(Wznowienie posiedzenia o godzinie 9 minut 00)

(Posiedzeniu przewodniczy wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski)

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Proszę państwa, wznawiam obrady.

Powracamy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Przypominam, że w przerwie... (Rozmowy na sali). Czy ja komuś przeszkadzam?

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, które ustosunkowały się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, senatora Macieja Świątkowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Musimy minutkę poczekać, ponieważ trzeba poszukać pana senatora sprawozdawcy. Jest taka ogólna opinia, że jeśli obrady są od godziny 9.00, to trzeba przychodzić na 9.00. A nie tak jak na imieniny do cioci. Chociaż teraz... Tak, idziemy do Europy, a tam punktualność jest cechą bardzo ważną.

Proszę bardzo, pan senator Maciej Świątkowski przedstawi wnioski połączonych komisji, uzgodnione na posiedzeniu.

Senator Maciej Świątkowski:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie połączonych komisji: Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Jest to sprawozdanie ze wspólnego posiedzenia, na którym rozpatrywano zgłoszony przez pana senatora Adama Struzika wniosek do ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. W wyniku dyskusji uznaliśmy nawet pewne racje wnioskodawcy, jednak z przyczyn czysto prawnych i formalnych wniosek ten jest niezasadny.

W związku z tym komisje proponują, aby przyjąć tę ustawę w wersji sejmowej, czyli bez poprawek. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Senatora wnioskodawcy Adama Struzika nie ma, nie może on więc zabrać głosu w tej sprawie.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Przypominam, że w tej sprawie w trakcie debaty zostały przedstawione następujące wnioski. Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisja Rodziny i Polityki Społecznej wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek - jest to wnioesk oznaczony rzymską jedynką w druku nr 270Z. Senator Adam Struzik przedstawił wniosek o wprowadzenie poprawki do ustawy - jest to wniosek oznaczony rzymską dwójką w druku nr 270Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku jego odrzucenia, nad przedstawioną poprawką.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej popartym przez połączone komisje o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym bez poprawek.

Senatorze Kopaczewski, proponuję kiedyś usiąść tutaj i zobaczyć, jak to przeszkadza, gdy ktoś tak hałasuje.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 70 głosowało za, 13 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 2).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Powracamy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, które ustosunkowały się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam także, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, senatora Kazimierza Kleinę, o zabranie głosu i przedstawienie wniosków uzgodnionych na posiedzeniu.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Rodziny i Polityki Społecznej na posiedzeniu w dniu 3 sierpnia 1999 r., po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w trakcie debaty w dniu 3 sierpnia 1999 r. nad ustawą o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, uzgodniły, iż podtrzymują swoje stanowisko z poprzedniego posiedzenia i wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Równocześnie informuję Wysoką Izbę, że mniejszość obu komisji zgłosiła poprawki do ustawy. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, senatora Jerzego Suchańskiego, o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji.

Senator Jerzy Suchański:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Wnoszę o przyjęcie poprawki mniejszości zmierzajacej do tego, aby była jednoznaczność zapisu, że rekompensaty mają być wypłacane z budżetu państwa, a nie ze środków uzyskanych z takiej czy innej reprywatyzacji. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent.

Przypominam, że w tej sprawie w trakcie debaty zostały przedstawione następujące wnioski. Połączone komisje wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek. I jest jeszcze wniosek mniejszości połączonych komisji o wprowadzenie poprawki do ustawy. To wszystko jest zawarte w druku nr 269Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku jego odrzucenia, nad przedstawioną poprawką.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej popartym przez połączone komisje o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa jest za tym wnioskiem?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 69 głosowało za, 14 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 3).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent.

Powracamy do punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.

Przypominam także, że Komisja Obrony Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Jest to druk senacki nr 271A. Projekt ten za chwilę zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Obrony Narodowej projektem uchwały w sprawie ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego wniosku?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 83 głosowało za, 2 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 4).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym.

Powracamy punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, która ustosunkowała się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawca.

Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, senator Genowefę Ferenc, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Genowefa Ferenc:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej, po rozpatrzeniu zgłoszonych poprawek i zapoznaniu się ze stanowiskiem ministerstwa, zostało przedstawione w druku nr 265Z.

Komisja poparła wniesione poprawki i wnosi o uchwalenie przez Wysoki Senat projektu ustawy uwzględniającej zgłoszone poprawki zawarte w druku nr 265Z w punkcie oznaczonym rzymską dwójką. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Czy senator sprawozdawca Jerzy Markowski chce jeszcze zabrać głos?

(Senator Jerzy Markowski: Dziękuję.)

Dziękuję.

Wobec tego przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.

Przypominam, że Komisja Gospodarki Narodowej zmieniła swoje wcześniejsze stanowisko o przyjęciu ustawy bez poprawek i poparła wniosek o wprowadzenie poprawki do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawioną poprawką.

Przystępujemy do głosowania nad pierwotnym wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym bez poprawek. Jest to punkt oznaczony rzymską jedynką w druku nr 265Z.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego wniosku?

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 3 głosowało za, 82 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 5).

Stwierdzam, że wniosek nie został przyjęty.

Przystępujemy do głosowania nad zgłoszoną poprawką popartą przez komisję.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 6).

Stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.

Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym wraz z przyjętą przez Senat poprawką.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za podjęciem tej uchwały?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze dwóch senatorów nie głosowało.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 87 głosowało za, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 7).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.

Powracamy do punktu piątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy Ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.

Informuję, że Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Są to druki senackie nr 272A i 272B. Projekt za chwilę zostanie poddany pod głosowanie.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy Ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę sprawdzić, jeszcze dwóch senatorów nie głosowało, jeszcze jeden senator. Dobrze, teraz jest już wszystko w porządku.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 76 głosowało za, 3 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 8).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy Ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r.

Powracamy do punktu szóstego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności, które ustosunkowały się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności, senatora Zbigniewa Romaszewskiego, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Zbigniew Romaszewski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Debata na posiedzeniu połączonych komisji dotyczyła w zasadzie trzech punktów. Pierwszy punkt, to sprawa wykreślenia proponowanej przez Sejm opcji włączenia do preambuły określenia: "represjonowanych z przyczyn politycznych". Trzeba powiedzieć, że zadecydował tu głos przewodniczącego, bo wynik był remisowy 3 : 3. Komisja zdecydowała, że nie będzie jednak wprowadzać sejmowej poprawki w brzmieniu: "z przyczyn politycznych". Wiąże się to z tym, że słowa zmieniają swoje znaczenie. Określenie: "z przyczyn politycznych" w tej chwili oznacza po prostu działalność polityczną, podczas gdy bardzo często żołnierze górnicy przeżywali swoją gehennę z powodów, których dziś nie określilibyśmy jako polityczne - na przykład mieli rodzinę za granicą albo byli synami kułaków. W związku z tym, żeby uniknąć ewentualnych nieporozumień i nadmiernego - że tak powiem - puryzmu prawniczego, postanowiliśmy tego nie wprowadzać.

Drugi punkt, w którym chodziło o zasadniczą kwestię tej ustawy, to była sprawa przyznania żołnierzom górnikom i wdowom po nich tak zwanego ryczałtu energetycznego. Ze względów budżetowych komisja przyjęła stanowisko kompromisowe zaproponowane przez senatora Abramskiego, ażeby te dodatki energetyczne zostały przyznane wyłącznie żołnierzom górnikom, natomiast nie obejmowały wdów, co zawarto w ustawie sejmowej.

Wreszcie trzecia kwestia, która spotkała się z aprobatą komisji, to wniosek pani senator Płonki, ażeby nie dzielić uranowców na cztery kategorie, ale trzecią i czwartą kategorię, czyli tych, którzy mają III grupę inwalidzką i tych, u których inwalidztwa nie stwierdzono, połączyć w jedną grupę i wszystkim przyznać wyższy dodatek w wysokości 9 tysięcy 500 zł. Z punktu widzenia finansów budżetu państwa jest to poprawka zupełnie nieznacząca, bo chodzi tu o jednorazowe wypłacenie pięćdziesięciu czy sześćdziesięciu osobom o 3 tysiące zł więcej. A III grupa inwalidzka jest w tej chwili właściwie zanikającą kategorią i odnawianie jej nie bardzo ma sens.

Komisja nie poparła propozycji senatora Kulaka, przede wszystkim ze względu na to, że w tym momencie wymagałoby to weryfikacji uprawnień inwalidzkich, a dotyczy to często ludzi siedemdziesięcio-, osiemdziesięcioletnich, którzy musieliby być ciągani po różnych komisjach i ich inwalidztwo musiałoby być w tej chwili znowu potwierdzane, trzeba by zbierać papiery itd. Uznaliśmy więc, że to - powiedziałbym - dosyć toporne rozwiązanie, które zostało przyjęte w ustawie, jest adekwatne do sytuacji, w jakiej się znajdujemy.

Uprzejmie proszę Wysoki Senat o przyjęcie poprawek: pierwszej, trzeciej, siódmej i jedenastej. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję bardzo panu senatorowi.

Czy senatorowie wnioskodawcy lub senator sprawozdawca chcą jeszcze zabrać głos?

W trakcie dyskusji wnioski zgłosili: senator Zbigniew Romaszewski, senator Paweł Abramski, senator Elżbieta Płonka.

Czy pani senator chce jeszcze zabrać głos?

(Senator Elżbieta Płonka: Dziękuję bardzo.)

Senator Zbigniew Kulak, proszę bardzo.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Niepoparcie przez tę Izbę mojej poprawki, która ma wyłącznie i ewidentnie charakter merytoryczny, już mnie nie dziwi, zresztą podobny pogląd na temat losu swoich poprawek wyraził wczoraj na tej sali pan senator Pieniążek. Niedookreślenie przy przyznawaniu odszkodowań za pracę w kopalniach uranu, że aktualne inwalidztwo musi mieć z nią związek, spowoduje olbrzymie trudności w realizacji tej ustawy. Pozwoli na pobieranie zawyżonych odszkodowań osobom, które później, po zaprzestaniu pracy w kopalniach uranu, uległy wypadkom komunikacyjnym, sportowym, nawet z własnej winy, czy zapadły na różne schorzenia niemające związku z wykonywaną wiele lat wcześniej pracą przymusową. Obawiam się też, że realizacja ustawy będzie trudna lub wręcz niemożliwa, gdyż lekarzom orzecznikom, zgodnie z innymi przepisami, nie wolno już dzisiaj przyznawać grup inwalidzkich według numeracji rzymskich: I, II i III. Tak jednak państwo uznali, więc tak widocznie będzie.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Sprawozdawcą Komisji Rodziny i Polityki Społecznej był senator Dariusz Kłeczek. Czy pan senator chce zabrać głos?

