankcji powinno podlegać niezwołanie zebrania przedstawicieli (a nie zebrań przedstawicieli, jak uchwalił Sejm).