(Senator Dariusz Kłeczek: Dziękuję.)

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.

Przypominam, że w tej sprawie podczas debaty zostały przedstawione następujące wnioski: Komisja Praw Człowieka i Praworządności wnosiła o przyjęcie ustawy bez poprawek; Komisja Rodziny i Polityki Społecznej oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy - jest to punkt oznaczony rzymską dwójką w druku nr 273Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w przypadku jego odrzucenia, nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Praw Człowieka i Praworządności o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 13 głosowało za, 69 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 9).

Stwierdzam, że wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek nie został przyjęty.

Wobec odrzucenia wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przechodzimy do głosowania nad wnioskami o wprowadzenie poprawek do ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.

Poprawka pierwsza, senatora Romaszewskiego, jest poparta przez połączone komisje. Ma ona na celu pozostawienie preambuły do nowelizowanej ustawy w dotychczasowym brzmieniu, a tym samym rezygnację z doprecyzowania, iż przymusowe zatrudnienie w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu było represją z przyczyn politycznych.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki pierwszej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 31 było za, 50 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 10).

Stwierdzam, że poprawka pierwsza nie została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania łącznie nad poprawkami drugą, czwartą, piątą, szóstą, dziewiątą i dziesiątą. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawkami trzecią i jedenastą.

Kto z państwa senatorów jest za poprawkami: drugą, czwartą, piątą, szóstą, dziewiątą i dziesiątą, proszę o naciśnięcie przycisku "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 68 głosowało za, 11 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 11).

Stwierdzam, że poprawki: druga, czwarta, piąta, szósta, dziewiąta i dziesiąta, zostały przez Wysoką Izbę przyjęte.

Nad poprawkami trzecią i jedenastą nie głosujemy, bo zostały odrzucone. Poprawki czwarta, piąta i szósta zostały już przegłosowane.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką siódmą. Jest to poprawka senator Elżbiety Płonki poparta przez połączone komisje. Poprawka ma na celu połączenie w jedną grupę żołnierzy, u których na stałe orzeczono inwalidztwo III grupy lub częściowo niezdolnych do pracy, oraz żołnierzy, u których nie orzeczono inwalidztwa, i przyznanie im jednorazowego odszkodowania w wysokości 9 tysięcy 510 zł.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką siódmą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 86 głosowało za, 2 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 12).

Stwierdzam, że poprawka siódma została przyjęta.

Poprawka ósma, autorstwa senatora Zbigniewa Kulaka, precyzuje, że inwalidztwo lub całkowita niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji zostały orzeczone w związku z przymusowym zatrudnianiem żołnierzy w zakładach wydobywania rud uranu w latach 1949-1959.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką ósmą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 34 głosowało za, 50 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 13).

Stwierdzam, że poprawka ósma nie została przyjęta.

Nad poprawkami dziewiątą i dziesiątą już głosowaliśmy. Poprawka jedenasta została odrzucona.

W związku z tym przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze jeden senator nie głosował, proszę sprawdzić.

Pewnie tak musi być.

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 14).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.

Powracamy do punktu siódmego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Służbie Celnej.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, która ustosunkowała się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam także, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Pawła Abramskiego, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu komisji wniosków.

Senator Paweł Abramski:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Marszałku, zgodnie z drukiem nr 274Z przedstawiam sprawozdanie Komisji SamorząduTerytorialnego i Administracji Państwowej, które w pełni pokrywa się z tym, co było zawarte w druku nr 274. Mianowicie, w imieniu komisji proponujemy przyjąć ustawę bez poprawek i głosować przeciw propozycjom mniejszości. Dziękuję za uwagę.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę senatora Zbyszka Piwońskiego o zabranie głosu i przedstawienie wniosku mniejszości połączonych komisji.

Senator Zbyszko Piwoński:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Wczoraj uzasadniałem, że intencją mniejszości jest ograniczenie odium politycznego, które zaciążyło nad tą ustawą. Stąd też nasza poprawka dotycząca art. 26. Daje one funkcjonariuszom Służby Celnej możliwość uczestniczenia w życiu publicznym, a w przypadku objęcia pracy w samorządzie terytorialnym po prostu przejścia na urlop bezpłatny i ewentualnie możliwość powrotu do tej służby. Wyszliśmy z założenia, że nie ma podstawy do ograniczenia praw obywatelskich ludziom, którzy podejmą się pracy w tej służbie.

Druga i trzecia nasza poprawka dotyczą wykreślenia ograniczeń, które nie dają możliwości zaliczenia do stażu pracy lat pracy w aparacie partyjnym. Naszym zdaniem, już czas, żebyśmy przestali dzielić ludzi w ten sposób. Pikanterii dodaje tym poprawkom jeszcze jeden fakt, że zostało tam wymienione z nazwy ugrupowanie polityczne, a konkretnie PPR, które w 1948 r., a więc pięćdziesiąt dwa lata temu, przestało istnieć. Nie ma już zatem w służbie celnej nikogo, kto mógłby legitymować się stażem pracy w tym ugrupowaniu. Tak więc dodaje to pewnej pikanterii - nawiasem mówiąc - a nawet może stać się podstawą dla niektórych przedstawicieli prasy do pewnych ironicznych uwag pod adresem tejże Izby.

Namawiałbym zatem, żebyśmy z pewnym dystansem podeszli do tych zapisów, które zostały dopisane w Sejmie. Rząd nie wystąpił z taką propozycją. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję panu senatorowi.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o Służbie Celnej.

Przypominam, że w tej sprawie zostały w trakcie debaty przedstawione następujące wnioski: Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek, a mniejszość tej komisji wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy. Jest to zapisane w druku nr 274Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, popartym przez komisję, o przyjęcie ustawy o Służbie Celnej bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 58 głosowało za, 28 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 15).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o Służbie Celnej.

Powracamy do punktu ósmego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, które ustosunkowały się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam też, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, senatora Bogdana Tomaszka, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Bogdan Tomaszek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Nauki i Edukacji Narodowej, po zapoznaniu się na wczorajszym wspólnym posiedzeniu z treścią i znaczeniem poprawki zgłoszonej przez pana senatora Andrzejewskiego oraz wyjaśnieniami złożonymi przez przedstawiciela ministra gospodarki, przyjęły wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Czy senator wnioskodawca lub senator sprawozdawca chcą jeszcze zabrać głos? Senator Piotr Andrzejewski?

(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję.)

Senator Jerzy Suchański?

(Senator Jerzy Suchański: Dziękuję bardzo.)

Przystępujemy wobec tego do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji.

Przypominam, że w tej sprawie w trakcie debaty zostały przedstawione następujące wnioski: Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Nauki i Edukacji Narodowej wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek; tymczasem senator wnioskodawca Piotr Andrzejewski przedstawił wniosek o wprowadzenie poprawek do ustawy. Jest to zapisane w druku nr 266Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem połączonych komisji o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 76 głosowało za, 4 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 16).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji.

Powracamy do punktu dziewiątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, która ustosunkowała się do wniosków przedstawionych w trakcie debaty i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy.

Proszę o zabranie głosu senatora Kazimierza Kleinę i przedstawienie wniosków uzgodnionych na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Gospodarki Narodowej na posiedzeniu w dniu 4 sierpnia bieżącego roku po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w dniu 4 sierpnia 1999 r. w trakcie debaty nad ustawą o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi prosi Wysoką Izbę o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.

Mniejszość Komisji Gospodarki Narodowej zgłosiła swoją poprawkę. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosku mniejszości komisji sprawozdawcę mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej, senator Genowefę Ferenc.

Senator Genowefa Ferenc:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mniejszość Komisji Gospodarki Narodowej wnosi o skreślenie ust. 3 w art. 1 w pkcie 5 litera "b" ze względu na niekonstytucyjność tego zapisu.

Chciałabym również zwrócić uwagę na wynik głosowania na posiedzeniu komisji. W ogóle za za przyjęciem ustawy bez poprawek było 5 senatorów, 4 przeciw, a 3 wstrzymało się od głosu. Widać z tego, jak rozbieżne były poglądy na temat tego zapisu w samej Komisji Gospodarki Narodowej.

Proszę o poparcie wniosku mniejszości. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

Czy senator sprawozdawca Mieczysław Janowski chce jeszcze zabrać głos?

(Senator Mieczysław Janowski: Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.)

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.

Przypominam, że w sprawie tej ustawy w trakcie debaty zostały przedstawione następujące wnioski: Komisja Gospodarki Narodowej złożyła wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, a mniejszość tej komisji wniosek o wprowadzenie poprawki do ustawy. Mamy to w druku nr 268Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawioną poprawką.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi bez poprawek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za tym wnioskiem?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 87 obecnych senatorów 57 głosowało za, 25 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 17).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.

Teraz ze względów organizacyjnych powrócimy do punktu dwunastego porządku dziennego: zmiana w składzie komisji senackiej.

Przypominam, że Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich przed przerwą w obradach przedstawiła projekt uchwały w tej sprawie. Projekt ten zawarty jest w druku nr 264 bez oznaczeń literowych.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich projektem uchwały w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 72 głosowało za, 3 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 18).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.

Ogłaszam pięć minut przerwy.

(Senator Genowefa Ferenc: Dziesięć minut.)

Na życzenie pani senator Ferenc dziesięć minut przerwy.

(Przerwa w obradach od godziny 9 minut 47 do godziny 10 minut 04)

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Proszę państwa senatorów o zajmowanie miejsc.

Powracamy do punktu dziesiątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o języku polskim.

Przypominam, że podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu, które ustosunkowały się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu, senator Krystynę Czubę.

Senator Krystyna Czuba:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Połączone komisje, Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Kultury i Środków Przekazu, pracowały nad ustawą o języku polskim i ostatecznie zaproponowały przyjęcie poprawek zawartych w druku nr 267Z.

Jednocześnie chciałabym zwrócić uwagę Wysokiego Senatu na fakt, że zostały też zgłoszone autopoprawki, jak również poprawka czterdziesta druga, którą - jako wniosek mniejszości - będzie referował senator Chrzanowski.

Osobiście chciałabym powiedzieć, że żałuję dwóch poprawek, które nie zostały wprowadzone podczas obrad połączonych komisji. Pierwsza dotyczy nazwy ustawy o języku polskim i jego ochronie. W głosowaniu był remis, z tym że prowadzący obrady połączonych komisji, pan senator Zbigniew Romaszewski, zdecydował swoim głosem jako przewodniczący, że poprawka ta zostanie ostatecznie odrzucona. Zostaje więc ustawa o języku polskim w szerokim zakresie.

Druga poprawka, która dotyczyła zakazu używania zwrotów i słów wulgarnych, sprzecznych z dobrymi obyczajami i godzących w obyczajowość innych osób - w moim przekonaniu, niestety - została odrzucona stosunkiem głosów 6:8. Osobiście będę głosować za tą poprawką, gdyż uważam ją za potrzebną w tej ustawie. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Senator Ryszard Jarzembowski.

Proszę bardzo.

(Senator Krystyna Czuba: Ale nie zgłosił poprawki.)

Senator coś zgłaszał.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Ja tylko zwracałem uwagę, że to nie było sprawozdanie, lecz agitacja, a więc jest to bardzo wyraźna pomyłka.

Senator Zbigniew Kulak:

Ja też w trybie sprostowania, Panie Marszałku.

Sprawozdawca nie może mówić, jak sam będzie głosował, to jest jego indywidualna decyzja. Trudno natomiast, żeby w sprawozdaniu tego typu zdanie było zawarte.

(Głos z sali: Oj, nie, każdy może się pomylić.)

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Czy są jeszcze jakieś problemy związane ze sprawozdaniem? Nie ma.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, senatora Wiesława Chrzanowskiego.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Poprawka mniejszości dotyczy przepisu karnego. Punktem wyjścia rozumowania popierających tę poprawkę jest to, żeby sankcję karną ograniczyć tylko do niezbędnych granic. Każdy przepis musi posiadać sankcje, ale są różnorodne sankcje. W przypadku działania urzędnika, który będzie chciał załatwiać sprawę nie w języku polskim, jest sankcja służbowa, dyscyplinarna. Wprowadzanie tego do sądu, żeby po tym wszystkim, gdy ktoś może na przykład stracić pracę, wymierzono mu jeszcze grzywnę, jest nakładaniem - tymczasem na kolegium, ale już niedługo na sąd - dodatkowych spraw, zamiast zająć się ściganiem najistotniejszych, tych rzeczywistych. Jest to rozdrabnianie się na tego rodzaju sprawy.

Poza tym przepis stwierdzający, że w działaniu urzędowym ma być stosowany język polski, mówi raczej o tym, iż petent, który przychodzi, nie może posługiwać się innym językiem, nie może oczekiwać czegoś innego. To jest sprawa podejścia od tej strony. W ramach zaproponowanego przepisu karnego chodzi natomiast w istocie tylko o ochronę konsumenta. To jest podstawa - żeby on miał informacje o właściwościach towaru, o instrukcji obsługi itd. w języku polskim, bo gdyby mu tego nie dostarczono, on może być narażony na pewne negatywne następstwa.

Poza tym są tam jeszcze, nawet w obrocie prawnym, inne sankcje, polegające na przykład na tym, że jeżeli umowa będzie zawarta, ale nie będzie wersji polskiej umowy, to w razie sporu w pewnej sytuacji nie będzie można korzystać na przykład z dowodu, ze świadków. A to już jest ograniczenie możliwości strony, która ponosi ryzyko. Ale dążenie do nałożenia na podmiot zagraniczny, który zawiera umowę z podmiotem polskim i nie posługuje się wersją polską, językiem polskim, nałożenie na tego cudzoziemca grzywny, to jest zupełnie coś innego. W tym wypadku strona polska, podmiot polski może powiedzieć, że inaczej nie zawiera umowy.

I dlatego wnoszę o poparcie tej ustawy i o to, żeby do ustawy o tak zasadniczym charakterze nie wprowadzać elementów, które zmieniają jej kształt. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą jeszcze zabrać głos?

Senator Anna Bogucka-Skowrońska.

Senator Anna Bogucka-Skowrońska:

Pragnę poprzeć swoją poprawkę dotyczącą wprowadzenia szerszej preambuły. Uważam, że preambuła w obecnym brzmieniu zawiera błąd filozoficzny, ponieważ język nie jest wyrazem narodowej tożsamości, ale jednym z podstawowych jej elementów. Uważam także, że przypomnienie, iż walka z językiem była metodą wynaradawiania, oraz wskazanie na zagrożenia ochrony tożsamości narodowej i konieczność ochrony tego języka jest w tej chwili przesłaniem bardzo istotnym. Dlatego ta szersza preambuła, moim zdaniem, będzie skłaniała do refleksji nad wartością, jaką w kulturze jest język i tą wartością, jaką jest w życiu narodu - bo stanowi podstawowy element jego tożsamości. Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Senator Marian Cichosz.

(Senator Marian Cichosz: Dziękuję bardzo.)

Senator Kazimierz Kleina.

(Senator Kazimierz Kleina: Dziękuję bardzo.)

Senator Andrzej Sikora.

(Senator Andrzej Sikora: Ja też dziękuję bardzo.)

Senator Stefan Konarski.

(Senator Stefan Konarski: Dziękuję, Panie Marszałku.)

Senator Piotr Andrzejewski.

(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję.)

Senator Zbigniew Antoszewski.

(Senator Zbigniew Antoszewski: Dziękuję bardzo.)

Senator Wiesław Chrzanowski.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Dziękuję bardzo.)

Senator sprawozdawca Anna Bogucka-Skowrońska.

(Senator Anna Bogucka-Skowrońska: Dziękuję.)

Nie ma zgłoszeń. Dziękuję.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o języku polskim.

Przypominam, że w tej sprawie w trakcie debaty komisje oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy, zawarte w druku nr 267Z.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Prosiłbym bardzo o uwagę. Jest czterdzieści pięć poprawek, nie zdążyliśmy przygotować wszystkich druków, ale sądzę, że wspólnie uda nam się to przeprowadzić sprawnie i przede wszystkim prawidłowo.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką pierwszą, w której w tytule ustawy na końcu dodaje się wyrazy "i jego ochronie". Poprawka ta zmienia tytuł ustawy i przez to zmierza do podkreślenia jej funkcji ochronnej.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką pierwszą, proszę nacisnąć przycisk "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 48 głosowało za, 32 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 19).

Stwierdzam, że poprawka pierwsza została przyjęta.

Poprawka druga dotyczy preambuły. Proponuje się tu nowe brzmienie preambuły do ustawy, podkreślające znaczenie języka polskiego dla zachowania kultury i jej rozwoju wobec procesu globalizacji i różnorodności kulturowej Europy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką drugą dotyczącą preambuły?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 86 obecnych senatorów 41 głosowało za (oklaski), 35 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 20).

Stwierdzam, że poprawka druga została przyjęta.

Poprawka trzecia dotyczy art. 1. Poprzez przestawienie kolejności wyrazów zmierza do zaznaczenia, iż ustawodawca ochronę języka polskiego traktuje jako priorytet.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką trzecią popartą przez połączone komisje?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 79 głosowało za, 5 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 21).

Stwierdzam, że poprawka trzecia została przyjęta.

Nad poprawkami czwartą i szesnastą należy głosować łącznie. Są one poparte przez połączone komisje.

Kto z państwa senatorów jest za poprawkami czwartą i szesnastą, proszę o naciśnięcie przycisku "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 79 głosowało za, 1- przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 22).

Stwierdzam, że poprawki czwarta i szesnasta zostały przyjęte.

Poprawka piąta, poparta przez połączone komisje, zmierza do podkreślenia, iż ustawa nie będzie w żaden sposób naruszała praw kościołów, związków wyznaniowych ani praw mniejszości narodowych i grup etnicznych.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką piątą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 80 głosowało za, 4 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 23).

Stwierdzam, że poprawka piąta została przyjęta.

Przyjęcie poprawki szóstej wyklucza głosowanie nad poprawką siódmą. Poprawka szósta, zaproponowana przez senatora Mariana Cichosza, w sposób bardziej ogólny niż czyni to dotychczasowy przepis, wskazuje zakres używania języka polskiego jako języka urzędowego.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką szóstą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 30 głosowało za, 51 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 24).

Stwierdzam, że poprawka szósta nie została przyjęta.

W związku z tym można głosować nad poprawką siódmą, która ma na celu usunięcie nakładania się zakresów podmiotowych w pktach 2 i 3.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką siódmą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 64 głosowało za, 11 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 25).

Stwierdzam, że poprawka siódma została przyjęta.

Przyjęcie poprawki ósmej wyklucza głosowanie nad poprawkami dziewiątą, dziesiątą, jedenastą, dwunastą i trzynastą. W poprawce ósmej, autorstwa senatora Mariana Cichosza, rezygnuje się z przykładowego wyliczania działań składających się na pojęcie "ochrona języka polskiego". Ponadto w sposób bardziej ogólny nakłada się tu obowiązek ochrony języka na wskazane podmioty.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką ósmą, senatora Mariana Cichosza?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 28 głosowało za, 54 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 26).

Stwierdzam, że poprawka ósma nie została przyjęta.

Przyjęcie poprawki dziewiątej wyklucza głosowanie nad dziesiątą, jedenastą, dwunastą i trzynastą. Poprawka dziewiąta jest poparta przez połączone komisje. Zmienia ona całe brzmienie art. 3 ust. 1. Chodzi o inne uszeregowanie zasad, na których polega ochrona języka polskiego.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dziewiątą, zaproponowaną przez senatora Kleinę i popartą przez połączone komisje, proszę o naciśnięcie przycisku "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 27).

Stwierdzam, że poprawka dziewiąta została przyjęta.

Wobec tego nie głosujemy nad poprawkami: dziesiątą, jedenastą, dwunastą i trzynastą.

Przystępujemy do głosowania łącznie nad poprawkami: czternastą, siedemnastą, trzydziestą ósmą i czterdziestą dziewiątą. Są one poparte przez połączone komisje.

(Głos z sali: Nad czterdziestą...)

Przepraszam, nad czterdziestą.

Kto z państwa senatorów jest za poprawkami: czternastą, siedemnastą, trzydziestą ósmą i czterdziestą, proszę o naciśnięcie przycisku "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 82 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 28).

Stwierdzam, że poprawki: czternasta, siedemnasta, trzydziesta ósma i czterdziesta, zostały przyjęte.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką piętnastą. Zmienia ona tytuł rozdziału 2 tak, by był on językowo poprawny i by przedstawiał merytoryczną zawartość rozdziału 2 ustawy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką piętnastą popartą przez połączone komisje?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 84 głosowało za, 2 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 29).

Stwierdzam, że poprawka piętnasta została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką osiemnastą popartą przez połączone komisje. Poprawka dotyczy art. 5 i zmierza do zastąpienia obowiązku zawierania umów międzynarodowych w języku polskim obowiązkiem sporządzania ich wersji polskojęzycznej, która to wersja będzie podstawą wykładni danej umowy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką osiemnastą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 82 głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu, 2 senatorów nie głosowało. (Głosowanie nr 30).

Stwierdzam, że poprawka osiemnasta została przyjęta.

Poprawka dziewiętnasta ma charakter językowy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dziewiętnastą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 87 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 31).

Stwierdzam, że poprawka dziewiętnasta została przyjęta.

Poprawka dwudziesta ma charakter redakcyjny.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 32).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta została przyjęta.

Poprawka dwudziesta pierwsza zmierza do zniesienia obowiązku stosowania polskojęzycznych etykiet towarów w obrocie prawnym w Polsce.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą pierwszą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 84 głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 33).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta pierwsza została przyjęta.

Nad poprawkami dwudziestą drugą i dwudziestą siódmą głosujemy łącznie. Przyjęcie tych poprawek wyklucza głosowanie nad poprawką dwudziestą trzecią. Poprawka dwudziesta druga polega na dodaniu ust. 1a wprowadzającego definicję podmiotu polskiego, a poprawka dwudziesta siódma ma charakter precyzujący i usuwa pokrywanie się zakresów pojęć zastosowanych w tym przepisie.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawek dwudziestej drugiej i dwudziestej siódmej?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 82 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 34).

Stwierdzam, że poprawki dwudziesta druga i dwudziesta siódma zostały przyjęte, a tym samym wykluczono głosowanie nad poprawką dwudziestą trzecią.

Poprawka dwudziesta czwarta poparta przez połączone komisje ma charakter redakcyjny.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą czwartą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 88 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 35).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta czwarta została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą piątą. Poprawka do art. 6 ust. 3 ma charakter redakcyjny i zmierza do wskazania, że wersję polskojęzyczną mają opisy towarów i usług, a nie towary i usługi.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestąpiątą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 84 głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 36).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta piąta została przyjęta.

Poprawka dwudziesta szósta poparta przez połączone komisje, polegająca na dodaniu ust. 4 w art. 6, wskazuje podmioty obowiązane do sprawowania kontroli wykonywania obowiązków wynikających z ustawy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą szóstą?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 82 głosowało za, 2 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 37).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta szósta została przyjęta.

Poprawka dwudziesta ósma poparta przez połączone komisje stanowi, że umowa, która pomimo istniejącego obowiązku nie została sporządzona w języku polskim i istnieje jedynie w wersji obcojęzycznej, nie może być traktowana przez sąd polski jako dowód zawarcia umowy.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą ósmą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 88 obecnych senatorów 78 głosowało za, 1 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 38).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta ósma została przyjęta.

Poprawka dwudziesta dziewiąta, senatora Mariana Cichosza, rezygnuje z upoważnienia ministra właściwego do spraw administracji publicznej do określenia przypadków i granic, w których nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje obcojęzyczne.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką dwudziestą dziewiątą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 31 głosowało za, 50 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 39).

Stwierdzam, że poprawka dwudziesta dziewiąta nie została przyjęta.

Poprawka trzydziesta usuwa błąd logiczny, gdyż istota nazwy własnej polega na tym, że nie ma ona odpowiednika.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką trzydziestą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 86 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 40).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta została przyjęta.

Pan senator Romaszewski miał jakąś uwagę?

Senator Zbigniew Romaszewski:

Poprawka była słuszna, ale komentarz był niesłuszny, albowiem istnieją polskie odpowiedniki dla nazw własnych, jak na przykład Stany Zjednoczone.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą pierwszą popartą przez połączone komisje. Poprawka do art. 10 pkt 2 wprowadza obowiązek zaopatrywania opisów i instrukcji programów komputerowych w wersję polskojęzyczną.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką trzydziestą pierwszą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze jeden senator nie głosował, proszę sprawdzić.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 85 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 41).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta pierwsza została przyjęta.

Poprawka trzydziesta druga poparta przez połączone komisje zawęża możliwość stosowania języka obcego tylko do twórczości naukowej i artystycznej.

Kto z państwa senatorów jest za poprawką trzydziestą drugą?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 64 głosowało za, 13 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 42).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta druga została przyjęta.

Przyjęcie poprawki trzydziestej trzeciej wyklucza głosowanie nad poprawką trzydziestą czwartą. Poprawka trzydziesta trzecia dodająca pkt 4a w art. 10 likwiduje obowiązek posługiwania się wyłącznie językiem polskim w działalności normalizacyjnej.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki trzydziestej trzeciej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 83 głosowało za, 1 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 43).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta trzecia została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą piątą, senatora Piotra Andrzejewskiego. Poprawka dodająca art. 10a wprowadza zakaz publicznego używania słów i zwrotów wulgarnych, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami bądź godzą w obyczajowość innych osób.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki trzydziestej piątej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 25 głosowało za, 52 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 44).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta piąta nie została przyjęta.

Poprawka trzydziesta szósta poparta przez połączone komisje, zmieniająca tytuł rozdziału 3, w sposób poprawny językowo przedstawia merytoryczną zawartość rozdziału 3 tej ustawy.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki trzydziestej szóstej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 85 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 45).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta szósta została przyjęta.

Poprawka trzydziesta siódma poparta przez połączone komisje nakłada na Radę Języka Polskiego obowiązek przedstawiania co dwa lata sprawozdania Sejmowi i Senatowi, a nie właściwym ministrom i prezesowi Polskiej Akademii Nauk.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki trzydziestej siódmej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 76 głosowało za, 5 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 46).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta siódma została przyjęta.

Głosujemy nad poprawką trzydziestą dziewiątą. Poprawka trzydziesta dziewiąta, do art. 12 ust. 1, zmierza do zmiany sposobu określania zasad ortografii i interpunkcji języka polskiego.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki trzydziestej dziewiątej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 17 było za, 56 - przeciw, 17 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 47).

Stwierdzam, że poprawka trzydziesta dziewiąta nie została przyjęta.

Głosujemy nad poprawką czterdziestą pierwszą, która jest poprawką senatora Zbigniewa Antoszewskiego. Przyjęcie tej poprawki wykluczy głosowanie nad poprawkami czterdziestą drugą, czterdziestą trzecią i czterdziestą czwartą. Poprawka czterdziesta pierwsza usuwa z ustawy zamieszczone w rozdziale 4 przepisy karne.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki czterdziestej pierwszej, senatora Zbigniewa Antoszewskiego?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 31 głosowało za, 57 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 48).

Stwierdzam, że poprawka czterdziesta pierwsza nie została przyjęta.

Głosujemy nad poprawką czterdziestą drugą, która jest poprawką senatora Wiesława Chrzanowskiego popartą przez mniejszość połączonych komisji. Przyjęcie tej poprawki wyklucza głosowanie nad poprawkami: czterdziestą trzecią i czterdziestą czwartą. Poprawka czterdziesta druga wprowadza odpowiedzialność wykroczeniową jedynie za czyny godzące w prawa konsumenta, a więc polegające na stosowaniu w obrocie prawnym wyłącznie obcojęzycznego nazewnictwa.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki czterdziestej drugiej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 70 głosowało za, 17 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 49).

Stwierdzam, że poprawka czterdziesta druga została przyjęta.

Głosujemy nad ostatnią poprawką, czterdziestą piątą, popartą przez połączone komisje. Poprawka polegająca na dodaniu nowego art. 14a rozciąga obowiązek dbania o poprawność języka i przeciwdziałania jego wulgaryzacji na przepisy ustawy Prawo prasowe.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki czterdziestej piątej?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 90 obecnych senatorów 76 głosowało za, 7 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 50).

Stwierdzam, że poprawka czterdziesta piąta została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o języku polskim wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za podjęciem tej uchwały?

Kto jest przeciwny?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 89 obecnych senatorów 74 głosowało za, 5 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 51).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o języku polskim.

Informuję, że porządek dzienny czterdziestego pierwszego posiedzenia został wyczerpany.

Panie i Panowie Senatorowie, było to nasze ostatnie posiedzenie przed wakacjami, w związku z tym życzę wszystkim miłych wakacji, nabrania sił do pracy, a tych z państwa, którzy chcą zabrać głos przy wygłaszaniu oświadczeń albo słuchać tych oświadczeń, proszę o pozostanie na sali. (Rozmowy na sali).

Czterdzieste drugie posiedzenie Senatu odbędzie się najprawdopodobniej w połowie września. Senat rozpatrzy na nim ustawy uchwalone przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 i 3 września. Porządek dzienny kolejnego posiedzenia zostanie przesłany senatorom zgodnie z art. 29 Regulaminu Senatu. (Rozmowy na sali).

Dwie minuty przerwy.

Proszę jeszcze senatora sekretarza o ogłoszenie komunikatu.

Senator Sekretarz Stanisław Jarosz:

Informuję, że teraz, po przerwie, zbiera się zespół senatorów Ruchu Społecznego AWS.

(Przerwa w obradach od godziny 10 minut 43 do godziny 10 minut 44)

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Prosiłbym bardzo o szybkie opuszczanie sali, bo oświadczeń jest dużo i chcemy je wygłosić oraz ich wysłuchać. (Rozmowy na sali).

Proszę państwa, przystępujemy do oświadczeń i wystąpień senatorów poza porządkiem dziennym.

Przypominam, że zgodnie z art. 42a ust. 1 Regulaminu Senatu wystąpienie takie nie może trwać dłużej niż pięć minut.

Proszę o zabranie głosu senatora Jerzego Cieślaka. Następny będzie senator Henryk Stokłosa. (Rozmowy na sali).

Proszę bardzo, senator Jerzy Cieślak.

Senator Jerzy Cieślak:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W swoim oświadczeniu pragnę przekazać ministrowi kultury i sztuki oraz ministrowi finansów opinię Jeleniogórskiego Forum Kultury.

W wyniku reformy ustrojowej państwa samorząd powiatu grodzkiego w Jeleniej Górze zmuszony został do przejęcia od państwa Teatru imienia Cypriana Kamila Norwida, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, Regionalnego Centrum Kultury, Teatru Animacji i Biura Wystaw Artystycznych. Niestety, nie znalazło to potwierdzenia w przekazanych przez budżet państwa środkach finansowych na 1999 r. Określone przez Ministerstwo Kultury i Sztuki dotacje dla tych instytucji wraz ze środkami z rezerwy budżetowej pokrywają zaledwie połowę ich wydatków z 1998 r. Ogranicza to i degraduje kulturotwórcze funkcje blisko stutysięcznego miasta położonego w centrum regionu o dużym nasileniu ruchu turystycznego.

Pozwalam sobie przypomnieć, że art. 167 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje pełne pokrycie finansowe zadań przekazywanych samorządom lokalnym. Realizacja tego konstytucyjnego obowiązku jest szczególnie ważna w odniesieniu do placówek kultury działających z powodzeniem i odnoszących sukcesy w regionie, gdzie zbiegają się granice trzech państw. Ponad pięćdziesiąt lat temu Teatr Dolnośląski i Biblioteka Publiczna w Jeleniej Górze służyły upowszechnianiu i ugruntowywaniu polskiej kultury na tak zwanych ziemiach odzyskanych. Dzisiaj grozi nam zaprzepaszczenie kulturalnego dorobku dwóch pokoleń Polaków mieszkających w tym regionie. Duża liczba inicjatyw, takich jak festiwale teatrów ulicznych, festiwale muzyczne, na przykład muzyki wiedeńskiej, unikalne grupy twórcze, jak choćby "Klinika Lalek", Teatr "Cinema", Teatr "Nasz", "Grupa Pławna 9", festiwal "El Izerie" są przykładem dużej aktywności kulturalnej regionu. To tutaj wielcy artyści, jak Henryk Tomaszewski czy Jürgen Blum Kwiatkowski, postanowili założyć placówki kultury bazujące na ich osobistym dorobku. Oni widzą szanse rozwoju społeczności lokalnych poprzez sztukę.

Dzisiaj, kiedy staramy się o przyjęcie do zjednoczonej Europy, musimy mieć świadomość, że jest to Europa wielokulturowa, w której znaczące miejsce zajmuje dorobek lokalnych społeczności - takich jak Jelenia Góra, która od kilku lat jest cenionym partnerem w Euroregionie Nysa.

Uczestnicy Jeleniogórskiego Forum Kultury domagają się zwiększenia dotacji dla wcześniej wymienionych placówek przez budżet centralny. Wnioski te powinny być zrealizowane, nawet jeśli konieczna byłaby nowelizacja ustawy budżetowej na 1999 r., którą uzasadnia obecny stan finansów państwa. Dziękuję, Panie Marszałku.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę senatora Henryka Stokłosę o zabranie głosu. Następny będzie senator Ryszard Jarzembowski.

Senator Henryk Stokłosa:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Oświadczenie swoje kieruję do ministra pracy i polityki socjalnej oraz do ministra finansów. Dotyczy ono problemu zwiększającego się bezrobocia na terenie byłego województwa pilskiego.

Z informacji otrzymanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Pile jednoznacznie wynika, że w ostatnim czasie nastąpił znaczny wzrost liczby bezrobotnych. Jedną z przyczyn tego stanu było wprowadzenie reformy administracyjnej, a szczególnie likwidacja województwa pilskiego. Wbrew zapewnieniom rządu, że w byłych urzędach wojewódzkich nie będzie drastycznych zwolnień grupowych, okazało się, że jednak zwolniono większą część pracowników. Kolejnym powodem było wygaśnięcie umów zawartych na czas określony. Obecnie firmy z tego regionu notują zdecydowany spadek dochodów, co również wpływa na stan zatrudnienia w powiecie. Wiąże się to oczywiście z tym, że Piła straciła status miasta wojewódzkiego. Z tego też względu powiat nie może liczyć na zainteresowanie inwestorów zagranicznych. Dochodzi do tego zwiększenie bezrobocia w całym kraju, o czym niedawno informował Krajowy Urząd Pracy. Można się także spodziewać, że liczba bezrobotnych jeszcze wzrośnie po wakacjach, gdy do urzędów pracy zgłoszą się tegoroczni absolwenci.

Mimo zapewnień rządu o pomocy dla województw tracących swój status, nie widać większego zainteresowania tym problemem. Na niedawnym posiedzeniu Rady Powiatu w Pile stwierdzono, że środki finansowe przekazane Powiatowemu Urzędowi Pracy w Pile są zbyt małe, aby można było aktywnie przeciwdziałać wciąż rosnącemu bezrobociu. Problem ten dotyczy zarówno osób nowo zarejestrowanych, jak i dłużej pozostających bez pracy. Jest jednak pewna nadzieja, gdyż samorządy w tym regionie są w stanie zapewnić front robót, lecz bez wsparcia finansowego ze strony powiatowego urzędu pracy nie jest to możliwe.

W związku z powyższym zwracam się z prośbą o wyjaśnienie następujących kwestii.

Po pierwsze, czy jest możliwe zwiększenie jeszcze w tym roku limitów środków finansowych dla Powiatowego Urzędu Pracy w Pile?

Po drugie, czy istnieją propozycje rządu zmierzające do zmniejszenia bezrobocia w byłym województwie pilskim? Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję bardzo panu senatorowi.

Proszę senatora Jarzembowskiego o zabranie głosu. Następnym mówcą będzie senator Józef Kuczyński.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.

Mam przed sobą list pani Janiny Boreckiej z Włocławka, którego treść, a szczególnie reakcja na tę treść, będzie dla mnie papierkiem lakmusowym, jeśli chodzi o rzeczywistą wartość merytoryczną przyjętej przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej uchwały o ciągłości między II a III Rzecząpospolitą, którą to uchwałę solidarnościowa większość uchwaliła - jak mi się wydaje - z zamkniętymi oczami i w oderwaniu od realiów.

Otóż pani Janina Borecka pokazała mi pakiet obligacji pożyczki konsolidacyjnej z 1936 r., który odziedziczyła po swoich rodzicach. Pożyczka ta zakładała - jak zresztą wynika z informacji umieszczonej na owych obligacjach - umorzenie w dniu 15 maja 1982 r. i wypłacenie posiadaczom tych obligacji stosownych kwot pieniężnych. Skoro więc solidarnościowa większość Senatu jest zdania, że PRL była czarną dziurą i że istnieje ciągłość prawna między II a III Rzecząpospolitą, to realizacja tych obligacji jest prawnym nakazem. Chyba że wnioskodawcy i ci, którzy głosowali za tą uchwałą, sami siebie traktują niepoważnie, a podejmują uchwały wyłącznie z pobódek ideologicznych.

Pani Janina Borecka próbowała już dowiedzieć się, w jaki sposób ten problem mógłby być uregulowany. Otóż uregulowanie problemu wypłat obligacji przedwojennych wymaga stosownej inicjatywy ustawodawczej i oczywiście jej uchwalenia przez tę samą większość w Senacie i w Sejmie, która wyłoniła obnecny rząd i która jest za ciągłością między II a III Rzecząpospolitą. Dotychczas jednak żaden z podmiotów, ani Sejm, ani Senat, ani Rada Ministrów, nie wystąpił z taką inicjatywą, która potwierdziłaby tę ciągłość, potwierdziłaby dobitnie przez wywiązanie się z obowiązku nałożonego przez władze II Rzeczypospolitej w formie pisemnej na wszystkich posiadaczy obligacji czteroprocentowej pożyczki konsolidacyjnej.

Zwracam się z tego miejsca do prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka o podjęcie stosownej inicjatywy ustawodawczej, tak aby posiadacze przedwojennych obligacji pochodzących z II Rzeczypospolitej Polskiej mogli otrzymać te pieniądze, skoro uważacie państwo, że ta ciągłość jest rzeczywista. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę senatora Józefa Kuczyńskiego o zabranie głosu. Następny będzie senator Lech Feszler.

Senator Józef Kuczyński:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Meteorolodzy zapowiadali w tym roku gorące lato i to się sprawdza. Odczuwamy to dotkliwie także dziś, w trakcie obecnych obrad, na własnej skórze. Mamy jednak przed tym ratunek: kończymy obrady i uciekamy z tej gorącej sali na urlop. Ale możliwość gorącego lata i gorącej jesieni zapowiadają oprócz meteorologów także organizacje rolnicze. A przed tym nie uda się uciec na urlop. Trzeba bardzo pilnie i w sposób konkretny rozwiązać najbardziej napięte i bolesne obecne problemy polskiego rolnictwa.

W największym skrócie dotyczą one, jak to wszyscy dobrze wiemy, następujących spraw. Po pierwsze, opłacalności produkcji rolnej, a więc poziomu cen uzyskiwanych za wyprodukowane w gospodarstwie rolnym towary, przede wszystkim za zboże, rzepak, buraki cukrowe, mięso. Po drugie, możliwości sprzedaży tych produktów. Jeżeli nie rozwiąże się tych dwóch problemów, to nie opanujemy sytuacji, niezależnie od tego, czy stosowane formy protestu rolników są legalne, czy nielegalne, czy są zgodne z prawem, czy niezgodne. Bowiem przekroczone zostały granice wytrzymałości rolników. Wiem o tym dobrze, gdyż na co dzień stykam się z rolnikami w moim okręgu wyborczym i wprost ich nękającymi tragicznymi problemami: panującą już lub grożącą dopiero biedą, bankructwami, brakiem nadziei. W tej sytuacji nie wolno sprawy zostawić jedynie w sferze negocjacji, w sferze kontaktów rolników z odbiorcami. Bardzo pilnie musi włączyć się do tego państwo, a konkretnie rząd - mimo napiętego budżetu - w formie, jeżeli chodzi o ceny, określonej polityki dopłat czy preferencyjnych kredytów.

Jednak nawet decyzje cenowe i kredytowe nie rozwiążą problemu nadwyżek produktów rolnych, które występują w kraju. Tak więc już dziś rząd, a konkretnie resort rolnictwa i odpowiedzialny za handel zagraniczny resort gospodarki, musi podjąć bardzo intensywne działania w celu stworzenia warunków sprzedaży tych nadwyżek za granicę. Polityka to między innymi także umiejętność wyprzedania.

Apeluję więc do polityków rządu, by nie czekali na to, co będzie, by wyprzedzili rozwój sytuacji. A warunki do tego wyprzedzenia chyba są sprzyjające. Już dziś bowiem w związku z olbrzymią suszą w Rosji wiadomo, że: na niezbędne zgodnie z potrzebami tego kraju blisko 80 milionów t zbóż, osiągnie się zbiory poniżej 60 milionów t.; a przy rocznej konsumpcji około 5 milionów 500 tysięcy t cukru własna produkcja nie osiągnie nawet 2 milionów 500 tysięcy t; i prawdopodobnie nie lepsza będzie sytuacja z ziemniakami i warzywami. Bardzo słabe zbiory szykują się także na Białorusi. Rysują się więc olbrzymie możliwości eksportu nadwyżek produktów naszego rolnictwa. Trzeba jednak wyprzedzić sytuację oraz ewentualnych konkurentów i już dziś podejmować odpowiednie działania i decyzje w tej sprawie. Tylko nie na zasadzie przekazanych skandalicznie, w sposób obrażający oraz poniżający Rosjan, jak to było zimą z żywcem wieprzowym, pomysłów o pomocy humanitarnej, ale w trybie normalnych, partnerskich negocjacji handlowych - naturalnie z określonymi preferencjami w formie pewnych dopłat, ulg czy też określonych zasad kredytowania. Nic jednak o takich działaniach do tej pory nie słyszałem. Uznałem więc za niezbędne zabranie w tej sprawie głosu w niniejszym oświadczeniu, by wywołać ten problem oraz zapytać, czy i jakie działania w tym zakresie już podjęto. A jeżeli jeszcze nie podjęto, to kiedy zamierza się w tej sprawie coś zrobić i co?

Pytanie to kieruję pod adresem ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz ministra gospodarki. Dziękuję za uwagę.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu senatora Lecha Feszlera. Następny będzie senator Jerzy Suchański.

Senator Lech Feszler:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Oświadczenie swoje kieruję do pana Artura Balazsa, ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej.

Zwrócili się do mnie wójtowie wielu gmin, sygnalizując problemy w udzielaniu pomocy finansowej gminnym inwestycjom infrastrukturalnym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Pismo z dnia 20 maja bieżącego roku na ten temat gminy otrzymały dopiero około 10 czerwca, czyli po dwudziestu dniach. Prezes agencji, pan Mirosław Mielniczuk, przesłał gminom zasady i wnioski obowiązujące w roku bieżącym wraz z ustaleniem terminu ich składania do 31 sierpnia. Następnym pismem, datowanym 16 lipca, które gminy otrzymały około 20, 22 lipca, powiadomiono, że środki finansowe zostały już wyczerpane i zaprzestano przyjmowania wniosków, zakładając także odesłanie wniosków już przyjętych. W piśmie tym podano między innymi, cytuję: "W roku bieżącym składane wnioski były przygotowane bardzo szybko i dobrze. Środki finansowe będące w posiadaniu ARiMR umożliwiają rozpatrzenie wniosków: drogowych złożonych do 16 czerwca, a wnioski z 17 czerwca stanowią listę rezerwową; wodociągowych złożonych do 28 czerwca, a wnioski z 29 czerwca stanowią listę rezerwową; kanalizacyjnych złożonych do 30 czerwca, a wnioski z 1 i 2 lipca stanowią listę rezerwową".

Jako członek senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej cieszę się z wyrażonego gminom uznania za ich dobrą i szybką pracę. Należy zwrócić uwagę na tę szczególnie szybką pracę, bo na przykład wnioski drogowe zostały złożone w niespełna tydzień od ich otrzymania. Zdaniem wielu wójtów jest to fakt nieprawdopodobny, chyba że ktoś wcześniej znał nowe zasady i otrzymał nowe wnioski. Wątpliwości te podważają wiarygodność i prawidłowość zasad dysponowania środkami przez agencję. Przyjęty system rozpatrywania wniosków budzi wątpliwości i wywołuje pytania. Dlaczego, wobec ograniczonych środków finansowych, przyjęto finansowanie aż trzech inwestycji w jednej gminie? I dlaczego za jedyne kryterium zakwalifikowania wniosków przyjęto zasadę kolejności ich złożenia? System ten ogranicza liczbę gmin, którym można było pomóc, a także budzi podejrzenia, iż preferuje gminy, które miały wcześniejszy dostęp do informacji.

Sygnalizowane problemy powodują, że ponownie stawiane są wnioski wyrażane już w czasie rozpatrywania ustaw kompetencyjnych, o przekazaniu tych kompetencji, które posiada agencja, bezpośrednio samorządom.

Zwracam się do pana ministra o zbadanie poruszonych problemów oraz rozważenie możliwości zwiększenia środków dla agencji z przewidzianych w budżecie na rok bieżący kredytów z Banku Światowego. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Panie Kamerzysto, spóźnił się pan. My już zakończyliśmy obrady, teraz są tylko oświadczenia. Obawiam się, iż będzie pan nagrywał pustą salę w Senacie. Tak więc pana wejście w tym momencie na salę jest... niekorzystne.

Senator Jerzy Suchański. Następny będzie senator Krzysztof Majka.

Senator Jerzy Suchański:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Mam kilka oświadczeń.

Pierwsze kieruję do pani prezes Krajowego Urzędu Pracy.

Proszę o pouczenie podległego sobie personelu wojewódzkich urzędów pracy o obowiązku udostępniania parlamentarzystom, na ich wniosek, materiałów z kontroli. Dokładnie, chodzi mi o dokumenty z kontroli Powiatowego Urzędu Pracy w Kielcach, na podstawie których dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy odwołała jego kierownika.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Kolejne oświadczenie kieruję do pana premiera Jerzego Buzka.

Uprzejmie proszę o informację, czy rząd zamierza dokonać stosownej zmiany prawnej, aby nie dopuścić do przekazania z dniem 1 stycznia 2000 r. urzędów pracy pod nadzór samorządów.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Trzecie oświadczednie kieruję do ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, pana Artura Balazsa.

Dziękuję za szybką i pozytywną reakcję na moje oświadczenie dotyczące odwołania pana Wojciecha Dobrzyńskiego ze stanowiska prezesa Fundacji na Rzecz Giełdy Zbożowo-Paszowej w Warszawie.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Kolejne kieruję do ministra pracy i polityki socjalnej, pana Longina Komołowskiego.

W związku z koniecznością zweryfikowania decyzji w sprawie gwarantowanego zasiłku okresowego dla matek samotnie wychowujących dziecko do czasu ukończenia szkoły podstawowej, uprzejmie proszę o wyjaśnienie, czy nowe uregulowania prawne - wynikające z ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r., DzU nr 67 poz. 329 z 1996 r. z późniejszymi zmianami, oraz ustawy o przepisach wprowadzających reformę ustroju szkolnego z dnia 8 stycznia 1999 r. - automatycznie pozbawiają prawa do zasiłku matki samotnie wychowujące dzieci, które ukończyły szkołę podstawową na szóstej klasie. Literalna wykładnia przepisu art. 31 ust. 4a pozostaje w sprzeczności z racjonalnym stosowaniem prawa.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Następne oświadczenie kieruję do pana premiera Jerzego Buzka.

Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, czy - a jeżeli tak, to kiedy - będą wypłacane pieniądze na usuwanie skutków powodzi dla jednego z największych powiatów w Polsce, to jest powiatu ziemskiego kieleckiego. Straty w wyniku tegorocznej powodzi wynoszą ponad 5 milionów 100 tysięcy zł. Na tę sumę składają się między innymi koszty napraw powiatowych oraz gminnych dróg, chodzi głównie o remont rowów melioracyjnych i przepustów. Zostało również uszkodzonych ponad sześćset budynków oraz zalanych 6 tysięcy ha ziemi.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Ostatnie oświadczenie kieruję do pana premiera Jerzego Buzka.

Proszę o rozważenie możliwości wprowadzenia nowelizacji ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, DzU z 1997 r. nr 123, poz. 776. Proponuję wprowadzić do niej art. 35a o następującym brzmieniu.

"Art. 35a ust. 1. Do zadań powiatowego centrum pomocy rodzinie należy w szczególności:

pkt 1. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 10 ust. 1, zgodnie z orzeczeniem i wnioskiem, o którym mowa w art. 10 ust. 5;

pkt 2. Podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności i likwidacji barier utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie;

pkt 3. Opracowanie i przedstawienie planów, zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby samorządu województwa.

Ust. 2. Starosta może upoważnić powiatowe centrum pomocy rodzinie do prowadzenia zadań w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, należących na mocy niniejszej ustawy do starosty lub przekazanych mu na zlecenie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Z poważaniem, Jerzy Suchański.

Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę bardzo, senator Krzysztof Majka. Następnym mówcą będzie senator Krzysztof Lipiec.

Senator Krzysztof Majka:

Oświadczenie kieruję do ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, pana Jana Szyszki.

Panie Ministrze!

Oświadczenie jest moją rekomendacją, a zarazem prośbą o szybkie i sprawne załatwienie przez kierowany przez pana resort problemu bardzo istotnego dla gminy Mielno, a mającego bezpośredni wpływ na uzyskanie pozytywnych efektów we wdrażaniu reformy edukacji i w wychowaniu młodzieży w poszanowaniu naturalnego środowiska.

Gmina Mielno zwróciła się do pana ministra pismem RZG.I.7220/1/99 z prośbą o skomunalizowanie lub oddanie w zarząd części działki 1/21 o powierzchni około 2 ha, będącej formalnie, na podstawie decyzji ministra ochrony środowiska z dnia 27 października 1993 r., w posiadaniu Urzędu Morskiego w Słupsku. Na działce zlokalizowane są zabudowania po byłym ośrodku wczasowym "Sadyba", który został przekazany 29 grudnia 1998 r. przez PKP do urzędu gminy przy udziale urzędu morskiego. Gmina pragnie budynek wyremontować i przeznaczyć na gimnazjum o profilu ekologicznym i na ośrodek edukacji ekologicznej i kultury Morza Bałtyckiego. Jak wiadomo, w roku bieżącym trwa procedura zatwierdzania programów gimnazjów, czas więc nagli.

Tymczasem, jak wynika z przedstawionej mi korespondencji, administracyjnie przeciąga się tę sprawę, a budynek niszczeje i jeśli nic się nie zmieni, to nie będzie ani ośrodka, ani gimnazjum. Uprzejmie proszę o nadanie sprawie szybszego biegu i podjęcie stosownych decyzji, które pozwolą gminie Mielno zrealizować rekomendowaną przeze mnie budowę gimnazjum o profilu ekologicznym.

Z poważaniem, Krzysztof Majka.

Drugie oświadczenie kieruję do ministra łączności, pana Macieja Srebro.

Panie Ministrze!

Mieszkańcy województwa zachodniopomorskiego ponoszą dodatkowe koszty związane z brakiem dostosowania stref numeracyjnych do obowiązującego od dnia 1 stycznia 1999 r. podziału administracyjnego kraju. Utrzymywanie do dnia dzisiejszego pięciu stref numeracyjnych: szczecińskiej, koszalińskiej, gorzowskiej, słupskiej i pilskiej, nie znajduje racjonalnego uzasadnienia i dlatego zwracam się do pana ministra o podjęcie stosownych działań, których efektem będzie ujednolicenie systemu telekomunikacyjnego.

Z poważaniem, Krzysztof Majka.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę senatora Krzysztofa Lipca o zabranie głosu. Następnym mówcą będzie senator Grzegorz Lipowski.

Senator Krzysztof Lipiec:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Oświadczenie moje kieruję do ministra transportu i gospodarki morskiej.

Powodem mojego wystąpienia jest przygotowany przez ministerstwo plan rozwoju głównej sieci drogowej w ramach programu rozwoju transportu do roku 2015. W programie tym marginalizuje się znacznie drogi nr 7, tak ważnej dla kraju i regionu świętokrzyskiego. Droga ta nie znalazła się w sieci tak zwanych korytarzy paneuropejskich, na których rozwój przewiduje się w ciągu najbliższych siedmiu lat znaczne środki pomocowe z funduszu Unii Europejskiej. Również nie obejmują jej inne znane programy rozwojowe, z wyjątkiem jednego, który przewiduje dobudowę drugiej jezdni tylko do Radomia.

Pragnę zwrócić uwagę na fakty przemawiające za tym, że droga ta powinna być ujęta w planach rozwoju sieci dróg krajowych na jednym z czołowych miejsc w zakresie dostosowania jej do parametrów dwujezdniowej drogi ekspresowej. Na drodze tej odbywa się bowiem ruch do Budapesztu i dalej, na południe Europy, a przejście w Chyżnem obsługuje około 60% ruchu granicznego na Słowację. Zmierzone w 1995 r. natężenie ruchu oraz prognozy ruchu jednoznacznie wskazują, że jest to i będzie jedna z najbardziej obciążonych ruchem dróg w kraju. Stanowi ona jednocześnie oś komunikacyjną dla województwa świętokrzyskiego i południowych terenów Małopolski. Badania te znane są Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej.

Omawiany odcinek drogi łączy szereg ośrodków będących znacznymi generatorami ruchu i wpływa bezpośrednio na ich rozwój gospodarczy. Dotyczy to dwóch ukształtowanych aglomeracji Warszawy i Krakowa, jednego miasta wojewódzkiego - Kielc, jednego miasta powiatu grodzkiego - Radomia, jednego miasta typu prezydenckiego - Skarżyska-Kamiennej, ośmiu miast powiatowych i aglomeracji turystycznej Zakopane i okolice. Z tej perspektywy odcięcie jednego z głównych połączeń drogowych kraju od środków rozwojowych z Unii Europejskiej przyniesie w najbliższych latach wymierne szkody gospodarce kraju, a w skrajnym przypadku może być wręcz odczytane jako świadome przesuwanie granicy między Polską bogatą i Polską biedną z linii Wisły na zachód, na linię drogi krajowej nr 1.

Omawiany odcinek drogi oddziałuje bezpośrednio na rozwój trzech regionów: Mazowsza, regionu świętokrzyskiego i Małopolski, a dla województwa świętokrzyskiego ma wręcz znaczenie strategiczne. Odcięcie tej drogi od możliwości korzystania ze środków Unii Europejskiej, kierowanych na rozwój dróg w korytarzach europejskich, stwarza sytuację, w której województwo świętokrzystkie jako jedyne z szesnastu województw w kraju nie uzyska środków pomocowych na rozwój infrastruktury drogowej. Działanie takie jest zaprzeczeniem polityki zrównoważonego rozwoju, przyjętej przez rząd, i jest równoznaczne ze śmiercią gospodarczą nie najbogatszego regionu świętokrzyskiego.

Istotne znaczenie ma tu fakt, iż droga ta, jako jedna z nielicznych ciągów drogowych w kraju, ma opracowaną i zatwierdzoną przez Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych programową koncepcję rozbudowy, a przebieg drogi jest naniesiony i rezerwowany w planach zagospodarowania przestrzennego gminy. Na kilku fragmentach drogi są opracowane projekty budowlane i wykonawcze oraz trwa wykup gruntów.

Wobec przedstawionych faktów ośmielam się prosić pana ministra o dokonanie zmian w programie rozwoju transportu i przywrócenie tej drodze należnego znaczenia, tak aby była ujęta na jednym z czołowych miejsc w zakresie dostosowania jej do parametrów dwujezdniowej drogi ekspresowej. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę bardzo, senator Grzegorz Lipowski. Następnym mówcą będzie senator Krzysztof Głuchowski.

Senator Grzegorz Lipowski:

Dziękuję Panie Marszałku.

Oświadczenie swoje kieruję do Hanny Suchockiej, minister sprawiedliwości, prokuratora generalnego.

Szanowna Pani Minister!

W trakcie wypełniania przeze mnie od dwóch lat mandatu senatora Rzeczypospolitej czwartej kadencji trafiło do mnie kilkaset osób z różnymi problemami osobistymi, które starałem się w miarę swoich możliwości rozwiązywać, udzielać wskazówek, interweniować itp.

Jest jedna sprawa, który spędza mi sen z oczu. Ponieważ wyczerpałem wszelkie dostępne mi sposoby rozpoznania, a przyrzekłem osobie, która z tą kwestią przyszła, że zrobię wszystko, aby tę sprawę rozwikłać i doprowadzić do estetycznego zakończenia, dlatego pozwalam sobie zwrócić się do pani minister.

Osobą, która się do mnie zgłosiła, jest pan Marian Kowalik, miejsce zamieszkania Radostków 61b, 42-233 Mykanów. Jest on ojcem Ireny Urbańskiej, urodzonej 17 marca 1959 r. Krytycznego dnia 26 lutego 1982 r. została ona zabrana przez funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa i mimo prowadzonych poszukiwań do tej pory do domu nie wróciła. Nie przytaczam całej procedury, jakiej ta sprawa została poddana w wyniku starań ojca, w której to procedurze można doszukać się wielu uchybień. Proponuję, aby przypadek ten poddać specjalnemu zbadaniu. Nie przytaczam też wielu nazwisk osób, które są znane panu Marianowi Kowalikowi i które w tej sprawie odegrały dziwną rolę. Bo tutaj najlepszym wyjściem jest bezpośredni kontakt z nim osób, którym pani minister zleci zbadanie tej sprawy. Jedno, co udało mi się załatwić, to przyznanie mieszkania spółdzielczego po Irenie Urbańskiej jej córce, która niedawno osiągnęła pełnoletność. Przez cały czas jej wychowaniem zajmowali się dziadkowie, a nie ojciec, Stanisław Urbański.

Liczę na zrozumienie przez panią minister tego niecodziennego przypadku i potraktowanie go niekonwencjonalnie. Zwracam się w tej sprawie specjalną ścieżką.

Z wyrazami szacunku, Grzegorz Lipowski.

Drugie oświadczenie kieruję do Jacka Taylora z Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

12 stycznia 1999 r. przesyłką poleconą nr 12277 pani Zenona Urban, zamieszkała w Częstochowie przy ulicy Dąbrowskiego 1 m. 13, skierowała do urzędu kierowanego przez pana pismo z zapytaniem, dlaczego jej siostra Helena Kuźmińska z domu Dąbrot - urodzona 5 marca 1934 r., miejsce zamieszkania Janki 3, 42-117 Janki, dawniej województwo częstochowskie, ciężko chora - do dzisiaj nie ma decyzji ani żadnej informacji, mimo że równolegle składała wniosek o przyznanie uprawnień do świadczenia pieniężnego przewidzianego w ustawie zawartej w "Dzienniku Ustaw" nr 87, poz. 395.

Proszę pana ministra o spowodowanie rozpatrzenia tego wniosku i udzielenia odpowiedzi.

Z poważaniem, Grzegorz Lipowski.

Trzecie oświadczenie kieruję do Jacka Dębskiego prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.

Pragnę powrócić do pana wypowiedzi z konferencji prasowej, jaka odbyła się 17 lutego bieżącego roku w Częstochowie podczas meczu pucharowego w siatkówkę mężczyzn, gdzie oświadczył pan, że UKFiT udzieli wsparcia przy modernizacji stadionu lekkoatletycznego CKS "Budowlani", który - zdaniem Polskiego Związku Lekkiej Atletyki - winien być traktowany priorytetowo przez UKFiT w procesie kwalifikowania do realizacji wniosków inwestycyjnych na zadania o szczególnym znaczeniu dla sportu polskiego. Pragnę nadmienić, że Częstochowa, jedno z większych miast w Polsce, nie posiada stadionu lekkoatletycznego ze sztuczną nawierzchnią.

Mając takie zapewnienie oraz inne, pisemne, a także uzyskane podczas późniejszych spotkań członków zarządu miasta z panem, przygotowano się dokumentacyjnie do tej inwestycji, gwarantując w planie na 1999 r. 1 milion 300 tysięcy zł, licząc przy tym, że UKFiT wywiąże się z deklarowanej kwoty 500 tysięcy zł w tym roku i 2 milionów 195 tysięcy zł w roku 2000. Przy tak daleko idących deklaracjach i uzgodnieniach oraz po rozstrzygnięciu przetargu na realizację tego zadania, ze zdziwieniem - nie tylko moim - przyjęliśmy pana pismo oznaczone symbolem DI-JP/2949/99 z dnia 27 lipca 1999 r., z którego wynika, że dofinansowanie ze strony UKFiT przesuwa się na rok 2001.

Pomijam argumenty zawarte w tym piśmie, lecz chcę podkreślić, że pana decyzja pozbawia Częstochowę możliwości stworzenia podstawowych warunków rozwoju lekkiej atletyki oraz organizowania imprez sportowych i rekreacyjnych wszelkiej rangi. Dla uwiarygodnienia tego, o czym zapewniał rząd, że miasta, które utraciły status miast wojewódzkich, będą otaczane szczególną opieką, proszę o cofnięcie tej decyzji, co pozwoli zrealizować nakreślony plan.

Pragnę nadmienić, że mimo tak trudnych warunków na stadionach w regionie częstochowskim nasi lekkoatleci są reprezentowani w ogólnopolskich imprezach pierwszej i drugiej ligi lekkoatletycznej, mistrzostwach Polski seniorów i juniorów, olimpiadzie młodzieży, i zdobywają tam medale. Z klubu CKS "Budowlani" wywodzą się reprezentanci na igrzyska olimpijskie. Była to na przykład, i to dwukrotnie, Małgorzata Rydz w biegach średnich oraz Rafał Nowak, medalista Światowych Igrzysk Głuchych oraz mistrzostw Europy.

Liczę na powrót do wcześniejszego stanowiska.

Z wyrazami szacunku, Grzegorz Lipowski.

Dziękuję bardzo. Jeżeli przeciągnąłem swoje oświadczenia, to przepraszam.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Jest to ostatnie posiedzenie, więc dzisiaj nie ma to już znaczenia.

Proszę bardzo, senator Krzysztof Głuchowski. Ostatni będzie senator Jerzy Pieniążek.

Senator Krzysztof Głuchowski:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Oświadczenie swoje kieruję do wicepremiera, ministra spraw wewnętrznych i administracji, pana Janusza Tomaszewskiego oraz komendanta głównego Policji, nadinspektora Jana Michny. Dotyczy ono naboru psychologów do służby w Policji lub w innych służbach resortu spraw wewnętrznych i administracji.

W dotychczasowej pracy mojego biura senatorskiego w Łukowie wielokrotnie zetknąłem się z problemem naboru psychologów do służby w Policji, a raczej z brakiem takiego naboru. Wiem, że jest grono osób, które zaraz po uzyskaniu dyplomu magistra psychologii stara się o tę pracę. Najczęściej są to starania bezskuteczne.

Nieodosobnionym przykładem może być absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, mieszkanka Łukowa, która w ubiegłym roku z wynikiem bardzo dobrym obroniła pracę magisterską z zakresu przestępczości nieletnich. Osoba ta, której przykładem się posłużę, wydaje się idealnym kandydatem do służby w Policji bądź w innych służbach resortu. Jej atutem jest, między innymi, znajomość wiedzy specjalistycznej, posiadanie wymaganych predyspozycji osobowościowych, sprawność fizyczna, nieposzlakowana opinia w miejscu zamieszkania oraz, co najważniejsze, silna motywacja do podjęcia obowiązków służby w Policji bądź w innych tego typu jednostkach funkcjonujących w ramach resortu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracj, w których to obecność psychologa jest nieodzowna. Myślę, że w tej osobie i jej podobnych Policja zyskałaby kompetentnych i oddanych sprawie funkcjonariuszy.

Z danych statystycznych wynika, że tylko 18% osób zatrudnionych w Policji posiada wyższe wykształcenie. Zadania i warunki, jakim musi sprostać polska Policja i pokrewne służby funkcjonujące w resorcie, nie są łatwe. W związku z tym pytam, jak w tej chwili przedstawia się nabór psychologów lub osób z wyższym wykształceniem z tak zwanych cywilnych uczelni do służby w Policji bądź innych służb? Jak przebiega proces zmian kadrowych w Policji i innych służbach na rzecz podnoszenia poziomu kwalifikacji? Jakie realne szanse ma młoda pani psycholog, aby podjąć służbę w Policji lub innych służbach tego resortu? Jakimi kryteriami w policji i w innych służbach rządzi się w praktyce prawo swobodnego doboru kadr?

Zapewniam państwa, że nie jest łatwo znaleźć pracę w Łukowie, nawet z dyplomem renomowanej uczelni. Młodzi ludzie najczęściej spotykają się z sytuacją braku etatów i natychmiast podejmują decyzję o emigracji poza teren obecnego województwa lubelskiego. Na pewno ten stan nie może nas zadowalać.

Z poważaniem, Krzysztof Głuchowski.

Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Proszę bardzo, senator Jerzy Pieniążek.

Senator Jerzy Pieniążek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Pracownicy Kancelarii Senatu!

Swoje oświadczenie chciałbym skierować pod adresem Janusza Wojciechowskiego, prezesa Najwyższej Izby Kontroli.

Szanowny Panie Prezesie!

W dniu 1 lipca bieżącego roku, na trzydziestym ósmym posiedzeniu Senatu RP wygłosiłem oświadczenie adresowane do prezesa Rady Ministrów, powodowany troską o przyszłość Zakładów Płyt Wiórowych "Prospan" SA w Wieruszowie, w województwie łódzkim, troską o byt ich blisko ośmiusetosobowej dziś załogi oraz kondycję ekonomiczną miasta i powiatu Wieruszów, którego perłą w koronie jest wciąż ten państwowy zakład, zwany tu "wiórkami". Przedwczoraj otrzymałem odpowiedź na to wystąpienie - nie od premiera, zajętego zapewne ważniejszymi sprawami, lecz od ministra skarbu państwa Emila Wąsacza.

Na wstępie pragnę poinformować pana prezesa, posiłkując się informacją uzyskaną od starosty wieruszowskiego Józefa Wróbla, iż ZPW "Prospan" SA w Wieruszowie jest największym zakładem na terenie powiatu wieruszowskiego. Zaliczany jest też do największych zakładów województwa łódzkiego, zajmując szóste miejsce po energetyce i kopalniach. W skali krajowej plasuje się na sto trzynastym miejscu wśród pięciuset największych firm w kraju. Przychód osiągnięty przez ten zakład w 1998 r. wynosił 750 milionów zł. Zakład ten zaspokajał 20% zapotrzebowania rynku na płyty wiórowe dla przemysłu meblarskiego i budowlanego. Od dwóch lat ZPW "Prospan", jest spółką akcyjną, której współwłaścicielami są: skarb państwa w około 36%, załoga w 11%, w 30% NFI "Hetman", około 7% należy do akcjonariusza niemieckiego, około 7% do spółki "Promex" oraz około 9% do ZPW Grajewo.

Do końca ubiegłego roku zakład zatrudniał dziewięciuset pracowników. W I kwartale bieżącego roku dokonano już redukcji zatrudnienia o sto osiemdziesiąt cztery osoby, a w drugim półroczu tego roku planuje się zwolnienie dalszych dwustu trzydziestu pracowników. Tak więc w bardzo krótkim czasie nastąpi zmniejszenie zatrudnienia o 45%. Zdaniem prezesa zarządu ZPW "Prospan" jest to warunek dalszego właściwego funkcjonowania tej firmy, aczkolwiek niezapewniający utrzymania się na rynku producentów płyt wiórowych. Niepokój załogi budzi przede wszystkim fakt likwidowania w zakładzie w Wieruszowie opłacalnych linii produkcyjnych - płyt uszlachetnionych, folii i obrzeży, przynoszących główną część zysku, i koncentrowanie ich produkcji właśnie w zakładzie w Grajewie.

Przypomnę, że w myśl umowy o wspólnym przedsięwzięciu z 1997 r., zawartej pomiędzy skarbem państwa repezentowanym wtedy przez wojewodę kaliskiego, Narodowym Funduszem Inwestycyjnym "Hetman", pokrewnym Zakładem Płyt Wiórowych Grajewo SA i Fabryką Dywanów Kowary, skarb państwa wniósł w całości mienie państwowego przedsiębiorstwa. Akcjonariuszami nowego podmiotu zostali też, poprzez dwie transze akcji, pracownicy "wiórków". Integralną częścią tejże umowy było jednak zobowiązanie się akcjonariuszy do realizacji ambitnego programu modernizacji zakładów oraz tak zwany pakt socjalny podpisany ze związkami zawodowymi, dający określone gwarancje załodze przedsiębiorstwa.

Niestety, po ostatnich dwóch latach jakże piękne plany i zapisy umowy o wspólnym przedsięwzięciu oraz treść paktu socjalnego stoją pod znakiem zapytania, bowiem kontrolę nad firmą przejmuje przedsiębiorstwo pokrewne ZPW Grajewo SA, a właściwie w jego imieniu konkurencyjna na rynku polskim firma niemiecka. Minister skarbu państwa w odpowiedzi na me oświadczenie senatorskie pisze bowiem, że w dniu 1 lutego 1999 r. NFI "Hetman" SA podpisał z Pfleiderer Holzwerkstoffe GmbH w Peiting umowę w sprawie sprzedaży akcji ZPW SA w Grajewie oraz umowę przedwstępną, na mocy której fundusz zobowiązał się do sprzedaży dziewięciuset siedemnastu tysięcy ośmiuset sześćdziesięciu dwóch akcji imiennych ZPW "Prospan" SA w Wieruszowie. Obydwa pakiety stanowiły po 33% akcji każdej ze spółek. Cena sprzedaży akcji ZPW SA Grajewo była ustalona na 35 zł. Akcje ZPW "Prospan" SA w Wieruszowie są od połowy 1998 r. zastawione przez NFI "Hetman" SA jako zabezpieczenie kredytu udzielonego przez Powszechny Bank Kredytowy.

Na przełomie maja i czerwca bieżącego roku nastąpiły zmiany w składach rad nadzorczych ZPW SA w Grajewie i ZPW "Prospan" SA w Wieruszowie, zmiany tego rodzaju, że w obu radach większość stanowią odtąd osoby będące reprezentantami firmy Pfleiderer AG. W marcu 1999 r. NFI "Hetman" zwrócił się do ministra skarbu państwa z prośbą o wyrażenie zgody na wcześniejsze zbycie akcji posiadanych przez NFI "Hetman" na rzecz tej właśnie niemieckiej firmy.

Panie Premierze! W związku z tym, iż powyższe odpowiedzi ministra skarbu państwa potwierdzają niepokój załogi i mą troskę o przyszłość polskich Zakładów Płyt Wiórowych w Wieruszowie oraz o miejsca pracy dla polskich robotników, pozwalam sobie prosić pana prezesa o dokonanie w Ministerstwie Skarbu Państwa, Narodowym Funduszu Inwestycyjnym "Hetman" oraz w Zakładach Płyt Wiórowych Wieruszów SA pilnej, doraźnej kontroli dotyczącej przebiegu realizacji umowy o wspólnym przedsięwzięciu, która powołała wieruszowską spółkę akcyjną, szczególnie w zakresie: po pierwsze, zmian praw własnościowych spółki, po drugie, ochrony tajemnicy handlowej spółki przed konkurencją, po trzecie, wypełniania zobowiązań programu inwestycyjnego, po czwarte, przestrzegania treści pakietu socjalnego.

Proszę również, Panie Prezesie, o zbadanie problemu kumulacji potencjału wytwórczego płyt wiórowych w Polsce przez jeden podmiot zagraniczny pod względem zgodności z systemem polskich przepisów antymonopolowych. Dziękuję za uwagę.

Drugie swe oświadczenie pozwalam sobie skierować do prezesa Rady Ministrów na piśmie, w załączeniu do dzisiejszego protokołu z obrad.* Dziękuję.

Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski:

Dziękuję.

Pan senator użył słów "Panie Premierze", trzeba to będzie poprawić na "Panie Prezesie".

To wszystkie oświadczenia wygłoszone ustnie.

Informuję także, że do protokołu z dzisiejszego posiedzenia Senatu zostały zgłoszone oświadczenia senatorów: Tadeusza Rzemykowskiego, Wiesława Pietrzaka, Janusza Lorenza, Romana Skrzypczaka, Janusza Bielawskiego, Jerzego Pieniążka, Zbigniewa Gołąbka, Ryszarda Sławińskiego i Krzysztofa Głuchowskiego.*

Informuję, że protokół czterdziestego pierwszego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji zgodnie z art. 34 ust. 3 Regulaminu Senatu będzie udostępniony senatorom w terminie dwudziestu jeden dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, w pokoju nr 253.

Zamykam czterdzieste pierwsze posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji. Dziękuję.

(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)

(Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 31)